احادیث رضوی: سزاوار است که مرد، در خرج و هزینه ی زندگی...

امام رضا علیه السلام فرمودند:

یَنبَغِی لِلرَّجلِ اَن یُوَسِّعَ عَلی عِیالهِ، لِئَلاّ یتَمَنَّوا مَوتَهُ؛

سزاوار است که مرد، در خرج و هزینه ی زندگی بر خانواده ی خود توسعه و گشایش دهد، تا آرزوی مرگ او را نداشته باشند.

من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 68

شرح حدیث:

از توصیه های دین، «توسعه بر خانواده» است.

اگر مردی توان مالی داشته باشد، باید در حد معمول و متعارف، برای تأمین نیازهای همسر و فرزندانش خرج کند و آنان را در تنگنا و محرومیّت نگاه ندارد. این، علاوه بر آن که شکر نعمت الهی است، سبب محبوبیّت «پدر خانواده»، نزد زن و فرزندان نیز می شود.

اگر پدر فقیر باشد و نتواند خواسته های اهل خانه را تأمین کند، حرفی نیست و خانواده باید بر این اوضاع شکیبایی داشته باشد، تا خداوند متعال، فرج و گشایشی دهد. اما اگر پولدار است، وظیفه ی خود را در قبال خانواده باید انجام دهد و چنین نباشد که آنان به زندگی خوش دیگران بنگرند و بُخل مرد را هم مشاهده کنند و در آتش حسرت خانه ی خوب، غذای خوب، میوه ی مناسب و سفرهای تفریحی بسوزند.

اگر کسی بتواند ولی خرج نکند، هشدار جدّی و تکان دهنده ی امام رضا علیه السلام متوجه اوست؛ یعنی نتیجه ی این بخل و امساک، «آرزوی مرگ» برای اوست، تا دست کم پس از مرگش و در سایه ی ارث و میراثی که به دیگران می رسد، به وسعت زندگی و خواسته های دلشان برسند، و این بسیار آرزوی زشتی است، ولی چه می توان کرد که عامل آن رفتار خود مرد است.

جوانمرد و خوش خوی و بخشنده باش

چو حق با تو باشد، تو با بنده باش

مروّت نباشد بر افتاده زور

بَرَد مرغِ دون، دانه از پیش مور(1)

هر که بخشنده باشد، خدا جبران می کند.

بخل، نتیجه ی بدگمانی به خداوند است.

پی نوشت:

1. سعدی.

منبع: حکمت های رضوی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام رضا علیه السّلام)، جواد محدثی