مراقبات روز عید فطر (میرزا جواد آقا ملکی تبریزی)

نیز تأکید شده است و سزاوار است در رودخانه غسل کند و اگر نباشد در سایه و پشت دیوار این کارها را انجام بدهد؛ تا کسی او را نبیند. غسل خود را با بسم الله شروع کرده و بعد از انجام آن بگوید: اللهم اجعله کفاره لذنوبی، و طهر دینی، و اذهب عنی الدرن؛ خدایا! این را کفاره گناهانم قرار ده، دینم را پاک گردان و پلیدیها را در من از بین ببر. آنگاه نماز صبح را آنگونه که شایسته است بجا آورده و سپس خدا را شکر نموده و دعایی را که از شیخ بزرگ محمد العمری - قدس سره العزیز - نقل شده بخواند.

 اندوه بخاطر غیبت امام زمان و دعا برای فرج او و خواندن دعای ندبه. آنگاه مؤمنی که صاحب الزمان (علیه السلام) را امام خود میداند - کسی که حجت خدا، امام زمان، ناموس دنیا، سلطان امتها، عدل کامل خدا، خورشید تاریکیها و ماه کامل، گشایش نزدیک خدا، نشانه بزرگ خدا، خلیفه بزرگ خدا، امام، پسر امام، پسر ائمه، پسر پیامبر، پسر پیامبران - جان تمامی جهانیان فدای او باد - کسی که خداوند بوسیله او به وعده‏هایش جامه عمل میپوشاند وعده‏هایی از قبیل: گسترش عدل، از بین بردن ظلم، گستراندن فضل و غلبه قدرت او بر تمام قدرتها و دین او بر تمام ادیان و به هنگام غیبت امام خود، غصب حاکمیت او از طرف دشمنان، سختی شیعیان در سلطنت کفار و بدکاران و قتل، از بین بردن آبرو، غصب اموال، بدحالی و ذلت آنان را میبینید، باید خوشحالی او به غمی سنگین، خنده او به گریه و عید او به عزا تبدیل شده و دعای ندبه بخواند و مانند مادر بچه مرده گریه کند و برای فرج او دعا کند.

نماز عید قبل از خروج از منزل بنیت انجام دستور خداوند، با یک یا چند دانه خرما افطار نموده، و دعایی را که در این مورد رسیده است بخواند. زیرا در این دعا نیز امامش - درود و سلام خدا بر او و پدران و فرزندانش - ذکر شده و باید در مضمون دعا تأمل کند. زیرا دعا بروشنی باید نشانه دیدار با خدا را داشته باشد. اگر بتواند باید باندازه بزرگی خدا و شناخت منت او، در اجازه دیدارش بلکه دعوت به این کرامت، آنگونه که شایسته است ادب این مقام را رعایت کند. ولی خیلی بعید است این مخلوق ضعیف بتواند آنگونه که شایسته این مجلس است تواضع و احترام و شکرگزاری نماید. بنابراین باید همراه با اعتراف به ناتوانی باندازه‏ای که میتواند سپاسگزار و متواضع باشد.

و اگر نتواند، نباید حضور در این مجلس برای او سبکتر از حضور در مجلس سلطان زمانش باشد. زیرا از سلطان غفلت نمی ‏کند؛ بخصوص هنگام سخن گفتن با او. اگر سلطان بداند که دل رعیتش جای دیگر است او را از مجلس خود طرد، از حضور او جلوگیری و او را از عطایای خود محروم مینماید. بخصوص که بداند این غیر، دشمن سلطان است؛ که در این حالت بشدت بر او خشم می گیرد. و اگر از یاد و احترام به خدا غفلت کردی باید بدانی که این همه غفلت از پروردگار چیزی جز دوستی دنیا نمیباشد؛ دنیایی که دشمن خدا و دوستانش می باشد.

بپرهیز از این که این مجلس را کوچک شماری. زیرا اهل آن، فرشتگان مقرب، پیامبران مقرب، پیامبران و رسولان، شهدا و صدیقین و بندگان صالح خدا هستند. شرمسار باش که حاضرین مجلس در بهترین حالات باشند - همگی پاک، مقدس، آراسته، بر سر ایشان تاج کرامت مراقبت خدای جلیل بوده، بر بدنهاشان لباس توجه به خدا، بر دلهاشان جامه اشتغال به خدا و بر بدنهاشان لباس بازداشتن از نافرمانی خدا، بر دستهایشان انگشتر نگشودن دست به نافرمانی خدا و بر پاهایشان کفش منع از رفتن در حرامهای خدا - و سر تو برهنه از عمامه مراقبت و قلب تو آلوده به دوستی دشمن خداوند، بدنت برهنه از لباس نگهداشتن از مخالفت با خدا و بر دستت انگشتر ستم بر بندگان خدا بوده و پایت برهنه از رفتن به سوی طاعت خدا باشد.

اگر پرده از جلو دیدگانت برداشته شده و ببینی بدنت آلوده به نجاستهای گناهان و باطن تو گرفتار انواع بیماریهایی است که تو را از چشم دیگران می ‏اندازد چه حالی خواهی داشت؟ آیا با این شکل و قیافه بر سر سفره پاکان، و بزرگانی که هیچ عیبی ندارند حاضر خواهی شد! اگر زیبایی باطنی آنان را ببینی از همنشینی آنان پرهیز خواهی کرد، چه رسد به این که سر سفره آنان بنشینی. و حتی اگر هزار چوب هم به تو بزنند راضی نمیشوی با این همه پلیدی که در تو هست، خود را به آنان نشان بدهی. برادرم! حال بد و وزر و وبال خود را بنگر و خود را مضطر به این مطلب بنما تا خداوند بدیهایت را پوشانده و بدیهایت را به خوبی تبدیل نماید. آنگاه درِ کرم حضرت اله را بکوب و صدا بزن: ای کریمترین کریمان! ای اجابت کننده دعای مضطرها! به پستی و ذلتی که نسبت به خودم روا داشتم رحم کن. تو از من به خودم مهربانتری بخصوص در مثل چنین روزی که مرا دعوت به دیدار خود نموده‏ ای. من میهمان تو هستم پس راضی نشو که آبرویم پیش میهمانهایت بریزد. کارم را اصلاح کرده و از لباسهایی که به میهمانانت میدهی به من نیز عنایت فرما تا بتوانم زشتی‏ها و نقایص خود را پوشانده خود را بیارایم و آبرویم را حفظ کنم.

اگر انسان با اضطرار واقعی روی به درگاه پروردگارش آورد محال است او را اجابت نکند. او کسی است که در قرآن خود فرموده است: امن یجیب المضطر اذا دعاه و یکشف السوء؛ ای کسی که هنگامی که مضطر او را بخواند، او را اجابت نموده و گرفتاریش را برطرف مینماید. بنابراین بنده باید اضطرار را در خود بوجود بیاورد. اغلب مردم روحیات بدی در خودی بوجود آورده و از صفات خوب غافل هستند. بهمین جهت نیز از خود خجالت نمیکشند تا بخاطر حیا و پوشاندن زشتیها و رسواییهای خود مضطر شوند. و اگر در این مورد عملی هم انجام بدهند، ناشی از چیزهایی است که بطور اتفاقی شنیده و مسموعات آنها خجالت و شرمی در آنها بوجود نمیآورد؛ چه رسد به این که آنچنان خجالت بکشند که به اضطرار برسند.

و خلاصه اگر شرمی که به اضطرار برسد بوجود آمد، اجابت نیز بدنبال آن آمده و گرفتاری برطرف می گردد. علامت اضطرار نیز این است که در هنگام عید قلب او شکسته، و از رد شدن بترسد؛ امیدوار عفو و فضل او بوده و امیدواری به کرم پروردگارش را بیشتر نماید؛ بانتظار رحمت و عنایت خداوند باشد آنگونه که بندگان صالح او هستند؛ و ترس خود را با ملاحظه این که امروز روز جایزه دادن و بدست آوردن فضیلت است از بین ببرد. در عین حال با گوشه چشم به عظمت خدا و بزرگی جنایت خود نگریسته و مانند کوتاهی کنندگانی که به دامن عفو فراوان او پناه آورده‏اند، رفتار میکند؛ و تمام سعی و تلاش او برای استغفار و جلب رحمت و دیدن آثار قبولی است. و به نگهبانان و حامیان خود که از معصومین (علیهم السلام) میباشد، پناهنده شده تا او را شفاعت نمایند. و خداوند را به حق و آبروی آنان نزد خدا قسم میدهد که او را با عفو خود اکرام نموده، از فضل مخصوص خود محروم نکند، صورت کریم خود را از او برنگردانده، بخاطر آنان او را قبول نماید و آنگونه که با حزب و دوستان خود رفتار میکند با او نیز معامله کند. از بوجود آمدن این حالات معلوم میگردد که فیض قدسی شامل حال او شده است که باید خدا را بخاطر نجات و رهایی از خطر هلاک ثنا گفته، و از این به بعد با یاری گرفتن از پروردگار خود را از غفلت و انجام کارهایی که باعث هلاکت دائمی است دور بدارد.

آنچه درباره اضطرار به پوشش پروردگار گفتیم، فقط در کسی بوجود میآید که با چشم دل نجاست گناهان را بر اعضای بدنش و پلیدی عیوب دل بر روح و جانش را ببینید. آن هم نه مجازاً بلکه واقعاً این مطلب را درک کند و بفهمد که این نجاستها و پلیدیها نجستر و کثیفتر از چیزهای کثیف این عالم و بدبوتر از مردارهای بو گرفته دنیاست.

اگر کسی خود را در پیشگاه سرور رسولان و ائمه طاهرین و فرشتگان مقرب و سایر پیامبران و رسولان فرض نماید چه حالی خواهد داشت؟ فکر میکنم اگر انسان یک دهم این رسوایی را داشت، آرزو میکرد زمین او را فرو برد تا از این رسوایی رهایی یابد. مریم راستگو هنگام فرض رسوایی بین مردم، با این که نزد خدای عزوجل و فرشتگان پاک بود، گفت: بهر صورت تمامی ما به پوشش زیبای خدا محتاج بوده و اگر این پوشش از ما برداشته شود، رسوا خواهیم شد.

یکی از پوششهای زیبای او، همین شکل انسانی است که اگر از ما سلب شده و مردم شکل واقعی ما را ببینند رسوا میشویم. زیرا شکل روح متناسب با اخلاق و صفات است. مثلاً کسی که صفت غضب بر او غالب باشد، روح او بشکل سگ خواهد بود. مگر این که خُلق خود را با داروی حلم معالجه نموده، خشم تبدیل به شجاعت شده و شکل سگ به شکل انسانی شجاع تغییر یابد. و همینطور سایر اخلاق و صفات. بهمین جهت گذشتگان هر روز با آینه و غیره سیمای خود را بررسی میکردند تا مطمئن شوند که تغییر نکرده و مسخ نشده و پوشش خدا همچنان باقی است. و این شکلهای حقیقی گاهی اوقات به بعضی از اولیا نشان داده میشود و مردم را باین شکلها میبینند. از امام سجاد (علیه السلام) روایت شده است که پرده را از جلو دیدگان شخصی برداشته و شکل واقعی حاجیها را به او نشان داد و او در میان جمعیت فقط دو نفر را به شکل انسان دید.

هنگام برپایی نماز عید بصورت جماعت، مصیبت غیبت او را بیاد آور و بیاد داشته باش که امامت نماز عید از حقوق مخصوص امام زمان (عج) و برپایی آن از کارهای معروف اوست.

چون در روز عید خود را آشکار کند، دیده همگان بر زیبائیش خیره گردد. ارواح آنان بسوی زیبائیش سرازیر شوند و مردمک چشمانشان از فرط زیباییش هوس گلزار نمایند. عید من آن روزی است که با دیدگان شاد که زیباییش را تحسین میکند، آن زیبایی را ببینم.

آیا این مصیبت نیست که بجای نماز با امام (علیه السلام) با دیگران نماز بگزاریم! اگر بجای دیگران امام زمان (علیه السلام) خطبه‏های نماز عید را میخواند چه حالی داشتیم! و اگر او در میان ما بود روزگار ما چقدر با امروز فرق داشت!

آنگاه به آنچه در روایات درباره او آمده بنگر از قبیل: برکتها و نورهای زمان حضور او، گسترش عدل، برچیده شدن بساط ظلم و سرکشی، عزت اسلام، احترام قرآن، رواج ایمان، کامل شدن عقلها، تزکیه دلها، اصلاح اخلاق و از بین رفتن تفرقه و نفاق.

مناجات با امام زمان‏

خوش گمانی به خداوند در این روز

5. به پایان بردن این روز

---

منبع: المراقبات‏، مرحوم آیت الله حاج میرزا جواد ملکی تبریزی (ره)