زیارت اربعین (زاد المعاد)

ماه صفر؛ و در روز بيستم اين ماه كه مشهور است به روز اربعين، يعنى چهلم شهادت حضرت سيد الشهدا-صلوات اللّه عليه-و در كتب معتبره از حضرت امام حسن عسكرى عليه السّلام روايت كرده‌اند كه علامت مؤمن پنج چيز است: نماز پنجاه و يك ركعت از فريضه و نافله در شب‌وروز و زيارت اربعين و انگشتر در دست راست كردن و جبين را در سجدۀ شكر بر خاك گذاشتن و بسم اللّه الرحمن الرحيم را بلند گفتن.

و كيفيّت زيارت اربعين به سند معتبر منقول است از صفوان جمال كه گفت مولاى من حضرت صادق عليه السّلام به من گفت: در زيارت اربعين كه زيارت مى‌كنى در هنگامى كه روز بلند شده باشد و چنين مى‌گويى:

السَّلَامُ عَلَى وَلِيِّ اللَّهِ وَ حَبِيبِهِ السَّلَامُ عَلَى خَلِيلِ اللَّهِ وَ نَجِيبِهِ

سلام بر ولى خدا و حبيب خاص خدا! سلام بر دوست‌دار و محبوب و برگزيدۀ خدا!

السَّلَامُ عَلَى صَفِيِّ اللَّهِ وَ ابْنِ صَفِيِّهِ السَّلَامُ عَلَى الْحُسَيْنِ الْمَظْلُومِ الشَّهِيدِ

سلام بر بندۀ خالص و فرزند بندۀ خالص خدا! سلام بر حسين مظلوم شهيد راه خدا!

السَّلَامُ عَلَى أَسِيرِ الْكُرُبَاتِ وَ قَتِيلِ الْعَبَرَاتِ.

سلام بر آن اسير غم و اندوه و مصايب سخت عالم و كشتۀ آب چشمان.

اللَّهُمَّ إِنِّي أَشْهَدُ أَنَّهُ وَلِيُّكَ وَ ابْنُ وَلِيِّكَ وَ صَفِيُّكَ وَ ابْنُ صَفِيِّكَ الْفَائِزُ بِكَرَامَتِكَ

پروردگارا من گواهى مى‌دهم كه آن حضرت ولى تو و فرزند ولى تو و برگزيدۀ تو و فرزند برگزيدۀ توست كه به لطف و كرمت رستگار شد،

أكرم أَكْرَمْتَهُ بِالشَّهَادَةِ وَ حَبَوْتَهُ بِالسَّعَادَةِ وَ اجْتَبَيْتَهُ بِطِيبِ الْوِلَادَةِ

او را به فيض شهادت گرامى داشتى و به سعادت مخصوص گردانيدى و به پاكى نسل برگزيدى

وَ جَعَلْتَهُ سَيِّداً مِنَ‏ السَّادَةِ وَ قَائِداً مِنَ الْقَادَةِ وَ زَائِداً مِنَ الزَّادَةِ وَ أَعْطَيْتَهُ مَوَارِيثَ الْأَنْبِيَاءِ

و او را امام بزرگى از بزرگان عالم و پيشوايى از پيشوايان الهى جهان قرار دادى و مدافع از اسلام مقرر داشتى و ميراث تمام پيمبران را به او عطا كردى

وَ جَعَلْتَهُ حُجَّةً عَلَى خَلْقِكَ مِنَ الْأَوْصِيَاءِ فَأَعْذَرَ فِي الدُّعَاءِ وَ مَنَحَ النُّصْحَ

و او را از جانشينان پيغمبر و حجت خود بر خلق گردانيدى. او هم در اتمام حجت بر خلق هرعذرى را از امت رفع كرد و اندرز و امت را با عطوفت و مهربانى نصيحت كرد

وَ بَذَلَ مُهْجَتَهُ فِيكَ لِيَسْتَنْقِذَ عِبَادَكَ مِنَ الْجَهَالَةِ وَ حَيْرَةِ الضَّلَالَةِ

و خون پاكش را در راه تو به خاك ريخت تا بندگانت را از جهالت و حسرت و گمراهى نجات دهد

وَ قَدْ تَوَازَرَ عَلَيْهِ مَنْ غَرَّتْهُ الدُّنْيَا وَ بَاعَ حَظَّهُ بِالْأَرْذَلِ الْأَدْنَى وَ شَرَى آخِرَتَهُ بِالثَّمَنِ الْأَوْكَسِ

و مردمى كه مغرور دنيا شدند و بهرۀ آخرتشان را به متاع ناچيز پست دنيا فروختند و ظلم و جور كردند

وَ تَغَطْرَسَ وَ تَرَدَّى فِي هَوَاهُ وَ أَسْخَطَكَ وَ أَسْخَطَ نَبِيَّكَ

و در پيروى هواى نفس هلاك شدند و تو را و پيغمبرت را به خشم و غضب آوردند

وَ أَطَاعَ مِنْ عِبَادِكَ أَهْلَ الشِّقَاقِ وَ النِّفَاقِ وَ حَمَلَةَ الْأَوْزَارِ الْمُسْتَوْجِبِينَ النَّارَ.

و از آن بندگانت كه از اهل شقاق و نفاق و دشمنى با تو بودند پيروى كردند در صورتى كه آنها حامل بار سنگين گناه و معاصى و مستوجب آتش دوزخ بودند.

فَجَاهَدَهُمْ فِيكَ صَابِراً مُحْتَسِباً حَتَّى سُفِكَ فِي طَاعَتِكَ دَمُهُ وَ اسْتُبِيحَ حَرِيمُهُ.

پس اين امام بزرگوار با آن ستمكاران در راه تو جهاد كرد و به اخلاص كامل صبر و تحمل نمود و مشقت بسيار كشيد تا آنجا كه در راه طاعتت خون پاكش به خاك ريخت و هتك حرمت خاندان پاكش را مباح شمردند.

اللَّهُمَّ فَالْعَنْهُمْ لَعْناً وَبِيلًا وَ عَذِّبْهُمْ عَذَاباً أَلِيماً

پروردگارا! تو آن قوم ستمكار ظالم را لعن شديد كن و به عذاب سخت دردناك معذب ساز

السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ سَيِّدِ الْأَوْصِيَاءِ

سلام بر تو اى فرزند رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله، سلام بر تو اى فرزند سيد اوليا و اوصياى پيغمبر خدا،

أَشْهَدُ أَنَّكَ أَمِينُ اللَّهِ وَ ابْنُ أَمِينِهِ عِشْتَ سَعِيداً وَ مَضَيْتَ حَمِيداً وَ مِتَّ فَقِيداً مَظْلُوماً شَهِيداً

گواهى مى‌دهم كه تو امين وحى خدايى و فرزند امين حق، همۀ عمر با سعادت در جهان زيستى و با ثناى حق درگذشتى و از دنيا رحلت كردى و مظلوم و شهيد راه حق گشتى

وَ أَشْهَدُ أَنَّ اللَّهَ مُنْجِزٌ لَكَ مَا وَعَدَكَ وَ مُهْلِكٌ مَنْ خَذَلَكَ وَ مُعَذِّبٌ مَنْ قَتَلَكَ

و باز گواهى مى‌دهم كه خداى متعال وعده‌اى كه به تو داده است به آن البته وفا كند و آنان‌كه تو را خوار و مضطر گذاشتند همه را هلاك سازد و قاتلانت را عذاب سخت چشاند

وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ وَفَيْتَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَ جَاهَدْتَ فِي سَبِيلِهِ حَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ.

و باز گواهى مى‌دهم كه تو به عهد خدا وفا كردى و در راه خدا همۀ عمر جهاد كردى تا هنگام رحلتت فرا رسيد.

فَلَعَنَ اللَّهُ مَنْ قَتَلَكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ ظَلَمَكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً سَمِعَتْ بِذَلِكَ فَرَضِيَتْ بِهِ.

پس خدا لعنت كند آنان‌كه تو را كشتند و يا دربارۀ تو ظلم و ستم كردند و باز خدا لعنت كند آن كس را كه چون قتل تو و ظلم بر تو را شنيد راضى و خوشنود گشت.

اللَّهُمَّ إِنِّي أُشْهِدُكَ أَنِّي وَلِيٌّ لِمَنْ وَالاهُ وَ عَدُوٌّ لِمَنْ عَادَاهُ

پروردگارا من تو را گواه مى‌گيرم كه من دوست هستم با كسى كه آن حضرت را دوست بدارد و دشمن با دشمنان او.

بِأَبِي أَنْتَ وَ أُمِّي يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ أَشْهَدُ أَنَّكَ كُنْتَ نُوراً فِي الْأَصْلَابِ الشَّامِخَةِ وَ الْأَرْحَامِ الطَّاهِرَةِ

پدر و مادرم فداى تو اى فرزند رسول خدا! گواهى مى‌دهم كه تو نورى در اصلاب پدران عالى رتبه و ارحام مادران پاك طينت بودى

لَمْ تُنَجِّسْكَ الْجَاهِلِيَّةُ بِأَنْجَاسِهَا وَ لَمْ تُلْبِسْكَ الْمُدْلَهِمَّاتُ مِنْ ثِيَابِهَا

و انجاس جاهليت تو را آلوده نساخت و جامه‌هاى تيرۀ ظلمانى اعصار جاهليت تو را نپوشانيد.

وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ مِنْ دَعَائِمِ الدِّينِ وَ أَرْكَانِ الْمُسْلِمِينَ وَ مَعْقِلِ الْمُؤْمِنِينَ

و باز گواهى مى‌دهم كه تو محققا از اركان دين خدا و اصل و اساس آيين مسلمين و پناه و نگهبان اهل ايمانى

وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ الْإِمَامُ الْبَرُّ التَّقِيُّ الرَّضِيُّ الزَّكِيُّ الْهَادِي الْمَهْدِيُّ

و باز گواهى مى‌دهم كه تويى محققا پيشواى نيكوكار با تقواى پسنديده صفات پاك و پاكيزه ذات و هدايت‌كنندۀ خلق و هدايت‌يافته به حق

وَ أَشْهَدُ أَنَّ الْأَئِمَّةَ مِنْ وُلْدِكَ كَلِمَةُ التَّقْوَى وَ أَعْلَامُ الْهُدَى وَ الْعُرْوَةُ الْوُثْقَى وَ الْحُجَّةُ عَلَى أَهْلِ الدُّنْيَا

و باز گواهى مى‌دهم كه امامان از فرزندان تواند، همه با روح تقوى و راهنماى طريق حق و رشتۀ محكم ايمان خلق و حجت خدايند بر تمام اهل دنيا

وَ أَشْهَدُ أَنِّي بِكُمْ مُؤْمِنٌ وَ بِإِيَابِكُمْ مُوقِنٌ بِشَرَائِعِ دِينِي وَ خَوَاتِيمِ عَمَلِي

و شهادت مى‌دهم كه من به امامت و حقانيت شما ايمان و به رجعت شما يقين دارم و در شريعت‌هاى آيين و نهايت كارم

وَ قَلْبِي لِقَلْبِكُمْ سِلْمٌ وَ أَمْرِي لِأَمْرِكُمْ مُتَّبِعٌ وَ نُصْرَتِي لَكُمْ

و قلبم تسليم قلب پاك شما و همۀ كارم پيرو امر شماست و يارى‌ام

مُعَدَّةٌ حَتَّى يَأْذَنَ‏ اللَّهُ لَكُمْ فَمَعَكُمْ مَعَكُمْ لَا مَعَ عَدُوِّكُمْ.

تا خدا اذن دهد براى شما مهياست، پس البته با شما هستم نه با دشمنان شما.

صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ عَلَى أَرْوَاحِكُمْ وَ أَجْسَادِكُمْ وَ شَاهِدِكُمْ وَ غَائِبِكُمْ وَ ظَاهِرِكُمْ وَ بَاطِنِكُمْ آمِينَ رَبَّ الْعَالَمِينَ.^[1]

درود خدا بر شما و بر جسم و جان پاك شما باد و درود خدا بر شما باد بر حاضر و غايب شما و بر ظاهر و باطن. شما باد اى پروردگار عالميان! اين دعاى مرا اجابت فرما.

و دو ركعت نماز مى‌كنى و هردعا كه خواهى مى‌كنى و برمى‌گردى.^[2]

[1] ) اقبال الاعمال ص 589؛ مصباح كفعمى ص 489؛ مفاتيح الجنان، ص 467.
[2] ) إقبال الأعمال: ص 67.