پس در يك روز 600 نامه آمد و نامه ‏ها از پى هم مى‏ رسيد تا آن كه 12000 نامه نزد امام جمع شد. آخرين پيكهاى كوفيان هانى بن هانى السبيعى «1» و سعيد بن عبد اللَّه الحنفى «2» بودند كه نامه زير را آوردند و اين آخرين نامه كوفيان بود:

حسين عليه السّلام از هانى و سعيد پرسيد: نويسندگان اين نامه كيانند؟ عرض كردند:

 شبت بن ربعي، «3» حجار بن ابجر «4» و يزيد بن حارث «5» و يزيد بن رويم، و عروة بن قيس «6» و عمر بن حجاج «7» و محمّد بن عمير بن عطارد. «8»

گويد: در اين هنگام امام برخاست و بين ركن و مقام دو ركعت نماز گزارد و از خدا خير امور را خواست. و آنگاه مسلم بن عقيل «9» را فرا خواند و او را از وضع آگاه‏ ساخت، جواب نامه ‏ها را به همراه او براى كوفيان فرستاد كه وعده عزيمت به كوفه را مى ‏داد و محتواى نامه امام اين بود:

 «عموزاده‏ ام مسلم بن عقيل را به سويتان گسيل داشتم تا رأى و نظر شما را به من گزارش دهد».

مسلم با نامه امام رفت تا به كوفه رسيد، چون مردم از برنامه امام آگاه شدند همگان از آمدن مسلم شادمان گرديدند، مسلم را در خانه مختار بن ابى عبيده ثقفى «10» فرود آوردند، و شيعه نزدش رفت و آمد مى‏ كردند.

پس از اجتماع مردم نزد مسلم، مسلم نامه حسين عليه السّلام را قرائت كرد، مردم مى ‏گريستند تا آن كه 18000 نفر با او بيعت كردند.

عبد اللَّه بن مسلم الباهلى و عمارة بن وليد و عمر بن سعد «11» به يزيد نامه نگاشته از امرمسلم بن عقيل و اوضاع كوفه خبرش دادند و عزل نعمان بن بشير و انتصاب ديگرى را رأى زدند.

 يزيد به عبيد اللَّه بن زياد «12» والى بصره «13» نامه نوشت كه تو را حكومت كوفه نيز داديم، و او را از امر مسلم بن عقيل آگاه كرد و خواست تا وى را دستگير و به قتل برساند، عبيد اللَّه آماده حركت به كوفه گرديد.

حسين عليه السّلام به جمعى از اشراف بصره نامه نوشت و به وسيله يكى از موالى خود به نام سليمان مكنى به ابا رزين «14» ارسال داشت و آنان را به يارى خود فرا خواند و ياد آورشان شد كه اطاعت از امام بر آنان واجب است. از اين گروه يزيد بن مسعود نهشلى و منذر بن جارود عبدى «15» بودند.يزيد بن مسعود بنى تميم و بنى حنظله و بنى سعد را جمع كرد و در آن گرد همايى گفت: اى بنى تميم! شخصيّت و موقعيّت خانوادگى و اصالتم را در ميان خود چگونه مى ‏بينيد؟

گفتند: به به به خدا تو ستون فقرات و رأس هر افتخارى، تو در مركز شرافتى و در منزلگه شرف جلو دارى.

گفت: شما را براى رايزنى در امرى و يارى جستن در آن فرا خوانده ‏ام.

گفتند: به خدا كه در بذل خير خواهى و ابراز رأى خود دارى نكنيم، بفرما تا بشنويم.

گفت: همانا خداوند معاويه را در كمال خوارى به هلاكت رساند و نشانش را از ميان برد، او بود كه باب گناه و ظلم و جور را گشود و شالوده ستم را پى ريزى كرد، او بيعت با پسرش را به گردن مردم انداخت و گمان برد كه محكمش ساخته، هيهات از آنچه كه اراده كرده، در آن كوشش كرد ناكامياب شد و آن را به مشورت گذاشت و بى‏ياور ماند، و اكنون پسرش يزيد ميگسار و رأس هر فجور و تباهى. ادّعاى خلافت بر مسلمانان را دارد و مى‏ خواهد بدون رضايت و خواست مردم بر آنان امارت يابد، و اين در حالى است كه با ضعف در حلم و علم جايگاه حقّ را نمى ‏داند، سوگند راست مى ‏خورم كه جهاد و جنگ با يزيد افضل از جهاد با مشركان است.

و اين حسين بن على، فرزند دخت گرامى رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله است كه صاحب شرف اصيل و رأى استوار بوده، او را فضلى است كه در محدوده قلم و بيان در نيايد، و درياى علم بى‏ساحل كه هرگز نخشكد، او سزاوار احراز منصب خلافت است، او كه سابقه‏اى مشعشع و سنّى مجرّب و قدمتى در خور مباهات، و قرابتى افتخار آفرين‏(16) او را عطوفتى با خردسالان و مهربانى‏اى با سالخوردگان است، به، چه مكرّم و گرامى است اگر راعى رعيت او باشد و امام امّت گردد، حجت مر خداى را بدو واجب، و موعظت بدو رسا گردد.

از نور حقّ مگر يزيد و در بيابان باطل متحيّر و سرگردان نمانيد، و اين صخر بن قيس «17» بود كه لكّه ننگ شركت نكردن در جمل را بر شما وارد كرد، و امروز شما آن را با قيام و نصرت فرزند رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله بشوييد، به خدا هيچ كس در يارى او تقصير نكند مگر آن كه خدا ذلّت در فرزند و قلت در عشيره را بهره ‏اش كند.

و اينك منم كه لباس جنگ بر تن كرده و زره در بر نموده ‏ام، آن كس كه كشته نشود خواهد مرد و آن كس كه بگريزد و از ديد مرگ پنهان نماند، خدايتان رحمت كند نيكو پاسخم دهيد. بنو حنظله گفتند: اى ابا خالد ما همواره تيرهاى كمانت و فارسان عشيره توايم اگر ما را از كمان بجهانى به هدف مى ‏زنى، و اگر با ما به پيكار درآيى فاتح و پيروزى، و اگر در دريا فرو روى ما نيز با توايم، و اگر با سختيها دست و پنجه نرم كنى ما در كنار تو باشيم تو را با شمشيرهاى خود يارى و با جانهاى خود حفظ نماييم، براى هر چه خواهى قيام نما.

بنو سعد بن زيد به سخن پرداخته گفتند: اى ابا خالد! نارواترين كارها نزد ما مخالفت با تو و خروج از فرمان و رأى توست، و اگر صخر بن قيس ما را فرمان به ترك جنگ داده كار ما را ستود و عزّت و سر فرازى ما همچنان برقرار است، اجازت فرماى تا با يك ديگر مشورت كرده نتيجه مشورت را به عرض برسانيم.

سپس بنو عامر بن تميم آغاز سخن كرده، گفتند: اى ابا خالد، ما فرزندان پدرت (فاميلت) و هم پيمانان تو هستيم، اگر به خشم آيى ما رضايت و سكوت را نپسنديم واگر كوچ كنى ما در خانه ننشينيم، فرمان تو راست، ما را فراخوان تا اجابت كنيم، و فرمان ده تا فرمان پذيريم و هر گاه كه بخواهى فرمان در اختيار توست.

گفت: اى بنو سعد، اگر فرمان پذيريد، خدا شمشير را از شما بر ندارد و همواره شمشيرها در دستهاتان باشد. آن گاه نامه‏اى اين چنين (از زبان هر يك) به امام نوشته شد.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ امّا بعد، نامه مباركت عزّ وصول بخشيد، و از محتوايش در اين كه مرا فرا خواندى و دعوتم فرمودى كه بهره‏ ام را از طاعت از تو گرفته با نصرت تو به نصيبم فائز گردم، آگاه شدم. خداى بزرگ همواره زمين را از عامل به خير و راهنماى به راه نجات خالى نگذارد، شما حجّت بالغه خدا بر خلق و امانت او در زمين بوده، آرى شما شاخه‏ هاى پر بار درخت زيتون احمديه ‏ايد كه پيامبر ريشه آن بود، طائر بلند پرواز سعادت با دست مباركت به پرواز در آيد، من بنى تميم را رام تو كرده‏ ام و به كمال پيرو حضرتت هستند و تشنه اطاعت از تو چون شتر تشنه به گاه ورود به آب هستند، و رقاب بنى سعد را مطيع فرمانت نمودم و آلودگيهاى درون و سينه ‏هايشان را با باران پند و رهنمايى چنان شستشو داده ‏ام كه درخشندگى آن به چشم مى‏ خورد.

حسين عليه السّلام چون نامه را خواند فرمود:

 (آمنك اللَّه يوم الخوف و اعزّك و ارواك يوم العطش الاكبر)

«خداوند تو را در روز خوف (قيامت) ايمن داشته و در روز تشنگى بزرگ سيرابت فرمايد».

ابن مسعود نهشلى آماده حركت به سوى حسين عليه السّلام شده بود كه خبر شهادت حضرت بدو رسيد، و از اين كه توفيق يارى امام را نيافت بشدّت بى‏تابى كرد.

منذر بن جارود، پيك و نامه حسين عليه السّلام را تسليم عبيد اللَّه بن زياد نمود، زيرا منذرترسيد كه مبادا اين از سايس عبيد اللَّه باشد، و بحريه دخت منذر، همسر عبيد اللَّه بود، عبيد اللَّه پيك را دار زد و به منبر رفت و به ايراد خطبه پرداخت، و مردم را از مخالفت و دامن زدن به اخبار تشنّج‏زا بر حذر داشت.

آن شب را عبيد اللَّه به صبح آورد، در بامداد برادرش عثمان بن زياد را در بصره به نيابت نهاده خود با شتاب عازم كوفه شد.

شام نزديك كوفه بماند و با فرا رسيدن شب وارد كوفه شد، مردم را اين گمان افتاد كه حسين عليه السّلام است كه وارد شده، شادمان شدند و به نزدش شتافته تا خير مقدم بگويند، وقتى كه شناختند كه او ابن زياد است پراكنده گرديدند، ابن زياد به دار الاماره رفت و شب را به صبح آورد، بامداد به مسجد رفت و با ايراد خطبه مردم را از مخالفت با سلطان بر حذر داشته و وعده احسان بشرط اطاعت داد.

چون مسلم بن عقيل اين خبر بشنيد از ترس شناخته شدن از خانه مختار خارج و به خانه هانى بن عروة نزول كرد، هانى از وى حسن استقبال كرد، و رفت و آمد شيعه نزدش زياد گرديد، و ابن زياد بر وى جاسوسها گمارد.

چون دانست كه مسلم در خانه هانى است، محمّد بن اشعث «18» و اسماء بن خارجه «19» و عمرو بن حجاج را فرا خواند و گفت: چه شده كه هانى به ديدن ما نمى ‏آيد؟

گفتند: نمى‏ دانيم، گفته شده: بيمار است.

گفت: اين را شنيدم و خبر رسيده كه شفا يافته و بر باب خانه ‏اش مى‏ نشيند، و اگر بدانم كه بيمار است به عيادتش مى‏روم، نزدش برويد، و تذكّرش دهيد حقّ واجب ما را ناديده نگيرد، چه دوست ندارم او كه از اشراف عرب است نزدم به فساد متّهم‏  آنان نزد هانى رفته و شبى را نزدش بوده و گفتند: چه شده كه به ملاقات امير نمى ‏روى چه از تو ياد كرده و گفته: اگر بدانم كه بيمار است به عيادتش مى‏روم.

هانى فرمود: بيمارى مرا باز داشته است.

گفتند: بدو گزارش رسيده كه تو صحت را باز يافته و غروبگاهان بر باب خانه‏ ات مى‏ نشينى، و اين كوتاهى و جفا را سلطان تحمّل نكند آن هم از چون تويى، چه تو بزرگ قومى، سوگندت مى ‏دهيم كه برخيزى و سوار شده و با ما نزدش بيايى، هانى لباس را پوشيده سوار بر مركب شد. در نزديكى قصر، هانى در خود احساس نگرانى كرد و به حسان بن اسماء بن خارج گفت: برادر زاده! به خدا كه از اين مرد خائفم، چه مى ‏بينى؟

گفت: اى عمو، نگران مباش و من بر تو از چيزى هراس ندارم، (حسان نمى ‏دانست كه پشت پرده چه خبر است و ابن زياد براى چه او را نزد هانى فرستاد) هانى به اتفاق همراهان بر عبيد اللَّه داخل شدند، چون چشم ابن زياد به هانى افتاد گفت: پاهاى خائنى او را به نزدت آورد (ضرب المثلى است) بعد رو به شريح قاضى «20» كه در نزدش نشسته بود كرد و اشارتى به هانى نمود و شعر عمرو بن معدى كرب زبيدى «21» را خواند:

 من حيات او را اراده كردم و او مرگم را اين عذر دوستت از مراد است هانى گفت: امير را چه شده؟

ابن زياد گفت: هانى آرام باش، اين كارها چيست كه در خانه‏ ات عليه امير المؤمنين و جمهور مسلمين جريان دارد، مسلم بن عقيل را به خانه ‏ات در آورده برايش رزمجو و سلاح در خانه ‏هاى پيرامونت جمع مى‏كنى، و خيال مى‏كنى كه كارت بر من پوشيده مى ‏ماند.

گفت: من كارى نكردم.

ابن زياد: چرا كردى.

هانى: چنين نيست.

ابن زياد: نوكرم معقل را فراخوانيد- اين معقل جاسوس ابن زياد بود و خيلى از اسرار جاريه در منزل هانى را مى‏دانست- معقل آمد تا در نزدش بايستاد.

چون هانى وى را بديد بدانست كه او جاسوس بر وى بود و گفت: به خدا كه من نه مسلم را دعوت كرده و نه وى را دعوت به قيام كردم و ليكن به من پناهنده شده، از نپذيرفتن او شرمم آمد و با اين پناهندگى ذمّه‏ ام بدو مشغول گرديد و پناهش دادم، و حال كه بر اين اطلاع يافتى آزادم بگذار تا برگردم و او را از خانه ‏ام مرخّص نمايم تا هر جا كه خواهد برود و ذمّه ‏ام از اين حقّ جوار آزاد گردد.

ابن زياد گفت: نه به خدا از من جدا نگردى تا مسلم را تسليم دارى.

هانى گفت: نه به خدا هرگز به چنين ننگى تن در ندهم و ميهمانم را تسليمت نمى ‏كنم تا وى را بكشى.

ابن زياد گفت: به خدا كه بايد حاضرش كنى؟

هانى: هرگز نكنم.

سخن بين آن دو به درازا كشيد، مسلم بن عمرو باهلى برخاست و گفت: امير اجازت دهند تا با هانى در نهان سخنى گويم، هر دو به كنارى رفتند، آن گونه كه ابن‏ زياد هر دو را مى‏ ديد و چون صداهايشان بلند شد، ابن زياد سخنانشان را مى‏ شنيد.

 مسلم به هانى گفت: اى هانى، به خدا سوگندت مى ‏دهم خود را به كشتن نده و عشيره‏ات را گرفتار بلا مكن، چه من از كشته‏ شدنت نگرانم، اين مرد- مسلم بن عقيل- عموزاده اينان است، هرگز در صدد ايذاء و قتلش نخواهند بود، وى را تسليم كن، چه اين كارت مايه رسوايى و نقصت تو نخواهد بود، و تو او را تسليم سلطان مى‏ كنى.

هانى گفت: به خدا كه اين ننگ و رسوايى من است كه من پناهنده‏ ام و ميهمان و سفير فرزند رسول اللَّه را تسليم دشمنش كنم و حال آن كه بازوانم سالم و يارانم زيادند، و اگر من تنها باشم و ياورى نداشته باشم هرگز تسليمش نمى‏ كنم تا آن كه خود فدايش گردم.

باهلى سوگندش مى‏ داد، و هانى بشدت امتناع مى‏ نمود.

ابن زياد كه اين سخنان را مى ‏شنيد گفت: نزديكم آورديش، نزدش برده شد، ابن زياد گفت: به خدا تسليمش كن و گر نه گردنت را مى ‏زنم.

هانى گفت: اين گاه برق شمشيرها پيرامون كاخت را فرا گيرد.

ابن زياد گفت: واى بر تو، آيا با شمشير تهديدم مى ‏كنى- هانى را گمان اين بود كه صدايش را عشيره ‏اش مى‏ شنوند- گفت: نزديكم آوريدش، بعد با تازيانه ‏اش به سر و صورت و بينى و گونه هانى آنقدر زد كه بينى وى شكسته و گوشت صورت فرو ريخته و خون بر لباس او جارى و تازيانه شكسته شد.

هانى دست يازيد و قائمه شمشير پاسبانى را گرفت تا شمشير را بر آورده حمله نمايد، پاسبان گرفتش و ابن زياد فرياد زد: وى را بگيريد، و او را گرفتند و كشيدند تا آن كه در اطاقى از قصر محبوسش كرده در را به رويش بستند. ابن زياد دستور داد بر وى نگهبان گماردند.

اسماء بن خارجه- يا حسان بن اسماء- برخاست و گفت: نيرنگى بود امروز، اى امير، فرمان دادى كه اين مرد را نزدت آوريم، حال كه آمد، چهره‏اش را در هم شكسته و ريشش را با خونش خضاب كردى و گمان بردى كه وى را مى‏ كشى.

 از سخنش ابن زياد به خشم آمده و گفت: تو هم كه از آنانى، فرمان داد تا مضروبش كرده به زنجيرش كشيده در گوشه ‏اى از قصر زندانيش كردند.

گفت: إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ، اى هانى تسليتت مى‏ گويم.

راوى گويد: به عمرو بن حجّاج، خبر رسيد كه هانى كشته شد- رويحه دخت عمرو همسر هانى بود- عمرو با همه قبيله مذحج به قصر حكومتى روى آورده ندا در داد كه من عمرو بن حجاجم و اينان هم رزم آوران مذحج و شخصيتهاى آنان، ما طاعتى را از گردن فرو نگذاشته و تفرقه جماعت را نمى‏ خواهيم، به ما گزارش رسيد كه صاحب ما هانى كشته شد.

ابن زياد به علّت اجتماع مردم پى برد، و به شريح قاضى فرمان داد تا بر هانى در آمده و بنگردش و سلامتش را به قومش اطلاع دهد، شريح نيز چنان كرد و مردم با خبر شريح خشنود شده و برگشتند.

اين خبر به مسلم بن عقيل رسيد، و او با يارانش به جنگ با ابن زياد برخاسته و قصر ابن زياد را در حلقه محاصره افكنده، و ابن زياد در قصر متحصّن شده، و جنگ بين لشكر ابن زياد و لشكر مسلم در گرفت.

اصحاب ابن زياد كه با وى در قصر بودند، از قصر به مردم اشراف يافته و ياران مسلم را از جنگ بر حذر داشته و آنان را از لشكر شام بيم مى ‏دادند و اين وضع تا فرا رسيدن شب ادامه يافت.

با فرا رسيدن شب ياران مسلم از پيرامونش پراكنده شده و به يك ديگر مى ‏گفتند: با فتنه ‏اى كه اين همه شتاب دارد چه كنيم، بهتر آن است در خانه ‏هايمان نشسته، و اين دو گروه را واگذاريم تا خدا كارشان را به اصلاح آورد.

جز ده نفر از جمعيت يارانش با وى نماند، به مسجد رفت تا نماز مغرب را بگزارد و آن ده نفر نيز متفرّق شدند.

مسلم چون وضع را چنين ديد، يكّه و تنها در بازار و برزن و كوى كوفه حركت كرد، تا دم در خانه زنى طوعه نام توقف فرمود، از وى آب خواست، آبش داد، و آنگاه‏ پناه خواست،  پناهش داد، پسر طوعه از قصّه با اطلاع شد و خبر را به ابن زياد داد، ابن زياد محمّد بن اشعث را فرا خواند و او را با جمعى براى دستگيرى مسلم فرستاد.

چون به خانه طوعه رسيدند و صداى سم اسبان به گوش مسلم رسيد، لباس جنگ بپوشيد و بر اسب بر نشسته و به جنگ با دشمن پرداخت.

مسلم (كه از پستان شجاعت شير مكيده و در حقيقت سخن او اين بود:

جمعى از لشكر دشمن را به هلاكت رسانيده، شمشير در كف او آن چنان سر مى‏افشاند كه خاطره ذو الفقار را در دست حيدر كرّار تجديد مى‏ كرد.

محمّد بن اشعث ندا در داد: اى مسلم براى تو امان است.

مسلم فرمود: امان نيرنگ بازان تبهكار را بهايى نيست، باز رو به جنگ نهاد و ابيات حمران بن مالك خثعمى را به عنوان رجز مى‏ خواند:

 سوگند خوردم كه جز آزاد كشته نشوم گر چه مرگ چهره ‏اى نازيبا داشته باشد

 نيرنگ و فريب خوردن را ناروا دارم يا شربت خنك و گوارا با چيز گرم و تلخ بياميزم‏

 هر مردى روزى با سختى و شرّى تلاقى كند، شما را مى ‏زنم و از ضرر و زيانى نهراسم گفتند: سخن از نيرنگ و فريب نيست، بدين سخن نيز توجّهى نفرمود،- حملات را متواتر كرد، دشمن به ازدحام بدو روى كردند، در اثر كثرت جراحات وارده به ضعف مى‏ گراييد، مردى با نيزه از پشت به مسلم زد كه به زمين افتاد و اسير گرديد.

چون بر ابن زيادش در آوردند، مسلم بر وى سلام نكرد، پاسبانى گفت: بر امير سلام كن.

مسلم فرمود: خاموش باش، واى بر تو، به خدا كه او امير من نيست.

ابن زياد گفت: چه سلام كنى يا نكنى بايد كشته شوى.

 مسلم بدو فرمود: اگر مرا بكشى (عجيب نيست) چه بدتر از تو بوده كه بهتر از مرا كشته است، و اگر مرا به بدترين وضع و قبيح ترين نحوه مثله كنى حكايت از خباثت درون و فرو مايگى تو دارد، چه اين گونه جنايات در خور توست.

ابن زياد گفت: اى عاقّ و اى تفرقه انداز، بر امامت خروج كرده شق عصاى مسلمين مى‏كنى و فتنه بر مى‏ انگيزى! مسلم فرمود: اى ابن زياد دروغ گفتى، معاويه و فرزندش يزيدند كه شق عصاى مسلمين كردند، و امّا فتنه، بذر هر نفاق و اختلاف و فتنه تو و پدرت زياد پسر عبيد، بنده بنى علاج از ثقيف «22» است، اميدوارم كه خدا شهادت را به دست تبهكارترين مردم برايم مقرر دارد.

ابن زياد گفت: نفست تو را به آرزويى فرا خواند كه چون سزاوارش نبودى خدا آن را از تو دريغ داشته به آن كه اهلش بود داد.

مسلم فرمود: اى پسر مرجانه، اهل آن كيست؟

ابن زياد: يزيد بن معاويه.

مسلم فرمود: الحمد للَّه به داورى خدا ميان ما و شما خشنوديم.

ابن زياد: گمان دارى كه در خلافت تو را حقى هست؟

مسلم فرمود: گمان نه، بلكه يقين دارم.

ابن زياد گفت: به من بگو چرا بدين شهر كه از آرامش برخوردار بود آمدى و بين مردم اختلاف پديد آورده، امر آنان را متشتّت كردى؟

مسلم فرمود: بدين جهت نيامدم، و ليكن اين شماييد كه منكرات را آشكار ومعروف و خوبيها را دفن و بدون رضايت مردم خود را بر گردن ايشان سوار كرده ‏ايد، و مردم را بر خلاف فرمان خدا كشانيده، چون قيصر و كسرى بر مردم حكم مى‏ رانيد.

ما آمديم تا امر به معروف و نهى از منكر نماييم و مردم را به كتاب و سنّت فراخوانيم و آن گونه كه پيامبر فرمود شايستگى اين كار با ماست.

ابن زياد- لعنة اللَّه عليه- شروع به هتّاكى به مسلم و علىّ و حسن و حسين عليهم السّلام نمود.

مسلم فرمود: اين تو و پدر توست كه براى ناسزا سزاوارترين هستيد هر چه خواهى بكن اى دشمن خدا.

ابن زياد بكير- بكر- بن حمران خبيث ملعون را فرمان داد تا مسلم را به بالاى قصر برده و به قتل برساند، او را به بالاى قصر برده و مسلم به تسبيح و تقديس و استغفار و صلوات بر پيامبر مشغول بود، گردنش را زد، و خود ترسان و لرزان فرود آمد.

ابن زياد گفت: تو را چه مى‏ شود؟

گفت: اى امير در لحظه كشتنش مردى سيه‏ گون زشت روى را روبروى خود ديدم كه انگشت خود را مى‏ گزيد- يا لبهاى خود را مى‏ گزيد- كه هرگز آنچنان نترسيده بودم.

ابن زياد: شايد ترسيده ‏اى.

سپس فرمان قتل هانى بن عروه را داد، او را براى كشته شدن مى ‏بردند و او مى‏ گفت: وا مذحجاه، كجايند مذحج، وا عشيرتا، عشيره ما كجايند؟! گفتند: اى هانى گردن فراز دار.

گفت: من در بذل جانم سخىّ نيستم و شما را براى كشتنم يارى نكنم.

رشيد غلام ابن زياد گردنش را بزد و او را بكشت.

در شهادت مسلم و هانى، عبد اللَّه بن زبير اسدى «23»- يا به قولى فرزدق «24»- چنين ‏سروده است:

راوى گويد: عبيد اللَّه بن زياد خبر مسلم و هانى را به يزيد گزارش داد، يزيد در پاسخ وى را بر كار و قاطعيتش ستود و تشكّر كرد، و وى را آگاهانيد كه بدو خبر رسيده حسين عليه السّلام به سوى كوفه مى‏آيد، و فرمان داد هر كه را كه گمان برد بگيرد و حبس كند و به كيفر كشد.

 کتاب صوتی: مقتل خوانی کتاب لهوف سید بن طاووس

---

پی نوشت ها:

 (1)- هانى بن هانى بن الهمدانى الكوفي، از امير المؤمنين روايت كرده، و ابو اسحق از و روايت كرد.

منبع: لهوف،علی بن موسی ابن طاووس، ترجمه میر ابوطالبی، دلیل ما، قم،1380،صص93-108.