زندگی نامه آیت الله صافی گلپایگانی (مد ظله العالی)

حضرت آيت الله العظمى آقاى حاج شيخ لطف الله صافى مدظله العالى فقيه، اسلام شناس و انديشمند بزرگ معاصر، در سال 1337 هـ.ق، در شهر گلپايگان، قدم به صحنه هستى نهاد.

پدر او عالم عارف، مرحوم آيت الله آخوند ملا محمدجواد صافى، (متولد 1287 هـ.ق) بود كه علاوه بر تخصص، تحقيق، تأليف و تدريس در گرايش هاى مختلف علوم اسلامى مانند فقه، اصول، كلام، اخلاق، حديث و...، در زمينه هنرهاى ارزشمندى چون شعر و خوشنويسى نيز سرآمد بود. زهد، تقوى، عشق به ولايت و فضيلت هاى علمى اخلاقى آن بزرگ مرد، از يك سو و مواضع قدرتمندانه او در سنگر امر به معروف و نهى از منكر و جبهه‌گيرى هاى صريحش در برابر افكار انحرافى، غيرمتدينان، ظالمان و جابران آن روزگار از سويى ديگر، هر قدر كه مردم گلپايگان را شيفته و مطيع محض او مى نمود، هيأت حاكمه، خوانين و زورگويان را در برابرش شكننده تر مى كرد؛ چنان كه آن‌ها هميشه او را سد راه اعمال خلاف شرع و بدعت گذارى هاى خود ديده و تا زنده بود از غيرت دينى و خشم الهى او مى ترسيدند.

آفتاب عمر آن عالم جليل القدر در افق عصر 27 رجب سال 1378 هـ.ق، مصادف با شب شهادت حضرت امام موسى كاظم، عليه السلام، غروب كرد. مادر او بانوى فاضله، شاعره و عاشق اهل بيت عليهم‌ السلام فاطمه خانم، دختر حضرت آيت الله آخوند ملا محمدعلى بود. از ويژگى هاى بزرگ معنوى، اخلاقى، كه در وجود آن مرحومه متبلور بود، مى توان به تعبد، اخلاص، تقوى، معرفت به حضرت حق، شجاعت، صراحت لهجه، شوهردارى كم نظير و اهتمام در تربيت كودكان، راز و نياز خاشعانه و ذكر و دعا و نماز شب اشاره كرد.

آيت الله العظمى صافى، در نوجوانى قدم به وادى علم و معنويت، حوزه، نهاد و ميهمان صفاى حلقه هاى صميمى درس و بحث و محرم شور وصف ناپذير مناجات نيمه شب پاكباختگان حوزه شد. ابتدا در گلپايگان، كتب پايه ادبيات عرب را نزد عالم جليل القدر، مرحوم آخوند ملا ابوالقاسم مشهور به «قطب» آغاز كرد و ادامه مباحث ادبيات، كلام، تفسير، حديث، فقه و اصول را تا پايان سطح در همان جا پى گرفت و در اين مدت حجم وسيع كتب مهم رشته هاى مذكور را نزد پدر بزرگوارش، حضرت آيت الله آخوند ملا محمدجواد صافى آموخت. در سال 1360 هـ.ق، گلپايگان را با دنيايى از خاطره هاى شيرين دوران كودكى و نوجوانى و لذت حضور در كنار پدر و مادرى مهربان و دلسوز، كه اكنون از حسرت فراق او پريشان بودند، ترك كرد و رنج مشكلات هجرت به قم را پذيرا شد، تا با حضور در مجلس درس و بحث اساتيد بزرگ حوزه علميه قم به تكميل تحصيلات و تحقيقات خود بپردازد. ايشان چند سال بعد به نجف اشرف مشرف شد و در آن جا نيز از محضر مراجع عاليقدر آن حوزه، براى يك سال بهره مند گشت.

هوش و استعداد فوق العاده و تلاش و جديت در امر تحصيل او را مورد علاقه خاص اساتيد بزرگ قم و نجف قرار داد. حضرت آيت الله العظمى صافى پس از آن مجدداً به قم بازگشتند و بيش از پانزده سال حلقه نشين مجلس درس و بحث و اخلاق و عرفان مرجع پرافتخار شيعه، حضرت آيت الله العظمى بروجردى و نيز يكى از مشاورين ويژه و برجسته و از اصحاب خاص استفتاء آن بزرگوار گشت و آن مرحوم، نظر به توانايى والاى علمى آيت الله العظمى صافى، پاسخگويى به سوالات مهم و حساسى از فقه و كلام شيعى و نيز نگارش كتاب ارزشمندى درباره مهدويت را كه منتخب الاثر نام گرفت، به ايشان واگذار كردند.

از اساتيد مهم آن بزرگوار در قم، مراجع تقليد، آيات عظام: سيد محمدتقى خوانسارى، حجت، صدر، بروجردى و در نجف، آيات عظام: شيخ محمدكاظم شيرازى، سيد جمال الدين گلپايگانى و شيخ محمدعلى كاظمى را مى توان نام برد.

زهد، تقوى، اخلاص، قناعت، توكل، سعه صدر، صراحت لهجه و امر به معروف و نهى از منكر، از ويژگى هاى مهم روحى-اخلاقى اين فقيه وارسته است. وجودش، درياى بى كرانه عشق به انوار مقدس ائمه معصومين عليهم السلام، است و هر پگاه بعد از نماز، در دعاى عهد، مى توان ترنم تمناى دل شيداييش را در نغمه «العجل العجل يا مولاى يا صاحب الزمان» شنيد و او را عصرهاى جمعه، ميان خيل عاشقان مهدى عجل الله تعالی فرجه شریف، ميهمان لحظه هاى پرمعنويت مسجد جمكران، ديد.

تدريس، تحقيق و تسلط در زمينه علوم متنوع اسلامى همچون فقه، اصول، كلام، حديث، رجال و...، تأليف حدود هشتاد اثر ارزشمند و محققانه به زبان هاى فارسى و عربى كه بعضى از آن‌ها به چند زبان ديگر نيز ترجمه شده، از ويژگى هاى علمى ايشان است.

برخوردارى از چنين موقعيت هاى والاى علمى، ايشان را در حوزه علميه قم، در رديف ممتازين قرار داد و بزرگانى چون آيات عظام: سيد جمال الدين گلپايگانى، بروجردى، امام خمينى و سيد محمدرضا گلپايگانى و بعضى ديگر، مقام بلند علمى-معنوى او را ارج نهادند؛ و آيت الله العظمى سيد جمال الدين گلپايگانى در حدود 60 سال پيش، اجتهاد متين و اوج مقام فقهى آيت الله العظمى صافى را طى مكتوبى مهم، اعلام كرد.

ايشان، سال‌ها از طرف مرحوم آيت الله العظمى بروجردى و پس از ارتحال آن بزرگوار، از معدود كسانى بود كه مسئوليت امتحان فضلاى حوزه در سطح عالى و درس خارج را داشته و شمارى از مجتهدان كنونى و مدرسين حوزه علميه قم، نزد معظم له امتحان داده اند. اين فقيه گرانقدر، علاوه بر موارد مذكور، مطالعات گسترده اى در زمينه ادبيات و تاريخ اسلام و ايران داشته و ضمن آشنايى با قالب هاى گوناگون شعرى، در سرودن شعر نيز مهارت كامل دارند.

اين مرجع فرزانه، حتى اكنون نيز با تمامى مشغله هاى موجود، اخبار و مسائل دنيا و بالخصوص جهان اسلام را هر روز با دقت تمام از طريق رسانه هاى گروهى دنبال كرده و بنا به اطلاعات وسيع تاريخى-سياسى، از قدرت تحليل بالايى در زمينه رويدادهاى منطقه اى، جهانى و دنياى اسلام برخوردار است و مصداق واقعى «عالِم به زمان» مى باشد.

قبل از پيروزى انقلاب اسلامى، حضور در صحنه هاى مختلف مبارزه با رژيم ستم شاهى باعث حساسيت ساواك، نسبت به اين فقيه آگاه گشت و بالاخره به توقيف يكى از كتب ايشان كه حاوى مطالبى در نقد فساد رژيم شاه بود، منجر شد. در همين حال نشر بعضى كتب مهم حضرت آيت الله العظمى صافى كه در دفاع از تشيع نگاشته بود نيز، در بعضى از كشورهاى عربى ممنوع شد و بدين صورت دولتمردان اين كشورها همسو با برخى مزدوران قلم بدست استعمار، نتوانستند خشم خود را از نوشته هاى آگاهى بخش و بيداركننده اش، پنهان نمايند.

با پيروزى انقلاب اسلامى ايران، ايشان در سال 1358 هـ.ش، به عنوان عضو مجلس خبرگان اول، انتخاب و در سال 1359 هـ.ش، از سوى حضرت امام خمينى قدس سره به عضويت شوراى نگهبان منصوب شد و هشت سال به عنوان دبير شوراى نگهبان، منشأ خدمات ارزنده ‌اى به نظام مقدس و مردم عزيز گشت، و در پاسدارى از حريم اسلام و قرآن، لحظه‌ اى ترديد به خود راه نداد.

حضرت آيت الله العظمى صافى، كه حداقل از دو دهه قبل، با وجود داشتن تمامى شرايط مرجعيت، كريمانه از آن گذشته بود، با ارتحال حضرت آيت الله العظمى گلپايگانى قدس سره، در آذر ماه 1372 هـ.ش، بنا به تقاضاهاى مكرر و اصرار پى در پى علما و مردم، بالاخره تصدى مرجعيت را پذيرفت و اكنون به عنوان يكى از مراجع عمده و اركان اصلى حوزه علميه قم بشمار مى رود.

منبع: سایت حضرت آيت الله العظمى آقاى حاج شيخ لطف الله صافى مدظله العالى