کتاب تسمیة من قتل مع الحسین

 تَسمیةُ مَن قَتَلَ معَ الحُسین بن علی علیهما السّلام مِن وُلده و إخوته و أهله و شیعته (نام فرزندان و برادران و خانواده و یاران امام حسین (ع) که با او کشته شدند) ، رساله‌ای مختصر، اثر فضیل بن رسان کوفی که در قرن دوم هجری نگاشته شده است.

همانگونه که از نام کتاب پیداست، نویسنده در این اثر، شهدای کربلا و در مواردی قاتلان آنان را معرفی کرده است.

فضیل بن زبیر بن عمرو کوفی اسدی معروف به رسان از یاران و راویان امام باقر و امام صادق (ع) است. او و برادرش عبد الله از محدثان شیعه به شمار می‌روند که در قیام زید بن علی نیز شرکت داشتند. از این رو وی را جزو زیدیه به شمار آورده‌اند.[۱]

فضیل بن رسّان در این اثر از ۱۰۷ نفر شهید کربلا اعم از اهل بیت و اصحاب نام برده که ۲۰ نفر ایشان از اهل بیت هستند. هدف مؤلف فقط بیان نام شهدای کربلاست و جز نام آنان و در مواردی نام قاتلان آنان، مطلبی درباره ایشان ذکر نکرده مگر در یکی دو مورد که از جمله علی اصغر است و به توضیحی درباره او می‌پردازد. در پایان رساله هم مطالب کوتاهی درباره وقایع پس از شهادت امام حسین(ع) آورده است. به اقتضای کوتاه بودن کتاب، مؤلف از منابع و راویان خود یاد نکرده اما محقق کتاب به سند آن در مقدمه اشاره کرده است.[۲]

مترجم کتاب درباره این اثر می‌نویسد:

«رسّانی در تلاش گردآوری اسامی عموم شهیدان کربلا بوده است و در این تلاش، به هر منبع و مأخذ کتبی و شفاهی که دسترسی داشته است، سر زده و کتاب مزبور را تحریر و از خود به یادگار گذاشته است. این کتاب در حجم کوچک خود، در برگیرنده اسامی انصار و یاران باوفا و جانباز اباعبداللّه الحسین(ع) است که در هیچ جای دیگر به این صورت و کیفیت، گردآوری نشده است.»[۳]

این اثر که تنها ۱۰ صفحه است در مجله تراثنا (شماره ۲، سال ۱۴۰۶ق) منتشر شده است.

عبدالرحیم عقیقی بخشایشی سه کتاب مقتل تسمیة من قتل مع الحسین، ابصار العین و نفثة المصدور را در یک کتاب با عنوان «سه مقتل گویا در حماسه عاشورا» ترجمه کرده و به فارسی برگردانده است.

1- سید محمدرضا حسینی، مجله تراثنا.

2- کتاب شناخت نرم افزار سیره معصومان.

3- سه مقتل گویا در حماسه عاشورا، ص۱۷.

* حسینی، سید محمدرضا، تراثنا، سال اول، محرم و صفر و ربیع الأول ۱۴۰۶.

* بخشایشی، عبدالرحیم، سه مقتل گویا در حماسه عاشورا، قم، نوید اسلام، ۱۳۸۲ ش.

* کتاب شناخت سیره معصومان، مرکز تحقیقات رایانه‌ای علوم اسلامی نور.