توصیه های 20 گانۀ امیرالمؤمنین(ع) برای عید غدیر
۱۹ خرداد ۱۴۰۴ 0شَهِدَ أَبَا الْحَسَنِ عَلِیَّ بْنَ مُوسَى الرِّضَا ع فِی یَوْمِ الْغَدِیرِ وَ بِحَضْرَتِهِ جَمَاعَةٌ مِنْ خَاصَّتِهِ قَدِ احْتَبَسَهُمْ لِلْإِفْطَارِ وَ قَدْ قَدَّمَ إِلَى مَنَازِلِهِمْ الطَّعَامَ وَ الْبِرَّ وَ الصِّلَاتِ وَ الْکِسْوَةَ حَتَّى الْخَوَاتِیمَ وَ النِّعَالَ وَ قَدْ غَیَّرَ مِنْ أَحْوَالِهِمْ وَ أَحْوَالِ حَاشِیَتِهِ وَ جُدِّدَتْ لَهُ آلَةٌ غَیْرُ الْآلَةِ الَّتِی جَرَى الرَّسْمُ بِابْتِذَالِهَا قَبْلَ یَوْمِهِ وَ هُوَ یَذْکُرُ فَضْلَ الْیَوْمِ وَ قِدَمَهُ فَکَانَ مِنْ قَوْلِهِ ع:
حَدَّثَنِی أَبِی قَالَ حَدَّثَنِی جَدِّی الصَّادِقُ قَالَ حَدَّثَنِی الْبَاقِرُ قَالَ حَدَّثَنِی سَیِّدُ الْعَابِدِینَ قَالَ حَدَّثَنِی أَبِی الْحُسَیْنُ قَالَ:
اتَّفَقَ فِی بَعْضِ سِنِی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع الْجُمُعَةُ وَ الْغَدِیرُ، فَصَعِدَ الْمِنْبَرَ عَلَى خَمْسِ سَاعَاتٍ مِنْ نَهَارِ ذَلِکَ الْیَوْمِ فَحَمِدَ اللَّهَ وَ أَثْنَى عَلَیْهِ...
[آغاز توصیه های حضرت برای روز غدیر]
.. عُودُوا رَحِمَکُمُ اللَّهُ بَعْدَ انْقِضَاءِ مَجْمَعِکُمْ بِالتَّوْسِعَةِ عَلَى عِیَالِکُمْ وَ الْبِرِّ بِإِخْوَانِکُمْ وَ الشُّکْرِ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى مَا مَنَحَکُمْ، وَ أَجْمِعُوا یَجْمَعِ اللَّهُ شَمْلَکُمْ، وَ تَبَارُّوا یَصِلِ اللَّهُ أُلْفَتَکُمْ، وَ تَهَادَوْا نِعَمَ اللَّهِ کَمَا مَنَّاکُمْ بِالثَّوَابِ فِیهِ عَلَى أَضْعَافَ الْأَعْیَادِ قَبْلَهُ وَ بَعْدَهُ إِلَّا فِی مِثْلِهِ. وَ الْبِرُ فِیهِ یُثْمِرُ الْمَالَ وَ یَزِیدُ فِی الْعُمُرِ، وَ التَّعَاطُفُ فِیهِ یَقْتَضِی رَحْمَةَ اللَّهِ وَ عَطْفَهُ.
وَ هَیِّئُوا لِإِخْوَانِکُمْ وَ عِیَالِکُمْ عَنْ فَضْلِهِ بِالْجُهْدِ مِنْ جُودِکُمْ، وَ بِمَا تَنَالُهُ الْقُدْرَةُ مِنِ اسْتِطَاعَتِکُمْ، وَ أَظْهِرُوا الْبِشْرَ فِیمَا بَیْنَکُمْ وَ السُّرُورَ فِی مُلَاقَاتِکُمْ، وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى مَا مَنَحَکُمْ. وَ عُودُوا بِالْمَزِیدِ مِنَ الْخَیْرِ عَلَى أَهْلِ التَّأْمِیلِ لَکُمْ، وَ سَاوُوا بِکُمْ ضُعَفَاءِکُمْ فِی مَآکِلِکُمْ، وَ مَا تَنَالُهُ الْقُدْرَةُ مِنِ اسْتِطَاعَتِکُمْ وَ عَلَى حَسَبِ إِمْکَانِکُمْ.
فَالدِّرْهَمُ فِیهِ بِمِائَةِ أَلْفِ دِرْهَمٍ وَ الْمَزِیدُ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ، وَ صَوْمُ هَذَا الْیَوْمِ مِمَّا نَدَبَ اللَّهُ تَعَالَى إِلَیْهِ وَ جَعَلَ الْجَزَاءَ الْعَظِیمَ کَفَالَةً عَنْهُ، حَتَّى لَوْ تَعَبَّدَ لَهُ عَبْدٌ مِنَ الْعَبِیدِ فِی الشَّبِیبَةِ مِنِ ابْتِدَاءِ الدُّنْیَا إِلَى تَقَضِّیهَا صَائِماً نَهَارَهَا قَائِماً لَیْلَهَا -إِذَا أَخْلَصَ الْمُخْلِصُ فِی صَوْمِهِ- لَقَصُرَتْ إِلَیْهِ أَیَّامُ الدُّنْیَا عَنْ کِفَایَةٍ. وَ مَنْ أَسْعَفَ أَخَاهُ مُبْتَدِئاً وَ بَرَّهُ رَاغِباً فَلَهُ کَأَجْرِ مَنْ صَامَ هَذَا الْیَوْمَ وَ قَامَ لَیْلَتَهُ. وَ مَنْ فَطَّرَ مُؤْمِناً فِی لَیْلَتِهِ فَکَأَنَّمَا فَطَّرَ فِئَاماً وَ فِئَاماً -یَعُدُّهَا بِیَدِهِ عَشَرَةً-
فَنَهَضَ نَاهِضٌ فَقَالَ: یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ وَ مَا الْفِئَامُ؟
قَالَ: مِائَةُ أَلْفِ نَبِیٍّ وَ صِدِّیقٍ وَ شَهِیدٍ، فَکَیْفَ بِمَنْ تَکَفَّلَ عَدَداً مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ أَنَا ضَمِینُهُ عَلَى اللَّهِ تَعَالَى الْأَمَانَ مِنَ الْکُفْرِ وَ الْفَقْرِ، وَ إِنْ مَاتَ فِی لَیْلَتِهِ أَوْ یَوْمِهِ أَوْ بَعْدَهُ إِلَى مِثْلِهِ مِنْ غَیْرِ ارْتِکَابِ کَبِیرَةٍ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ تَعَالَى، وَ مَنِ اسْتَدَانَ لِإِخْوَانِهِ وَ أَعَانَهُمْ فَأَنَا الضَّامِنُ عَلَى اللَّهِ إِنْ بَقَّاهُ قَضَاهُ وَ إِنْ قَبَضَهُ حَمَلَهُ عَنْهُ. وَ إِذَا تَلَاقَیْتُمْ فَتَصَافَحُوا بِالتَّسْلِیمِ وَ تَهَانَوُا النِّعْمَةَ فِی هَذَا الْیَوْم،ِ وَ لْیُبَلِّغِ الْحَاضِرُ الْغَائِبَ وَ الشَّاهِدُ الْبَائِنَ، وَ لْیَعُدِ الْغَنِیُّ عَلَى الْفَقِیرِ وَ الْقَوِیُّ عَلَى الضَّعِیفِ، أَمَرَنِی رَسُولُ اللَّهِ ص بِذَلِکَ.
َ ثُمَّ أَخَذَ ع فِی خُطْبَةِ الْجُمُعَةِ وَ جَعَلَ صَلَاةَ جُمُعَتِهِ صَلَاةَ عِیدِهِ وَ انْصَرَفَ بِوُلْدِهِ وَ شِیعَتِهِ إِلَى مَنْزِلِ أَبِی مُحَمَّدٍ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ ع بِمَا أَعَدَّ لَهُ مِنْ طَعَامِهِ وَ انْصَرَفَ غَنِیُّهُمْ وَ فَقِیرُهُمْ بِرِفْدِهِ إِلَى عِیَالِهِ.
یکی از اعیاد غدیر که اصحاب امام رضا(ع) برای عرض تبریک آمده بودند، حضرت آنها را برای افطار نگه داشتند و قبل از آن غذا، هدایا، لباس، انگشتری و چیزهای بسیار دیگری به خانه‌ایشان فرستاده بودند به طوری که احوال خودشان و اطرافیانشان حسابی عوض شده بود. آنگاه ضمن صحبت از فضایل غدیر، فرمودند: "در یکی از سال‌های خلافت امیرالمؤمنین(ع)، جمعه و عید غدیر یکی شدند. امیرالمؤمنین(ع) پنج ساعت از روز گذشته به منبر رفتند و خطبه‌ای خواندند." حضرت امیر(ع) در این خطبۀ مشهور توصیه‌های مهمی برای روز غدیر با ذکر ثواب بسیار فرمودند. بخش انتهایی این خطبۀ خواندنی را در ادامه می خوانید:
«خدا خیرتان دهد، بعد از این جلسه به خانه‌هایتان برگردید و برای اهل و عیال خود دست و دل بازی کنید و به برادران و دوستانتان نیکی کنید و در مقابل این نعماتی که به شما داده به درگاه الهی شکر و سپاس به‌جای آورید. دور هم جمع شوید تا خدا کارهایتان را سامان دهد و به یکدیگر نیکی کنید تا خداوند دل‌هایتان را به‌هم پیوند دهد. نعمت‌هاى الهى را به هم هدیه دهید، همان‌گونه که خداوند در این روز بر شما منّت نهاده و ثواب هر عمل شما در این روز را چندین برابر عمل در اعیاد دیگر قرار داده. نیکى در این روز اموال را زیاد می‌کند و عمر را مى‌افزاید، و مهربانى به همدیگر در این روز، رحمت و رأفت خداوند را جلب می‌کند.
تا جایی که در توان دارید و دستتان مى‌رسد از فضل خدا که به شما داده به برادران و خانواده‌تان رسیدگی و پذیرایی کنید. در میان یکدیگر خوشرویی نشان دهید و در دیدار یکدیگر، اظهار شادمانى کنید و بر آنچه خداوند به شما بخشیده سپاس بگذارید. به کسى که به خیر شما امید دارد، افزون بر آن بدهید و به ناتوانان همچون خود و هر اندازه که از دستتان برمى‌آید و برایتان امکان دارد، بخورانید.
خرج کردن یک درهم در این روز، پاداش صد هزار درهم در روزهاى دیگر و حتّى بیشتر دارد. روزۀ این روز از چیزهایی است که خداوند متعال خود آن را فرا خوانده و پاداش آن را هم خود به عهده گرفته است، به گونه‌اى که اگر بنده‌اى در جوانیش، از آغاز دنیا تا پایان آن، روزها را روزه و شب‌ها را احیا بگیرد، به پاى ثواب روزۀ این روز- اگر خالصانه باشد- نمى‌رسد.
در این روز هرکس که پیش از درخواست برادر دینى‌اش به یارى او بشتابد و از سر رغبت به او نیکى کند، پاداش کسى را دارد که این روز را روزه و شبش را احیا گرفته است. و هر کس مؤمنی را در عید غدیر افطار دهد انگار افطار داده است به فئام و فئام و فئام و ... -حضرت با دستش ده مرتبه فئام را تکرار کرد-
یک نفر از جای بلند شد و عرض کرد: یا امیرالمؤمنین فئام چیست؟
حضرت فرمود: صد هزار نبی و صدیق و شهید است!(یعنی افطار به یک مؤمن معادل افطار به یک میلیون پیامبر) پس چگونه است برای کسی که کفالت تعدادی از مؤمنین و مؤمنات را به عهده گرفته است؟ و من ضمانت می‌کنم برای او حفظ از کفر و فقر را. و اگر در شب عید غدیر و یا در روزش و یا بعد از عید غدیر تا سال بعد در چنین روزی از دنیا برود به شرطی که مرتکب کبیره‌ای نشود، اجر او بر عهده خداوند است.
و هرکس برای برادرانش قرض بگیرد(برای حل مشکل آنها واسطه شود) و به آنها کمک نماید، من از سوى خدا ضامنم که اگر زنده بماند، بدهى‌اش را بپردازد و اگر قبضِ روحش کند، خداوند، خود قرض او را به عهده بگیرد.
چون همدیگر را دیدید، دست بدهید و سلام کنید و نعمت امروز را به هم تبریک بگویید و حاضران به غایبان و شاهدان به آیندگان برسانند، و توانگر به دیدن فقیر برود و نیرومند به دیدن ناتوان برود؛ رسول خدا(ص) این‌چنین به من امر فرمود.
آنگاه حضرت خطبۀ جمعه را خواندند و نماز جمعه‌شان را نماز عید قرار دادند و سپس با فرزندان و شیعیانش به منزل امام حسن(ع) که برایشان غذا تدارک دیده بود رفتند، و غنی و فقیر از آن غذا برای اهل و عیال خویش بردند.»
منبع: مصباح المتهجد، ج2، 757-758
کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
