توضيح‌‌

- مقصود از رواياتى كه در اين باب ذكر شد تسليم بودن و گردن نهادن شيعيانست در برابر ائمه هدى عليهم السلام نسبت باو امر و نواهى و حالات مختلف و اوضاع گوناگون ايشان، و عدم اعتراض و انتقاد در مقام زبان و دل نسبت بآنچه از ايشان صادر مى‌‌شود.

پيداست كه پايه و ريشه عقايد شيعه و نيز اصل واقع و حقيقت اينست كه: خدا براى رهبرى و هدايت بشر بعد از پيغمبر اسلام دوازده نفر مشخص و مخصوص را معين فرموده و ايشان را از خطا و لغزش و گناه معصوم داشته و عين حقيقت و واقع را بآنها الهام كرده است، غير از ايشان هر بشرى در دنيا جايز الخطاست، گناه و آلودگى دارد، اشتباه و فراموشى عارضش شود و از گمراهى و پشيمانى مصون نباشد، بعد از پيغمبر اسلام (ص) تنها 12 نفر بودند كه بشهادت تاريخ و حتى دشمنانشان هيچ يك از اين نقائص دامنگير آنها نبود پيداست كه وقتى انسان باور كرد كه چنين پيشوايانى دارد، از دل و جان تسليم آنها مى‌‌شود و رشته اطاعت و انقيادشان را بگردن مياندازد، زيرا ميداند كه عقل و فكر و فراست و تيزبينى و دور انديشى ايشان از خود او و از تمام افراد بشر معاصر خود بهتر و برتر است و هر چند عقيده او نسبت بامام و رهبرش سست‌‌تر باشد، فرمانبرى و گردن نهادن او در برابر آن رهبر كمتر و ضعيف‌‌تر است.

از روايات اين باب بدست مى‌‌آيد كه در ميان شيعه افرادى كه ائمه خود را بخوبى شناخته و تسليم و منقاد محض ايشان گشته‌‌اند، وجود دارند، اما بسيار اندك و غريب‌‌وارند و نيز در اين روايات ذكر لازم و اراده ملزوم است، يعنى اگر چه منطوق صريح آنها اينست كه: تسليم امام و پيشواى خود باشيد، ولى مقصود اينست كه: امام و پيشواى خود را بخوبى بشناسيد تا طبعا و ناچار تسليمش شويد و بدانيد كه آنگاهست كه ايمان شما كامل شود، نماز و روزه و حج شما سود بخشد، خدا ثواب شما را زياد كند، رستگار شويد و، و، و، پروردگارا بحق ائمه معصومين عليهم السلام آنها را چنان كه هستند بما معرفى كن تا چنان كه بايد مطيع و تسليمشان باشيم.