سرمشق در احادیث

سرمشق

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إنَّ أئمتكم قادتكم الى اللّه فَانظروا بِمَن تَقتَدون في دينكُم و صَلاتِكُم .
پيشوايان شما زمام داران شما به سوى خدايند . پس بنگريد از چه كسانى در نماز و دينتان پيروى مى كنيد .

(كمال الدين : ۱/۲۲۱/۷  )

امام على عليه السلام :

مَن نَصَبَ نفسَهُ للنّاسِ إماما فعلَيهِ أن يَبدأَ بتعليمِ نَفْسِهِ قبلَ تعليمِ غيرِهِ ، و ليكُنْ تأديبُهُ بسِيرتِهِ قبلَ تأديبِهِ بِلسانِهِ .
هر كه خود را پيشواى مردم قرار مى دهد، بايد پيش از تعليم ديگران، خود را تعليم دهد و بايد پيش از آنكه با زبانش تأديب كند با كردارش تأديب نمايد.

( بحار الأنوار : ۲/۵۶/۳۳ )

امام زين العابدين عليه السلام :

إنّ أبْغضَ النّاسِ إلَى اللّه مَن يَقْتَدي بسُنّةِ إمامٍ و لا يَقتدي بأعمالِهِ .
مبغوض ترين مردم نزد خداوند كسى است كه خود را پيرو روش امامى بداند ولى از رفتار و كردار او پيروى نكند.

( الكافي : ۸/۲۳۴/۳۱۲ )

سرمشق نیکو

قرآن

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

ألا وَ إنّي تَارِكٌ فِيكُم ثَقَلَينِ أحَدُهُما كِتابُ اللّه ِ عزّ و جلّ هُوَ حَبلُ اللّه ِ مَنِ اتَّبعَهُ كانَ علَى الهُدى، وَ مَنْ تَركَهُ كان علَى الضَّلالَةِ .
آگاه باشيد كه من دو چيز گران بها در ميان شما بر جاى مى نهم : يكى كتاب خداوند عزّ و جلّ كه ريسمان الهى است ، هر كس از آن پيروى كند ، بر هدايت ، و هر كس آن را وا گذارد در گمراهى خواهد بود .

( صحيح مسلم : ۴/۱۸۷۴/۲۴۰۸ )

راه خدا

سنن الدارمى ـ به نقل از عبد اللّه بن مسعود ـ :

خَطَّ لَنا رَسوُلُ اِللّه صلى الله عليه و آله يَومَا خَطّا ، ثُمَّ قالَ : هَذا سَبِيْلُ اللّه ِ . ثُمَّ خَطَّ خُطُوطَا عَن يَمِينِهِ وَ عَن شِمالِه ، ثُمَّ قالَ : هذِهِ سُبُلٌ ، على كُلِّ سَبيلٍ مِنها شَيطانٌ يَدعُو إليهِ . ثُمَّ تلا : «وَ أَنَّ هَـذَا صِرَاطِى مُسْتَقِيمًا فَاتَّبِعُوهُ وَ لاَ تَتَّبِعُواْ السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَن سَبِيلِهِ»
 روزى پيامبر خدا خطّى براى ما كشيد و فرمود : اين راه خداست . سپس چند خط از راست و چپ آن كشيد و گفت : اين هم راه هايى كه بر سر هر يك شيطانى دعوتگر به آن ايستاده است . سپس اين آيه را تلاوت كرد : «و اين است راه راست من ، پس از آن پيروى كنيد و از راه هايى كه شما را از راه وى دور مى سازد ، پيروى نكنيد»

( سنن الدارمي : ۱/۷۲/۲۰۶  )

 پيامبران

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

ما مِن نَبيٍّ بَعَثَهُ اللّه ُ في اُمَّةٍ قَبلِي إلاّ كانَ لَهُ مِن اُمَّتِه حَوَارِيّونَ و أصحَابُ يَأخذُونَ بِسُنَّتِهِ وَ يَقْتَدُونَ بِأمْرِهِ ، ثُمَّ إنّها تَخلُفُ مِن بَعدِهِم خُلُوفٌ يَقولُونَ مَا لا يَفعَلُونَ و يَفْعلُونَ مَا لا يُؤمَرونَ
هيچ پيامبرى نيست كه خداوند او را در ميان امت هاى پيش از من برانگيخته باشد مگر آن كه از ميان امّتش ، خواصّ و يارانى داشت كه سنّت و فرمان او را پى گرفتند ، سپس كسان ديگرى پس از آنان آمدند كه آنچه نمى كنند مى گويند و آنچه را بدان فرمان ندارند مى كنند .

( صحيح مسلم : ۱/۷۰/۸۰ )

امام على عليه السلام :

اِقْتَدُوا بِهَدِيِ نَبِيِّكُم فَإنَّهُ أفضَلُ الهَديِ، و اسْتَنُّوا بِسُنَّتِهِ فَإنَّها أهدَى السُنَنِ .
به هدايت پيامبرتان اقتدا كنيد كه آن برترين هدايت است و به سنّت او عمل كنيد كه آن هدايت كننده ترينِ سنّت هاست .

(  نهج البلاغة : الخطبه ۱۱۰ )

پيشوايان حق

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن سَرَّهُ أنْ يَحيا حَياتِي وَ يَمُوتَ مَماتِي ، وَ يسُكُن جَنّةَ عَدْنٍ غَرَسَها رَبِّي ، فَلْيوالِ عَلِيّا مِن بَعدِي ، وَ لِيوَالِ وَلِيَّهُ ، و ليَقْتدِ بِالأئَمَّةِ مِن بَعدِي ؛ فَإنَّهُم عِترَتي ، خُلِقُوا مِن طِينَتِي ، رُزِقُوا فَهما و عِلْما .
هر كس را كه خوش آيد چون من بزيد و بميرد و در باغهاى بهشتى كه پروردگارم كاشته است جاى گيرد ، بايد پس از من على را به ولايت گيرد و با دوست او دوستى ورزد و به امامان پس از من اقتدا كند كه آنان خاندان من و از سرشت من هستند و فهم و علم روزيشان شده است .

( حلية الأولياء : ۱/۸۶ )

هُم أبوابُ العِلْمِ في اُمَّتِي ، مَن تَبَعَهُم نَجا مِنَ النّارِ ، وَ مَن اقْتَدى بِهِم هُدِيَ إلى صِرَاطٍ مُستَقِيم ، لَمْ يَهِبِ اللّه ُ عزّ و جلّ مَحَبَّتهُم لِعَبدٍ إلاّ أدخَلَهُ اللّه ُ الجَنَّةَ .
 آنان دروازه هاى دانش در ميان امّتم هستند ، هر كس از آنان پيروى كند از آتش نجات مى يابد و هر كس به آنان اقتدا كند به راه راست رهنمون مى شود ، خداوند محبّت آنان را به كسى نبخشيد مگر آن كه خود وارد بهشتش كرد .

( الأمالي للصدوق : ۷۴/۴۲ )

امام صادق عليه السلام :

إنَّما أوليائِي الذينَ سَلَّموا لأمرِنا ، و اتَّبعُوا آثارَنا ، وَ اقْتَدوا بِنا في كُلِّ اُمورِنا .
دوستداران ما كسانى اند كه در برابر فرمان ما تسليم بوده ، و از آثار ما پيروى و در همه امور به ما اقتدا كنند .

( تحف العقول : ۳۰۹)

مؤمنان

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ در ترغيب به دانش جويى ـ فرمود :

يَرفَعُ اللّه ُ بِهِ أقوَامَا يَجعَلَهُم في الخَيرِ أئِمَّةً يُقتدَى بِهِم ، تُرمَقُ أعمَالُهم ، و تُقتَبسُ آثارُهُم ، و تَرغَبُ المَلائِكَةُ في خِلَّتِهم ، يَمسَحونَهُم فِي صَلاتِهم بأجْنِحَتِهم .
خداوند اقوامى را با دانش برترى بخشيد و آنان را پيشوايان در نيكى قرار داد تا بدانان اقتدا شود و به اعمالشان چشم بدوزند و از آثارشان برگيرند و فرشتگان به دوستى با آنان مشتاق شوند و در نمازشان بال بر آنان بسايند .

( الخصال : ۵۲۲/۱۲ )

امام على عليه السلام ـ در سفارش به فرزندش امام حسن عليه السلام ـ فرمود : 

احْتَدِ بِحِذاءِ الصّالِحينَ ، و اقْتَدِ بآدابِهِم ، و سِرْ بِسيْرَتِهم .
دنباله صالحان را بگير و از آداب آنان پيروى كن و به راه آنان برو .

( كنز العمّال : ۴۴۲۱۵ )

 نيكوكاران

امام على عليه السلام ـ در شناساندن شيعه اهل بيت عليهم السلام ـ فرمود :

مِنْ عَلاَمَةِ أحَدِهِم أنْ تَرى لَهُ قُوَّةً في دِينٍ ··· يقتِدي بِمَن سَلَفَ مِن أهْلِ الخَيرِ قَبلَهُ ، فَهو قُدوَةٌ لِمن خَلَفَ مِن طالِبِ البِرِّ بَعَدهُ ، اُولئِكَ عَمّالُ اللّه ِ ، وَ مَطايا أمْرِهِ و طاعَتِه،و سُرُجُ أرضِه وَ بريَّتِه، اُولئِكَ شِيعَتُنا و أحِبَّتُنا ، وَ مِنّا وَ مَعنا ، آها شَوْقا إِليهم .
 از نشانه هاى هر يك از آنان آن است كه او را در دين نيرومند مى بينى ··· به نيكان پيش از خود اقتدا كرده و سرمشق طالبان نيكى پس از خود گشته است . ايشان ، كارگزاران خدايند و فرمانبرداران و مطيع او ، و چراغهاى زمين و خلقش هستند . اينان شيعيان و دوستداران ما و از ما و با ما هستند . واى كه چه مشتاق آنانم !

( كنز الفوائد : ۱/۹۱ )

سرمشق هاى بد

امام على عليه السلام ـ در نامه به معاويه ـ نوشت :

 لبئس الخَلَف خلفٌ يتبع سلفا هوى في نار جهنّم .
بدا پسرى كه پيرو پدر گردد و در پى او به آتش دوزخ در افتد !

( نهج البلاغة : الكتاب ۱۷ )

امام على عليه السلام :

تَقَرَّبُوا إلى اللّه ِ بِتَوحِيدِه و طَاعَةٍ مِن أَمرَكُم أنْ تُطِيعُوُه ، و لا تُمسِكُوا بعِصَم الكَوَافِرِ ، و لا يَجْنَحْ بِكُمْ الغيُّ فَتُضِلّوا عَن سَبيل الرّشادِ باتّبَاعِ اُولئِكَ الذِينَ ضَلُّوا و أضَلُّوا ، قالَ اللّه ُ عَزَّ مِن قائلٍ في طائِفةٍ ذَكَرَهُم بِالذمِّ فِي كِتابِه : «إِنَّا أَطَعْنَا سَادَتَنَا وَ كُبَرَاءَنَا فَأَضَلُّونَا السَّبِيلاَ * رَبَّنَا آتِهِمْ ضِعْفَيْنِ مِنَ الْعَذَابِ وَ الْعَنْهُمْ لَعْنًا كَبِيرًا»(احزاب،67و68)
به خدا نزديكى جوييد با يگانه دانستن او و پيروى هر آن كه را به پيروى اش فرمان داده است و به كافران مپيونديد و به گمراهى ميل نكنيد تا با پيروى از آنان كه گمراه گشتند و كردند ، از راه هدايت گمراه شويد ؛ خداوند بزرگ در نكوهش اين طايفه در كتابش چنين فرمود : «ما از پيشوايان و بزرگترانمان اطاعت كرديم، آنگاه ما را به گمراهى كشاندند. پروردگارا! به آنان دو چندان [ سهم] از عذاب بده و لعنتشان كن لعنتى بزرگ».

( مصباح المتهجّد : ۷۵۶ / ۸۴۳  )

منبع: میزان الحکمه، ج1