سرگرمی و غلفت از نظر احادیث
۲۰ تیر ۱۳۹۴ 0 معارفامام على عليه السلام :
عِبادَ اللّه ِ ، أينَ الّذينَ عُمِّروا فنَعِموا ، و عُلِّموا ففَهِموا ، و اُنظِروا فلَهَوا ؟ ! .
اى بندگان خدا! كجايند كسانى كه عمر دراز كردند و از نعمتها برخوردار شدند و [آنان كه ]آموزش ديدند و فهميده گشتند و [آنان كه ]مهلت داده شدند و سرگرم و غافل شدند؟
امام على عليه السلام :
أيُّها النّاسُ ، اتَّقوا اللّه َ ؛ فما خُلِقَ امرؤٌ عَبَثا فيَلهوَ ، و لا تُرِكَ سُدىً فيَلغوَ ! .
اى مردم! از خدا بترسيد؛ زيرا هيچ كسى عبث آفريده نشده، تا به سرگرمى و غفلت [وقت ]گذراند و مهمل رها نشده تا بيهودگى كند.
امام على عليه السلام :
ما خَلقَ اللّه ُ سبحانَهُ أمرا عَبَثا فيَلهوَ ، ما تَرَكَ اللّه ُ سبحانَهُ أمرا سُدىً فيَلغوَ .
خداوند سبحان، هيچ چيزى را عبث نيافريد تا به سرگرمى پرداخته باشد و خداوند سبحان، هيچ كارى را به حال خود رها نكرد، تا به بيهودگى گذرانده باشد.
امام على عليه السلام :
اُهجُرِ اللَّهوَ؛ فإنّكَ لَم تُخلَقْ عَبَثا فتَلهوَ ، و لَم تُترَكْ سُدىً فتَلغوَ .
از سرگرمى (كارهاى غفلت زا) دورى كن؛ زيرا كه تو بيهوده آفريده نشده اى تا به سرگرمى بپردازى و مهمل رها نشده اى تا بيهودگى كنى.
امام على عليه السلام :
أ أقنَعُ مِن نَفسي بأن يُقالَ : هذا أميرُ المؤمنينَ ، و لا اُشارِكَهُم في مَكارِهِ الدَّهرِ ، أو أكونَ اُسوَةً لَهُم في جُشوبَةِ (خُشونَةِ) العَيشِ؟! فما خُلِقتُ ليَشغَلَني أكلُ الطَّيِّباتِ ، كالبَهيمَةِ المَربوطَةِ هَمُّها عَلَفُها ، أوِ المُرسَلَةِ شُغلُها تَقَمُّمُها، تَكتَرِشُ مِن أعلافِها ، و تَلهو عَمّا يُرادُ بها ، أو اُترَكَ سُدىً ، أو اُهمَلَ عابِثا .
آيا به اين دل خوش باشم كه گفته شود: اين امير مؤمنان است، اما در سختى هاى روزگار شريك و همدرد آنان، يا در سختى زندگى سرمشق ايشان نباشم؟! من آفريده نشده ام كه خوردن غذاهاى لذيذ و رنگارنگ مرا به خود مشغول سازد، همانند حيوانِ به آخور بسته اى كه همه همّ و غمش علوفه اوست، يا همچون حيوان رهايى كه در ميان زباله ها مى چرد و شكمش را از علف پر مى كند و از آنچه در انتظار اوست، غافل است يا سر خود رها شوم يا بيهوده بگذرانم.
امام على عليه السلام :
اللّهوُ قُوتُ الحَماقَةِ
سرگرمى (غفلت)، خوراك حماقت است.
امام على عليه السلام :
اللّهوُ مِن ثِمارِ الجَهلِ .
سرگرمى (غفلت)، از ميوه هاى نادانى است.
امام على عليه السلام :
أفضَلُ العَقلِ مُجانَبَةُ اللّهوِ .
بالاترين خردمندى، دورى كردن از لهو است.
امام على عليه السلام :
أعرِضوا عَن كُلِّ عَمَلٍ بِكُم غِنىً عَنهُ .
از هر كارى كه به آن نيازى نداريد، دورى كنيد.
امام على عليه السلام :
غَشّكَ مَن أرضاكَ بالباطِلِ و أغراكَ بالمَلاهي و الهَزلِ .
كسى كه تو را به واسطه باطل خشنود گرداند و به كارهاى سرگرم كننده و غير جدّى ترغيبت كند، به تو خيانت كرده است.
امام على عليه السلام :
لا تَغُرّنَّكَ العاجِلَةُ بِزُورِ المَلاهي ؛ فإنّ اللّهوَ يَنقَطِعُ و يَلزَمُكَ ما اكتَسَبتَ مِن المآثِمِ .
دنيا با سرگرمى هاى دروغين خود تو را نفريبد؛ زيرا هوس بازى سرانجام به پايان مى رسد و گناهانى كه كسب كرده اى برايت باقى مى ماند.
امام على عليه السلام :
شَرُّ ما ضُيِّعَ فيهِ العُمرُ اللَّعِبُ .
بدترين چيزى كه عمر در آن تلف مى شود، بازيگوشى است.
امام على عليه السلام :
لا تَكُن مِمّن يَرجو الآخِرَةَ بغَيرِ العَمَلِ ··· إن سَقُمَ ظَلَّ نادِما ، و إن صَحَّ أمِنَ لاهِيا ··· اللّهوُ مَعَ الأغنياءِ أحَبُّ إلَيهِ مِن الذِّكرِ مَعَ الفُقَراءِ ! .
چونان كسى مباش كه بدون عمل، به آخرت اميد بسته است··· اگر بيمار شود [از كرده خود ]پشيمان گردد و چون تندرستى يابد، آسوده خاطر و غافل شود··· به غفلت گذراندن با توانگران را، از به ياد خدا بودن در كنار درويشان بيشتر دوست دارد.
امام هادى عليه السلام :
الهَزلُ فُكاهَةُ السُّفَهاءِ ، و صِناعَةُ الجُهّالِ
هزل گويى، شوخى كم خردان و كار نادانان است.
پيامدهاى سرگرمى كردن
امام على عليه السلام :
اللّهوُ يُسخِطُ الرَّحمنَ ، و يُرضي الشَّيطانَ ، و يُنسي القُرآنَ
سرگرمى كردن، خداوند مهربان را به خشم مى آورد و شيطان را خشنود مى سازد و قرآن را از ياد مى برد.
امام على عليه السلام :
مُجالَسَةُ أهلِ اللَّهوِ يُنسي القُرآنَ ، و يُحضِرُ الشَّيطانَ .
همنشينى با اهل سرگرمى، قرآن را به فراموشى مى سپارد و شيطان را حاضر مى كند.
امام على عليه السلام :
اللّهوُ يُفسِدُ عَزائمَ الجِدِّ .
سرگرمى، تصميمات جدّى را تباه مى كند.
امام على عليه السلام :
الأباطيلُ مُوقِعَةٌ في الأضاليلِ .
كارهاى باطل و بيهوده، [انسان را]در گمراهى ها مى افكند.
امام على عليه السلام :
أوَّلُ اللَّهوِ لَعبٌ ، و آخِرُهُ حَربٌ .
آغاز سرگرمى، بازى است و پايانش جنگ .
امام على عليه السلام :
رُبَّ لَهوٍ يُوحِشُ حُرّا .
بسا سرگرمى كه آزاده اى را برمانَد.
امام على عليه السلام :
لا تُفْنِ عُمرَكَ في المَلاهي ؛ فتَخرُجَ مِن الدُّنيا بلا أمَلٍ .
عمر خود را در سرگرمى ها هدر مده، كه بى هيچ اميدى [به ثواب الهى ]از دنيا بروى.
امام على عليه السلام :
مَجالِسُ اللّهوِ تُفسِدُ الإيمانَ .
مجالس سرگرمى [و خوشگذرانى]، ايمان را تباه مى كند.
شيفته سرگرمى
امام على عليه السلام :
أبعَدُ النّاسِ عَنِ الصَّلاحِ المُستَهتَرُ باللّهوِ .
دورترين مردم از صلاح، كسى است كه شيفته سرگرمى است.
امام على عليه السلام :
أبعَدُ النّاسِ مِن النّجاحِ المُستَهتَرُ باللَّهوِ و المِزاحِ .
دورترين مردم از موفقيت، كسى است كه شيفته سرگرمى و شوخى است.
امام على عليه السلام :
مَن كَثُرَ لَهوُهُ استَحمَقَ .
كسى كه زياد به سرگرمى بپردازد، احمق شمرده شود.
امام على عليه السلام :
مَن كَثُرَ لَهوُهُ قَلَّ عَقلُهُ .
كسى كه زياد به سرگرمى بپردازد، عقلش كم است.
امام على عليه السلام :
لا يُفلِحُ مَن وَلِهَ باللَّعِبِ ، و استُهتِرَ باللَّهوِ و الطَّرَبِ .
كسى كه دلباخته بازى و شيفته سرگرمى و خوشگذرانى باشد، رستگار نمى شود.
امام على عليه السلام :
لَم يَعقِلْ مَن وَلِهَ باللَّعِبِ ، و استُهتِرَ باللَّهوِ و الطَّرَبِ .
كسى كه شيفته بازى و دلباخته سرگرمى و خوشى باشد، خردمند نيست.
ايمان و سرگرمى
امام على عليه السلام :
المؤمنُ يَعافُ اللَّهوَ ، و يألَفُ الجِدَّ .
مؤمن از سرگرمى به دور و با كارهاى جدّى دمخور است.
امام على عليه السلام ـ در وصف مؤمن ـ فرمود :
مَشغولٌ وَقتُهُ .
وقتش پُر است.
امام على عليه السلام :
عَجَبا لابنِ النّابِغَةِ ! يَزعُمُ لأهلِ الشّامِ أنّ فِيَّ دُعابَةً . ، و أنّي امرؤٌ تَلعابَةٌ ، اُعافِسُ و اُمارِسُ ! لَقد قالَ باطِلاً ، و نَطَقَ آثِما ··· أما و اللّه ِ إنّهُ لَيَمنَعُني مِن اللّعبِ ذِكرُ المَوتِ ، و إنّهُ لَيَمنَعُهُ مِن قَولِ الحَقِّ نِسيانُ الآخِرَةِ .
شگفتا از [عمر و عاص] پسر آن زن بد كاره! در ميان شاميان شايع كرده كه در من لودگى است و مردى بازيگوش هستم و كارم شوخى و بازى است! او سخن نادرستى گفته و به گفتارى گناه آلود، زبان گشوده است··· هان! به خدا سوگند كه ياد مرگ مرا از بازى باز مى دارد و فراموش كردن آخرت، او را از گفتن حق باز مى دارد.
امام حسن عليه السلام :
المؤمنُ لا يَلهو حتّى يَغفُلَ ، فإذا تَفَكّرَ حَزِنَ .
مؤمن ، سرگرمى نمى كند تا در نتيجه غافل گردد. پس چون [لحظه اى در كار خود ]بينديشد اندوهگين شود.
امام صادق عليه السلام ـ درباره كسى كه براى سرگرمى دنبال شكار مى رود ـ فرمود :
و إنّ المؤمنَ لَفي شُغُلٍ عن ذلكَ ، شَغَلَهُ طَلَبُ الآخِرَةِ عَنِ المَلاهي . . . و إنَّ المؤمنَ عَن جَميعِ ذلكَ لَفي شُغُلٍ ، ما لَهُ و للمَلاهي ؟! فإنَّ المَلاهيَ تُورِثُ قَساوَةَ القَلبِ و تُورِثُ النِّفاقَ .
مؤمن، فرصت چنين كارهايى را ندارد آخرت جويى او را از سرگرمى باز داشته است . . . مؤمن به هيچ يك از اين كارها نمى رسد، او را چه به سرگرمى ها؟! كارهاى لهو و سرگرم كننده، سخت دلى مى آورد و نفاق بر جاى مى گذارد.
بحار الأنوار ـ به نقل از صفوان جمال ـ : از امام صادق عليه السلام از دارنده مقام امامت سؤال كردم. حضرت فرمود :
صاحِبُ هذا الأمرِ لا يَلهو و لا يَلعَبُ . و أقبَلَ أبو الحسنِ و هُو صَغيرٌ و مَعهُ بُهمَةٌ عَناقٌ مَكّيَةٌ و يقولُ لَها : اسجُدي لِرَبِّكِ ، فأخَذَهُ أبو عبدِ اللّه ِ عليه السلام و ضَمَّهُ إلَيهِ و قالَ : بأبي أنتَ و اُمّي، مَن لا يَلهو و لا يَلعَبُ .
دارنده اين مقام سرگرمى و بازى نمى كند. در اين هنگام ابو الحسن، موسى، كه كودك بود وارد شد. او با خود بزغاله اى مكّى داشت و مرتب به او مى گفت: پروردگارت را سجده كن. حضرت صادق عليه السلام او را در آغوش كشيد و فرمود: پدر و مادرم فداى كسى كه سرگرمى و بازى نمى كند.
مجمع البيان: از معمر نقل شده كه گفت:
إنَّ الصِّبيانَ قالوا ليحيى : اِذهَبْ بنا لِنَلعَبَ ، فقالَ : ما لِلَّعبِ خُلِقنا ، فأنزَلَ اللّه ُ فيهِ: «و آتَيْناهُ الحُكْمَ صَبِيّا» . و رُويَ ذلكَ عن أبي الحسنِ الرِّضا عليه السلام .
كودكان به يحيى [نبى] گفتند: بيا با هم بازى كنيم. يحيى گفت: ما، براى بازى آفريده نشده ايم. از اين جاست كه خداوند درباره او فرموده است: «و از كودكى به او حكمت داديم». اين مطلب از حضرت رضا عليه السلام روايت شده است.
سرگرمى مؤمن
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
كُلُّ لَهوِ المؤمنِ باطِلٌ إلاّ في ثلاثٍ : في تأديبِهِ الفَرَسَ ، و رَميِهِ عَن قَوسِهِ ، و مُلاعَبَتِهِ امرأتَهُ ، فإنّهُنَّ حَقٌّ .
هر گونه سرگرمى براى مؤمن نادرست است، مگر در سه كار: در تربيت اسب، تيراندازى با كمانش و بازى و شوخى با همسرش؛ زيرا اين سه كار، حقّ است.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
خَيرُ لَهوِ المؤمنِ السِّباحَةُ ، و خَيرُ لَهوِ المَرأةِ المِغزَلُ .
بهترين سرگرمى مؤمن، شنا كردن است و بهترين سرگرمى زن، ريسندگى.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
كُلُّ شيءٍ لَيسَ مِن ذِكرِ اللّه ِ لَهوٌ و لَعبٌ ، إلاّ أن يكونَ أربَعةً : مُلاعَبَةُ الرّجُلِ امرأتَهُ ، و تَأديبُ الرّجُلِ فَرَسَهُ ، و مَشيُ الرّجُلِ بَينَ الغَرَضَينِ ، و تَعليمُ الرّجُلِ السِّباحَةَ .
هر چيزى كه در شمار ياد خدا نباشد سرگرمى و بازى است، مگر چهار كار: بازى و شوخى مرد با همسرش، تربيت كردن انسان اسبش را، قدم زدن مرد ميان دو هدف [تيراندازى ]و آموزش دادن شنا.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
اِلهُوا و العَبوا ؛ فإنّي أكرَهُ أن يُرى في دِينِكُم غِلظَةٌ . .
تفريح و بازى كنيد؛ زيرا من خوش ندارم كه در دين شما، سختى و خشونت ديده شود .
امام باقر عليه السلام :
لَهوُ المؤمنِ في ثَلاثةِ أشياءَ : التّمَتُّعُ بالنِّساءِ ، و مُفاكَهَةُ الإخوانِ ، و الصّلاةُ باللّيلِ .
سرگرمى مؤمن در سه چيز است: لذّت بردن از زنان، بذله گويى با برادران و نماز شب.
كبوتر بازى
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
الحَماماتُ الطَّياراتُ حاشِيَةُ المُنافِقينَ .
كبوتران پرنده، كَس و كاران منافقانند.
امام على عليه السلام :
إنَّ النّبيَّ صلى الله عليه و آله رأى رجُلاً يُرسِلُ طَيرا ، فقالَ صلى الله عليه و آله : شَيطانٌ يَتبَعُ شَيطانا .
پيامبر صلى الله عليه و آله مردى را ديد كه كبوتر مى پراند. فرمود: شيطانى دنبال شيطانى مى رود.
الجعفريّات :
إنَّ رسولَ اللّه ِ صلى الله عليه و آله رأى رجُلاً يَطلُبُ حَماما فقالَ صلى الله عليه و آله : شَيطانٌ يَطلُبُ شَيطانا .
رسول خدا صلى الله عليه و آله مردى را ديد كه دنبال كبوترى است. فرمود: شيطانى دنبال شيطانى است.
سنن أبى داوود :
إنّ رسولَ اللّه ِ صلى الله عليه و آله رأى رجُلاً يَتبَعُ حَمامَةً ، فقالَ : شَيطانٌ يَتبَعُ شَيطانَةً .
رسول خدا صلى الله عليه و آله مردى را ديد كه كبوتر ماده اى را تعقيب مى كند. فرمود: شيطانى در تعقيب ماده شيطانى است.
میزان الحکمه،جلد دهم.
کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
