زیارت قبور مومنین (مفاتیح الجنان)

خاتمه فصل یازدهم، مطلب سوم- در زیارت قبور مؤمنین رضى اللّهُ عَنْهُمْ اَجْمَعین است شیخ ثقه جلیل القدر جعفر بن قولویه قمّى از عمرو بن عثمان رازى روایت کرده که گفت شنیدم از حضرت ابوالحسن موسى بن جعفرعلیه السلام که مى فرمود هر که قادر نباشد بر زیارت ما پس زیارت کند صلحاء از موالیان ما را تا نوشته شود براى او ثواب زیارت ما و کسى که قادر نباشد بر صله و نیکى به ما پس صله و نیکى کند با صالحان موالیان ما تا از براى او نوشته شود ثواب صله و نیکى به ما و نیز به سند صحیح روایت کرده از محمّد بن احمد بن یحیى الا شعرى که گفت من در فید که اسم منزلى است در طریق مکّه با علىّ بن بلال روانه شدیم سر قبر محمّد بن اسماعیل بن بزیع پس علىّ بن بلال براى من گفت که صاحب این قبر براى من روایت کرد از حضرت امام رضاعلیه السلام که فرمودند هر که بیاید به نزد قبر برادر مؤ من خود و دست بر قبر گذارد و هفت مرتبه بخواند سوره اِنّا اَنْزَلْناهُ را ایمن گردد در روز فزع اکبر یعنى از ترس بزرگ روز قیامت و در روایت دیگر مثل همین را نقل کرده مگر آنکه دارد و رو به قبله کند فقیر گوید این ایمن بودن که حدیث دلالت بر آن دارد ممکن است از براى خواننده باشد چنانچه ظاهر حدیث است و محتمل است که از براى صاحب قبر باشد چنانچه تاءیید مى کند آن را حدیثى که بعد از این از سیّد بن طاوس نقل مى شود و نیز در کامل الزیاره به سند معتبر منقول است که عبدالرّحمن بن ابى عبداللّه به حضرت صادق علیه السلام عرض کرد که چگونه بگذارم دست خود را بر قبور مسلمین پس حضرت بدست خود اشاره به زمین فرمود و دست را بر زمین گذاشت و خود مقابل قبله بودند و نیز به سند صحیح منقول است که عبداللّه بن سنان به حضرت صادق علیه السلام عرض کرد که چگونه سلام باید کرد بر اهل قبور فرمود که مى گوئى :

اَلسَّلامُ عَلى اَهْلِ الدِّیارِ مِنَ الْمُؤْمِنینَ وَالْمُسْلِمینَ اَنْتُمْ لَنا فَرَطٌ وَنَحْنُ اِنشآءَ اللَّهُ بِکُمْ لاحِقُونَ

سلام بر اهل این دیار (خانه ها) از مؤ منین و مسلمانان شما پیشروان ما (در این راه ) بودید و ما هم انشاءالله به شما ملحق خواهیم شد

واز حضرت امام حسین علیه السلام روایت شده که هر که داخل قبرستان شود و بگوید :

اَللّهُمَّ رَبَّ هذِهِ الاَرْواحِ الْفانِیَهِ وَالاَجْسادِ الْبالِیَهِ وَالْعِظامِ النَّخِرَهِ

خدایا اى پروردگار این روانه اى از دنیا رفته و پیکرهاى پوسیده و استخوان هاى متلاشى شده اى

الَّتى خَرَجَتْ مِنَ الدُّنْیا وَهِىَ بِکَ مُؤْمِنَهٌ اَدْخِلْ عَلَیْهِمْ رَوْحاً مِنْکَ وَسَلاماً مِنّى

که از دنیا بیرون رفته اند در حال ایمان به تو بفرست بر آنها رحمت (و آمرزشى ) از جانب خود و سلامى از من

بنویسد حقّ تعالى از براى او حسنات بعدد خلق از زمان آدم تا قیام قیامت و از حضرت امیرالمؤ منین علیه السلام منقول است که هر که داخل قبرستان شود و بگوید:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ اَلسَّلامُ عَلى اَهْلِ لا اِلهَ اِلا اللَّهُ مِنْ اَهْلِ لا اِلهَ اِلا اللَّهُ

بنام خداى بخشاینده مهربان سلام بر اهل کلمه لااله الاّ اللَّه از طرف اهل کلمه اله الاّ اللَّه

یا اَهْلَ لا اِلهَ اِلا اللَّهُ بِحَقِّ لا اِلهَ اِلا اللَّهُ کَیْفَ وَجَدْتُمْ

اى اهل لااله الاّ اللَّه  به حق این کلمه مقدسه لااله الاّ اللَّه  (آیا) چگونه یافتید (پاداش )

قَوْلَ لا اِلهَ اِلا اللَّهُ مِنْ لا اِلهَ اِلا اللَّهُ یا لا اِلهَ اِلا اللَّهُ بِحَقِّ لا اِلهَ اِلا اللَّهُ

گفتار لا اله الاّ اللَّه  را از خود کلمه مقدّسه لا اله الاّ اللَّه اى که معبودى نیست جز خدا به حق این کلمه مقدسه لا اله الاّ اللَّه

اغْفِرْ لِمَنْ قالَ لا اِلهَ اِلا اللَّهُ وَاحْشُرْنا فى زُمْرَهِ مَنْ قالَ لا اِلهَ اِلا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلِىُّ وَلِىُّ اللَّهِ

بیامرز هرکه را که گوید لااله الاّ اللَّه و محشور کن ما را در زمره گویندگان لا اله الاّ اللَّه  محمد رسول اللَّه ، على ولى اللَّه

حقّ سبحانه و تعالى ثواب پنجاه سال عبادت براى او بنویسد و گناه پنجاه ساله را از او و پدر و مادرش محو گرداند و در روایت دیگر وارد شده که بهتر سخنى که در قبرستان بگوئى چون از آنجا بگذرى آن است که بایستى

وبگوئى :

اَللّهُمَّ وَلِّهِمْ ما تَوَلَّوْا وَاحْشُرْهُمْ مَعَ مَنْ اَحَبُّوا

خدایا دوست آنها گردان هرکه را دوست داشتند و محشورشان کن با هرکس که دوست داشتند

وسید بن طاوس در مصباح الزّائر گفته که چون قصد کنى زیارت مؤمنین را سزاوار است که روز پنجشنبه باشد و اگر نه هر وقت که خواستى و کیفیّت زیارت ایشان چنین است که رو به قبله کنى و بگذارى دست خود را بر قبر و بگوئى:

اَللّهُمَّ ارْحَمْ غُرْبَتَهُ وَصِلْ وَحْدَتَهُ وَآنِسْ وَحْشَتَهُ وَآمِنْ رَوْعَتَهُ

خدایا رحم کن به غربت او و برهان او را از تنهایى و انیس وحشت او باش و به پریشانى و هراسش ایمنى بخش

وَاَسْکِنْ اِلَیْهِ مِنْ رَحْمَتِکَ رَحْمَهً یَسْتَغْنى بِها عَنْ رَحْمَهِ مَنْ سِواکَ وَاَ لْحِقْهُ بِمَنْ کانَ یَتَوَلاّهُ

و روان کن بسویش از رحمت خود مقدارى که بى نیاز گردد به برکت آن از رحمت دیگرى جز تو و ملحقش کن بهرکه دوستش دارد

پس مى خوانى سوره اِنّا اَنْزَلْناهُ را هفت مرتبه و روایت شده در صفت زیارتشان و ثواب او حدیث دیگرى از فضیل که گفت هر که بخواند سوره اِنّا اَنْزَلْناهُ را هفت مرتبه نزد قبر مؤ منى حق تعالى ملکى بسوى قبر او فرستد که عبادت کند خدا را نزد قبر او و بنویسد حقّ تعالى از براى میّت ثواب این عمل ملک را پس چون از قبرش مبعوث شود به هیچ هولى از اهوال قیامت نگذرد مگر آنکه حق تعالى بگرداند آن هول را از او به سبب آن ملک تا خدا او را داخل بهشت گرداند و با هفت مرتبه اِنّا اَنْزَلْناهُ سوره حمد و دو سوره قُلْ اَعُوذُ و قُلْ هُوَاللّهُ اَحَدٌ و آیه الکرسى را هر یک سه مرتبه بخواند و نیز روایت شده در صفت زیارت آنها روایت دیگرى از محمّد بن مسلم که گفت به خدمت حضرت صادق علیه السلام عرض کردم که مردگان را زیارت بکنیم فرمود بلى گفتم آیا آنها مى دانند که ما به زیارت آنها رفته ایم فرمود بلى قسم به خدا مى دانند و شاد مى شوند و انس مى گیرند به شما عرض کردم که چه بگوئیم وقتى که به زیارت ایشان برویم فرمود

بگو:

اَللّهُمَّ جافِ الاَرْضَ عَنْ جُنُوبِهِمْ وَصاعِدْ اِلَیْکَ اَرْواحَهُمْ وَلَقِّهِمْ مِنْکَ رِضْوانا

خدایا دور گردان زمین را از پهلوهایشان (یعنى نگاهشان دار از فشار قبر) و بالا بر به نزد خود روانها و ارواح ایشان را و از خوشنودى خودت به آنها بده

وَاَسْکِنْ اِلَیْهِمْ مِنْ رَحْمَتِکَ ما تَصِلُ بِهِ وَحْدَتَهُمْ وَتُونِسُ بِهِ وَحْشَتَهُمْ اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْءٍ قَدیرٌ

 و از رحمت خود به اندازه اى هم نشینشان کن که تنهاییشان را جبران کنى و وحشتشان را به انس و آرامش مبدل کنى که راستى تو بر هر چیز توانایى
 

پس سیّد فرموده و در وقتى که بوده باشى بین قبرهاى مؤ منین بخوان یازده مرتبه قُلْ هُوَاللّهُ اَحَدٌ را و هدیّه کن آن را از براى ایشان به تحقیق که روایت شده که حق تعالى به عدد مُردگان ثواب مى دهد و در کامل الزیاره از حضرت صادق علیه السلام روایت شده که فرمود مردگان را چون پیش از طلوع آفتاب زیارت کنید مى شنوند و جواب مى دهند شما را و اگر بعد از طلوع آفتاب زیارت کنید مى شنوند و جواب نمى دهند و در دعوات راوندى حدیثى مرویست از حضرت رسول صلى الله علیه و آله در کراهت زیارت اموات درشب چنانچه فرمود حضرت به ابى ذر ((وَلاتَزُرْهُمْ اَحْیاناً بِالّلَیْلِ)) و در مجموعه شیخ شهید از حضرت رسول صلى الله علیه و آله منقول است که هیچکس ‍ نمى گوید نزد قبر میّتى سه مرتبه

اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ اَنْ لا تُعَذِّبَ هذَا الْمَیِّتَ

خدایا از تو خواهم به حق محمد و آل محمد که عذاب نکنى این مرده را

مگر آنکه خداوند تعالى دور گرداند از او عذاب را در روز قیامت