دعاهای هنگام افطار (زاد المعاد)

و اما آداب افطار؛ از حضرت رسول صلّى اللّه عليه و آله منقول است كه هركه در وقت افطار نمودن بگويد:

يَا عَظِيمُ يَا عَظِيمُ يَا عَظِيمُ أَنْتَ إِلَهِي لَا إِلَهَ غَيْرُكَ،

اى بزرگ، اى بزرگ، اى بزرگ! تويى خدايى كه نيست خدايى جز تو،

اغْفِرْ لِيَ الذَّنْبَ الْعَظِيمَ إِنَّهُ لَا يَغْفِرُ الذَّنْبَ الْعَظِيمَ إِلَّا الْعَظِيمُ.

براى من گناهان بزرگم را بيامرز، يقينا گناه بزرگ را نمى‌بخشد مگر بزرگ.

از گناهان بيرون آيد مانند روزى كه از مادر متولّد شده است.^[1]

و از حضرت امام حسن عليه السّلام منقول است كه هرروزه‌دارى را در وقت افطار دعاى مستجابى هست، پس بايد كه در لقمه‌ى اوّل بگويد:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ يَا وَاسِعَ الْمَغْفِرَةِ اغْفِرْ لِي‏ ^[2]

و در حديث ديگر منقول است از حضرت امام موسى كاظم عليه السّلام كه در وقت افطار بگو:

اللَّهُمَّ لَكَ صُمْتُ وَ عَلَى رِزْقِكَ أَفْطَرْتُ وَ عَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ.^[3]

خدايا! براى تو روزه گرفته‌ام و به روزى تو افطار مى‌كنم و بر تو توكل دارم.

تا خدا عطا كند به تو ثواب هركسى را كه در اين روز روزه داشته است.

و در روايت ديگر منقول است كه حضرت امير المؤمنين عليه السّلام در وقت افطار به دو زانو مى‌نشستند و چون خوان را مى‌گذاشتند مى‌گفتند:

اللَّهُمَّ لَكَ صُمْنَا وَ عَلَى رِزْقِكَ أَفْطَرْنَا فَتَقَبَّلْهُ مِنَّا إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ. ^[4]

بار خدايا براى تو روزه گرفتيم و بر روزى تو افطار كرديم؛ پس از ما قبول كن؛ زيرا كه تو شنواى دانايى.

و در احاديث معتبر وارد شده است كه حضرت رسالت صلّى اللّه عليه و آله افطار مى‌كردند بر خرما و آب يا بر رطب و آب^[5] و در حديث ديگر منقول است كه آن حضرت در وقت افطار ابتدا به حلوا مى‌فرمودند و اگر نمى‌يافتند، به نبات يا قند يا خرما افطار مى‌كردند و اگر حاضر نبود به آب نيم‌گرم افطار مى‌كردند و مى‌فرمودند كه آب نيم‌گرم پاك مى‌كند معده را و قوت مى‌دهد حدقه را و بينايى را زياد مى‌كند و گناهان را مى‌شويد و عروق را ساكن مى‌گرداند و صفراى غالب را فرومى‌نشاند و قطع مى‌كند بلغم را و اطفاى حرارت مى‌كند و صداع را برطرف مى‌كند.^[6]

و ايضا از حضرت رسول صلّى اللّه عليه و آله منقول است كه هركه بر خرمايى حلال افطار كند ثواب نمازش چهار صد برابر مضاعف مى‌گردد.^[7]

و ايضا از حضرت صادق عليه السّلام منقول است كه افطار كردن به آب گناهان دل را مى‌شويد.^[8]

و در حديث ديگر فرمودند كه حضرت امير المؤمنين عليه السّلام دوست مى‌داشت كه افطار فرمايد به شير.^[9]

و از حضرت امام رضا عليه السّلام منقول است كه هركه در وقت افطار يك گرده نان تصدّق كند بر مسكينى، خدا گناهان او را بيامرزد و ثواب يك بنده آزاد كردن از فرزند اسماعيل در نامۀ عمل او نوشته شود ^[10]

[1]) إقبال الأعمال:ج 1،ص  246 ،چاپ ايران.               [2]) همان:ص 149.                         [3]) وسائل:ج 10،ص  148 ،باب استحباب الدعاء الصائم. . .ح 3.

[4]) مفاتيح الجنان،ص 178.                                     [5]) همان: ص 146، ح  2  باب  5 .      [6]) وسائل: ج  10 ، ص  158 ، ح 6 ، باب استحباب لافطار على على الحلوا.

[7]) اقبال الأعمال: ص  114؛ وسائل الشيعه: ج  10 ، ابواب آداب الطائم: باب  10 ، ح  20 .           [8]) وسائل: ج  10 ، ص  157، ح  5 ، ثواب الأعمال: ص  104 ، ح 1 . 

[9]) همان: ص  158 ، ح 7 .                                     [10] ) فضائل الأشهر الثلاثة: ص  96 ، ح  80، بحار الانوار: ج  96، ص  318 ، ح  10 .