احادیث امام کاظم علیه السلام: ضرورت محاسبه اعمال

شرح حدیث:

• محاسبه آن است که انسان به حساب اعمالش برسد و خوب و بد آن را ارزیابی کند و از خودش حساب بکشد و بر گناهان خود، خویش را ملامت کند و از خدا آمرزش بطلبد و بر کارهای نیک که توفیق انجامش را داشته است، خدا را شکر گوید و توفیق بیشتر از خدا بخواهد.
• پیامبر خدا(ص) فرموده است:«حاسِبُوا اَنفُسَکُم قَبلَ اَن تَحاسَبُوا».پیش از آن که به حسابتان رسیدگی شود، خود به حساب خویش برسید.(محسن فیض کاشانی، المحجّه البیضاء، ج8، ص165.)
• این برنامه تربیتی است که هم انسان ر از غفلت بیرون می آورد، هم زمینه ساز توبه از خلافهاست، و هم تشویقی بر عملکردهای مثبت به شمار می رود.
• توصیه شده که انسان در محاسبه عمل خویش، سختگیر باشد و آن گونه که یک شریک، از شریک خودش حساب دقیق می کشد، بدون گذشت اعمال خود را بررسی کند.
• هر روز که به پایان می رسد، باید مروری بر عملکرد آن روز داشته باشیم.
• امروز چه کردیم؟ چگونه گذراندیم؟ چه حقوقی را از برادران دینی ادا کردیم؟ چه مالی بدست آوردیم و در چه راهی خرج کردیم؟ کدام مسلمان را یاری نمودیم؟ جلوی کدام گناه را رفتیم؟ اخلاص داشتم یا ریاکار بودیم؟
• محاسبه، گاهی برای «خودسازی» است.