نوروز در محاق فاطميه
۲۸ بهمن ۱۳۹۳ 0 اهل بیت علیهم السلام"نوروز در محاق فاطمیه" نوشته حجه السلام والمسلمین استاد علی اکبر مهدی پور می باشد. در بخشهایی از این کتاب آمده است که:
نوروز
نوروز به معناي «روز نو» به روز اول فروردين، همزمان با رسيدن آفتاب به نقطه اول برج حَمَل گويند.
در عهد ساسانيان جشن نوروز با گردش سال تغيير ميكرد.
در ادوار مختلف با انگيزههاي مختلف جشن نوروز را به تأخير ميانداختند همانگونه كه در عهد جاهلي ماههاي حرام را تغيير ميدادند و قرآن كريم از آن به عنوان: «نَسيء» ياد كرده است (1)، جشن نوروز نيز تا اول خردادماه (60 روز) به تأخير ميافتاد.
در حدود سال 392 ق. نوبت جشن نوروزي به اول حمل رسيد.
به سال 467 ق. تقويم جلالي نهاده شد و بر اساس آن موقع جشن نوروزي در بهار هر سال مقارن تحويل آفتاب به برج حمل تثبيت شد.
راز قداست نوروز
در كتب حديثي، سيره، تاريخ و تراجم علل فراواني براي قداست روز نوروز بيان شده كه به برخي از آنها اشاره ميكنيم:
1. خلقت جهان در روز نوروز
2. خلقت حضرت آدم در آن روز
3. خلقت فرشتگان در آن
4. خلقت خورشيد
5. دحوالارض و گسترش كره زمين
6. آغاز زمان
7. روز عهد و ميثاق در عالم ذر
8. تجديد آيين يكتا پرستي توسط جمشيد
9. شكستن بتها توسط قهرمان توحيد
10. بالا رفتن مولاي متقيان بر دوش خاتم پيامبران براي شكستن بتها
محاق
«محق» در لغت به معناي نقصان است.
چيزي كه خير و بركتش از بين برود، به آن محاق ميگويند.
دو سه شب آخر ماه قمري، كه ماه ديده نميشود، محاق ناميده ميشود. شب اول ماه قمري كه ماه به صورت هلال ديده ميشود، آن را هلال گويند، به تدريج بر حجم آن افزوده ميشود، به صورت نيم دايره در ميآيد و تربيع ناميده ميشود، چون به صورت دايره كامل ديده ميشود، به آن بدر گويند.
پس از شب چهارده به تدريج نقصان پيدا ميكند و به صورت نيم دايره در آمده، باز هم تربيع (تربيع دوّم) ناميده ميشود، سپس رو به نقصان ميرود، دو يا سه شب ماه ديده نميشود، گويند كه ماه در محاق است، يعني كاملًا محو و ناپديد شده است.
در شبهاي محاق، ماه در ميان زمين و خورشيد قرار ميگيرد، نيمي از آن كه به سوي زمين است، نميتواند از خورشيد نور اخذ كند، در نتيجه تاريك و غير قابل رؤيت ميباشد.
فاطميّه
منسوب به حضرت فاطمه زهرا سَلَامُ اللهِ عَلَيهَا:
دهه مياني جمادي الاولي و دهه اول جمادي الثانيه را دهه فاطميه گويند. مشهور در تاريخ شهادت حضرت فاطمه عَلَيْهاالسَّلَام آن است كه پس از شهادت پيامبر اكرم صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم 75 روز در اين دنيا ماند و آن گاه به شهادت رسيد.
حضرت موسي بن جعفر عَلَيْهِ السَّلَام در اين رابطه فرمود:
اِنَّ فاطِمَةَ صِدّيقَةٌ شَهيدَةٌ؛
حضرتفاطمه عَلَيْهاالسَّلَام معصوم و شهيد بود.
سالار شهيدان در اين زمينه فرمود:
هنگامي كه حضرت فاطمه عَلَيْهاالسَّلَام در گذشت، امير مؤمنان عَلَيْهِ السَّلَام او را شبانه و مخفيانه به خاك سپرد و علامت قبر شريفش را محو كرد.
بخاري با سند صحيح از عايشه روايت كرده كه گفت:
فاطمه دختر پيامبر، پس از وفات پيامبر صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم، ميراث خودش را از تركه پيامبر، از آنچه خداوند به عنوان «فَيْء» براي او قرار داده و سهم خودش را از ما ترك پيامبر از خيبر و فدك و صدقات آن حضرت در مدينه مطالبه كرد، ابوبكر گفت: پيامبر فرمود:
ما ارث نميگذاريم، آنچه از ما بماند صدقه است.
پس فاطمه دختر پيامبر خشمگين شد و از ابوبكر قهر كرد و تا زنده بود با وي قهر بود.
در حديث ديگري به همين مضمون ميافزايد:
هنگامي كه حضرت فاطمه وفات كرد، همسرش علي عَلَيْهِ السَّلَام او را شبانه به خاك سپرد و بر پيكرش نماز خواند و به ابوبكر اطلاع نداد.
بر اساس روايت كليني تاريخ شهادتحضرت فاطمه عَلَيْهاالسَّلَام روز سيزدهم جمادي الاولي خواهد بود.
ما نميدانيم كه در سال يازدهم هجري – سال شهادت پيامبر اكرم – آيا ماه صفر، ماه ربيع الاول و ماه ربيع الثاني آيا هر سه سي تمام بود، يا هر سه 29 روز بود، يا برخي سي تمام و برخي ديگر 29 روز بود؟
از اين رهگذر دو روز پيش از سيزدهم جمادي الاولي و دو روز بعد از سيزدهم را به سوگ مينشينيم و عملًا ايام شهادت آن حضرت از يازدهم تا پانزدهم جمادي الاولي محسوب ميشود.
قول ديگر آن است كه حضرت فاطمه 95 روز بعد از پيامبر به شهادت رسيد.
بر اين اساس شهادت آن حضرت روز سوم جمادي الثانيه خواهد بود. در اين فرض نيز نميدانيم كه آيا ماه صفر، ربيع الاول، ربيع الثاني و جمادي الاولي در آن سال سي تمام، يا 29 روز و يا برخي 30 و برخي ديگر 29 روز بوده است؟
از اين رهگذر ايام شهادت آن حضرت از اول تا پنجم جمادي الثانيه خواهد بود. شيعيان شيفته و عاشقان دلباخته اهلبيت عَلَيْهمُ السَّلَام يك دهه در فاطميه اول و يك دهه در فاطميه دوم به عزاداري ميپردازند.
نوروز در محاق
اگر در هر ماه قمري سه شب ماه در محاق ميباشد، در پايان امسال نوروز به مدت سه سال در محاق ميباشد.
زيرا نوروز سال 1392 با دهه مياني جمادي الاولي (فاطميه اوَّل) و نوروز 1393 در ميان دو دهه فاطمِي و نوروز 1394 با دهه اول جمادي الثانيه (فاطميه دوّم) مصادف ميباشد.
همانگونه كه در بخش آغازين اين نوشتار يادآور شديم، عيد نوروز فقط يك عيد ملي نيست، بلكه بيش از آن كه ملي باشد، عيد مذهبيست. زيرا نوروز سال دهم هجري دقيقًا مصادف با هجدهم ذيحجه الحرام بود، در نتيجه نوروز همان غدير شمسي ميباشد و براي ما بسيار مقدس ميباشد.
جز اين كه ماههاي قمري نسبت به ماههاي شمسي هر سال در حدود 11 روز تغيير مييابد، گاهي نوروز با ماه محرم و صفر و گاهي با ايام فاطميه مصادف ميشود كه در اين صورت نوروز در محاق قرار ميگيرد.
امسال عيد نوروز با ايام فاطميه مصادف است، سال آينده در ميان دو ايام فاطمِي و سال بعد با ايام فاطميه دوم، در نتيجه:
«ما سه سال عيد نداريم»
حرمت فاطمي
بر احدي از دوستان اهلبيت عصمت و طهارت پوشيده نيست كه حفظ حرمت حضرت فاطمه زهرا سَلَامُ اللهِ عَلَيهَا بر همگان لازم و ضروريست.
رسول اكرم صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم ميفرمايد:
اِنَّ لِلّهِ عَزَّوَجَلَّ ثَلاثُ حُرُماتٍ، فَمَنْ حَفِظَهُنَّ حَفِظَ اَللهُ دينَهُ وَ دُنْياهُ وَ مَنْ لَمْ يَحْفَظْهُنَّ لَمْ يَحْفَظِ اَللهُ دُنْياهُ وَ لا آخِرَتَهُ.
قُلْتُ: وَ ما هُنَّ؟ قالَ: حُرْمةُ الْاِسْلامِ وَ حُرْمَتي وَ حُرْمَةُ رَحِمي؛
براي خداوند متعال سه حرمت است، هر كس آنها را رعايت كند، خداوند از دين و دنياي او حراست ميكند و هر كس آنها را رعايت نكند، خداوند از دنيا و آخرت او حفاظت نميكند.
راوي پرسيد: آن حرمتها كدامند؟
فرمود:
1) حرمت اسلام؛
2) حرمت من؛
3) حرمت خويشاوندان من
همهي خويشاوندان پيامبر اكرم صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم از كوثر جاري رسالت، قلهي هرم عصمت، سر سلسلهي خاندان عصمت و طهارت سرچشمه ميگيرند. رعايت حرمت فاطمي، رعايت حرمت خدا و رسول خدا و آيين خدا ميباشد.
امام باقر عَلَيْهِ السَّلَام در مقام بيان جايگاه رفيع حضرت زهرا عَلَيْهاالسَّلَام فرمود:
وَ لَقَدْ كانَتْ مَفْروُضَةَ الطّاعَةِ عَلي جَميعِ مَنْ خَلَقَ اللهُ، مِنَ الْجِنِ وَ الْاِنْسِ وَ اَلْطَّيْرِ وَ الْوَحْشِ وَ اَلْاَنْبِياءِ وَ اَلْمَلائِكَةِ؛
حضرت فاطمه عَلَيْهاالسَّلَام بر همهي مخلوقات خداوند، از پريان، آدميان، پرندگان، درندگان، پيامبران و فرشتگان واجب الاطاعه ميباشد.
از اين رهگذر حفظ حريم صديقهي طاهره، براي اولين و آخرين، حتي پيامبران پيشين از حضرت آدم تا حضرت خاتم الانبيا عَلَيْهمُ السَّلَام لازم و ضروري بود، چنانكه رئيس مذهب امام جعفر صادق عَلَيْهِ السَّلَام فرمود:
وَ هِيَ الصِديقَةُ الْكُبْري وَ عَلي مَعْرِفَتِها دارَتِ الْقُروُنُ الْاوُلي؛
او صديقه كبريست و همه قرنهاي اوليه بر محور معرفت او گرديدهاند.
خاتم پيامبران يكي ديگر از جلوههاي حرمت فاطمي را اين گونه بيان ميكند: چون روز قيامت فرارسد، منادي الهي از اعماق عرش خدا بانگ ميزند:
يا أَهْلَ الْمَوْقَفِ! غُضُّوا أَبْصارَكُمْ وَ نَكِّسُوا رُؤُوسَكُمْ، لِتَجُوزَ فاطِمَةُ بِنْتُ مُحَمَّدٍ عَلَي الصِّراطِ؛
هان اي اهل محشر! ديدگان خود را فرو بنديد و سرهاي خود را پايين بيندازيد، تا حضرت فاطمه دختر حضرت محمد صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم از صراط بگذرد.
اين منتهاي حرمت فاطميست كه به هنگام عبور آن حضرت از صراط، بايد همهي مخلوقات، همهي انبياو اولياء و همهي اولين و آخرين، ديدههاي خود را فرو بندند و سرهاي خود را پايين بيندازند، تا ناموس كبريا، دختر خاتم الانبياء و همسر خاتم اوصياء از صراط عبور كند.
آنچه گفته شد مشتي از خروار، اندكي از بسيار و قطرهاي از درياي بيكران حرمت حضرت فاطمه سَلَامُ اللهِ عَلَيهَا ميباشد.
با اين مقام شامخ و جايگاه بلند فاطمي، آيا ضرورت ندارد كه شيعيان شيفته و ارادتمندان دلسوخته آن حضرت، در اين سه سالي كه ايام نوروز با ايام شهادت جانگداز آن حضرت مصادف شده، از هر گونه ابراز شادي و شادماني پرهيز كنند و با حضور گرم خود در مراسم عزاي آن حضرت، موجبات رضايت آن حضرت را فراهم نمايند، كه رضايت آن حضرت، رضايت حضرت احديت را در پي دارد.
حرمت حضرت زهرا عَلَيْهاالسَّلَام تا آنجاست كه هر وقت به محضر پدر بزرگوارش شرفياب ميشد، خاتم انبياء دست دخترش را ميگرفت، آن را ميبوسيد و او را در جاي خود مينشاند.
اشرف كاينات در آخرين لحظههاي خود خطاب به مولاي متقيان فرمود:
يا عَليُّ أَنْفِذْما أُمَرَتْكَ بِهِ فاطِمَةُ،
يا علي! آنچه فاطمه به تو امر كند، آن را انجام بده و در پايان وصيتهاي خود فرمود:
وَ اعْلَمْ يا عَلِيُّ أَني راضٍ عَمَّنْ رَضِيَتْ عَنْهُ إِبْنَتي فاطِمَةُ وَ كَذلِكَ رَبّي وَ مَلائِكَتُهُ.
يا عَلِيُّ وَيْلٌ لِمَنْ ظَلَمَها وَ وَيْلٌ لِمَنْ إبْتَزَّها حَقَّها وَ وَيْلٌ لِمَنْ هَتَكَ حُرْمَتَها وَ وَيْلٌ لِمَنْ أَحْرَقَ بابَها؛
يا علي! بدان كه من خشنود هستم، از هر كسي كه دخترم فاطمه از او خشنود باشد، پروردگار من و فرشتگانش نيز از آن شخص خشنود ميباشند.
يا علي! واي بر كسي كه به او ستم كند، واي بر كسي كه حق او را پايمال كند، واي بر كسي كه حرمت او را هتك كند و واي بر كسي كه درِ خانهاش را آتش بزند.
علامه بزرگوار، آيت الله سيد باقر هندي، متوفاي 1329 ق. در شب عيد غدير در عالم رويا به محضر مقدس قطب عالم امكان حضرت بقية الله ارواحنا فداه شرفياب شده، آن حضرت را غرق غم و اندوه مشاهده نموده، عرضه داشته:
مولاي من! همه در شب عيد سعيد غدير، شاداب و شادمان هستند، چرا شما را غمگين و اندوهناك ميبينم؟!
حضرت فرمودند:
ذَكَرْتُ اُمّي وَ حُزّنَها؛
به ياد مادرم فاطمه و غمهاي آن حضرت افتادم.
سپس فرمود:
لا تَرانِي اتّخذتُ لا و علاها بعد بيتِ الاحزانِ بيت سرورٍ
نه، نه، سوگند به مقام والا و جايگاه بلند آن حضرت، هرگز پس از «بيت الاحزان» خانهي شادي و سرور بر نخواهم گزيد.
اگر آن پيشواي انس و جان حتي در شب غدير، به ياد مصائب مادر بزرگوارش محزون است، بر ما شيعيان شيفته و ارادتمندان دلباخته است
در ايام نوروز كه مصادف با ايام شهادت آن حضرت ميباشد، به ياد بيت الاحزان آن حضرت و به پيروي از فرزند دلبندش حضرت بقيه الله ارواحنا فداه، از هر گونه جشن و سرور پرهيز كنند و از خداوند منّان بخواهند كه با تعجيل در امر فرج آن حضرت سفره بشارت ظهور را در گستره جهان هستي بگستراند، انشاء الله.
چگونه عيد بگيرم
دلم گرفته خدايا، چگونه عيد بگيرم؟
رسيده ماتم زهرا، چگونه عيد بگيرم؟
به ياد ماتم مادر، شكسته شد دل مهدي
در اين مصيبت عظمي، چگونه عيد بگيرم؟
عزيز جان پيمبر، انيس و مونس حيدر
شدي فسرده ز غمها، چگونه عيد بگيرم؟
زدند آتش كين بر در سراي تو دو نان
تو سوختي ز غم آنجا، چگونه عيد بگيرم؟
شدي شهيده و بعد از تو دشمنان تو گفتند
عليست بيكس و تنها، چگونه عيد بگيرم؟
حسن ز غصه پريشان، حسين غمزده گريان
به ناله زينب كبري، چگونه عيد بگيرم؟
محمد حسن زاده (راضي اصفهاني)
كفو حيدر
عيد نوروز آمد و دل ماتمي ديگر گرفت
ماتمي از بهر كفو حيدر صفدر گرفت
شد مقارن عيد نوروز و عزاي فاطمه
زين تقارن جامعه نيلي جهان در بر گرفت
گر چه دارد احترام اين عيد در نزد همه
بايد اكنون ماتم فرزند پيغمبر گرفت
فاطميّون را نباشد شادماني اين بهار
چون كه داغ فاطمه آفاق سر تا سر گرفت
بر در بيت الشرف چون دشمنان آتش زدند
از شرار آن دل اهل ولا آذر گرفت
هم حسين و هم حسن گشتند گريان و پريش
دست چون ديدند بر پهلوي خود مادر گرفت
تهنيت نه، تسليت گوييد برهم شيعيان
ز آنكه عالم را غم صديقه اطهر گرفت
گر چه (عبدي) عيد نوروز است و وقت شاديست
اين زمان بايد عزاي عصمت داور گرفت
نوروز علي عبد الهي رهناني (عبدي)
تقارن فاطميه و نوروز
شيعيان عيد آمد و اين عيد توأم با عزاست
فاطميه آمد و در هر كجا غوغا به پاست
از براي شيعيان امسال هرگز عيد نيست
چون عزاي دختر خير البشر، خير النساست
اي عزاداران عزاي فاطمه بر پا كنيد
مهدي صاحب زمان در اين عزا صاحب عزاست
فاطميه همزمان گرديد با فصل بهار
جاي تبريك و تحيّت تسليت گفتن بجاست
جاي رخت شادماني رخت غم بر تن كنيد
بزم شادي و طرب بر پا نمودن نابجاست
مادر سادات را كشتند از راه ستم
سر به سر عالم از اين جور و جفا ماتمسراست
اي (فريور) هر كسي در راه حق كوشش كند
اجر و مزد او به روز حشر در نزد خداست
(محمد علي فريور)
نوروز در محاق
به پاس حرمت زهرا شما در اين نوروز
كنيد مجلس ماتم به پا در اين نوروز
به محض پاس شعائر كنيد از دل و جان
سخن ز عيد و بهاران رها در اين نوروز
به تن كنيد و به گردن چو ما بياويزيد
لباس ماتم و شال عزا در اين نوروز
سخن ز عشرت و شادي مگوي و محزون باش
براي حضرت خير النسا در اين نوروز
مگر كه نيست مدينه ز داغ لاله غمين
گذر به دشت و دمنها چرا در اين نوروز؟
براي آن ستمي كز جفا به فاطمه شد
بنال تا كه تواني دلا در اين نوروز
ز شور ساز مخالف از آن حجازيها
بدل به نغمه غم شد نوا در اين نوروز
ببار ابر بهاران و سيل جاري كن
به سان ديده مولاي ما در اين نوروز
لب از طراوت و شادي ببند اي (آذين)
زبان واژه به مويه گشا در اين نوروز
سيد مرتضي منصوري (آذين اصفهاني)
دانلود:
دانلود کتاب کتاب نوروز در محاق فاطميه -pdf (422.53 KB)