خطبه پیامبر اکرم (ص) در فضیلت ماه رمضان (مصباح المتهجد)

قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ ص

رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:

فِي آخِرِ جُمُعَةٍ مِنْ شَعْبَانَ بَعْدَ أَنْ حَمِدَ اَللَّهَ وَ أَثْنَى عَلَيْهِ قَدْ أَظَلَّكُمْ شَهْرُ رَمَضَانَ مَنْ فَطَّرَ فِيهِ صَائِماً كَانَ لَهُ بِذَلِكَ عِنْدَ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عِتْقُ رَقَبَةٍ وَ مَغْفِرَةٌ مِنْ ذُنُوبِهِ فِيمَا مَضَى قِيلَ لَهُ يَا رَسُولَ اَللَّهِ لَيْسَ كُلُّنَا يَقْدِرُ أَنْ يُفَطِّرَ صَائِماً قَالَ إِنَّ اَللَّهَ كَرِيمٌ يُعْطِي هَذَا اَلثَّوَابَ لِمَنْ لاَ يَقْدِرُ إِلاَّ عَلَى مَذْقَةٍ مِنْ لَبَنٍ يُفَطِّرُ بِهَا صَائِماً أَوْ شَرْبَةٍ مِنْ مَاءٍ عَذْبٍ أَوْ تَمَرَاتٍ لاَ يَقْدِرُ عَلَى أَكْثَرَ مِنْ ذَلِكَ.

در آخرین جمعه از ماه شعبان، خطبه‌اى براى مردم ایراد کرد و پس از حمد و ثناى الهى فرمود: اى مردم! ماهى بر شما فراز آمد و آن ماه رمضان است و هر کس یک فرد روزه دار را در این ماه افطارى دهد، پاداشى برابر با آزاد کردن یک بنده نزد خدا، مایه آمرزش گناهان گذشته وى نیز خواهد بود. گفته شد: اى رسول خدا! همه ما توانایى افطار دادن به روزه داران نداریم، حضرت فرمود: خداوند، کریم است، این ثواب را (که گفتم) خداوند حتى به کسى که یک جرعه شیر یا آبى گوارا یا چند دانه خرما در اختیار روزه دارى مى گذارد تا روزه خود را افطار مى کند و بیش از این توانائى بر انفاق ندارد عنایت مى کند.

وَ رَوَى جَرَّاحٌ اَلْمَدَائِنِيُّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ ع قَالَ:

امام صادق (عليه السلام) فرمود:

إِنَّ اَلصِّيَامَ لَيْسَ مِنَ اَلطَّعَامِ وَ اَلشَّرَابِ وَحْدَهُ ثُمَّ قَالَ قَالَتْ مَرْيَمُ ع إِنِّي نَذَرْتُ لِلرَّحْمٰنِ صَوْماً أَيْ صَمْتاً فَإِذَا صُمْتُمْ فَاحْفَظُوا أَلْسِنَتَكُمْ وَ غُضُّوا أَبْصَارَكُمْ وَ لاَ تَنَازَعُوا وَ لاَ تَحَاسَدُوا قَالَ وَ سَمِعَ رَسُولُ اَللَّهِ ص اِمْرَأَةً تُسَابُّ جَارِيَةً لَهَا وَ هِيَ صَائِمَةٌ فَدَعَا رَسُولُ اَللَّهِ ص بِطَعَامٍ وَ قَالَ لَهَا كُلِي فَقَالَتْ إِنِّي صَائِمَةٌ فَقَالَ كَيْفَ تَكُونِينَ صَائِمَةً وَ قَدْ سَبَبْتِ جَارِيَتَكِ إِنَّ اَلصَّوْمَ لَيْسَ مِنَ اَلطَّعَامِ وَ اَلشَّرَابِ .

روزه تنها [پرهيز] از خوردن و آشاميدن نيست. سپس فرمود: «مريم فرمود: نذر خداي رحمان کرده ام که روزه بگيرم» يعني روزه ي سکوت. هرگاه روزه گرفتيد زبانتان را حفظ کنيد و چشمتان را [از گناهان] ببنديد و نزاع نکنيد و حسد نورزيد. رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلم) شنيد که زني با زبان روزه کنيز خود را دشنام داد. پس او را به غذائي دعوت کرد و به او فرمود: بخور. زن گفت: من روزه دارم. پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم) فرمود: چگونه روزه داري در حالي که کنيزت را دشنام داده اي. روزه تنها از خوردن و آشاميدن نيست.

وَ رَوَى جَابِرُ بْنُ يَزِيدَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ ص لِجَابِرِ بْنِ عَبْدِ اَللَّهِ

پیامبر اکرم (صلی­ الله ­علیه ­و آله) به جابر بن عبد الله فرمود:

يَا جَابِرُ هَذَا شَهْرُ رَمَضَانَ مَنْ صَامَ نَهَارَهُ وَ قَامَ وِرْداً مِنْ لَيْلِهِ وَ عَفَّ بَطْنُهُ وَ فَرْجُهُ وَ كَفَّ لِسَانَهُ خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ كَخُرُوجِهِ مِنَ اَلشَّهْرِ فَقَالَ جَابِرٌ يَا رَسُولَ اَللَّهِ مَا أَحْسَنَ هَذَا اَلْحَدِيثَ فَقَالَ رَسُولُ اَللَّهِ يَا جَابِرُ وَ مَا أَشَدَّ هَذِهِ اَلشُّرُوطَ .

ای جابر! این، ماه رمضان است. هر کس روزش را روزه بدارد و بخشی از شبش را به عبادت برخیزد و شکم و شهوتش را پاک نگه دارد و زبانش را حفظ کند، از گناهانش بیرون می­ شود، آن­گونه که از این ماه بیرون می ­شود». جابر گفت: ای پیامبر خدا! این سخن چه نیکوست! پیامبر خدا فرمود: «ای جابر! و این شرط­ ها چه سخت است!»