احادیث امام سجاد علیه السلام: مشتاقان بهشت و بیمناکان از جهنم

امام سجاد (علیه السّلام) فرمودند:

مَن إشتاقَ إلَی الجَنَّةِ سارَعَ إلَی الحَسَناتِ وَ سَلا عَنِ الشَّهَواتِ، وَ مَن أشفَقَ مِنَ النّارِ بادَرَ بِالتَّوبَةِ إلَی اللهِ مِن ذُنُوبِهِ وَ راجَعَ عَنِ المَحارِمِ؛
هر که مشتاق بهشت باشد، به انجام خوبیها می شتابد و از شهوتها دوری می کند. و هر که از آتش دوزخ ترسان باشد، به سوی توبه به درگاه خدا می شتابد و از ارتکاب حرامها برمی گردد.
تحف العقول، ص 281

شرح حدیث:

خداوند، بندگان را به مسابقه ای فراخوانده است که فرجام آن بهشت است.
چشم اندازی چون بهشت، شوق را می افزاید. مشتاقان بهشت بسیارند، ولی شوق چه کسانی جدّی و واقعی است؟
همچنین خداوند، از آینده ای سخت و تلخ به نام «آتش جهنم» بیم داده است. دوزخ هم نتیجه ی عملهای بد و نافرمانی پروردگار است.
برای رسیدن به بهشت و رهایی از آتش چه باید کرد؟
در این حدیث، دو ویژگی برای مشتاقان بهشت و دو عملکرد برای بیمناکان از جهنم یاد شده است.
مشتاق جنّت، باید برای انجام کارهای نیک بشتابد و خود را از شهوات و تمنیات نفسانی حرام دور کند.
خائف از آتش نیز، باید هر چه زودتر از گناهان توبه کند و از آنچه خداوند حرام کرده است، دست بکشد و از راه شیطان به راه رحمان بازگردد.
خداوند، بندگان نکوکار را دوست می دارد و از عاصیان بیزار است.
«حسنات»، مایه ی قرب به خداست.
«سیّئات»، نیز انسان را از رحمت الهی دور می کند.

سود دنیا و دین اگر خواهی         مایه ی هر دوشان نکوکاری است
راحتِ بندگانِ حق جستن             عین تقوا و زهد و دینداری است (ابن یمین.)

وقتی راه عصیان، بیراهه است و ما را از مقصد دور می کند، پس هر چه زودتر باید برگشت. این همان «مبادرت به توبه» است که در کلام امام آمده است.
منبع: حکمت های سجادی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام سجاد علیه السّلام)، جواد محدثی