چرا در قرآن  ابتدای بحث انفال از مالکیت بحث می شود ؟

چرا در قرآن ابتدای بحث انفال از مالکیت بحث می شود ؟

۲۸ بهمن ۱۳۹۳ 0
 

تحلیل واژه انفال 

انفال از ماده «ن ف ل» و در لغت به معنای غنیمت ، بخشش ، افزون بر مقدار واجب یا زیاده بر اصلآمده است، ازاین‌رو به نمازهای مستحبی « نافله » گفته‌اند. در اصطلاح فقه امامیه نیز به اموال خاص معصوم  و به تعبیری دیگر اموالی که مالک خصوصی ندارد و به امام و حاکم اسلامی تعلق دارد  انفال اطلاق می‌شود و از نظر اهل‌سنت غنایم و اموالی است که افزون بر سهم غنیمت جنگجویان، به آنان داده می‌شود. وجه نامگذاری این اموال به انفال آن است که این اموال اضافه بر شرکت پیامبر و امام در خمس ، هدیه خداوند به آنان است  یا آن‌که این اموال ویژه پیامبر و امام بوده، افزون بر ملک خصوصی آنان است. برخی گفته‌اند: از آن جهت که با حلال شدن این اموال برای نخستین بار بر مسلمانان، آنان بر امتهای پیشین برتری یافتند به این اموال انفال گفته شده. 
آیه اول سوره انفال که ابهامی در ارتباط با آن بیان نمودید، شامل یک پرسش از جانب مسلمانان و پاسخی از جانب خداوند است که گویا شما تصور نمودید که مسلمانان پرسیدند که انفال چیست و به چه چیزهایی انفال گفته می شود؟ اما در پاسخ، بدون آنکه تعریفی از انفال به عمل آید، تنها به این بسنده شده که انفال متعلق به چه اشخاصی خواهد بود و در حقیقت، پرسش مسلمانان در ارتباط با چیستی انفال، بدون پاسخ مانده و جواب نامتناسب دیگری ارائه شده است.
اگر برداشت شما را از آیه، صحیح بدانیم، قهرا باید عدم تناسب بین پرسش و پاسخ را نیز بپذیریم، اما واقعیت، آن است که پرسش مسلمانان از چیستی و ماهیت انفال نبوده، بلکه آنان اجمالا معنای انفال را می دانستند، اما پرسش و خواهش آنان، به تصریح تفاسیر شیعه و اهل سنت این بود که بخشی از انفال و غنایم جنگی به آنان واگذار شود و یا اینکه مشخص شود، اختیار تصرف در انفال بر عهده چه افرادی می باشد.
در این زمینه، مختصرا چند روایت در ارتباط با شأن نزول این آیه را خدمتتان عرضه داشته و برای آگاهی بیشتر، شما را به مطالعه تفاسیر مختلف دعوت می نماییم:

بررسی چند تفسیر 

1. در تفسیر ابن ابی حاتم می خوانیم که خواهش مسلمانان این بود که انفال به آنان بخشیده شود.[1]
2. در تفسیری دیگر می خوانیم که میان آنهایی که غنیمت ها را جمع آوری نمودند،  آنانی که دشمن را تعقیب نمودند و آنانی که محافظت از پیامبر(ص) را بر عهده داشتند، اختلاف نظر پیش آمد که غنایم جنگی متعلق به کدام گروه می باشد و پاسخ این پرسش را از پیامبر(ص) می خواستند که این آیه در پاسخ آنان نازل شده و نظر هیچکدام از آنان را نپذیرفته و اختیار انفال را بر عهده پیامبر گذاشت.[2]
3. در کتابی از یکی دانشمندان شیعه نیز می بینیم که: یاران پیامبر از او خواستند که غنیمت های جنگی را میان آنها تقسیم نماید، اما پروردگار به او فرمان داد که اختیار این امر بر عهده خدا و پیامبرش بوده و دیگران حق دخالت ندارند.[3]

خلاصه آنکه : 

به هر حال، آنچه از تفاسیر برمی آید آن است که مسلمانان، ابهامی در مورد معنای انفال نداشته اند و بیشتر تفسیرهای ارائه شده از این آیه، در یکی از دو مورد ذیل خلاصه می شود:
یا مسلمانان، خواستار مالکیت بر انفال بودند و یا می خواستند تکلیف مالکیت آن، از جانب خداوند مشخص شود و در هر دو فرض یاد شده، پاسخ موجود در آیه با خواسته و پرسش مسلمانان همخوانی داشته است.
 
 
 
منابع  :  
 
[1]  ابن ابی حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ج 5، ص 1649، ح 9486، مکتبة نزار مصطفی الباز، عربستان سعودی، 1419 ه ق.
[2]  ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ج 4، ص 6، دار الکتب العلمیة، منشورات محمدعلى بیضون‏، بیروت، 1419 ه ق.
[3]   مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 19، ص 211، مؤسسة الوفاء، بیروت، 1404 ه ق.
 
برگرفته از : سایت اسلام کوئست 
 
کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام
کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام
تلگرام قرآن و حدیث
کانال قرآن و حدیث در ایتا
کانال قرآن و حدیث در گپ
پیام رسان سروش _ کانال قرآن و حدیث