چهل حدیث غدیر
۲۸ شهریور ۱۴۰۱ 0 اهل بیت علیهم السلامبخش اوّل: جايگاه عيد غدير در مكتب
1. عيد خلافت و ولايـت
رَوى زيادُ بْنِ مُحَمَّدٍ قالَ:
دَخَلتُ عَلى اَبِـى عَبْـدِاللّه ِ عليه السلام فَقُلْتُ: لِلْمُسْلِمينَ عيدٌ غَيْرَ يَوْمِ الْجُـمُـعَةِ وَالْفِـطْرِ وَالاَْضْحى؟ قالَ: نَعَمْ، اَلْيَوْمُ الَّذى نَصَبَ فيهِ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله اَميرَالْمُؤْمِنينَ عليه السلام.
[ مصباح المتهجّد: 736.]
زياد بن محمد گويد: بر امام صادق عليه السلام وارد شدم و گفتم: آيا مسلمانان عيدى غير از عيد قربان و عيد فطر و جمعه دارند؟ امام عليه السلام فرمود: آرى، روزى كه رسول خدا صلي الله عليه و آله اميرمؤمنان عليه السلام را (به خلافت و ولايت) منصوب كرد.
2. برترين عيد امّت
قـالَ رَسُـولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله:
يَوْمُ غَديرِخُمٍّ اَفْضَلُ اَعْيادِاُمَّتِى وَهُوَالْيَوْمُ الَّذى اَمَرَنِىَ اللّه ُ تَعالى ذِكْرَهُ فيهِ بِنَصْبِ اَخى عَلىِّ بْنِ اَبِى طالِبٍ عَلَما لاُِمَّتِى، يَهْتَدُونَ بِهِ مِنْ بَعْدِى وَ هُوَ الْيَوْمُ الَّذى اَكْمَلَ اللّه ُ فيهِ الدّينَ وَأَتَمَّ عَلَى اُمَّتِى فيهِ النِّعْمَةَ وَرَضِىَ لَهُمُ الاِْسْلامَ دينا.
[ امالى صدوق: 125، ح 8.]
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: روز غدير خم برترين عيدهاى امّت من است و آن روزى است كه خداوند بزرگ دستور داد؛ آن روز برادرم على بن ابى طالب را به عنوان پرچمدار (و فرمانده) امّتم منصوب كنم، تا بعد از من مردم توسط او هدايت شوند، و آن روزى است كه خداوند در آن روز دين را تكميل و نعمت را بر امّت من تمام كرد و اسلام را به عنوان دين براى آنان پسنديد.
3. عيد بزرگ خدا
عَـنِ الصَّـادِقِ عليه السلام قـالَ:
هُـوَ عيـدُاللّه ِ الاَْكْبَرُ،وَ ما بَعَثَ اللّه ُ نَبِيّـا اِلاّ وَ تَعَيَّدَ فِى هذَا الْيَومِ وَ عَرَفَ حُرْمَتَهُ وَ اِسْمُهُ فِى السَّماءِ يَوْمُ الْعَهْدِ الْمَعْـهُودِ وَ فِى الاَْرْضِ يَوْمُ الْميثاقِ الْمأخُوذِ وَ الْجَمْعِ الْمَشْـهُودِ.
[ وسائل الشيعه، 5: 224، ح 1.]
امام صادق عليه السلام فرمود: روز غدير خم عيد بزرگ خداست، خدا پيامبرى مبعوث نكرده، مگر اينكه اين روز را عيد گرفته و عظمت آن را شناخته و نام اين روز در آسمان، روز عهد و پيمان و در زمين، روز پيمان محكم و حضور همگانى است.
4. عيد ولايت
قيـلَ لاِبِـى عَبْـدِاللّه ِ عليه السلام:
لِلْمُؤمِنين مِنَ الاْعْيادِ غَيْرُ الْعيدَيْنِ وَ الْجُمُعَةِ؟ قالَ: نَعَمْ لَهُمْ ما هُوَ اَعْظَمُ مِنْ هذا، يَوْمٌ اُقيمَ اَميرُالْمُؤْمِنينَ عليه السلام فَعَقَدَ لَهُ رَسُولُ اللّه ِ الْوِلايَةَ فِى اَعْناقِ الرِّجالِ وَالنِّساءِ بِغَديرِخُمٍّ.
[ وسائل الشيعه، 7: 325، ح 5.]
به امام صادق عليه السلام گفته شد: آيا مؤمنان غير از عيد فطر و قربان و جمعه عيد ديگرى دارند؟ فرمود: آرى، آنان عيد بزرگتر از اينها هم دارند و آن روزى است كه اميرالمؤمنين عليه السلام در غدير خم بالا برده شد و رسول خدا مسأله ولايت را بر گردن زنان و مردان قرار داد.
5. روز تجديد بيعت
عَنْ عَمّـارِ بْنِ حَريزٍ قالَ:
دَخَلْتُ عَلى اَبىِ عَبْدِاللّه ِ عليه السلام فِى يَوْمِ الثّامِنِ عَشْـرٍ مِـنْ ذِى الْحَجَّـةِ فَوَجَـدْتُهُ صائِـما فَقـالَ لى: هذا يَوْمٌ عَظيمٌ عَظَّمَ اللّه ُ حُرْمَتَهُ عَلَى الْمُؤمِنينَ وَ أَكْمَلَ لَهُمْ فيهِ الدّينَ وَ تَمَّمَ عَلَيْهِمُ النِّعْمَةَ وَ جَدَّدَ لَهُمْ ما أَخَذَ عَلَيْهِمْ مِنَ الْعَهْدِ وَالْميثاقِ.
[ مصباح المتهجّد: 737.]
عمار بن حريز گويد: روز هجدهم ماه ذيحجه خدمت امام صادق عليه السلام رسيدم و آن حضرت را روزه يافتم. امام به من فرمود: امروز، روز بزرگى است، خداوند به آن عظمت داده و آن روز دين مؤمنان را كامل ساخت و نعمت را بر آنان تمام نمود و عهد و پيمان قبلى را تجديد كرد.
6. عيد آسمانى
قالَ الرِّضـا عليه السلام:
حَدَّثَنِى اَبِى، عَنْ اَبيهِ عليهماالسلام قالَ: إنَّ يَوْمَ الْغَديرِ فِى السَّماءِاَشْهَرُ مِنْهُ فِى الاَْرْضِ.
[ مصباح المتهجد: 737.]
امام رضا عليه السلام فرمود: پدرم به نقل از پدرش (امام صادق عليه السلام) نقل كرد كه فرمود: روز غدير در آسمان مشهورتر از زمين است.
7. عيـد بى‌نظيـر
قـالَ عَـلىٌّ عليه السلام:
إنَّ هذا يَوْمٌ عَظيمُ الشَّأْنِ، فيهِ وَقَعَ الْفَرَجُ، وَ رُفِعَتِ الدُّرَجُ وَ وُضِحَتِ الْحُجَجُ وَ هُوَ يَوْمُ الاْيضاحِ وَالاِْفْصاحِ مِنَ الْمَقامِ الصُّراحِ، وَ يَوْمُ كَمالِ الدّينِ وَ يَوْمُ الْعَهْدِ الْمَعْهُودِ…
[ بحارالانوار، 97: 116.]
على عليه السلام فرمود: امروز (عيد غدير) روز بس بزرگى است. در اين روز گشايش رسيده و منزلت (كسانى كه شايسته آن بودند) بلندى گرفت و برهان هاى خدا روشن شد و از مقام پاك با صراحت سخن گفته شد و امروز روز كامل شدن دين و روز عهد و پيمان است.
8. عيد پربركت
عَنِ الصّادِقِ عليه السلام:
وَاللّه ِ لَو عَرَفَ النّاسُ فَضْلَ هذَا الْيَوْمِ بِحَقيقَتِهِ لَصافَحَتْهُمُ الْمَلائِكَةُ فِى كُلِّ يَوْمٍ عَشْرَ مَرّاتٍ... وَ مَا اَعْطَى اللّه ُ لِمَنْ عَرَفَهُ ما لايُحْصى بِعَدَدٍ.
[ مصباح المتهجد: 738.]
امام صادق عليه السلام فرمود: به خدا قسم اگر مردم فضيلت واقعى «روز غدير» را مى شناختند، فرشتگان روزى ده بار با آنان مصافحه مى كردند وبخششهاى خدا به كسى كه آن روز را شناخته، قابل شمارش نيست.
9. عيـد فـروزان
قـالَ اَبُـو عَبْـدِاللّه ِ عليه السلام:
... وَ يَوْمُ غَديرِ بَيْنَ الْفِطْرِ وَالاَْضْحى وَ يَوْمُ الْجُمُعَةِ كَالْقَمَرِ بَيْنَ الْكَواكِبِ.
[ اقبال سيد بن طاووس: 466.]
امام صادق عليه السلام فرمود: ... روز غدير خم در ميان روزهاى عيد فطر و قربان و جمعه همانند ماه در ميان ستارگان است.
10. يكـى از چهار عيـد الـهى
قـالَ اَبُو عَبْدِاللّه عليه السلام:
اِذا كانَ يَوْمُ الْقِيامَةِ زَفَّتْ اَرْبَعَةُ اَيّامٍ اِلَى اللّه ِ عز و جل كَما تَزِفُّ الْعَـرُوسُ اِلى خِـدْرِهـا: يَوْمَ الْفِطْرِ وَ يَوْمَ الاَْضْحى وَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ وَ يَـوْمَ غَـديرِ خُـمٍّ.
[ اقبال سيد بن طاووس: 466.]
امام صادق عليه السلام فرمود: هنگامى كه روز قيامت برپا شود چهار روز بسرعت بسوى خدا مى شتابند همانطور كه عروس به حجله اش بسرعت مى رود: روز عيد فطر و قربان و جمعه و روز غديرخم.
بخش دوّم: شايسته‌ها و بايسته‌هاى غدير
11. روز پيام و ولايت
قـالَ رَسُـولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله:
يا مَعْشَرَالْمُسْلِمينَ لِيُبَلِّغِ الشّاهِدُ الْغَائِبَ، اُوصى مَنْ آمَنَ بِى وَ صَدَّقَنِى بِوِلايَةِ عَلىٍّ، اَلا اِنَّ وِلايَةَ عَلِىٍّ وِلايَتى وَ وِلايَتى وِلايَةَ رَبِّى، عَهْدا عَهِدَهُ اِلىَّ رَبِّى وَ أمَرَنِى أنْ أبَلِّغُكُمُوهُ.
[ بحارالانوار 37: 141، ح 35.]
رسول خدا صلي الله عليه و آله (در روز غدير) فرمود: اى مسلمانان! حاضران به غايبان برسانند: كسى را كه به من ايمان آورده و مرا تصديق كرده است، به ولايت على سفارش مى كنم، آگاه باشيد ولايت على، ولايت من است و ولايت من، ولايت خداى من است. اين عهد و پيمانى بود از طرف پروردگارم كه فرمانم داد تا به شما برسانم.
12. روز اطعام
قـالَ اَبُـو عَبـدِاللّه ِ عليه السلام:
... وَ اِنَّهُ الْيَوْمُ الَّذى اَقامَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله عَليّا عليه السلام لِلنّاسِ عَلَما وَ اَبانَ فيهِ فَضْلَهُ وَ وَصيَّهُ فَصامَ شُكْرا لِلّهِ عز و جل ذلِكَ الْيَوْمَ وَ اِنَّهُ لَيَوْمُ صِيامٍ وَ اِطْعامٍ وَ صِلَةِ الاِْخْوانِ وَ فيهِ مَرْضاةُ الرَّحْمنِ، وَ مَرْغَمَةُ الشَّيْطانِ.
[ وسائل الشيعه 7: 328، ضمن حديث 12.]
امام صادق عليه السلام فرمود: عيد غدير، روزى است كه رسول خدا صلي الله عليه و آله على عليه السلام را به عنوان پرچمدار براى مردم برافراشت و فضيلت او را در اين روز آشكار كرد و جانشين خود را معرفى كرد، بعد به عنوان سپاسگزارى از خداى بزرگ آن روزه را روزه گرفت و آن روز، روز روزه دارى و عبادت و طعام دادن و به ديدار برادران دينى رفتن است. آن روز روز كسب خشنودى خداى مهربان و به خاك ماليدن بينى شيطان است.
13. روز هديه
عَـنْ اَميـرِالْمُـؤْمِنيـنَ عليه السلام قـالَ:
...اِذا تَلاقَيْتُمْ فَتُصافِحُوا بِالتَّسْليمِ وَ تَهابُوا النَّعْمَةَ فِى هذَا الْيَوْمِ، وَلِيُبَلِّغِ الْحاضِرُ الْغائِبَ، وَ الشاهِدُ البايِنَ، وَلِيَعِدِ الْغَنِىُّ الْفَقيرَ وَالْقَوِىُّ عَلَى الضَّعيفِ اَمَرَنِى رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله
[ وسائل الشيعه 7: 327.]
اميرالمؤمنين عليه السلام (در خطبه روز عيد غدير) فـرمـود: وقتى كه به همديگر رسيديد همراه سلام، مصافحه كنيد، و در اين روز به يكديگر هديه بدهيد، اين سخنان را هر كه بود و شنيد، به آن كه نبود برساند، توانگر به سراغ مستمند برود، و قدرتمند به يارى ضعيف، پيامبر مرا به اين چيزها امر كرده است.
14. روز كفالت
عَـنْ اَميـرِالْمُـؤْمِنيـنَ عليه السلام قـالَ:
... فَكَيْفَ بِمَنْ تَكَفَّلَ عَدَدا مِنَ الْمُؤْمِنينَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَأَنَا ضَمينُهُ عَلَى اللّه ِ تَعَالى الاَْمانَ مِنَ الْكُفْرِ وَالْفَقْرِ
[ وسائل الشيعه 7: 327.]
اميرالمؤمنان عليه السلام فرمود: ... چگونه خواهد بود حال كسى كه عهده دار هزينه زندگى تعدادى از مردان و زنان مؤمن (در روز غدير) باشد، در صورتى كه من پيش خدا ضامنم كه از كفر و تنگدستى در امان باشد.
15. روز سپاس و شادى
قالَ اَبُـو عَبْـدِاللّه ِ عليه السلام:
... هُوَ يَوْمُ عِبادَةٍ وَ صَلوةٍ وَ شُكْرٍلِلّهِ وَ حَمْدٍ لَهُ، وَ سُرُورٍ لِما مَنَ اللّه ُ بِهِ عَلَيْكُمْ مِنْ وِلايَتِنا، وَ اِنِّى اُحِبُّ لَكُمْ اَنْ تَصُومُوهُ.
[ وسائل الشيعه 7: 328، ح 13.]
امام صادق عليه السلام فرمود: عيد غدير، روزعبادت ونماز وسپاس وستايش خداست وروز سرور و شادى است به خاطر ولايت ما خاندان كه خدابر شما منت گذارد و من دوست دارم كه شما آن روز را روزه بگيريد.
16. روزنيكوكارى
عَـنْ الصّـادِقِ عليه السلام:
... وَلَدِرْهَمٌ فيهِ بِأَلْفِ دِرْهَمٍ لاِءخْوانِكَ الْعارِفينَ، فَأَفْضِـلْ عَلى اِخْوانِكَ فِى هَذا الْيَوْمِ وَ سُرْفيهِ كُلَّ مُـؤْمـنٍ وَ مُؤْمِنَةٍ.
[ مصباح المتهجد: 737.]
از امام صادق عليه السلام نقل شده كه فرمود: يك درهم به برادران با ايمان و معرفت، دادن در روز عيد غدير برابر هزار درهم است، بنابراين در اين روز به برادرانت انفاق كن و هر مرد و زن مؤمن را شاد گردان.
17. روز سرور و شادى
قالَ اَبُو عَبْدِاللّه ِ عليه السلام:
اِنَّهُ يَوْمُ عيدٍ وَ فَرَحٍ وَ سُرُورٍ وَ يَوْمُ صَوْمٍ شُكْرا لِلّهِ تَعالى.
[ وسائل الشيعه 7: 326، ح 10.]
امام صادق عليه السلام فرمود: عيد غدير، روز عيد و خوشى و شادى است و روز روزه دارى به عنوان سپاس نعمت الهى است.
18. روز تبريك و تهنيت
قـالَ عَلـىٌّ عليه السلام:
عُودُوا رَحِمَكُمُ اللّه ُ بَعْدَ اِنْقِضاءِ مَجْمَعِكُمْ بِالتَّوْسِعَةِ عَلى عِيالِكُمْ، وَالبِرِّ بِاِخْوانِكُمْ وَالشُّكْرِ لِلّهِ عز و جل عَلَى ما مَنَحَكُمْ، وَاجْتَمِعُوا يَجْمَعِ اللّه ُ شَمْلَكُمْ، وَ تُبارُّوا يَصِلِ اللّه ُ اُلْفَتَكُمْ، وَ تُهانِؤا نِعمَةَ اللّه ِ كَما هَنَّا كُمُ اللّه ُ بِالثَّوابِ فيهِ عَلى أَضْعافِ الاَْعْيادِ قَبْلَهُ وَ بَعْدَهُ اِلاّ فِى مِثْلِهِ…
[ بحارالانوار 97: 117.]
على عليه السلام فرمود: بعد از پايان گردهمايى خود (در روز غدير) به خانه برگرديد، خدا بر شما رحمت فرستد. به خانواده خود گشايش و توسعه دهيد، به برادران خود نيكى كنيد، خداوند را بر اين نعمت كه شما را بخشيده است، سپاس گزاريد، متحد شويد تا خدا به شما وحدت بخشد، نيكويى كنيد تا خدا دوستيتان را پايدار كند، به همديگر نعمت خدا را تبريك بگوئيد، همانطور كه خداوند دراين روز با چندين برابر عيدهاى ديگر پاداش دادن به شما تبريك گفته، اين گونه پاداشها جز در روز عيد غدير نخواهد بود.
19. روز درود و برائت
رَوَى الْحَسَنُ بْنُ راشِدٍ:
عَنْ اَبِى عَبْدِاللّه ِ عليه السلام قالَ: قُلْتُ: جُعِلْتُ فِداكَ، لِلْمُسْلِمينَ عيدٌ غَيْرَالْعيدَين؟ قالَ: نَعَم، يا حَسَنُ! اَعْظَمُهُما وَ اَشْرَفُهُما، قالَ: قُلْتُ لَهُ: وَ أَىُّ يَوْمٍ هُوَ؟ قالَ: يَوْمٌ نُصِبَ اَميرُالْمُؤْمِنينَ عليه السلام فيهِ عَلَما لِلنّاسِ. قُلْتُ لَهُ: جُعِلْتُ فِداكَ وَما يَنْبَغِى لَنا اَنْ نَصْنَعَ فِيهِ؟ قالَ: تَصُومُهُ يا حَسَنُ وَ تَكْثُرُ الصَّلَوةَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فيهِ وَ تَتَبَّـرأ اِلَى اللّه ِ، مِمَّـنْ ظَلَمَهُمْ، فَاِنَّ الاَْنْبِياءَ كانَتْ تَأمُرُ الاَْوْصِياءَ بِالْيَوْمِ الَّذى كانَ يُقامُ فيهِ الْوَصِىُّ اَنْ يَتَّخِـذَ عيـدا.
[ مصباح المتهجد: 680.]
حسن بن راشد گويد: به امام صادق عليه السلام گفتم: آيا مسلمانان بجز آن دو عيد، عيد ديگرى هم دارند؟ فرمود: بله، بزرگترين و بهترين عيد. گفتم: كدام روز است؟ فرمود: روزى كه اميرمؤمنان عليه السلام بعنوان پرچمدار مردم منصوب شد. گفتم: فدايت شوم در آن روز سزاوار است، چه كنيم؟ فرمود: روزه بگير و درود برمحمد و آل او بفرست و از ستمگران به آنان برائت بجوى، زيرا پيامبران به جانشينان دستور مى دادند كه روزى را كه جانشين انتخاب مى شود، عيد بگيرند.
20. عيد اوصياء
عَنْ اَبِى عَبْدِاللّه ِ عليه السلام قالَ:
... تَذْكُرُونَ اللّه َ عَزَّ ذِكْرُهُ فيهِ بِالصّيامِ وَالْعِبادَةِ وَالذِّكْرِ لُِمحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، فَاِنَّ رَسُولَ اللّه ِ صلي الله عليه و آلهاَوْصى اَميرَالْمُؤْمِنينَ اَنْ يَتَّخِذَ ذلِكَ الْيَوْمَ عيدا، وَ كَذلِكَ كانَتِ الاَْنْبِياءُ تَفْعَلُ، كانُوا يُوصُونَ أَوْصِيائَهُمْ بِذلِكَ فَيَتَّخِذُونَهُ عيدا.
[ وسائل الشيعه 7: 327، ح 1.]
امام صادق عليه السلام فرمود: در روز عيدِ غدير، خدا را با روزه و عبادت و ياد پيامبر و خاندان او يادآورى كنيد، زيرا رسول خدا به اميرالمؤمنين سفارش كرد كه آن روز را عيد بگيرد، همينطور پيامبران هم به جانشينان خود سفارش مى كردند كه آن روز را عيد بگيرند، آنان هم چنين مى كردند.
21. روز گشايش و درود
عَـنْ اَبـى عَبْـدِاللّه ِ عليه السلام قـالَ:
وَ الْعَمَلُ فيهِ يَعْدِلُ ثَمانينَ شَهْرا، وَ يَنْبغى اَنْ يَكْثُرَ فِيهِ ذِكْرَاللّه ِ عز و جل، وَ الصّلَوةَ عَلَى النَّبِىِّ صلي الله عليه و آله، وَ يُوَسِّعَ الرَّجُلُ فيهِ عَلَى عِيالِهِ.
[ وسائل الشيعه 7: 325، ح 6.]
امام صادق عليه السلام فرمود: ارزش عمل در آن روز (عيد غدير) برابر با هشتاد ماه است، و شايسته است آن روز ذكر خدا و درود بر پيامبر صلي الله عليه و آلهزياد شود، و مرد، بر خانواده خود توسعه دهد.
22. روز ديدار رهبرى
عَنْ مَوْلانا اَبىِ الْحَسَنِ عَلىِّ بْنِ مُحَمَّدٍ عليه السلام قالَ لاَِبى اِسْحاقَ:
وَ يَومَ الْغَديرٍ فيهِ اَقامَ النَّبىُّ صلي الله عليه و آله أَخاهُ عَلِيّا عَلَما لِلنّاسِ وَ اِماما مِنْ بَعْدِهِ، [قالَ] قُلْتُ: صَدَقْتَ جُعِلْتُ فِداكَ، لِذلِكَ قَصَدْتُ، اَشْهَدُ اَنَّكَ حُجَّةُ اللّه ِ عَلى خَلْقِهِ.
[ وسائل الشيعه 7: 324، ح 3.]
امام هادى عليه السلام به ابواسحاق فرمود: در روز غدير پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله برادرش على عليه السلام را بلند كرد و به عنوان پرچمدار (و فرمانده) مردم و پيشواى بعد از خودش معرفى كرد. ابواسحاق گفت: عرض كردم، فدايت شوم راست فرمودى. به خاطر همين به زيارت و ديدار شما آمدم، گواهى مى دهم كه تو حجت خدا بر مردم هستى.
23. روز تكبير
عَـنْ عَلىِّ بْنِ مُوسَى الرِّضا عليه السلام:
مَنْ زارِ فيهِ مُؤْمِنا أَدْخَلَ اللّه ُ قَبْرَهُ سَبْعيِنَ نُورا وَ وَسَّعَ فى قَبْرِهِ وَ يَزُورُ قَبْرَهُ كُلَّ يَوْمٍ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ وَ يُبَشِّرُونَهُ بِالْجَنَّةِ.
[ اقبال الاعمال: 778.]
امام رضا عليه السلام فرمود: كسى كه در روز (غدير) مؤمنى را ديدار كند، خداوند هفتاد نور بر قبر او وارد مى كند و قبرش را توسعه مى دهد و هر روز هفتاد هزار فرشته قبر او را زيارت مى كنند و او را به بهشت بشارت مى دهند.
24. روز ديدار و نيكى
قـالَ الصّـادِقُ عليه السلام:
يَنْبَغى لَكُمْ اَنْ تَتَقَرَّبُوا اِلَى اللّه ِ تَعالى بِالْبِرِّ وَ الصَّوْمِ وَالصَّلَوةِ وَ صِلَةِ الرَّحِمِ وَ صِلَةِ الاِْخْوانِ، فَاِنَّ الاَْنْبِياءَ عَلَيْهِمُ السَّلامُ كانُوا اِذا اَقامُوا اَوْصِياءَهُمْ فَعَلُوا ذلكَ وَ اَمَرُوا بِهِ.
[ مصباح المتهجد: 736.]
امام صادق عليه السلام فرمود: شايسته است با نيكى كردن به ديگران و روزه و نماز و بجاآوردن صله رحم و ديدار برادران ايمانى به خدا نزديك شويد، زيرا پيامبران زمانى كه جانشينان خود را نصب مى كردند، چنين مى كردند و به آن توصيه مى فرمودند.
25. نماز در مسجد غدير
عَنْ اَبىِ عَبْدِاللّه ِ عليه السلام قالَ:
اِنَّهُ تَسْتَحِبُّ الصَّلوةُ فى مَسْجِدِ الْغَديرِ لاَِنَّ النَّبِىَّ صلي الله عليه و آله اَقامَ فيهِ اَميرَالْمُؤْمِنينَ عليه السلام وَ هُوَ مَوْضِعٌ اَظْهَرَاللّه ُ عز و جلفيهِ الْحَقَّ.
[ وسائل الشيعه 3: 549.]
امام صادق عليه السلام فرمود: نماز خواندن در مسجد غدير مستحب است، چون پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله در آنجا اميرمؤمنان عليه السلام را معرفى و منصوب كرد. و آنجايى است كه خداى بزرگ، حق را آشكار كرد.
26. نماز روز غدير
عَـنْ اَبـىِ عَبْـدِاللّهِ عليه السلام قـالَ:
وَ مَنْ صَلّى فيهِ رَكْعَتَيْنِ اَىَّ وَقْتٍ شاءَ وَ اَفْضَلُهُ قُرْبَ الزَّوالِ وَ هِىَ السّاعَةُ الَّتى اُقيمَ فيها اَميرُالْمُؤْمِنينَ عليه السلامبِغَديرِ خُمٍّ عَلَما لِلنّاسِ و... كانَ كَمَنْ حَضَرَ ذلِكَ الْيَوْمَ…
[ وسائل الشيعه 5: 225، ح 2.]
امام صادق عليه السلام فرمود: كسى كه در روز عيد غدير هر ساعتى كه خواست، دو ركعت نماز بخواند و بهتر اينست كه نزديك ظهر باشد كه آن ساعتى است كه اميرالمؤمنين عليه السلام در آن ساعت در غدير خم به امامت منصوب شد، (هر كه چنين كند) همانند كسى است كه در آن روز حضور پيدا كرده است…
27. روزه غدير
قـالَ الصّـادِقُ عليه السلام:
صِيامُ يَوْمَ غَديرِ خُمٍّ يَعْدِلُ صِيامَ عُمْرِ الدُّنْيا لَوْ عاشَ اِنْسانٌ ثُمَّ صامَ ما عَمَرتِ الدُّنْيا لَكانَ لَهُ ثَوابُ ذلِكَ.
[ وسائل الشيعه 7: 324، ح 4.]
امام صادق عليه السلام فرمود: روزه روز غدير خم با روزه تمام عمر جهان برابر است. يعنى اگر انسانى هميشه زنده باشد و همه عمر را روزه بگيرد، ثواب او به اندازه ثواب روزه عيد غدير است.
28. روز تبريك و تبسّم
عَـنِ الرِّضـا عليه السلام قـالَ:
... وَهُوَ يَوْمُ التَهْنِئَةِ يُهَنِّئُ بَعْضُكُمْ بَعْضا، فَاِذا لَقِىَ الْمُؤْمِنُ أخاهُ يَقُولُ: «اَلْحَمْدُللّه ِ الَّذى جَعَلَنا مِنَ الْمُتَمَسِّكينَ بِوِلايَةِ أميرِالْمُؤْمِنينِ وَالاَْئِمَّةِ عليهم السلام» وَ هُوَ يَوْمُ التَّبَسُّمِ فى وُجُوهِ النّاسِ مِنْ اَهْلِ الاِْيمانِ…
[ اقبال: 464.]
امام رضا عليه السلام فرمود: عيد غدير روز تبريك و تهنيت است. هر يك به ديگرى تبريك بگويد، هر وقت مؤمنى برادرش را ملاقات كرد، چنين بگويد: «حمد و ستايش خدايى را كه به ما توفيق چنگ زدن به ولايت اميرمؤمنان و پيشوايان عليهم السلام عطا كرد» آرى عيد غدير روز لبخند زدن به چهره مردم با ايمان است…
بخش سوم: ولايـت در غـدير
29. پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله و ولايت على عليه‌السلام
عَـنْ اَبـىِ سَعيـدٍ قـالَ:
لَمّا كانَ يَوْمُ غَديرِ خُمٍّ اَمَرَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله مُناديا فَنادى: اَلصَّلوةُ جامِعَةٌ، فَاَخَذَ بِيَدِ عَلِىٍّ عليه السلام وَ قالَ: اَللّهُمَّ مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِىٌّ مَوْلاهُ، اَللّهُمَّ والِ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ.
[ بحارالانوار 37: 112، ح 4.]
ابو سعيد گويد: در روز غدير خم رسول خدا صلي الله عليه و آله دستور داد: منادى ندا دهد كه: براى نماز جمع شويد. بعد دست على عليه السلام را گرفت و بلند كرد و فرمود: خدايا كسى كه من مولاى اويم پس على هم مولاى اوست، خدايا دوست بدار كسى را كه على را دوست بدارد و دشمن بدار كسى را كه با على دشمنى كند.
30. زندگى پيامبرگونه
قـالَ رَسُـولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله:
مَنْ يُريدُ اَنْ يَحْيى حَياتِى، وَ يَمُوتَ مَماتِى، وَ يَسْكُنَ جَنَّةَ الْخُلْدِ الَّتى وَعَدَنى رَبّى فَلْيَتَوَلِّ عَلِىَّ ابْنَ اَبِى طالِبٍ، عليه السلام فَاِنَّهُ لَنْ يُخْرِجَكُمْ مِنْ هُدىً، وَلَنْ يُدْخِلَكُمْ فى ضَلالَةٍ.
[ الغدير 10: 278.]
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: كسى كه مى خواهد زندگى و مرگش همانند من باشد و در بهشت جاودانه اى كه پروردگارم به من وعده كرده، ساكن شود، ولايت على بن ابى طالب عليه السلام را انتخاب كند، زيرا او هرگز شما را از راه هدايت بيرون نبرده، به گمراهى نمى كشاند.
31. پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله و امامت على عليه‌السلام
عَنْ جابِرِ بْنِ عَبْدِاللّه ِ الاَْنْصارى قالَ:
سَمِعْتُ رَسُولَ اللّه ِ صلي الله عليه و آله يَقُولُ لِعَلىِّ بْنِ اَبى طالِبٍ عليه السلام: يا عَلىُّ! اَنْتَ اَخى وَوَصيّى وَ وارِثى وَخَليفَتى عَلى اُمَّتى فىحَيوتى وَ بَعْدَ وَفاتى مُحِبُّكَ مُحِبّى وَ مُبْغِضُكَ مُبْغِضِى وَعَدُوُّكَ عَدُوِّى.
[ امالى صدوق: 124، ح 5.]
جابربن عبداللّه انصارى مى گويد: از رسول خدا صلي الله عليه و آله شنيدم كه به على بن ابى طالب عليه السلام فـرمـود: اى على، تو برادر و وصى و وارث و جانشين من در ميان امت من در زمان حيات و بعد از مرگ منى. دوستدار تو دوستدار من و دشمن و كينه توز تو دشمن من است.
32. پايه‌هاى اسلام
عَنْ اَبِى جَعْفَرٍ عليه السلام قالَ:
بُنِىَ الاِْسْلامُ عَلى خَمْسٍ: اَلصَّلوةِ و الزَّكوةِ وَ الصَّوْمِ وَ الْحَجِّ وَالْوِلايَةِ وَلَمْ يُنادَ بِشَى_'ءٍ مانُودِىَ بِالْوِلايَةِ يَوْمَ الْغَديرِ.
[ كافى 2، 21، ح 8.]
امام باقر عليه السلام فرمود: اسلام بر پنج پايه استوار شده است: نماز، زكات، روزه، حجّ و ولايت و به هيچ چيز به اندازه آنچه در روز غدير به ولايت تأكيد شده، ندا نشده است.
33. ولايـت جاودانه
عَنْ اَبِى الْحَسَنِ عليه السلام قالَ:
وِلايَةُ عَلِىٍّ عليه السلام مَكْتُوبَةٌ فى صُحُفِ جَميعِ الاَْنْبياءِ وَلَنْ يَبْعَثَ اللّه ُ رَسُولاً اِلاّ بِنُبُوَّةِ مُحَمَّدٍ وَوَصِيَّةِ عَلىٍّ عليه السلام.
[ سفينة البحار 2: 691.]
امام كاظم عليه السلام فرمود: ولايت على عليه السلام در كتابهاى همه پيامبران ثبت شده است وهيچ پيامبرى مبعوث نشد، مگر با ميثاق نبوت محمد صلي الله عليه و آله و امامت على عليه السلام.
34. ولايت و توحيد
قـالَ رَسُـولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله:
وِلايَةُ عَلِىِّ بْنِ اَبىطالِبٍ وِلايَةُ اللّه ِ وَ حُبُّهُ عِبادَةُ اللّه ِ وَاتِّباعُهُ فَرِيضَةُ اللّه ِ وَ اَوْلياؤُهُ اَوْلِياءُ اللّه ِ وَ اَعْداؤُهُ اَعْداءُ اللّه ِ وَ حَرْبُهُ حَرْبُ اللّه ِ وَ سِلْمُهُ سِلْمُ اللّه ِ . عز و جل
[ امالى صدوق: 32.]
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: ولايت على بن ابيطالب عليه السلام ولايت خداست، دوست داشتن او عبادت خداست، پيروى كردن او واجب الهى است و دوستان او دوستان خدا و دشمنان او دشمنان خدايند، جنگ با او، جنگ با خدا و صلح با او، صلح با خداى متعال است.
35. روز ناله نوميدى شيطان
عَنْ جَعْفَرٍ، عَنْ اَبيهِ صلي الله عليه و آله قالَ:
اِنَّ اِبْليسَ عَدُوُّاللّه ِ رَنَّ اَرْبَعَ رَنّاتٍ: يَوْمَ لُعِنَ، وَ يَوْمَ اُهْبِطَ اِلَى الاَْرْضِ، وَ يَوْمَ بُعِثَ النَّبِىُّ صلي الله عليه و آله وَ يَوْمَ الْغَديرِ.
[ قرب الاسناد: 10.]
امام باقر عليه السلام از پدر بزرگوارش امام صادق عليه السلام نقل كرد كه فرمـود: شيطان دشمن خدا چهار بار ناله كرد: روزى كه مورد لعن خدا واقع شد و روزى كه به زمين هُبوط كرد و روزى كه پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله مبعوث شد و روز عيد غدير.
36. ولايت علوى دِژ توحيد
عَـنِ النَّبـىِّ صلي الله عليه و آله:
يَقُولُ اللّه ُ تَبارَكَ وَ تَعالى: وِلايَةُ عَلِىِّ بْنِ اَبى طالِبٍ حِصْنى، فَمَنْ دَخَلَ حِصْنى أَمِنَ مِنْ نارى.
[ جامع الاخبار: 52، ح 7.]
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: خداوند مى فرمايد: ولايت علىّ بن ابى طالب دژ محكم من است، پس هر كس داخل قلعه من گردد، از آتش دوزخم محفوظ خواهد بود.
37. جانشين پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله
قـالَ رَسُـولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله:
يا عَلىُّ اَنَا مَدينَةُ الْعِلْمِ وَ اَنْتَ بابُها وَ لَنْ تُؤتَى الْمَدينَةَ اِلاّ مِنْ قِبَلِ الْباب... اَنْتَ اِمامُ اُمَّتى وَ خَليفَتى عَلَيْها بَعْدى، سَعَدَ مَنْ اَطاعَكَ وَ شَقِىَ مَنْ عَصاكَ، وَ رَبِحَ مَنْ تَوَلاّكَ وَ خَسِرَ مَنْ عاداكَ.
[ جامع الاخبار: 52، ح 9.]
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: اى على من شهر علمم و تو درب آن هستى، به شهر جز از راه درب آن وارد نشوند. ... تو پيشواى امّت من و جانشين من در اين شهرى، كسى كه اطاعت تو كند سعادتمند است، و كسى كه تو را نافرمانى كند، بدبخت است، و دوستدار تو سود برده و دشمن تو زيان كرده است.
38. اســلام در سايه ولايت
قـالَ الصّـادِقُ عليه السلام:
اَثافِىُّ الاِْسْلامِ ثَلاثَةٌ: الصَّلوةُ وَالزَّكوةُ وَالْوِلايَةُ، لاتَصِحُّ واحِدَةٌ مِنْهُنَّ اِلاّ بِصاحِبَتَيْها.
[ كافى: 2، ص 18.]
امام صادق عليه السلام فرمود: سنگهاى زيربناى اسلام سه چيز است: نماز، زكات و ولايت كه هيچ يك از آنها بدون ديگرى درست نمى شود.
39. ده هزار شاهد
قـالَ اَبُو عَبْدِ اللّه ِ عليه السلام:
اَلْعَجَبُ يا حَفْصُ لِما لَقِىَ عَلىُّ بْنُ اَبىطالِبٍ!! اِنَّـهُ كانَ لَهُ عَشْـرَةَ الآفِ شاهِـدٍ لَمْ يَقْـدِرْ عَلى اَخْـذِ حَقّهِ وَالرَّجُـلُ يَأْخُذُ حَقَّـهُ بِشاهِـدَيْنِ.
[ بحارالانوار: 37، 140.]
امام صادق عليه السلام فرمود: اى حفص! شگفتا از آنچه على بن ابى طالب عليه السلام با آن مواجه شد! او با ده هزار شاهد وگواه (در روز غدير) نتوانست حق خود را بگيرد، در حالى كه شخص با دو شاهد حقّ خود را مى گيرد.
40. على عليه‌السلام مفسّر قرآن
عَنِ النَّبِىِّ صلي الله عليه و آله فى اِحْتِجاجِهِ يَوْمَ الْغَديرِ:
علىٌّ تَفْسيرُ كِتابِ اللّه ِ، وَالدّاعى اِلَيْهِ، اَلا وَ اِنَّ الْحَلالَ وَالْحَرامَ اَكْثَرُ مِنْ أَنْ اُحْصيهِما وَ اُعَرِّفَهُما، فَآمُرُ بِالْحَلالِ وَ أَنْهى عَنِ الْحَرامِ فىمَقامٍ واحِدٍ، فَأُمِرْتُ أنْ آخُذَ الْبَيْعَةَ عَلَيْكُمْ وَالصَّفْقَةً مِنْكُمْ، بِقَبُولِ ما جِئْتُ بِهِ عَنِ اللّه ِ عز و جلفى عَلىٍّ اَميرِالْمُؤْمِنينَ وَالاَْئِمَّةَ مِنْ بَعْدِهِ، مَعاشِرَ النّاسِ تَدَبَّرُوا وَافْهَمُوا آياتَهُ، وَانْظُروا فِى مُحْكَماتِهِ وَ لا تَتَّبِعُوا مُتَشابِهَهُ، فَوَاللّه ِ لَنْ يُبَيِّـنَ لَكُـمْ زَواجِـرَهُ، وَ لايُـوضِعَ لَكُـمْ عَـنْ تَفْسيرِهِ اِلاّ الَّـذى اَنَا آخِـذٌ بِيَدِهِ.
[ وسايل الشيعه: 18، 142، ح 43.]
پيامبراكرم صلي الله عليه و آله روز عيد غدير فرمود: على عليه السلام تفسير كتاب خدا، و دعوت كننده به سوى خداست، آگاه باشيد كه حلال و حرام بيش از آنست كه من معرفى و به آنها امر و نهى كنم و بشمارم. پس دستور داشتم كه از شما عهد و پيمان بگيرم كه آنچه را در مورد على اميرمؤمنان، و پيشوايان بعد او از طرف خداوند بزرگ آوردم، بپذيريد. اى مردم! انديشه كنيد و آيات الهى را بفهميد، در محكمات آن دقت كنيد و متشابهات آن را دنبال نكنيد. به خدا قسم هرگز كسى نداهاى قرآن را نمى تواند بيان كند و تفسير آن را روشن كند، جز آن كسى كه من دست او را گرفته ام (و او را معرفى كردم).
منبع : چهل حديث «غدیر»، محمود شریفی.
کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
