رفتارهای فردی مطلوب: انجام تکالیف عبادی

اُتْلُ ما أُوحِیَ إِلَیْکَ مِنَ الْکِتابِ وَ أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ وَ لَذِکْرُ اللهِ أَکْبَرُ وَ اللهُ یَعْلَمُ ما تَصْنَعُونَ

(عنکبوت، 45)
آنچه را از کتاب (آسمانی قرآن) به تو وحی شده تلاوت کن و نماز را به پادار، که همانا نماز (انسان را) از فحشا و منکر باز می دارد و البتّه یاد خدا بزرگ تر است و خداوند آنچه را انجام می دهید می داند.

نکته ها

در این آیه خداوند به پیامبرش دستور تلاوت قرآن و نماز را در کنار هم داده و این به خاطر آن است که قرآن و نماز دو منبع نیروبخش می باشند. البتّه نماز و قرآن، بارها در کنار هم آمده است؛ از جمله: «یَتْلُونَ کِتابَ اللهِ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ» و «یُمَسِّکُونَ بِالْکِتابِ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ»
به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم گفته شد: فلانی هم نماز می خواند و هم خلاف می کند، فرمود: «ان صلاته تنهاه یوما» (تفسیر مجمع البیان) بالاخره نماز او روزی نجاتش خواهد داد.
امام صادق علیه السلام فرمود: هر کسی دوست دارد قبولی یا ردّ نمازش را بداند، ببیند نمازش او را از فحشا و منکر باز داشته است یا نه. سپس امام فرمود: «فبقدر ما منعته قبلت منه» (تفسیر مجمع البیان) به اندازه ای که نماز، انسان را از منکرات باز می دارد، به همان اندازه قبول می شود.
احکام و شرایط نماز جماعت، بسیاری از ارزش ها را زنده می کند از جمله: مردمی بودن، جلو نیافتادن از رهبر، عقب نماندن از جامعه، سکوت در برابر سخن حقّ امام جماعت، نظم و انضباط، ارزش گذاری نسبت به انسان های با تقوا، دوری از تفرقه، دوری از گرایش های مذموم نژادی، اقلیمی، سیاسی و حضور در صحنه که ترک هریک از آنها، منکر است.

پیام ها

1. تنها آشنایی با مفاهیم، تلاوت و آموزش قرآن کافی نیست، بلکه عمل لازم است. «اتْلُ- أَقِمِ»
2. قرآن و نماز، در رأس برنامه های تربیتی است. «اتْلُ- أَقِمِ»
3. رابطه پیامبر با مردم از طریق تلاوت آیات قرآن و ابلاغ اوامر خداوند به آنان و رابطه او با خدا از طریق عبادت و نماز است. «اتْلُ- أَقِمِ»
4. در تبلیغ و ارشاد، حکمت و آثار دستورها دینی را بیان کنیم. «أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ»
5. در پیشگاه خداوند، نماز از عظمت و جایگاه خاصّی برخودار است. «أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ» (تکرار کلمه ی «صلاة»)
6. نقش اصلاحی نماز در فرد و جامعه حدسی و پیشنهادی نیست، بلکه قطعی است. «إِنَّ الصَّلاةَ» (کلمه ی «انّ» و جمله اسمیه)
7. اگر نمازِ انسان، او را از فحشا و منکر باز نداشت، باید در قبولی نماز خود شک کند. «إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهی»
8. گسترش کارهای نیک و معروف، به طور طبیعی مانع رشد منکر است. «الصَّلاةَ تَنْهی»
9. در نماز، انواع راز و رمزها، هنرها و سلیقه ها نهفته است. «ما تَصْنَعُونَ»