شرح دعای روز دوم ماه مبارک رمضان از جواد محدثی

أَللّـهُمَّ قَـرِّبْنى فيهِ اِلى مَرْضـاتِكَ وَجَنِّبْنى فيهِ مِنْ سَخَطِكَ وَنَقِماتِكَ

وَ وَفِّـقْنى فـيهِ لِقَـرآءَةِ ايـاتِكَ بِرَحْمَتِكَ يا أَرْحَـمَ الرّاحِـمينَ.

فرازهای این دعا عبارت است از:

• خشم و رضای خدا
• قرائت قرآن

آنچه انسان را به بهشت مى برد، يا به دوزخ مى كشد، «رضا»، يا «سَخَط» پروردگار است.

خشم و رضاى خدا

خشم و خشنودى خدا هم، نتيجه و بازتاب عمل ماست.

ماييم كه با عملمان، خدا را راضى مى كنيم يا به خشم مى آوريم.

«طاعت» ما، مايه رضايت اوست و معصيتمان، او را ساخط و خشمگين خواهد كرد.

چه عذابى دردناكتر از غضب و نارضايى خدا؟!...

و چه پاداشى برتر و بزرگتر از خشنودى و رضاى حق؟!

پس بايد موجبات رضايتش را فراهم كرد، بايد با عمل صالح، كار خير، حق طلبى، ايثار و اخلاص، انفاق و صدقه، طاعت و عبادت و... به خداوند نزديك شد و رضاى او را كسب كرد.

بايد از نافرمانى، كينه توزى، بدخواهى، سوءنيّت، حسد و غيبت، احتكار و زراندوزى، گرانفروشى و حرامخوارى، ستم و حقكشى دورى كرد، چرا كه اينها مايه غضب الهى است، و هر كس مغضوب درگاه خدا گردد، خير و بركت از او روى گردان خواهد شد و درهاى تباهى و گمراهى و عذاب به رويش گشوده خواهد گشت. به فرموده پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به على عليه السلام: بالاترين عمل در اين ماه، پرهيز از گناه است:

«اَفضَلُ الأعمالِ فى هذَا الشَّهرِ الوَرَعُ عَن مَحارِمِ اللّه .»[1]

از آيات قرآن در اين زمينه چه برمى آيد و چه عملى موجب رضاى حق، و كدام عمل سبب خشم و نارضايتى خالق، به حساب آمده است؟

در برخى آيات، رضايت طرفينى مطرح شده است، يعنى هم رضايت خدا از انسان و انسان از خدا، و در اين زمينه، تعبير «رَضِىَ اللّه ُ عَنهُم وَ رَضُوا عَنْه» آمده است. امّا موارد اين سخن:

اوّل: نسبت به آنان كه در ايمان و عملشان و در عقيده و جهادشان «صادق»اند.[2]

دوم: درباره آنان كه در دوره هاى سختِ نهضت اسلامى، جزو پيشگامان انقلاب و ديندارى بودند و در دوره مكّى و مدنى، لقب مهاجرين و انصار را به خود اختصاص دادند و در پيوستن به پيامبر، دست به هجرت زدند.[3]

سوّم: تابعين و پيروانى كه در تداوم راه پيشتازان، تلاش كرده، با پيامبر كه رهبر نهضت بود، بيعت كردند.[4]

چهارم: مؤمنان راستين و راسخى كه با دشمنان خدا و پيامبر، و مخالفانِ مكتب و دينشان هرگز سازش نكرده و دشمن را به دوستى نگرفتند و رابطه ولايى و مودّتى برقرار نكردند، هر چند كه دشمنان خدا و دين، از بستگان نزديك و خويشاوندانشان بودند[5]

پنجم: آنانكه داراى «ايمان» و «عمل صالح» و «خشيت» از خدا بودند.[6]

اينها از جمله مواردى است كه نشانى قبول و رضاى الهى بر آنها خورده است و ما كه در دعايمان نزديك شدن به موجبات رضايت خدا را مى طلبيم، با توجه به موارد ياد شده، بايد از طريقِ:

ـ ايمان و عمل صالح و خشيت

ـ صداقت در عقيده و جهاد

ـ پيشاهنگى در هجرت و نصرت انقلاب و دين

ـ بيعت مستحكم با رهبرى و ولايت

ـ پيوندهاى مكتبى داشتن و رعايت مرزهاى عقيدتى و مرامى و ارزشى،

وسايل اين قرب را فراهم كنيم.

قرائت قرآن

مطلب ديگر نيايش امروز، توفيق براى قرائت قرآن است.

قرآن، كتاب خداوند و وحى الهى است، مجموعه آيات روشن پروردگار است. برخورد ما با قرآن نيز ممكن است در «رضا» و «سخط» الهى مؤثّر باشد.

خواندن ونخواندن آن، عمل كردن وعمل نكردن به آن،

قرآن را روى سرنهادن يا زيرپا افكندن، در اين كه خدا از ما راضى باشد يا ناراضى، نقش تعيين كننده داد.

قرآن را بايد گشود و خواند، كه اين قانون، مرامنامه زندگى و منشور حيات است.

راستى آيا قرآن حق ندارد كه از غربت خويش در ميان مسلمين، به شكوه برخيزد؟

آيا جا ندارد كه از مهجور ماندن قرآن ميان امّت هاى اسلامى بناليم؟

قرآنى كه آيه آيه اش الهام دهنده است و سوره سوره اش، درسى گران و آموزشى عميق دارد، چگونه مورد فراموشى قرار گرفته است!...

امام صادق عليه السلام فرموده است:

«قرآن، عهد خـدا با خلق است و سزاوار است كـه هـر مسلمان، به اين « عهدنامه » نـگاه كنـد و هر روز مقدارى (50 آيه) از آن را بخواند.»[7]

امّا آنچه مهمّ است، صِرف تكرار الفاظ نيست، بلكه فهم معانى و عمل به امر و نهى و احكام آن است.

خواندنى با تأمّل و تدبّر، قرائتى همراه با عبرت و اعتبار، و تلاوتى با انديشه و استبصار.

امام صادق عليه السلام فرمود:

«بر شما باد قرآن... هر آيه اى را يافتيد كه سبب نجات پيشينيان شما گشته، به آن عمل كنيد و هر آيه اى را ديديد كه بيان هلاكت اقوام گذشته را داراست، از آن مسأله اجتناب كنيد.»[8]

اين، خود بيان يك فلسفه بلند حيات و تاريخ است.

مسأله عبرت گرفتن و آموزش و تجربه اندوزى.

بايد قرآن را تلاوت كرد، زياد هم بايد خواند، با تفكّر و تأمّل، بايد قرائت كرد، با وضو و با شستشوى دهان به تلاوت پرداخت،

و با صداى خوب و لحن زيباى عربى بايد خواند. (اِقرَؤُوا القُرآنَ بِلُحُونِ العَرَبِ وَ اَصواتِها.)[9]

پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله فرمود:

«براى هر چيزى زينتى است و زينت قرآن، صداى خوب است».[10]

در سيره معصومين روايت شده است كه در ماه رمضان زياد قرآن مى خواندند و گاهى چند ختم قرآن در اين ماه داشتند و به اصحاب خود نيز چنين سفارش مى كردند.[11]

از خداى ارحم الراحمين مدد بخواهيم كه با توفيق قرائت قرآن، زمينه عمل به آيات الهى را فراهم كنيم، تا به ديدار حق و قرب الهى و مقام «رضا» نايل گرديم.

[1] ـ شهراللّه ، ص 149.

[2] ـ مائده، آيه 119.

[3] ـ توبه، آيه 101.

[4] ـ حجرات، آيه 19.

[5] ـ حديد، آيه 23.

[6] ـ بيّنه، آيه 8.

[7] ـ القرآنُ عهدُاللّه الى خلقه، فقد ينبغى لِلمرء المسلمِ اَنْ يَنْظُرَ فى عهدِه و اَنْ يقرءَ منه فى كلّ يومٍ خمسين آيةًجامع الاخبار، ج 1، ص 335.

[8] ـ الحياة، ج 2، ص 116.

[9] ـ كافى، ج 2، ص 614.

[10] ـ ميزان الحكمه، ج 8، ص 3338.

[11] ـ ر.ك: شهراللّه فى الكتاب والسنّه، رى شهرى، ص 193.

منبع : سيناي نياز ؛ جواد محدثي