احادیث امام سجاد علیه السلام: آثار صدقه پنهانی

امام سجاد (علیه السّلام) فرمودند:

إنَّ صَدَقَةَ السِّرِّ تُطفِیءُ غَضَبَ الرَّبِّ؛
همانا صدقه پنهانی، آتش خشم پروردگار را فرو می نشاند.
کشف الغمّه، ج2، ص 77

شرح حدیث:

صدقه، کمک مالی به محرومان و فقراست.
گاهی همین کار خیر، ممکن است دچار آفت «ریا» یا «منّت» شود و هدر رود و تباه گردد.
صدقه دادن آشکار، در معرض خطر ریا و تظاهر است، ولی «صدقه ی پنهانی» چون با قصد قربت است و از ریا دور، اخلاصش بیشتر است و مورد توجه خاصّ خداوند قرار می گیرد و لطف الهی را در پی دارد.
قرآن می فرماید:
صدقات خود را با منت نهادن و آزار، باطل نکنید. (بقره ،264.)
امامان ما در سیره ی خود، اهل صدقه ی پنهانی بوده اند. پس از شهادت امام حسین علیه السّلام در پشت آن حضرت و روی کتف او نشانه ی کبودی دیدند. از امام سجاد علیه السّلام پرسیدند این کبودی اثر چیست؟ فرمود: پدرم در شبهای تار انبان غذا به دوش می گرفت و به محرومان و فقرا می رساند. این جای آن بارها و انبانهاست که باقی مانده است. (مناقب، ابن شهر آشوب، ج4، ص 66.)
امام صادق علیه السّلام نیز، گاهی کیسه ی نان و غذا بر دوش می کشید و شبهای تاریک به حاشیه نشینان بی سروسامان در مدینه سر می زد. وقتی که خواب بودند، آهسته کنار آنان نان می گذاشت و رد می شد، تا ندانند که کیست.
شهریار، در شعر زیبای خود درباره حضرت علی علیه السّلام و الفت او با شب، می سراید:

ناشناسی که به تاریکی شب          می برد شام یتیمان عرب
پادشاهی که به شب، بُرقَع پوش          می کشد، بار گدایان بر دوش
تا نشد پردگی آن سرّ جلی          نشد افشا که علی بود، علی (گلواژه، ص 39.)

و چه زیباست به این حد از اخلاص رسیدن و خدایی بودن!
منبع: حکمت های سجادی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام سجاد علیه السّلام)، جواد محدثی.