معجزات و عنایات الهی در دعای ام داود
۲۵ فروردین ۱۳۹۵ 0 ادعیه و زیاراتالجزء الثانی؛ الباب الثامن فيما نذكره مما يختص بشهر رجب و بركاته و ما نختاره من عباداته و خيراته و فيه فصول، فصل فيما نذكره مما اشتمل عليه دعاء أم داود شرفها الله بالعنايات من الآيات الطاهرات
جلد دوم؛ باب هشتم: اعمال مخصوص ماه رجب و برکات و خیرات آن، فصل شصت و پنجم، معجزات، كرامات و عنايات الهى در دعاى امّ داوود
اعلم أن هذه الحكاية المشهورة و الضراعة المبرورة قد اشتملت على عدة آيات و معجزات و كرامات و عنايات فمن الآيات ما ظهر من سرعة الإجابة على بساط الإنابة فهو في حكم الآية الباهرة لقدرة الله جل جلاله القاهرة و المعجزة لمحمد ص و تصديق رسالته الطاهرة و من المعجزات أن سرعة إجابتها على مرادها من حاجتها [حاجاتها] فيه تصديق للقرآن الشريف بإجابة الداعي إذا دعاه و تصديق رسوله [رسول الله] ص الذي أتى به القرآن و وعاه [دعاه] و رعاه و من المعجزات تعريف الصادق عن الله جل جلاله بأسرار الدعاء المشار إليه قبل إظهار أسراره و تصديق الله جل جلاله بما تفضل به سبحانه من مباره و مساره و من العنايات بجدنا داود و أمه جدتنا رضوان الله جل جلاله عليهما و ظهور توفيقهما و العناية بنا بطريقهما تعريف جدنا داود و هو بالعراق جواب دعاء والدته بالمدينة الشريفة في سرعة تلك الأوقات اللطيفة و من العنايات بها أن هذا السر الإلهي المودع في هذا الاستفتاح كان مصونا عند أهل الفلاح حتى وجد مولانا الصادق ع و أودعه أمنا أم داود رضوان الله عليها و عليه و وجدها أهلا لإيداع هذا السر لصدرها و برهانا على رفع قدرها و آية في صلاح أمرها و جبر كسرها و من العنايات بها أن الله جل جلاله جعل جدتنا أم داود أهلا أن يظهر آياته على يديها و ينسب معجزات رسوله ع [رسول الله] إليها و من العنايات بها أن أم موسى ع خصها الله جل جلاله بالوحي إليها و وقفها من سلامة ولدها و الشفقة عليه و عليها و قال جل جلاله (إِنْ كادَتْ لَتُبْدِي بِهِ لَوْ لا أَنْ رَبَطْنا عَلى قَلْبِها)[1] و ما كانت لما ألقته في البحر قد علمت أنه حصل ولدها في يد الأعداء بل في وديعة ربها و أم داود لم تكن ممن يحصل لها الأنس بالوحي إليها و لا الثقة بسلامة ولدها و إعادته عليها و ربط الله جل جلاله على قلبها عند ظفر الأعداء بولدها و هو واحدها و قطعة كبدها أقول و أم موسى ع أفضل من أم داود في غير هذه العنايات و أبلغ في السعادات لتخصيص الله جل جلاله بالوحي إليها و لقبولها و إلقاء ولدها إلى هول البحر بيديها و لأجل ولادتها لموسى ع العظيم الشأن و صيانتها لأسرار الله تعالى في السر و الإعلان و من العنايات بها أنها لم تتشبث [تتسبب] في تخليص ولدها العزيز عليها بأهل الدنيا المعظمين و لا بالذل للملوك و السلاطين و قنعت بالله رب العالمين و من العنايات بولدها و بها قول مولانا علي ع عن جدنا داود في المنام أنه ولده و من العنايات به و بها أنه قد كان مع جدنا داود جماعة في الحبس من قومه صالحين فاختص [فاختصه] بهذه الشفاعة من دونهم أجمعين و من العنايات بها قول النبي ص لولدها يا ابن العجوزة الصالحة و هذه شهادة منه ص لها بالصلاح و سعادة صريحة واضحة راجحة و ما قال ع بعد وفاته فهو كما قال في حياته و من العنايات بها ما أراها في المنام عقيب الدعاء بغير إهمال من صورة الملائكة و الأنبياء و الأولياء و من بشرها منهم بإجابة الدعاء و الابتهال على وجه ما عرفت أنه جرى لغيرها مثله عند مثل تلك الحال و من العنايات بها أن ابتداء ظهور هذه السنة الحسنة بطريقها يقتضي أن كل من عمل بها و سلك سبيل توفيقها ثواب عمله في ميزانها و رافعا من [عن] علو شأنها و من العنايات بها أن كل حاجة انقضت بهذه الدعوات مع استمرار الأوقات فإنها من جملة [جهة] الآيات لله جل جلاله و المعجزات لرسوله ص و الكرامات للصادقين عليهم أفضل الصلوات فنور هذه المنقبة باق مع بقاء العاملين [العالمين] بها و الموفقين لها و من العنايات بها أنه قد ظهر أدعية و سنن مأثورة على يد أمم كثيرة و ذوي همم صغيرة و كبيرة و مع ذلك فلم يستمر الاهتمام بالعمل بها و القبول لها كما استمر العمل بهذا الدعاء على اختلاف الأوقات إلى هذه الغايات و من العنايات بها أن الملوك الذين أطفئوا أنوارا كثيرة من الأشرار و الأخيار لم يمكنهم الله جل جلاله من إطفاء أسرار هذا الدعاء و وفق له من ينقله و يعمل به و لا يخاف كثرة الأعداء
در اين بخش، نكاتى را كه دعاى امّ داوود-كه خداوند نشانههاى آشكار خويش را به او عنايت كرد-دربر دارد، يادآور مىشويم. نشانهها، معجزات، كرامات و عنايات الهى كه اين حكايت مشهور و تضرع پسنديده در بر دارد، بسيار است. برخى از نشانهها و معجزات اين حكايت عبارت است از: 1 . سرعت اجابت دعا در اثر انابه و بازگشت به درگاه حضرت حق، كه در حكم نشانهى آشكار قدرت قاهرهى خداوند-جلّ جلاله-و معجزهاى براى حضرت محمد -صلّى اللّه عليه و آله و سلّم-و تصديق رسالت طاهرهى آن حضرت است. 2 . سرعت اجابت دعا مطابق با خواستهاى كه امّ داوود داشته است، تصديق قرآن شريف مبنى بر اجابت دعا در صورت درخواست حاجت از درگاه خدا و نيز تصديق رسول خدا-صلوات اللّه عليه و آله-است كه قرآن را آورد و به سوى آن فراخوانده و بدان عمل كرد.[2] 3 . معرفى اسرار دعاى يادشده توسط امام صادق-عليه السّلام-از خداوند-جلّ جلاله- پيش از آشكار شدن اسرار آن و تصديق خداوند-جلّ جلاله-در نيكىها و خوشىهايى كه ارزانى داشته است. و برخى از عنايات خداوند-جلّ جلاله-به جدّ ما داوود و مادر او، جدهى ما-رضوان اللّه جلّ جلاله عليهما-كه توفيق آن دو بزرگوار به واسطهى آن آشكار گرديد و ما را به راه آن دو رهنمون گرديد، عبارت است از: 1 . آگاهانيدن به سرعت جدّ ما «داوود» در حالى كه در «عراق» بود، از اجابت دعاى مادرش در «مدينه» شريفه، در زمان كوتاه. 2 . سرّ الهى نهفته در دعاى استفتاح نزد رستگاران مصون و محفوظ مانده بود، تا اينكه مولاى ما امام صادق-عليه السّلام-بدان دست يافت و دل مادر ما «امّ داوود» -رضوان اللّه عليها و عليه-را براى سپردن اين سرّ شايسته ديده و برهانى براى اعلان مقام والاى او و نشانهاى براى اصلاح امور و دلشكستگى او تشخيص داد و اين سرّ را به او سپرد. 3 . خداوند-جلّ جلاله-جدهى ما «امّ داوود» را براى اظهار نشانههاى خويش شايسته ديد و معجزات رسول خدا-صلّى اللّه عليه و آله-را به او انتساب داد. 4 . خداوند-جلّ جلاله-مادر حضرت موسى-عليه السّلام-را به وحى ويژه گردانيد و او را از سلامت فرزندانش و مهرورزى خود بر او و فرزندش آگاهانيد و با اين حال فرمود: «اگر قلبش را استوار نساخته بوديم، نزديك بود آن را افشا كند.» و اين در حالى است كه وقتى مادر حضرت موسى -عليه السّلام-، او را به دريا افكند، نمىدانست كه در دست دشمنان قرار گرفته، بلكه او را به خدا سپرده بود؛ ولى «امّ داوود» نه با وحى آشنا بود و نه به سلامت فرزندش و بازگشت او اعتماد داشت و نه خداوند-جلّ جلاله-هنگام دست يافتن دشمنان به فرزند او، دل او را استوار كرده بود و «داوود» تنها فرزند و جگرپارهى او بود. البته مادر حضرت موسى-عليه السّلام-از جهات ديگر غير از اين عنايات، از «امّ داوود» برتر و در دست يافتن به نيكبختىها رساتر بود، زيرا خداوند-جلّ جلاله-او را به دريافت وحى ويژه گردانيده و او را پذيرفته و دستور داده بود كه با دست خود فرزندش را در درياى هولناك بيندازد. نيز او حضرت موسى-عليه السّلام-كه پيامبر بزرگ خدا است به دنيا آورده بود و در نهان و آشكار، حافظ اسرار الهى بود. 5 . «امّ داوود» براى آزادى فرزند عزيزش، از هيچيك از افراد بزرگوار در نزد اهل دنيا كمك نگرفت و نيز در برابر پادشاهان و سلاطين اظهار ذلت و خوارى ننمود، بلكه تنها به پروردگار جهانيان بسنده نمود. 6 . به نقل از جدّ ما، امام صادق-عليه السّلام-؛ مولى على-عليه السّلام-جدّ ما «داوود» را در خواب، فرزند خود برشمرده است. 7 . به همراه جدّ ما «داوود» افرادى شايسته از قوم او زندانى بودند، ولى خداوند از ميان همهى آنها، او را به اين شفاعت اختصاص داد. 8 . پيامبر اكرم-صلّى اللّه عليه و آله و سلّم-دربارهى «امّ داوود» به فرزند او فرمود: «اى پسر پيرزن شايسته» و اين گواهىاى است كه از ناحيهى رسول خدا-صلوات اللّه عليه-مبنى بر شايستگى او صادر گرديده است و نيز نيكبختى صريح و واضح و برترى براى او است، با توجه به اينكه فرمودهى پيامبر-صلّى اللّه عليه و آله و سلّم-بعد از وفات، همانند سخن او در حال حياتش مىباشد. 9 . «امّ داوود» پس از دعا، بلافاصله صورت فرشتگان، پيامبران، اولياى الهى و ديگران را ديد و آنها اجابت دعا و تضرع او را به او بشارت دادند، بهگونهاى كه هيچ كس در چنان حالى به چنين بشارتى دست نيافته بود. 10. از آنجا كه اين سنت حسنه براى اولين بار از طريق «امّ داوود» آشكار شده، اقتضاى اين نكته آن است كه هركس كه بدين شيوه عمل كند و در راه توفيقى كه او بدان دست يافته رهسپار گردد، ثواب عمل او در ميزان عمل «امّ داوود» نوشته شده و مقام بلند او را بالاتر برد. 11 . هر حاجتى كه در طول زمان به واسطهى اين دعا برآورده شود، از جمله نشانههاى الهى و معجزات رسول او-صلوات اللّه عليه-و كرامات ائمهى صادقين-عليهم افضل الصّلوات-است. بنابراين، نور اين عنايت بلند الهى تا زمانى كه جهانيان و كسانى كه به انجام اين عمل مؤفق مىگردند پايندهاند، پاينده است. 12 . دعاها و روشهاى نيكوى به ياد مانده-كه توسط امتهاى بسيار بدان عمل شده و انسانها با همتهاى كوتاه و بلند بدان عمل كردهاند-بسيار است، ولى هيچ عملى به اندازهاى كه اين دعا در طول زمان تا اين وقت مورد اهتمام و عمل واقع شده، مورد اهتمام و پذيرش قرار نگرفته است. 13. پادشاهانى كه انوار بسيارى از اسرار و [راههاى]نيكان را خاموش ساختند، نتوانستند اسرار اين دعا را خاموش سازند، بلكه افرادى توفيق يافتند و اين دعا را نقل نموده و بدان عمل كردند و از كثرت تعداد دشمنان نهراسيدند.