نیکوکاری در احادیث

نیکی:

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

لا يَزيدُ في العُمرِ إلاّ البِرُّ .
بر عمر نمى افزايد مگر نيكى.

بحار الأنوار : ۷۷ / ۱۶۶ / ۳

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إنَّ أسْرَعَ الخيرِ ثوابا البِرُّ ، و إنَّ أسْرَعَ الشَّرِّ عِقابا البَغْيُ .
پاداش نيكى زودتر از هر كار خوب ديگرى مى رسد و كيفر ستم و تجاوز زودتر از هر كار بد ديگرى گريبان مى گيرد.

الخصال : ۱۱۰ / ۸۱ 

امام على عليه السلام :

البِرُّ لا يَبْلى ، و الذَّنبُ لا يُنْسى .
نيكى كهنه نمى شود و گناه فراموش نمى گردد.

بحار الأنوار : ۷۸ / ۵۳ / ۸۸ 

امام على عليه السلام :

البِرُّ عَملٌ مُصْلِحٌ .
نيكى، كردارى اصلاحگر است.

غرر الحكم : ۵۵۴

امام باقر عليه السلام :

البِرُّ و صَدَقةُ السِّرِّ يَنْفِيانِ الفَقرَ ، و يَزيدانِ في العُمرِ ، وَ يَدْفَعانِ عن سَبعينَ مِيتَةِ سُوءٍ
نيكى و صدقه دادن پنهانى، فقر را از بين مى برند، عمر را زياد و هفتاد مرگِ بد و ناگوار را دفع مى كنند.

الزهد للحسين بن سعيد : ۳۳ / ۸۶ 

بحار الأنوار :

مِن صالحِ الأعمالِ البِرُّ بالإخْوانِ و السَّعيُ في حوائجِهِم ، فَفي ذلكَ مَرْغَمَةٌ للشّيطانِ و تَزَحْزُحٌ عَنِ النِّيرانِ ، و دُخولُ الجِنانِ ، أخْبِرْ بهذا غُرَرَ أصْحابِكَ. قال [ الراوي] : قلتُ : مَن غُرَرُ أصحابي جُعلتُ فِداكَ؟ قالَ : هُمُ البَرَرَةُ بالإخْوانِ في العُسْرِ و اليُسْرِ .
امام صادق عليه السلام فرمود : از جمله كارهاى شايسته ، نيكى كردن به برادران و كوشش در برطرف ساختن نيازهاى آنان است. اين كارها بينى شيطان را به خاك مى مالد و موجب دور شدن از آتش و وارد شدن به بهشت مى گردد. اين مطلب را به دوستان صميمى خود برسان. راوى مى گويد: عرض كردم فدايت شوم ، دوستان صميمى من چه كسانى اند؟ فرمود : آنان كه در سختى و آسايش به برادران [خود] نيكى مى كنند.

بحار الأنوار : ۷۴/۳۱۲/۶۹.

امام صادق عليه السلام :

يأتي يومَ القيامةِ شيءٌ مثلُ الكُبَّةِ فيَدْفَعُ في ظَهرِ المؤمنِ فيُدخِلُهُ الجنّةَ ، فيقالُ : هذا البِرُّ .
در روز قيامت چيزى مانند يك كلاف مى آيد و از پشت مؤمن او را به درون بهشت هُل مى دهد و گفته مى شود: اين، همان نيكى است.

الكافي : ۲ / ۱۵۸ / ۳ 

امام صادق عليه السلام :

بِرُّوا آباءكُم يَبِرَّكُم أبناؤكُم .
به پدران خود نيكى كنيد تا فرزندانتان به شما نيكى كنند.

تحف العقول : ۳۵۹

امام كاظم عليه السلام :

مَن حَسُنَ بِرُّهُ بإخْوانِهِ و أهلِهِ مُدَّ في عُمرِهِ .
هر كس به برادران و خانواده خود نيكى كند، عمرش دراز مى شود.

تحف العقول : ۳۸۸ 

درها و گنجهاى نيكى

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

ثلاثٌ مِن أبوابِ البِرِّ : سَخاءُ النَّفْسِ ، و طِيبُ الكلامِ ، و الصَّبرُ علَى الأذى .
سه چيز از درهاى نيكى است: سخاوتمندى جان، گفتار نيكو، و شكيبايى در برابر آزار و اذيت.

تحف العقول : ۸ 

امام باقر عليه السلام :

أربعٌ من كُنوزِ البِرِّ : كِتْمانُ الحاجةِ ، و كِتْمانُ الصَّدقةِ ، و كِتْمانُ الوَجَعِ ، و كِتْمانُ المُصيبةِ
چهار چيز از گنجهاى نيكى است: نهان داشتن نياز، نهانى دادن صدقه، نهان داشتن درد، و نهان داشتن مصيبت.

.تحف العقول : ۲۹۵

نشانه نيكوكار

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

أمّا علاَمةُ البارِّ فعَشرَةٌ : يُحِبُّ في اللّه ِ ، و يُبْغِضُ في اللّه ِ ، و يُصاحِبُ في اللّه ِ ، و يُفارِقُ في اللّه ِ ، و يَغْضَبُ في اللّه ِ، و يَرْضى في اللّه ِ ، و يَعملُ للّه ِ ، و يَطلُبُ إلَيهِ ، و يَخْشَعُ للّه ِ خائفا مَخُوفا طاهِرا مُخْلِصا مُسْتَحْيِيا مُراقِبا، و يُحْسِنُ في اللّه ِ
نشانه نيكوكار ده چيز است: براى خدا دوست مى دارد، براى خدا دشمنى مى ورزد، براى خدا يار و همراه مى شود، براى خدا جدا مى شود، براى خدا خشم مى گيرد، براى خدا خشنود مى شود، براى خدا كار مى كند، خدا جوست، در برابر خدا خاشع و ترسان و هراسان و پاك و با اخلاص و با حيا و مراقب خود است و براى خدا احسان و نيكى مى كند.

تحف العقول : ۲۱ 

مراتب نيكى

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

فَوقَ كلِّ ذي بِرٍّ بِرٌّ حتّى يُقتَلَ الرَّجُلُ في سبيلِ اللّه ِ ، فليسَ فَوقَهُ بِرٌّ .
بالا دست هر نيكى، نيكى است، تا آن جا كه انسان در راه خدا كشته شود. از اين بالاتر، نيكى اى وجود ندارد.

بحار الأنوار : ۷۴ / ۶۰ / ۲۵

فرمان به نيكى با يكديگر

امام صادق عليه السلام :

تَواصَلوا و تَبارُّوا و تَراحَموا ، و كونوا إخْوَةً بَرَرَةً كما أمرَكُمُ اللّه ُ عزّ و جلّ .
با يكديگر پيوند و ارتباط داشته باشيد، به هم نيكى كنيد و نسبت به هم مهربان باشيد و همچنان كه خداوند عزّ و جلّ به شما دستور داده، برادرانى نيكوكار باشيد.

الكافي : ۲ / ۱۷۵ / ۲ 

امام صادق عليه السلام :

تَواصَلوا و تَبارُّوا و تَراحَموا و تَعاطَفوا .
با همديگر پيوستگى و نيكوكارى و مهربانى و مهر ورزى داشته باشيد.

الكافي : ۲ / ۱۷۵ / ۳ 

امام صادق عليه السلام :

اتَّقُوا اللّه َ ، و كونوا إخْوةً بَرَرَةً ، مُتَحابِّينَ في اللّه ِ، مُتَواصِلِينَ مُتَراحِمِينَ .
از خدا بترسيد و برادرانى نيكوكار باشيد، در راه خدا يكديگر را دوست بداريد و با هم ارتباط برقرار سازيد و به هم مهر و شفقت بورزيد.

.الكافي : ۲ / ۱۷۵ / ۱

كمال نيكى

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

تَمامُ البِرِّ أن تَعملَ في السِّرِّ عَملَ العَلانِيَةِ .
نيكى كامل آن است كه رفتار نهان و آشكارت يكسان باشد.

کنز العمّال : ۵۲۶۵
 

میزان الحکمه،جلد اول.