ویژگی های دعای ابوحمزه ثمالی
۲۶ خرداد ۱۳۹۴ 0گرچه همواره راه نیایش عبد و مولا باز است، ولی برای زمان مشخص مانند ماه مبارک رمضان که عید اولیای الهی است ، فضیلت مخصوص است.
دعای ابوحمزه ثمالی دعائی است که وجود مبارک امام سجاد، زین العابدین سلام الله علیه در تمام سحرهای ماه مبارک رمضان این دعا را میخواندند. شایسته است پیروان عترت طاهرین تأسّی کنند و در سحرها بیدار باشند و این دعای نورانی را قرائت کنند. این دعا در جوامع روائی و حدیثی ما آمده است. در مصباح کَفعَمی است، و در اقبال سیّدبن طاووس هست.
مختصری از زندگینامه راوی حدیث:
ابوحمزه چهار امام را اِدراک کرد. از محضر نورانی چهار امام، معارف الهی را فرا گرفت. خدمت امام زین العابدین علیه السلام رسید، شاگردی امام باقر سلام الله علیه افتخار او شد. تلمّذ محضر امام صادق سلام الله علیه بهره او شد و مقداری هم از عصر امام کاظم سلام الله علیه را درک کرده است.یعقوبی ابوحمزه را از فقهای کوفه بر شمرده است و نجاشی و کشی در باب منزلت والای وی روایاتی نقل کرده اند.
ابوحمزه پنج پسر صالح داشت. سه نفر از فرزندان او: نوح، منصور و حمزه همراه زيد بن علي بن الحسين عليهالسلام قيام کردند و عليه حکومت جبار امويان در کوفه دست به شورش زدند. در اين قيام شيعيان کوفه با زيد بيعت کردند.سه فرزند ابوحمزه از شاخصترين چهرههاي آن قيام شمرده ميشدند. آنان تا آخرين لحظه مقاومت کردند و تا پاي جان ايستادند و در کنار پسر شجاع و غيرتمند پيشواي چهارم عليهالسلام بعد از فداکاريهاي بسيار، به درجه رفيع شهادت نائل شدند.دو فرزند ديگر ابوحمزه: علي و حسين در زمان امام کاظم عليهالسلام زنده بودند. آن دو در رديف محدثين و فقهاي شيعه قرار دارند و از امام ابوالحسن موسي الکاظم عليهالسلام و ساير ائمه عليهم السلام(اعيان الشيعه، ج 4، ص 10 و نامه دانشوران،ج 1، ص 50) احاديث و رواياتي نقل کردهاند
ویژگی های دعای ابوحمزه ثمالی:
ویژگی های منحصر به فرد این دعا آن را در شمار ادعیه هایی قرار داده است که خواندن آن علاوه بر قرب معنوی ،توحید را نیز آموزش می دهد و اما در مورد ویژگی های این دعا:
- ابتدا اینکه این حدیث و دعای نورانی از نظر سند تام است.. هم از نظر محتوا و هم از نظر طریق و سند موثق است و نشان دهنده ی این است که تردیدی نیست که این حدیث از جانب معصوم به دست ما رسیده است.
- مطلب دوم آن است که همانطوری که قرآن یُفَسِّرُ بَعضُهُ بَعضاً، یَنْطِقُ بَعضُهُ بِبَعض، یَشهَدُ بَعضُهُ بِبَعض، آیات را باید با یکدیگر تفسیر کرد. ادعیه و احادیث نیز این چنین است اگر ما خواستیم دعاها را خوب تفسیر کنیم، باید از یکدیگر کمک بگیریم .برخی از دعاها شاهد و مفسّر دیگرند. مخصوصاً آنچه که از امام سجاد سلام الله علیه در این زمینه رسیده است. یعنی صحیفه سجادیه یک شرح نورانی است برای دعای ابوحمزه ثمالی است.
- مطلب بعدی آن است که در این ادعیه کلمه بِسْمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم در طلیعه و آغازش نیست. با این که به ما دستور دادند هر کاری که شروع میکنید اول نام ذات أقدس إله را ببرید.همین دعای ابوحمزه ثمالی گرچه اولش بِسْمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم ندارد، اما اول «الهی» و مانند آن است . پس به نام خدا شروع شده است و مشمول آن احادیثی نخواهد بود که هر کاری که به نام خدا شروع نشده است، ابتر و بی نتیجه است.
- مطلب بعدی آن است که این دعای نورانی، فرازهای گوناگون و جملههای متعددی دارد. همه اینها یک سطح نیست. چون همه دعا کنندگان یک سطح نیستند.بعضی مشکل خوف دارند، بعضی در مرحله رجاء مشکل دارند بعضی دیگر مشکلات دیگر دامنگیر آنها شده است. لذا این دعای جامع برای همگان سودمند است .البته بحثهای محوری این دعا همان مسئله توحید است که در خِلال این مسائل بازگو میشود.
- پنجمین ویژگی این دعای نورانی این است که مى بینى که این دعا چقدر با دقت حالت هاى روحى تو و گره هاى روانى تو را باز مى کند. هنگامى که در وحشت تنهایى هستى، از همراهى و حتى شروع او، محبت ها و کرامت هاى او، براى تو تصویرها مى کشد، که پیش از آگاهى تو و نیاز تو، داده ، پس بعدها دریغ نمى کند. او به خاطر ما نداده که به خاطر ما از ما بگیرد و هنگامی که از فضل و رحمت او گفت و گوها کرده هشدار می دهد که با این کرامت و رحمت ، مرا از این گناه ها و جرم ها جدا کن. مرا با این ها ادب کن و بساز.
- و اما ششمین ویژگی در دعای ابوحمزه ثمالی برخی اوصاف خدای تعالی آمده است و بیان شده كه تمام عظمتها و تمام بزرگی از اوست؛ همچنین، در برخی فرازها به مسئله «روششناسی» شناخت خدا پرداخته شده و بیان شده كه آیا انسان باید خدای تعالی را از آثارش بشناسد؟ یا این كه انسان باید از خود خدا به شناخت او برسد؟ در این دعا اعلام می کند که انسان، خدا را به وسیله خدا بشناسد. خدا راهنمای انسان است و اگر خدا كسی را راهنمائی نكند نمیتواند خدا را بشناسد . و خدا راهنمائیهای فراوانی را اِعمال كرده است تا برای شناخت خدا از خود خدا شروع کنند.
منبع: سایت حوزه