شرح دعای عهد (قسمت چهارم)

در ذکر این فقره، بعد از فقرات سابقه، یحتمل که اشاره باشد به آن که این کتب، کتابهای آسمانی است که نازل شده. و مثل آنها، مثل رحمت نازله از سماء است، که احیاء خلق به آن می شود. و رحمت خداوند از وجود و ظهور امام ظاهر می شود. پس کانه; انزال کتب هم به او می شود. بلکه وجود آن حضرت، کتاب الله است; که جامع کلمات الله و محیط بر هر خلقی هست. چنانکه خداوند فرمود: «ما فرطنا فی الکتاب من شیی ء. (23)

« لا یابس الا فی کتاب مبین » (24)

و فرموده: «و کل شیی ء احصیناه فی امام مبین.» (25)

و جای دیگر فرموده: «تبیانا لکل شیی ء» (26)

و فرموده: «و کل شیی ء فصلناه تفصیلا» (27)

که حاصل همه آن است که; کتاب «تورات » و «قرآن » و «امام » همه جامع هر چیزی هستند. و همه چیزها در تحت ایشان درج است.

پس; همه کتب و همه ائمه باید چنین باشند. زیرا که همه حاکی از مشیت خداوندند، و در حدیث وارد شده. که «خلق الله المشیة بنفسها. ثم خلق الاشیاء بالمشیتة.» (28) یعنی; خداوند مشیت را بی واسطه، به نفس آن آفرید. و سایر اشیاء را به توسط مشیت خلق فرمود.

پس در ظهور امام (عج) ظهور هر چیزی هست. زیرا که ارواح آنها در کتب آسمانی ماخوذ است. و در حقیقت کل اشیاء کلمات آن کتب می باشند. و آن کتب جامع آنهایند. پس امام عصر هم جامع آنها خواهد بود. و از این جهت باکی نیست که مراد از انزال کتب مذکوره، در این فقره هم، اذن ظهور آن حضرت باشد - ولو مجازا - چنانچه بر صاحب ذوق سلیم مخفی نیست. و چون انسب به فقرات مذکوره، بیان اختلاف خلق در مراتب است، زیرا که به ظهور امام، خلق مختلف می شوند; زیرا که بعضی قبول می کنند و تصدیق آن حضرت را می نمایند و بعضی تکذیب می کنند و در مقام عناد برمی آیند، لهذا بعد از فقرات مذکوره می گویی:

---