خوبی در احادیث

خوبى :  

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 اطْلُبوا الخَيرَ دَهرَكُم و اهْرُبوا مِن النّارِ جُهدَكُم ؛

فإنّ الجَنّةَ لا يَنامُ طالِبُها  و إنّ النّارَ لا يَنامُ هارِبُها .

همه عمر خويش را جوياى خوبى باشيد و تا مى توانيد از آتش بگريزيد ؛

كه جوينده بهشت و گريزنده از آتش خواب ندارند .

( كنز العمّال : ۴۳۵۹۷ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 الخَيرُ كثيرٌ و فاعِلُهُ قليلٌ .

كارهاى خوب، بسيار است ،  ولى كننده آنها اندك .

(  الخصال : ۳۰/۱۰۵ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَنْ يَزرَعْ خَيرا  ، يُوشِكْ أنْ يَحْصِدَ خَيرا .

هر كه خوبى بكارد ، زودا كه خوبى بدرود.

( بحار الأنوار : ۷۷/۷۶/۳ )

امام على عليه السلام :

 فِعلُ الخَيرِ  ، ذَخيرَةٌ باقِيَةٌ  و ثَمَرةٌ زاكِيَةٌ

 كار خوب ، اندوخته اى ماندنى و ميوه اى پاكيزه و خوشگوار است .

( غرر الحكم : ۶۵۴۵ )

امام على عليه السلام :

علَيكُم بأعْمالِ الخَيرِ فتَبادَروها  و لا يكُنْ غَيرُكُم أحقَّ بها مِنكُم .
 

در انجام كارهاى نيك شتاب ورزيد و مباد كه ديگران به آنها سزاوارتر از شما شوند .

( غرر الحكم : ۶۱۵۱ )

امام على عليه السلام :

 غارِسُ شَجَرةِ الخَيرِ ،  يَجْتَنيها أحْلى ثَمَرةٍ .

كشتگر درخت خوبى ، شيرين ترين ميوه را از آن مى چيند .

( غرر الحكم : ۶۴۴۲ )

امام على عليه السلام :

مَن فَعلَ الخَيرَ ، فبِنَفْسِه بَدَأ .

هر كس كار خوب كند ، نتيجه اش پيش از همه به خود او رسد .

( غرر الحكم : ۸۱۷۷ )

امام على عليه السلام :

 مَن لَبِسَ الخَيرَ ، تَعَرّى مِن الشَّرِّ .

هركه جامه خوبى به تن كند ، از بدى برهنه شود .

( غرر الحكم : ۸۰۸۵ )

آسانى و دشوارى كار خوب : 

امام على عليه السلام :

 الخَيرُ ، أسهَلُ مِن فِعلِ الشَّرِّ .

كار خوب ، آسانتر از كار بد است .

( غرر الحكم : ۱۱۹۹ )

امام على عليه السلام :

إنّكُم بِعَينِ مَن حَرّمَ علَيكُمُ المَعْصيَةَ  و سَهَّلَ لَكُم سُبُلَ الطَّاعَةِ .

 شما در برابر ديدگان كسى هستيد كه معصيت را بر شما حرام كرده و راههاى طاعت را برايتان هموار ساخته است .

( نهج البلاغة: الخطبة۱۵۱ )

امام باقر عليه السلام :

 إنّ الخَيرَ ثَقُلَ على أهلِ الدُّنيا على قَدْرِ ثِقَلِهِ في مَوازينِهِم يَومَ القِيامَةِ .

 كار خوب بر مردم دنيا همان قدر سنگين است كه روز قيامت در ترازوى اعمالشان سنگينى مى كند.

(  الخصال : ۱۷/۶۱ )

مجمع خوبيها :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

جِماعُ الخَيرِ ،  خَشيَةُ اللّه ِ

 ترس از خدا، مجمع خوبيهاست .

( تنبيه الخواطر : ۲/۱۲۲ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن حُرِمَ الرِّفْقَ ، فَقد حُرِمَ الخَيرَ كُلَّهُ .

هر كه از نرمخويى و مدارا محروم باشد، از همه خوبيها محروم است .

( تحف العقول : ۴۹ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

انّما يُدْرَكُ الخَيْرُ كُلُّهُ ، بالعَقلِ

و لا دِينَ ،  لِمَن لا عَقلَ لَهُ .

همانا با عقل ، به همه خوبيها مى توان رسيد

و آن كس كه عقل ندارد، دين ندارد.

( بحار الأنوار: ۷۷/۱۵۸/۱۴۳ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 العِلمُ ، رأسُ الخَيرِ كُلِّهِ  و الجَهلُ ، رأسُ الشَّرِّ كُلِّهِ .
 

دانايى ، سرآمد همه خوبيهاست و نادانى ، سرآمد همه بديها .

( بحار الأنوار: ۷۷/۱۷۵/۹ )

امام على عليه السلام :

 جُمِعَ الخَيرُ كُلُّهُ في ثَلاثِ خِصالٍ :

النَّظَرُ و السُّكوتُ  و الكلامُ ؛

فكُلُّ نَظرٍ لَيسَ فيهِ اعْتِبارٌ ، فهُوَ سَهْوٌ  و كلُّ سُكوتٍ لَيسَ فيهِ فِكْرَةٌ  ، فهُوَ غَفلَةٌ  و كلُّ كلامٍ لَيسَ فيهِ ذِكْرٌ  ، فهُوَ لَغْوٌ .

فطُوبى لِمَنْ كانَ نَظَرُهُ  ،عِبَرا  و سُكوتُهُ ، فِكْرا  و كلامُه  ، ذِكْرا

 و بكى على خَطيئَتِهِ و أمِنَ النّاسُ شرَّهُ .

همه خوبيها در سه خصلت گرد آمده است :

نگاه، سكوت و سخن ؛

پس هر نگاهى كه مايه عبرت نباشد ، سهو است و هر سكوتى كه با انديشيدن همراه نباشد  ، غفلت است و هر سخنى كه ياد خدا در آن نباشد ، لغو است .

پس  خوشا آن كه نگاهش ، عبرت باشد و سكوتش ، انديشه و سخنش  ،ذكر خدا

 و بر گناه خويش ، بگريد و مردم از گزند او، در امان باشند.

(  الأمالي للصدوق : ۸۰/۴۷  )

امام على عليه السلام :

 ثَلاثٌ هُنَّ جِماعُ الخَيرِ :

إسْداءُ النِّعَمِ  و رِعايَةُ الذِّمَمِ  وصِلَةُ الرَّحِمِ .

 سه چيز مجمع خوبيهاست :

خير رساندن [ به ديگران ] ، رعايت عهد و پيمانها  و صله رحم .

( غرر الحكم : ۴۶۷۵ )

امام على عليه السلام :

 جِماعُ الخَيرِ ، في العَملِ بما يَبقى  و الاسْتِهانَةِ بما يَفنى .

عمل كردن به آنچه ماندنى است و حقير شمردن آنچه از بين رفتنى است ، مجمع همه خوبيهاست .

( غرر الحكم : ۴۷۳۵ )

امام على عليه السلام :

جِماعُ الخَيرِ  ، في المُوالاةِ في اللّه ِ  و المُعاداةِ في اللّه ِ  و المَحبَّةِ في اللّه ِ  و البُغْضِ في اللّه ِ .

دوستى كردن براى خدا و دشمنى ورزيدن براى خدا و دوست داشتن براى خدا و نفرت داشتن براى خدا ، مجمع همه خوبيهاست .

( غرر الحكم : ۴۷۸۱ )

امام على عليه السلام :

 إنّ الخَيرَ كُلَّهُ   ، فيمَن عَرفَ قَدْرَهُ .

به راستى تمام خوبى  ، در كسى است كه ارزش و اندازه اش را بشناسد .

( الإرشاد : ۱/۲۳۱ )

امام على عليه السلام :

 الخَيرُ كلُّهُ  ، فيمَن عَرفَ قَدْرَ نَفْسِهِ .

همه خوبيها  ، در وجود كسى است كه قدر و اندازه خويش را بشناسد .

(  تنبيه الخواطر : ۲/۱۱۵ )

امام زين العابدين عليه السلام :

رأيتُ الخَيرَ كُلَّهَ  ، قدِ اجْتَمَعَ  ، في قَطْـعِ الطَّمَـعِ عَمّـا في أيْـدي النّاسِ .

همه خوبيها را  ،  در بر كندن چشم طمع از مال و منال مردم ، فراهم ديدم .

( بحار الأنوار : ۷۳/۱۷۱/۱۰ )

امام زين العابدين عليه السلام :

الخَيرُ كُلُّهُ ، صِيانَةُ الإنْسانِ نَفْسَهُ .

همه خير و خوبى  ، در خويشتن دارى است .

( تحف العقول : ۲۷۸ )

امام باقر عليه السلام :

أوْحى اللّه ُ تعالى إلى آدَمَ عليه السلام :

يا آدَمُ ! إنّي أجْمَعُ لكَ الخَيرَ كُلَّهُ في أربـَعِ كلماتٍ :

واحِدةٌ مِنهُنَّ لي  و واحِدةٌ لكَ  و واحِدةٌ فيما بَيْني و بَيْنَكَ  و واحِدةٌ فيما بَيْنَكَ و بَيْنَ النّاسِ ؛

فأمّا الّتي لي  ، فتَعبُدُني و لا تُشْرِكُ بي شيئا

 و أمّا الّتي لكَ  ، فاُجازيكَ بعَملِكَ  ، أحْوَجَ ما تكونُ إلَيهِ

 و أمّا الّتي بَيْني و بَيْنكَ ،  فعلَيكَ الدُّعاءُ و علَيَّ الإجابَةُ

 و أمّا الّتي فيما بَيْنكَ و بَينَ النّاسِ  ، فتَرْضى للنّاسِ ما تَرْضى لِنَفْسِكَ .

 خداوند به آدم عليه السلام وحى فرمود :

اى آدم ! من همه خوبيها را در چهار جمله براى تو گرد مى آورم :

يكى از آنها، از آنِ من است ، يكى از آنِ تو ، يكى به من و تو مربوط مى شود و يكى به رابطه تو و مردم ؛

اما آن كه مخصوص من باشد، اين است كه مرا بپرستى و هيچ چيز را شريك من نگردانى  

و آن كه از آنِ تو باشد، اين است كه من به كار تو پاداش دهم ،  در حالى كه بيش از هر وقت ديگر به آن نيازمندى

 و آن كه ميان من و تو باشد، اين است كه تو دعا كنى و من اجابت كنم  

و آن كه به رابطه ميان تو و مردم مربوط مى شود، اين است كه براى آنان همان پسندى كه براى خود مى پسندى .

( بحار الأنوار : ۷۵/۲۶/۸ )

امام صادق عليه السلام :

لخَيرُ كُلُّهُ أمامَكَ  و إنّ الشَّرَّ كُلَّهَ ،  أمامَكَ  و لَن تَرى الخَيرَ و الشَّرَّ إلاّ بعدَ الآخِرَةِ ؛

لأنّ اللّه َ عزّ و جلّ جَعَلَ الخَيرَ كُلَّهُ في الجَنّةِ  و الشَّرَّ كُلَّهُ في النّارِ .
 

همه خوبى و تمام بدى فرا روى توست و خير و شر كلّى را جز در آخرت نبينى ؛ 

زيرا خداوند عزّ و جلّ همه خوبى را در بهشت و تمام بدى را در دوزخ قرار داده است .

( تحف العقول : ۳۰۶ )

امام صادق عليه السلام :

 تمام بدى   در خانه اى نهاده شده و دنيا دوستى ، كليد آن گشته است

و همه خوبى در خانه اى قرار داده شده و كليد آن ، دل بر كندن از دنيا  ، قرار داده شده است .

( مشكاة الأنوار : ۴۶۲/۱۵۴۰ )

قضاء حقوق المؤمنين : امام صادق عليه السلام فرمود :

 ما على أحَدِكُم أنْ يَنالَ الخَيرَ كُلَّهُ باليَسيرِ ؟!

قالَ الرّاوي : قلتُ : بما ذا جُعِلْتُ فِداكَ ؟

قالَ : يَسُرُّنا ، بإدْخالِ السُّرورِ على المؤمنينَ مِن شيعَتِنا .

 چه مى شود اگر هر يك از شما با اندك كارى ، به همه خوبيها دست يابد ؟!

راوى مى گويد : عرض كردم : فدايت شوم ، با چه كارى ؟

فرمود : با شاد كردن شيعيان مؤمن ما، ما را شاد كند.

(  قضاء حقوق المؤمنين : ۲۰/۱۶، بحار الأنوار : ۷۴/۳۱۲/۶۹ )

عوامل رسيدن به خير دنيا و آخرت :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

أربَعٌ مَن اُعْطِيَهُنَّ فَقَد اُعْطِيَ خَيرَ الدُّنيا و الآخِرَةِ :

بَدنا صابِرا و لِسانا ذاكِرا  و قَلْبا شاكِرا  و زَوْجَةً صالِحَةً .

چهار چيز است كه به هر كس داده شود  ، خير دنيا و آخرت به او داده شده است :

بدن شكيبا، زبان گويا به ذكر خدا ، دل سپاسگزار و همسر شايسته .

( الجعفريّات : ۲۳۰ . انظر وسائل الشيعة: ۱۴/۲۳/۸ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 مَن اُعْطِيَ أربَعَ خِصالٍ في الدُّنيا  ، فَقدْ اُعْطِيَ خَيرَ الدُّنيا و الآخِرَةِ و فازَ بحَظِّهِ مِنهُما :

وَرَعٌ ، يَعْصِمُهُ عن مَحارِمِ اللّه ِ

 و حُسْنُ خُلقٍ ، يَعيشُ بهِ في النّاسِ

 و حِلْمٌ ، يَدفَعُ بهِ جَهلَ الجاهِلِ

 وَ زوْجَةٌ صالِحَةٌ  ، تُعينُهُ على أمرِ الدُّنيا و الآخِرَةِ .

 به هر كس در دنيا چهار خصلت داده شود، خير دنيا و آخرت به او داده شده و بهره خويش را از دنيا و آخرت برگرفته است :

پرهيزگارى، كه او را از حرامهاى خدا باز دارد

و خوش خويى، كه با آن در ميان مردم زندگى كند

 و بردبارى، كه با آن جهالت نادان را از خود دور سازد

و همسر شايسته، كه در كار دنيا و آخرت او را يارى رساند .

( الأمالي للطوسي : ۵۷۷/۱۱۹۰ )

امام زين العابدين عليه السلام :پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود :

أ لا اُخبِرُكُم بما يكونُ بهِ خَيرُ الدُّنيا و الآخِرَةِ ، و إذا كُرِبْتُم و اغْتَمَمْتُم دَعَوتُمُ اللّه َ ففَرّجَ عَنكُم؟!

قالوا : بلى ، يا رسول اللّه !

قالَ : قولوا : « لا إلهَ إلاّ اللّه ُ ، ربُّنا لا نُشرِكُ بهِ شَيئا »

 ثُمَّ ادْعوا بما بَدا لَكُم .

آيا به شما خبر ندهم كه خير دنيا و آخرت در چيست و هرگاه افسرده و غمگين شديد و خدا را خوانديد  ، او غمتان را بزدايد؟!

عرض كردند : چرا ،اى پيامبر خدا !

فرمود: بگوييد: « لا إلهَ إلاّ اللّه ُ، ربُّنا لا نشرك به شيئا (معبودى جز خدا نيست . او پروردگار ماست و چيزى را شريك او نمى دانيم) »

و سپس آنچه مى خواهيد از خدا بطلبيد.

( بحار الأنوار : ۹۳/۳۱۱/۱۴ )

كنز العمال ـ به نقل از أنس ـ

قال رسول اللّه صلى الله عليه و آله :

مَن جَمعَ اللّه ُ لَهُ أربَعَ خِصالٍ جَمعَ اللّه ُ لَهُ خَيرَ الدُّنيا و الآخِرَةِ .

قيلَ : ما هِي ، يا رسولَ اللّه ِ ؟!

قالَ : قَلْبا شاكِرا و لِسانا ذاكِرا  و دارا قَصْدا و زَوجَةً صالِحَةً .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود : 

هر كه را خداوند چهار خصلت دهد، خير دنيا و آخرت را به او داده است .

عرض شد : اى پيامبر خدا ! آن چهار خصلت كدام است ؟

فرمود : دلى سپاسگزار ، زبانى گويا به ذكر خدا ، خانه اى متوسط  و همسرى شايسته .

( كنز العمّال : ۳۰۸۱۱ )

 

امام على عليه السلام :

 جُمِعَ خَيرُ الدُّنيا و الآخِرَةِ  ، في كِتْمانِ السِّرِّ و مُصادَقَةِ الأخْيارِ .
 

خوبى دنيا و آخرت ، در راز دارى و دوستى با نيكوكاران  ،گرد آمده است .

( بحار الأنوار : ۷۴/۱۷۸/۱۷ )

امام على عليه السلام :

 ثلاثٌ مَن كُنَّ فيهِ  ، فَقَد رُزِقَ خَيرَ الدُّنيا و الآخِرَةِ .

هُنَّ : الرِّضا بالقَضاءِ  و الصّبرُ على البَلاءِ  و الشُّكْرُ في الرَّخاءِ .

سه چيز است كه هر كس داشته باشد ، خير دنيا و آخرت روزيش شده است .

آن سه چيز عبارتند از : راضى بودن به قضاى الهى ، صبر كردن بر بلا و گرفتارى  و شكر كردن در هنگام آسايش و رفاه .

( غرر الحكم : ۴۶۷۰ )

امام على عليه السلام :

ما أعطى اللّه ُ سُبحانَهُ العَبدَ شيئا مِن خَيرِ الدُّنيا و الآخِرَةِ ، إلاّ بحُسْنِ خُلقِهِ و حُسنِ نِيَّتِهِ .

 خداى سبحان چيزى از خير دنيا و آخرت را به بنده اى نداد  ، مگر به سبب خوش خويى و نيت پاك او .

( غرر الحكم : ۹۶۷۰ )

امام على عليه السلام :

 أربَعٌ مَن اُعْطِيَهُنَّ  ، فَقَد اُعْطِيَ خَيرَ الدُّنيا و الآخِرَة :

صِدقُ حَديثٍ  و أداءُ أمانَةٍ  و عِفَّةُ بَطْنٍ  و حُسنُ خُلقٍ .

چهار چيز است كه به هر كس داده شود  ، خير دنيا و آخرت به او داده شده است:

راستگويى ، امانتدارى ، عفت شكم  و خوش خويى .

( غرر الحكم : ۲۱۴۲ )

امام على عليه السلام :

جاءَ رجُلٌ إلى النَّبيِّ صلى الله عليه و آله  ، فقالَ :

عَلِّمْني عَمَلاً  ،يُحِبُّني اللّه ُ علَيهِ  و يُحِبُّني المَخلوقونَ و يُثْري اللّه ُ مالِي  و يُصِحُّ بدَني و يُطيلُ عُمري  و يَحشُرُني مَعكَ .

قالَ: هذهِ سِتُّ خِصالٍ  ، تَحْتاجُ إلى سِتِّ خِصالٍ :

إذا أرَدتَ أنْ يُحِبَّكَ اللّه ُ، فخَفْهُ و اتَّقِهِ

 و إذا أرَدتَ أنْ يُحِبَّكَ المَخلوقونَ  ، فأحْسِنْ إلَيهِم و ارفُضْ ما في أيْديهِم

 و إذا أرَدتَ أنْ يُثرِيَ اللّه ُ مالَكَ ، فَزَكِّهِ  

و إذا أرَدتَ أنْ يُصِحَّ اللّه ُ بدَنَكَ  ، فأكْثِرْ مِن الصَّدَقَةِ

 و إذا أرَدتَ أنْ يُطيلَ اللّه ُ عُمرَكَ  ، فَصِلْ ذَوي أرْحامِكَ

 و إذا أرَدتَ أنْ يَحْشُرَكَ اللّه ُ مَعي ، فأطِلِ السُّجودَ بينَ يَدَيِ اللّه ِ الواحِدِ القَهّارِ .

 مردى خدمت پيامبر صلى الله عليه و آله آمد و عرض كرد :

مرا كارى بياموز كه به سبب آن، خداوند و بندگانش مرا دوست بدارند و خدا ثروتم را زياد كند و تندرستم بدارد و عمرم را دراز گرداند و با تو محشورم فرمايد .

پيامبر فرمود : اين شش چيز كه بر شمردى، نياز به شش چيز دارد :

اگر خواهى خداوند تو را دوست بدارد، از او بترس و تقواى او پيش گير

و اگر خواهى كه مردمان دوستت بدارند، به آنان نيكى كن و چشم طمع از دست آنان بر گير 

و اگر خواهى خداوند دارايى تو را زياد گرداند، مالت را پاك كن 

 و اگر خواهى كه خداوند تو را تندرست بدارد، زياد صدقه بده 

 و اگر خواهى كه خداوند عمرت را دراز گرداند  ، صله ارحام كن  

و اگر خواهى كه تو را با من محشور فرمايد، در پيشگاه خداىِ واحدِ قهّار سجده هاى طولانى كن .

( بحار الأنوار : ۸۵/۱۶۴/۱۲ )

 

امام زين العابدين عليه السلام ـ در پاسخ به مردى از اهالى كوفه كه نامه اى به ايشان نوشت و درباره خير دنيا و آخرت از ايشان جويا شد ـ نوشت :

بِسْمِ اللّه ِ الرّحمنِ الرّحيمِ .

أمّا بَعدُ ، فإنَّ مَن طَلَبَ رِضا اللّه ِ ،بسَخَطِ النّاسِ ، كَفاهُ اللّه ُ اُمورَ النّاسِ

و مَن طَلَبَ رِضا النّاسِ  ،بسَخَطِ اللّه ِ ، و كَلَهُ اللّه ُ إلى النّاسِ ، و السّلامُ .

به نام خداوند بخشنده مهربان .

اما بعد، كسى كه در راه خشنود كردن خدا، از خشم مردم پروايى نداشته باشد ، خداوند او را از امور مردم بى نياز گرداند و خود، كفايتش كند

و هر كه براى جلب خشنودى مردم، خدا را به خشم آورد ، خداوند او را به مردم وا گذارد ، و السلام .

(  الاختصاص : ۲۲۵ )

امام باقر عليه السلام :

 

وجَدْنا في كِتابِ عليٍّ عليه السلام أنّ رسولَ اللّه ِ صلى الله عليه و آله قالَ ـ و هُوَ على مِنبرِهِ ـ :

و الّـذي لا إلهَ إلاّ هُو ، ما اُعْطِيَ مؤمنٌ قَطُّ خَيرَ الدُّنيا و الآخِرَةِ ، إلاّ بِحُسنِ ظَنِّهِ باللّه ِ  و رَجائهِ لَهُ  و حُسنِ خُلقِـهِ و الكَـفِّ عـن اغْتِيـابِ المؤمنينَ .

در كتاب على عليه السلام خوانديم كه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله بر فراز منبر فرمود:

سوگند به خداى يگانه كه، هرگز خير دنيا و آخرت به مؤمنى داده نشد، مگر به سبب خوش گمانى و اميدوارى او به خدا و خوش خويى او و خويشتنداريش از غيبت مؤمنان.

( الكافي : ۲/۷۱/۲ )

 

امام صادق عليه السلام ـ در پاسخ به مردى كه از ايشان خواهش كرد به او چيزى بياموزد كه مايه رسيدن به خير دنيا و آخرت و مختصر باشد ـ فرمود :

 لا تَكْذِبْ .

 دروغ نگو .

( تحف العقول : ۳۵۹ )

 

امام صادق عليه السلام :

ثَلاثةُ أشياءَ في كُلِّ زمانٍ عَزيزَةٌ :

الأخُ في اللّه ِ  و الزَّوجَةُ الصّالِحَةُ الأليفَةُ في دِينِ اللّه ِ  و الوَلَدُ الرّشيدُ ؛

و مَن أصابَ أحَدَ الثَّلاثَةِ  ، فَقَد أصابَ خَيرَ الدّارَينِ و الحَظَّ الأوْفَرَ مِن الدُّنيا .

 سه چيز هميشه كمياب است :

برادر دينى ، همسر شايسته و همراه در ديندارى و فرزند سر به راه ؛

هر كه يكى از اين سه را داشته باشد ، به خير دنيا و آخرت و بهره فراوان دنيا دست يافته است.

( بحار الأنوار : ۷۴/۲۸۲/۳ )

امام صادق عليه السلام :

إنْ أرَدْتَ أنْ تَقَرَّ عَينُكَ و تَنالَ خَيرَ الدُّنيا و الآخِرَةِ  ،

فاقْطَعِ الطَّمَعَ عمّا في أيْدِي النّاسِ  و عُدَّ نَفْسَكَ في المَوْتى

 و لا تُحَدِّثَنَّ نَفْسَكَ أنّكَ فَوقَ أحَدٍ مِن النّاسِ و اخْزُنْ لِسانَكَ  ، كما تَخْزُنُ مالَكَ .

 اگر خواهى كه به آرزويت برسى و به خير دنيا و آخرت دست يابى ،

چشم طمع از مال مردم برگير و خود را از مردگان بشمار

و خويشتن را از هيچ كس برتر و بالاتر مپندار و همچنان كه از دارايى خود نگهدارى مى كنى ، زبانت را نيز نگه دار .

( بحار الأنوار: ۷۳/۱۶۸/۳ )

تفسير خوبى :

امام على عليه السلام :

لَيـسَ الخَـيرُ أنْ يَكْثُرَ مالُـكَ و ولـدُكَ   ؛

و لكـنَّ الخَيرَ أنْ يَكْثُرَ عِلمُكَ  و أنْ يَعْظُمَ حِلمُكَ  

و أن تُباهِيَ النّاسَ  ،بِعبادَةِ ربِّكَ .

فإنْ أحسَنْتَ  ،حَمِدْتَ اللّه َ

و إن أسَأتَ  ، اسْتَغْفَرتَ اللّه َ .

خير و خوبى اين نيست كه مال و فرزند زياد داشته باشى؛

بلكه خير اين است كه تو را دانش بسيار و بردبارى زياد باشد

و با عبادت پروردگارت  ، بر مردمان سرفرازى كنى

و هر گاه خوبى كنى ، خداوند را سپاس گويى

و چون بدى كنى ، از پروردگارت آمرزش بخواهى .

( نهج البلاغة : الحكمة ۹۴ )

امام على عليه السلام :

 ما خَيرٌ بِخَيرٍ بَعدَهُ النّارُ  و ما شَرٌّ بِشرٍّ بَعدَهُ الجَنّةُ .

 خيرى كه در پى آن دوزخ باشد خير نيست و شرّى كه بهشت در پى آورد  شرّ نيست .

( نهج البلاغة : الحكمة ۳۸۷ )

امام حسن عليه السلام :

الخَيرُ الّذي لا شَرَّ فيهِ :

الشُّكرُ مَع النِّعمَةِ  و الصَّبرُ على النّازِلَةِ .

خيرى كه در آن هيچ شرّى نيست :

شكر بر نعمتهاست و شكيبايى در برابر ناملايمات.

(  تحف العقول : ۲۳۴ )

هرگاه خداوند خوبى بنده اى رابخواهد:

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إذا أرادَ اللّه ُ بعَبدٍ خَيرا  ، فَقَّهَهُ في الدِّينِ  و ألهَمَهُ رُشْدَهُ .

هرگاه خداوند خوبى بنده اى را بخواهد ، او را در دين فقيه و آگاه گرداند و راه صلاح را به او الهام كند .

( كنز العمّال : ۲۸۶۹۰ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إذا أرادَ اللّه ُ عزّ و جلّ بعَبدٍ خَيرا  ، فَقَّهَهُ في الدِّينِ و زَهَّدَهُ في الدُّنيا و بَصَّرَهُ بعُيوبِ نَفْسِهِ .

هرگاه خداوند خوبى بنده اى را بخواهد  ، او را در دين فقيه و آگاه گرداند ، به دنيا بى اعتنايش كند  و بيناى عيبهايش سازد .

( بحار الأنوار : ۷۷/۸۰/۳ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 إذا أرادَ اللّه ُ بعَبدٍ خَيرا ، جَعلَ لَهُ واعِظا مِن نَفْسِهِ يأمُرُهُ و يَنْهاهُ .

چون خداوند خير بنده اى را بخواهد، واعظى درونى براى او قرار دهد كه به خوبيها فرمانش دهد و از بديها بازش دارد .

( كنز العمّال : ۳۰۷۶۲ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إذا أرادَ اللّه ُ بعَبـدٍ خَيـرا ، عاتَبَـهُ في مَنامِهِ

هر گاه خداوند خوبى بنده اى را بخواهد ، او را در خواب سرزنش مى كند .

( كنز العمّال : ۳۰۷۶۵ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إذا أرادَ اللّه ُ بعَبدٍ خَيرا ، فَتحَ لَه قُفْلَ قَلْبهِ  و جَعلَ فيهِ اليَقينَ و الصِّدقَ

و جَعلَ قلبَهُ واعِيا لِما سَلَكَ فيهِ  و جَعلَ قلبَهُ سليما  و لسانَهُ صادِقا  و خَلِيقَتَهُ مُستَقيمَةً و جَعلَ اُذُنَهُ سَميعَةً  و عَينَهُ بَصيرَةً .

هر گاه خداوند خوبى بنده اى را بخواهد  ، قفل دلش را مى گشايد و يقين و صدق در آن جاى مى دهد

و آن گاه قلب او را از مسيرش آگاه مى گرداندو قلبى سليم و زبانى راستگو و خويى نيكو و گوشى شنوا و چشمى بينا عطايش مى كند.

( كنز العمّال : ۳۰۷۶۸ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

يقولُ اللّه ُ تعالى : 

··· أيُّما عَبدٍ خلَقْتُه ،فهدَيْتُه إلى الإيمانِ  و حَسَّنْتُ خُلقَهُ و لَم أبْتَلِهِ بالبُخْلِ  ؛ فإنّي اُريدُ بهِ خَيرا .

خداوند متعال مى فرمايد:

··· هر بنده اى كه بيافرينم و سپس به ايمان رهنمونش شوم و اخلاقش را نيكو گردانم و به بخل گرفتارش نسازم، خير او را خواسته ام .

(  بحار الأنوار : ۷۳/۳۰۷/۳۳ )

كنز العمال ـ به نقل از ابو عنبة ـ :پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود :

إذا أرادَ اللّه ُبعَبدٍ خَيرا ، عَسَلَهُ .

قيلَ : و ما عَسَلَهُ ؟

قالَ : يَفتَحُ لَهُ عمَلاً صالِحا  ، قَبلَ مَوتِهِ  ، ثُمَّ يَقْبِضُهُ علَيهِ .
 

هرگاه خداوند خير بنده اى را بخواهد ، او را خوش نام و ستودنى كند.

عرض شد: چگونه او را خوش نام و ستودنى مى كند؟

فرمود : قبل از مرگش  ، عمل شايسته اى براى او پيش مى آورد و سپس جانش را مى ستاند .

( كنز العمّال : ۳۰۷۶۳ )

كنز العمال ـ به نقل از عمرو بن الحمق ـ : پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود :

 إذا أرادَ اللّه ُ بعَبدٍ خَيرا ، اسْتَعْمَلَهُ .

قيلَ : كيفَ يَستَعمِلُهُ ؟

قالَ : يَفتَحُ لَهُ عمَلاً صالِحا بَينَ يَديْ مَوتِهِ ، حتّى يَرْضى مَن حَولَهُ .

 هر گاه خداوند خوبى بنده اى را بخواهد، او را به كار مى گيرد .

عرض شد : چگونه به كارش مى گيرد ؟

فرمود : در هنگام مرگ كار شايسته اى برايش پيش مى آورد، تا آن كه اطرافيانش خشنود شوند.

( كنز العمّال : ۳۰۷۶۴ )

كنز العمال ـ به نقل از أبو امامة ـ :

قال رسول اللّه صلى الله عليه و آله ـ:

إذا أرادَ اللّه ُ بعَبدٍ خَيرا  ، طَهَّرهُ قَبلَ مَوتِهِ .

قيلَ : و ما طَهورُ العَبدِ ؟

قالَ : عَملٌ صالِحٌ يُلْهِمُهُ إيّاهُ حتّى يَقْبِضَهُ علَيهِ

 پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود :

چون خداوند خير بنده اى را بخواهد، پيش از مرگ  ، او را پاك مى گرداند .

عرض شد : چه چيز بنده را پاك مى كند ؟

فرمود : انجام عمل شايسته اى را به او الهام مى فرمايد و آنگاه جانش را مى ستاند .

( كنز العمّال : ۳۰۷۶۷ )

امام على عليه السلام :

إذا أرادَ اللّه ُ بعَبدٍ خَيرا  ، أعَفَّ بَطنَهُ و فَرْجَهُ .

چون خداوند خير بنده اى را بخواهد، او را در شكم و شهوت عفيف گرداند .

(غرر الحكم: ۴۱۱۴ )

امام على عليه السلام :

إذا أرادَ اللّه ُ بعَبدٍ خَيرا  ، ألْهَمَهُ الْقَناعَةَ  و أصْلَحَ لَه زَوجَهُ .

وقتى خداوند خوبى بنده اى را بخواهد ، به او قناعت عطا كند و همسرش را شايسته گرداند.

( غرر الحكم: ۴۱۱۵ )

امام على عليه السلام :

 إذا أرادَ اللّه ُ بعَبدٍ خَيرا  ، فَقَّهَهُ في الدِّينِ  و ألْهَمَهُ الْيَقينَ .

هر گاه خداوند خوبى بنده اى را بخواهد، او را در دين فقيه و آگاه گرداند و يقين به او الهام فرمايد .

( غرر الحكم: ۴۱۳۳ )

امام على عليه السلام :

 إذا أرادَ اللّه ُ بعَبدٍ خَيرا  ، ألهَمَهُ الاقْتِصادَ و حُسنَ التَّدْبيرِ  و جَنَّبَهُ سُوءَ التّدْبيرِ و الإسْرافَ .

چون خداوند خير بنده اى را بخواهد ، به او صرفه جويى و حُسنِ تدبير عطا كند و او را از سوء تدبيرى و اسراف دور سازد .

( غرر الحكم: ۴۱۳۸ )

امام على عليه السلام :

 إذا أرادَ اللّه ُ بعَبدٍ خَيرا ، مَنَحَهُ عَقلاً قَويما و عَمَلاً مُستَقيما .

هرگاه خداوند خوبى بنده اى را بخواهد، او را خِردى استوار و عملى درست ببخشد .

( غرر الحكم: ۴۱۱۳ )

امام على عليه السلام :

إذا أرادَ اللّه ُ بعَبدٍ خَيرا  ، أعَفَّ بَطْنَهُ عنِ الطَّعامِ و فَرْجَهُ عنِ الحَرامِ .

هرگاه خداوند خوبى بنده اى را بخواهد، شكمش را از خوراك [ حرام ]  و شهوتش را از كار حرام پاك نگه دارد.

( غرر الحكم: ۴۱۱۶ )

امام صادق عليه السلام :

إذا أرادَ اللّه ُ بعَبدٍ خَيرا  ،زَهَّدهُ في الدُّنيا  و فَقَّههُ في الدِّينِ  و بَصَّرَهُ عُيوبَها

 و مَن اُوتِيَهُنَّ  ، فَقد اُوتِيَ خَيرَ الدُّنيا و الآخِرَةِ .

هر گاه خداوند خوبى بنده اى را بخواهد ، او را به دنيا بى اعتنا گرداند، در دين فقيه و آگاهش كند، و به عيبهايش بينا سازد؛

اين سه خصلت به هر كس داده شود، خوبى دنيا و آخرت به او داده شده است.

( بحار الأنوار:۷۳/۵۵/۲۸ )

امام صادق عليه السلام :

 إنَّ اللّه َ عزّ و جلّ إذا أرادَ بعَبدٍ خَيرا  ، نَكَتَ في قَلبِهِ نُكْتَةً بَيْضاءَ ،

فَجالَ القَلبُ بطَلَبِ الحقِّ .

ثُمَّ هُو إلى أمْرِكُم أسْرَعُ مِن الطّيرِ إلى وَكْرِهِ .

خداوند عزّ و جلّ چون خوبى بنده اى را بخواهد، نقطه اى سفيد در قلب او ايجاد كند ،

كه در نتيجه آن دل در طلب حقّ به گردش در آيد

و آن گاه شتابانتر از پرنده اى كه به آشيانه اش رسد ، به عقيده شما گرايد .

( بحار الأنوار : ۷۸/۲۹۲/۲ )

التوحيد ـ به نقل از سليمان بن خالد ـ

: امام صادق عليه السلام :

إنّ اللّه َ تبارك و تعالى  إذا أرادَ بَعبدٍ خَيرا  ، نَكَتَ في قلبِهِ نُكْتَةً مِن نُورٍ  و فَتحَ مَسامِعَ قَلبِهِ  و وكَّلَ بهِ مَلَكا يُسدِّدُهُ

 و إذا أرادَ بعَبدٍ سُوءا  ، نَكَتَ في قلبِه نُكْتَةً سَوْداءَ و سَدَّ مَسامِعَ قَلبِهِ و وكَّلَ بهِ شَيطانا يُضِلُّهُ .

ثُمَّ تلا هذهِ الآيةَ : « فمَن يُرِدِ اللّه ُ أنْ يَهدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ للإسلامِ » .

خداوند عزّ و جلّ چون خوبى بنده اى را بخواهد، نقطه اى نورانى در دلش پديد آورد و گوشهاى دلش را بگشايد و فرشته اى راهنما بر او بگمارد

 و چون بدى بنده اى را خواستار شود، نقطه اى سياه در دلش ايجاد كند و گوشهاى دلش را ببندد و شيطانى گمراه كننده بر او بگمارد .

سپس حضرت اين آيه را تلاوت كرد: « و هر كه را خداوند خواهان هدايتش شود  ، سينه اش را براى اسلام بگشايد ».(    الأنعام : ۱۲۵ )

(  التوحيد : ۴۱۵/۱۴ )

 

امام صادق عليه السلام :

 إنّ اللّه َ إذا أرادَ بعَبدٍ خَيرا ، شَرحَ صَدرَهُ للإسلامِ ؛ 

فإذا أعْطاهُ ذلكَ ، أنْطقَ لِسانَهُ بالحقِّ و عَقَدَ قلبَهُ علَيهِ  فعَمِلَ بهِ ؛

فإذا جَمعَ اللّه ُ لَهُ ذلكَ  ، تَمَّ لَهُ إسلامُهُ .

 

هر گاه خداوند خير بنده اى را بخواهد  ، سينه اش را براى اسلام فراخ گرداند ؛

 و چون اين نعمت را به او عطا كند، زبانش به حقّ گويا شود و دلش با حقّ گره خورد و به آن عمل كند ؛

و چون خداوند اين امور را در او گرد آورد، اسلامش به كمال رسيده است .

( الكافي : ۸/۱۳/۱ )

هرگاه خداوند خوبى مردمى را بخواهد : 

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إذا أرادَ اللّه ُ بقَومٍ خَيرا ، أكثَرَ فُقَهاءَهُم و أقَلَّ جُهّالَهُم ؛

فإذا تكَلّمَ الفقيهُ  ،وَجدَ أعْوانـا  و إذا تَكلَّمَ الجـاهِلُ  ، قُهِـرَ

و إذا أرادَ بقَـومٍ شَرّا  ،أكثرَ جُهّالَهُـم و أقـلَّ فُقَهاءَهُـم ؛

 و إذا تَكلَّـمَ الجاهِـلُ  ،وَجـدَ أعْوانا  و إذا تَكلَّـمَ الفَقيـهُ ، قُهِرَ .

هر گاه خداوند خوبى مردمى را بخواهد ، شمارِ دين شناسان آنان را زياد گرداند و نادانانشان را كم كند .

پس چون فقيه سخنى بگويد، براى سخن خود يارانى بيابد و چون نادان سخنى بگويد ، شكست خورد

و هر گاه خداوند بدى مردمى را بخواهد، نادانان آنان را زياد كند و فقيهانشان را كم گرداند

و چون نادان سخن بگويد ، براى گفته هاى خود يارانى بيابد و چون فقيه سخن بگويد ، مقهور شود .

( كنز العمّال : ۲۸۶۹۲ )
 

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إنَّ اللّه َ تباركَ و تعالى

إذا أرادَ بقَومٍ بَقاءً أو نَمـاءً  ، رزَقَهُـمُ القَصْـدَ و العَفافَ

 و إذا أرادَ بقَـومٍ اقْتِطاعـا ، فَتـحَ لَهُم أو فَتَـحَ علَيهِم بـابَ خِيانَـةٍ

 « حتّى إذا فَرِحُوا بِما اُوتُوا  ، أخَذْناهُم بَغْتَةً   فَإذا هُم مُبْلِسونَ » (  الأنعام : ۴۴ )

خداوند تبارك و تعالى

هرگاه ماندگارى يا رُشد مردمى را بخواهد، صرفه جويى و پاكدامنى روزيشان كند

و هرگاه نابودى آنها را بخواهد، دَرِ خيانت كارى از طرف خودشان يا از طرف ديگران به آنان را به رويشان بگشايد

« تا از آنچه يافته بودند  شادمان گشتند، پس به ناگاه آنان را فرو گرفتيم و همگان نوميد گرديدند »

( الدرّ المنثور : ۳/۲۷۰ )

امام باقر عليه السلام :

 إذا أرادَ اللّه ُ بقَومٍ خَيرا ، أسمَعَهُم

و لَو أسمَعَ  ،مَن لَم يَسمَعْ ، لَولّى مُعْرِضا  ،كأنْ لَم يَسْمَعْ .

هرگاه خداوند خوبى مردمى را بخواهد، به آنان گوش شنوا دهد

 و اگر كسى گوشِ باطنىِ شنوا نداشته باشد ، اگر هم خدا سخن حقّ را به گوش [ ظاهرى ] او برساند، توجّهى نمى كند ، چنان كه گويى آن را نشنيده است .

( الكافي : ۱/۲۲۹/۳ )

هرگاه خداوند خوبىِ خانواده اى را بخواهد  :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 إذا أرادَ اللّه ُ بأهلِ بَيْتٍ خَيرا ، فَقّهَهُم في الدِّينِ

 و وقَّرَ صَغيرُهُم  ،كبيرَهُم  و رزَقَهُمُ الرِّفقَ في مَعيشَتِهِم  و القَصْدَ في نَفَقاتِهِم

و بَصّرَهُم عُيوبَهُم ، فيَتُوبوا مِنها

 و إذا أرادَ بِهم غيرَ ذلكَ  ،تَرَكهُم هَمَلاً .

هرگاه خداوند خوبى خانواده اى را بخواهد ، آنان را در دين فقيه و آگاه كند .

كوچك آنان  ، بزرگشان را گرامى و محترم شمارد . در معيشتشان ملايمت و مدارا و در هزينه هايشان ميانه روى روزيشان كند .

به عيبهايشان بينا گرداند و در نتيجه از آنها دست بكشند و توبه كنند

 و اگر براى خانواده اى خوبى نخواهد ، آنان را به حال خود رها كند .

( كنز العمّال : ۲۸۶۹۱ )

تشويق به تعجيل در كارهاى خوب : 

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 إنَّ اللّه َ يُحِبُّ مِن الخَيرِ ما يُعجَّلُ .

 خداوند آن كار خوب را دوست دارد كه با تعجيل صورت گيرد .

( الكافي : ۲/۱۴۲/۴ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 مَن فُتِحَ لَهُ بابُ خَيرٍ ، فَلْيَنْتَهِزْهُ ؛

فإنَّهُ لا يَدْري مَتى يُغْلَقُ عَنهُ .

هر كس دَرِ كار خيرى به رويش گشوده شود ، بايد در استفاده از اين فرصت بشتابد ؛

زيرا او نمى داند كه اين در كى به رويش بسته مى شود .

( بحار الأنوار: ۷۷/۱۶۵/۲ )

امام على عليه السلام :

 بادِرِ الخَيرَ ؛ تَرْشُدْ .

در انجام كار خير شتاب كن ؛ تا [ به راه راست ] هدايت شوى .

( غرر الحكم : ۴۳۶۱ )

امام على عليه السلام :

بادِروا بعَملِ الخَيرِ  ،قَبلَ أنْ تُشْغَلوا عَنه ، بغَيرِهِ .

در انجام كار خوب شتاب كنيد، پيش از آن كه به سبب پرداختن به كارى ديگر، از آن بازمانيد .

(  الخصال : ۶۲۰/۱۰ )

امام باقر عليه السلام :

 مَن هَمَّ بشَيءٍ مِن الخَيرِ، فلْيُعَجِّلْهُ ؛

فإنَّ كُلَّ شَيءٍ فيهِ تَأخيرٌ  ، فإنَّ للشَّيطانِ فيهِ نَظْرَةً .

هر كه قصد كار خوبى كند ، در انجام آن شتاب ورزد ؛

زيرا هر چيزى كه در آن تأخير شود، شيطان فرصتى به دست مى آورد .

( بحار الأنوار : ۷۱/۲۲۵/۳۸ )

امام صادق عليه السلام :

إذا هَمَمْتَ بِخَيرٍ ،فلا تُؤخِّرْهُ؛

فإنَّ اللّه َ تباركَ و تعالى رُبَّما اطَّلَع على عَبدِهِ و هُو على الشَّيءِ مِن طاعَتِهِ فيقولُ :

و عزَّتي و جَلالي ، لا اُعذِّبُكَ بَعدَها .

هرگاه تصميم به انجام كار خيرى گرفتى ، آن را به تأخير مينداز ؛

زيرا خداوند تبارك و تعالى ، گاه بر بنده خود كه به كارى از طاعت او مشغول است، مى نگرد و مى گويد :

به عزّت و جلالم سوگند، كه پس از اين طاعت ، تو را ديگر عذاب نكنم .

( بحار الأنوار : ۷۱/۲۱۷/۲۰ )

امام صادق عليه السلام :

كانَ أبي يَقولُ :

إذا هَمَمْتَ بخَيرٍ فبادِرْ ؛

 فإنَّكَ لا تَدْري ما يَحْدُثُ .

 پدرم مى فرمود :

چون آهنگ كار خوبى كردى ، در انجام آن شتاب كن ؛

زيرا نمى دانى كه چه پيش مى آيد .

( الكافي : ۲/۱۴۲/۳ )

امام صادق عليه السلام :

 إذا هَمَّ أحدُكُم بخَيرٍ أو صِلَةٍ ؛ فإنَّ عن يَمينِهِ و شِمالِهِ شَيطانَيْنِ ؛

 فَلْيُبادِرْ لا يَكُفّاهُ عَن ذلكَ .

هرگاه يكى از شما قصد كارى نيك، يا رساندن نفعى به ديگرى كند ؛ دو شيطان در جانب راست و چپ او حاضر شوند ؛

پس او بايد عجله كند، تا آن دو شيطان او را از آن كار باز ندارند .

( الكافي : ۲/۱۴۳/۸ )

معناى خوبى در موارد مختلف : 

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

خَيرُ الصَّحابَةِ ، أربَعةٌ و خَيرُ السَّرايا  ، أربعُ مائةٍ  و خَيرُ الجُيوشِ ، أربَعةُ آلافٍ .

 بهترين ياران ، يارانِ چهار نفرى هستند و بهترين گروهان ، گروهانِ چهارصد نفرى و بهترين لشكر ، لشكرِ چهار هزار نفرى .

(  الخصال : ۲۰۲/۱۵ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

خَيرُ المِلَل  ، مِلّةُ إبراهيمَ عليه السلام .

 بهترين آيين ها ، آيين ابراهيم عليه السلام است .

( الاختصاص : ۳۴۲ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 خَيرُ السُّنَنِ ، سُنَّةُ محمّدٍ .

 بهترين سنّتها، سنّت محمّد است.

( الاختصاص : ۳۴۲ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

خَيرُ الزّادِ  ،التّقوى .

بهترين ره توشه ، تقوى است.

( بحار الأنوار : ۷۷/۱۱۴/۸ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

خَيرُ العِلمِ  ، ما نَفعَ .

 بهترين دانش ،  آن است كه سودمند باشد.

( بحار الأنوار : ۷۷/۱۱۴/۸ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

خَيرُ الأعْمالِ ، ما نفَعَ .

 بهترين كارها ، آن است كه مفيد باشد.

( الاختصاص : ۳۴۲ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

خَيرُ الهُدى ، ما اتُّبِعَ .

بهترين رهنمود ( روش )  ، آن است كه پيروى شود .

( الأمالي للصدوق : ۵۷۶/۷۸۸ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

خَيرُ الغِنى  ، غِنى النّفْسِ .

بهترين بى نيازى و توانگرى ، بى نيازى نفس است .

(  الأمالي للصدوق : ۵۷۶/۷۸۸ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

خَيرُ ما اُلْقِيَ في القَلبِ ،  اليَقينُ .

 بهترين چيزى كه در دل افكنده شده ، يقين است .

(  الأمالي للصدوق : ۵۷۶/۷۸۸ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 خَيرُ الأيدي  ، المُنفِقَةُ
 

بهترين دستها ، دستهاى انفاقگر است.

(  بحار الأنوار : ۷۷/۱۴۹/۷۴ )

امام على عليه السلام :

 خَيرُ إخْوانِكَ  ، مَن واساكَ  و خَيرٌ مِنهُ ، مَن كَفاكَ .

 بهترين برادر تو  ، كسى است كه به تو كمك مالى كند و بهتر از او آن است كه تو را از [ رو زدن به ] ديگران بى نياز گرداند .

( غرر الحكم : ۴۹۸۸ )

امام على عليه السلام :

 خَيرُ مالِكَ  ، ما أعانَكَ على حاجَتِكَ .
 

بهترين دارايى تو  ، آن است كه براى رفع نيازت به مدد تو آيد .

( بحار الأنوار:۷۸/۱۲/۷۰ )

امام على عليه السلام :

خَيرُ مَن صَبَرْتَ علَيهِ  ، مَن لا بُدَّ لكَ مِنهُ .

بهترين كسى كه [ بايد ] در برابرش صبر و تحمّل داشته باشى ، كسى است كه تو را از او گريزى نيست .

( بحار الأنوار: ۷۸/۱۲/۷۰ )

امام على عليه السلام :

خَيرُ البِلادِ  ، ما حَمَلَكَ .

 بهترين سرزمين ،  آن است كه تو را تحمّل كند .

( نهج البلاغة : الحكمة ۴۴۲ )

امام زين العابدين عليه السلام :

خَيرُ مَفاتيحِ الاُمورِ ، الصِّدقُ  و خَيرُ خَواتيمِها  ، الوَفاءُ .

 بهترين سرآغاز كارها، راستى است و بهترين سرانجام آنها ، وفادارى .

( بحار الأنوار : ۷۸/۱۶۱/۲۱ )

بهترين مردمان :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

خَيرُ النّاسِ  ، مَنزِلَةً رجُلٌ على مَتْنِ فَرَسهِ ،  يُخِيفُ العَدُوَّ و يُخِيفونَهُ .

 بهترين منزلت ، را آن مردى دارد كه بر پشت اسب خويش بنشيند و دشمن را به هراس افكند و دشمنان  او را بترسانند .

( كنز العمّال : ۱۰۶۵۷ )
 

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 خَيرُ النّاسِ  ، مَنِ انْتَفعَ بهِ النّاسُ .

 بهترين انسان ، كسى است كه مردم از او بهره مند شوند .

(  بحار الأنوار : ۷۵/۲۳/۱ )

 

امام صادق عليه السلام : شخصى به پيامبر خدا صلى الله عليه و آله عرض كرد : دوست دارم كه بهترين مردم باشم ؛ حضرت فرمود :

 خَيرُ النّاسِ ، مَن يَنفَعُ النّاسَ ؛

فكُنْ نافِعا لَهُم .

بهترين مردم  ، كسى است كه به حال مردم سودمند باشد ؛

پس تو براى آنان سودمند باش .

( كنز العمّال : ۴۴۱۵۴ )

 پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

خَيرُ الرِّجالِ  ، مَن كانَ بَطيءَ الغَضَبِ ، سَريعَ الرِّضا .
 

بهترين مردان  ، كسى است كه دير به خشم آيد و زود خشنود شود .

( كنز العمّال : ۴۳۵۸۸ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 إنّ مِن خَيرِ رِجالِكُمُ ، التَّقيَّ  ،النَّقيَّ ،  السَمْحَ الكَفَّيْنِ ، النّقيَّ الطّرَفَيْنِ ،

البَرَّ بوالِدَيْهِ  و لا يُلْجِئُ عِيالَهُ إلى غَيرِهِ .

 بهترين مردان شما  ، آن كسى است كه پرهيزگار، پاك، گشاده دست، پاك زبان و پاكدامن باشد ،

به پدر و مادر خود نيكى كند، و خانواده اش را محتاج ديگران نسازد.

( بحار الأنوار : ۷۰/۳۷۵/۲۰ )

 

امام على عليه السلام ـ در پاسخ به اين پرسش كه : بهترين مردمان نزد خداوند عزّ و جلّ كيانند؟ ـ فرمود :

 أخْوَفُهُم للّه ِ  و أعمَلُهُم بالتَّقوى  و أزْهَدُهُم في الدُّنيا .

 خدا ترس ترين آنها ، پايبندترين آنها به تقوى  و بى اعتناترينشان به دنيا .

( بحار الأنوار : ۷۰/۳۷۸/۲۴ )

امام على عليه السلام :

خَيرُ النّاسِ  ، مَن نَفعَ النّاسَ .

 بهترين فرد  ، كسى است كه به مردم سود برساند .

( غرر الحكم : ۵۰۰۱ )

امام على عليه السلام :

خَيرُ النّاسِ  ، مَن زَهدَتْ نَفْسُهُ  و قَلَّتْ رَغبَتُهُ و ماتَتْ شَهوَتُهُ و خَلَصَ إيمانُهُ و صدَقَ إيقانُهُ .

بهترين مردمان  ، كسى است كه نفسى زاهد داشته باشد ، خواهشهايش اندك باشد ، شهوتش مُرده باشد ، ايمانش ناب و خالص  و يقينش راستين باشد .

( غرر الحكم : ۵۰۳۱ )

امام على عليه السلام :

خَيرُ النّاسِ ، مَن كانَ في يُسْرِهِ سَخِيّا شَكُورا .

خَيرُ النّاسِ  ، مَن كانَ في عُسْرِهِ مُؤْثِرا صَبورا .

بهترين مردم  ، كسى است كه در هنگام برخوردارى، سخاوتمند و شاكر باشد ؛

بهترين مردم  ، كسى است كه در هنگام تنگدستى، ايثارگر و شكيبا باشد .

( غرر الحكم : ۵۰۲۷ ـ ۵۰۲۸ )

امام على عليه السلام :

خَيرُ النّاسِ  ، مَن أخرَجَ الحِرْصَ مِن قَلبِهِ و عَصى هَواهُ ، في طاعَةِ ربِّهِ .

بهترين مردم ، كسى است كه آزمندى را از دل برون كند و در راه طاعت پروردگارش ، هواى نفس خويش را نافرمانى كند .

( غرر الحكم : ۵۰۲۵ )

امام على عليه السلام :

خَيرُ النّاسِ  ، مَن طَهَّرَ مِن الشّهَواتِ نَفْسَهُ و قَمَعَ غَضبَهُ  و أرْضى ربَّهُ .

بهترين مردمان  ، كسى است كه نفس خويش را از شهوات پاك كند و خشم خويش را در هم شكند و پروردگارش را خشنود سازد .

( غرر الحكم : ۵۰۲۶ )

امام على عليه السلام :

 خَيرُ النّاسِ  ، مَن إنْ اُغْضِبَ ، حَلُمَ  و إنْ ظُلِمَ ، غَفَرَ و إنْ اُسِيءَ إلَيهِ  ، أحْسَنَ .

 بهترين انسان  ، كسى است كه هر گاه به خشم آورده شود  ، بردبارى نشان دهد و هر گاه به او ستم شود ،  گذشت كند و چون به وى بدى شود ، او خوبى كند .

(غرر الحكم : ۵۰۰۰ )

امام على عليه السلام :

 خَيرُ النّاسِ ، مَن تَحمَّلَ مَؤونَةَ النّاسِ .

 بهترين مردم ، كسى است كه بار زحمتِ مردم را به دوش كشد.

( غرر الحكم : ۵۰۰۲ )

امام صادق عليه السلام :

خِيارُكُم ، سُمَحاؤكُم و شِرارُكُم  ، بُخَلاؤكُم .

بهترينِ شما ، بخشنده ترين شما هستند و بدترينِ شما ، بخيل ترينتان .

( بحار الأنوار : ۷۳/۳۰۷/۳۴ )

امام صادق عليه السلام :

إنّ خَيرَ العِبادِ مَن يَجتَمِعُ فيهِ خَمسُ خِصالٍ :

إذا أحسَنَ  ، اسْتَبْشَرَ  و إذا أساءَ ، اسْتَغْفَرَ

 و إذا اُعْطِيَ ، شَكَرَ  و إذا ابتُلِيَ ، صَبرَ ، و إذا ظُلِمَ  ، غَفرَ .

 بهترين بندگان كسى است كه پنج خصلت در او باشد :

هر گاه خوبى كند ، شاد شود .اگر بدى كند ،  بخشش طلبد .

هرگاه چيزى به او داده شود ، سپاسگزارى كند . هر گاه گرفتار شود ، شكيبايى ورزد و هر گاه كسى به او ستم كند ، گذشت كند .

( بحار الأنوار : ۷۸/۲۰۶/۶۳ )

بهترين مؤمنان :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

خَيرُكُم  ، مَن أعانَهُ اللّه ُ على نَفْسِهِ ؛  فمَلَكَها .

 بهترين شما  ، كسى است كه خداوند او را در برابر نفسش يارى رساند و در نتيجه ؛ زمام آن را در اختيار گيرد .

( تنبيه الخواطر : ۲/۱۲۲ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 خَيرُكُم ، مَن عَرَفَ سُرعَةَ رِحْلَتِهِ  ؛ فتَزوَّدَ لَها .

بهترين شما ، آن كسى است كه مى داند بزودى بايد [از اين سراى دنيا ]كوچيد ؛ پس ره توشه بردارد .

( تنبيه الخواطر : ۲/۱۲۳ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 خَيرُكُم  ،مَن ذَكّرَكُم باللّه ِ  ، رُؤيتُهُ .

 بهترين شما ، كسى است كه ديدن او، شما را به ياد خدا اندازد .

( تنبيه الخواطر : ۲/۱۲۳ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

خَيرُكُم  ،مَن دعاكُم إلى فِعلِ الخَيرِ

 بهترين شما ، آن كسى است كه شما را به كار خوب فرا خواند .

( تنبيه الخواطر : ۲/۱۲۳ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

خَيرُكُم  ، المُتَنَزِّهونَ عنِ المَعاصي و الذُّنوبِ .

 بهترين شما  ، آنانند كه از معاصى و گناهان پاكدامنند .

( تنبيه الخواطر : ۲/۱۲۳ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

خَيرُكُم  ، مَن أطْعَمَ الطَّعامَ  و أفْشى السّلامَ  و صلّى و النّاسُ نِيامٌ .

بهترين شما ، كسى است كه مردم را اطعام كند ، به همگان سلام گويد و شب هنگام كه مردم خوابند، او نماز گزارد .

(  الخصال : ۹۱/۳۲ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

خَيرُكُم  ، مَن أطابَ الكلامَ  و أطْعَمَ الطَّعامَ  و صلّى باللّيلِ و النّاسُ نِيامٌ .

بهترين شما  ، آن كسى است كه سخن نيكو بگويد و اطعام كند و شب هنگام كه مردم خوابند ، او نماز بگزارد .

( بحار الأنوار : ۷۴/۳۸۳/۹۳ )

   الأمالى للطوسى ـ به نقل از ابن عباس ـ :

قيلَ : يا رسولَ اللّه ِ!  أيُّ الجُلَساءِ خَيرٌ ؟

قالَ : مَن ذَكَّركُم باللّه ِ ، رُؤيَتُهُ  و زادَكُم في عِلمِكُم ، مَنْطِقُهُ  و ذَكَّرَكُم بِالآخِرَةِ ، عَمَلُهُ .

به پيامبر خدا عرض شد : اى رسول خدا ! كدام همنشين بهتر است ؟ 

فرمود : آن كه ديدنش شما را به ياد خدا اندازد و گفتارش بر دانش شما بيفزايد و عملش آخرت را به ياد شما آورد .

( الأمالي للطوسي : ۱۵۷/۲۶۲ )

بهترين كار :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

خَيرُ الاُمورِ  ،عَزائمُها  و شَرُّ الاُمورِ ، مُحْدَثاتُها .

 بهترين كارها  ، فرايض است و بدترين كارها  ، بدعتهاست .

(  الاختصاص : ۳۴۲ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 خَيرُ الاُمورِ  ، خَيرُها عاقِبَةً .

بهترين كارها ،  نيك فرجامترين آنهاست .

(  الأمالي للصدوق : ۵۷۶/۷۸۸ )

امام على عليه السلام :

خَيرُ الاُمورِ ، ما أسْفَرَ عنِ اليَقينِ

 بهترين كارها ، آن است كه به يقين بينجامد.

( غرر الحكم : ۴۹۶۷ )

امام على عليه السلام :

خَيرُ الاُمورِ ، ما عَرِيَ عنِ الطَّمَعِ .

بهترين كارها ، آن است كه از طمع به دور باشد .

( غرر الحكم : ۴۹۷۳ )

امام على عليه السلام :

 خَيرُ الاُمورِ ، ما سَهُلَتْ مَبادِئُهُ و حَسُنَتْ خَواتِمُهُ  و حُمِدَتْ عواقِبُهُ .

 بهترين كارها  ، آن است كه آغازش آسان ، پايانش خوش و پيامدهايش پسنديده باشد.

( غرر الحكم : ۵۰۳۲ )

امام على عليه السلام :

 خَيرُ الاُمورِ ، النَّمَطُ الأوسَطُ ؛

إلَيهِ يَرجِعُ الغالي و بهِ يَلْحَقُ التّالي .

بهترين كارها روش ميانه است ؛

 كه تند رونده به سوى آن برمى گردد و عقب مانده به آن مى رسد .

( غرر الحكم : ۵۰۵۹ )

امام على عليه السلام :

 اُوصيكُم عِبادَ اللّه ! بتَقوى اللّه ِ ؛

فإنّها خَيرُ ما تَواصى العِبادُ بهِ  و خَيرُ عَواقِبِ الاُمورِ  ،عِند اللّه ِ .

اى بندگان خدا ! شما را به تقواى خدا سفارش مى كنم ؛

زيرا اين ، بهترين سفارشى است كه بندگان به يكديگر مى كنند و در پيشگاه خداوند ، بهترين پايان امور است .

( نهج البلاغة : الخطبة ۱۷۳ )

امام كاظم عليه السلام :

خَيرُ الاُمورِ  ، أوْسَطُها .

بهترين كارها ،  ميانه و معتدلترين آنهاست .

( بحار الأنوار : ۷۶/۲۹۲/۱۶ )

كار خوبِ اندك را نبايد كوچك شمرد :

امام على عليه السلام :

افْعَلوا الخَيرَ و لا تَحْقِرُوا مِنهُ شيئا ؛

فإنَّ صَغيرَهُ ، كَبيرٌ و قَليلَهُ ، كَثيرٌ .

 كار خوب را انجام دهيد و چيزى از آن را كوچك مشماريد ؛

زيرا خُرد آن  ، بزرگ است و اندك آن  ، بسيار.

( نهج البلاغة : الحكمة ۴۲۲ )

امام صادق عليه السلام :

 لا تُصَغِّرْ شيئا مِن الخَيرِ ؛

 فإنّكَ تَراهُ غدا  ، حَيثُ يَسُرُّكَ .

 كار خوب را هرگز خُرد مشمار؛

زيرا فردا [ ى قيامت ] آن را طورى مى بينى كه شادمانت مى كند .

( بحار الأنوار : ۷۱/۱۸۲/۳۷ )

جز اينان خير نبينند :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 لا خَيرَ في عَيشٍ إلاّ لرجُلَينِ :

عالِمٌ مُطاعٌ  و مُسْتَمِعٌ واعٍ

در زندگى جز دو كس را خيرى نبوَد :

عالِمى كه فرمانش بُرده شود و شنونده اى كه سخن را بفهمد .

( بحار الأنوار: ۷۷/۱۶۸/۶ )

امام على عليه السلم :

 لا خَيرَ في الدُّنيا إلاّ لرَجُلَينِ :

رجُلٌ أذنَبَ ذُنوبا  ، فهُوَ يَتَدارَكُها بالتّوبَةِ

 و رجلٌ يُسارِعُ في الخَيراتِ .

 در دنيا جز دو كس را خيرى نبوَد :

يكى  آن كه گناهى كند و با توبه آن را جبران نمايد

و ديگرى كسى كه در كارهاى خوب شتاب ورزد .

( نهج البلاغة : الحكمة ۹۴ )

امام على عليه السلام ـ همواره ـ مى فرمود :

لا خَيرَ في الدُّنيا إلاّ لأحَدِ رجُلَينِ : 

رجُلٌ يَزْدادُ كُلَّ يَومٍ إحْسانا

 و رجُلٌ يَتَدارَكُ سَيّئةً بالتّوبَةِ .

 در دنيا جز دو كس خير نبينند :

كسى كه هر روز بر احسان و نيكوكارى خود مى افزايد

و كسى كه گناهش را با توبه جبران مى كند .

( بحار الأنوار: ۷۳/۱۲۱/۱۱۰ )

بهترين اخلاق :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود :

 أ لا أدلُّكُم على خَيرِ أخْلاقِ الدُّنيا و الآخِرَةِ ؟

قالوا : بلى ، يا رسولَ اللّه ِ !

قالَ : مَن وصَلَ   مَن قَطَعهُ

و أعطى مَن حَرمَهُ  و عَفا   عَمّنْ ظَلَمهُ .

 آيا شما را به بهترين اخلاق دنيا و آخرت راهنمايى نكنم ؟

عرض كردند : بفرماييد ، اى رسول خدا !

حضرت فرمود : كسى كه با آن كه از او بريده است  ، پيوند برقرار كند  

و به كسى كه از او دريغ كرده است ، عطا كند و از كسى كه به او ستم كرده است  ، درگذرد.

( بحار الأنوار: ۷۴/۱۰۲/۵۶ )

بحار الأنوار : پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود :

 أ لا اُخبِرُكُم بخَيرِ أخْلاقِ أهلِ الدُّنيا و الآخِرَةِ ؟

قالوا : بلى  ، يا رسولَ اللّه ِ!

فقالَ : إفْشاءُ السّلامِ في العالَمِ .

 آيا شما را از بهترين اخلاق اهل دنيا و آخرت خبر ندهم ؟

عرض كردند : بفرماييد ، اى رسول خدا !

حضرت فرمود : سلام كردن به همگان .

( بحار الأنوار: ۷۶/۱۲/۵۰ )

آن كه به خيرش اميدى نيست : 

امام صادق عليه السلام :

 ثَلاثٌ مَن لَم تكُنْ فيهِ ، فلا يُرْجى خَيرُهُ أبَدا :

مَن لَم يَخْشَ اللّه َ في الغَيبِ و لَم يَرْعَوِ عِندَ الشَّيبِ و لَم يَستَحيِ مِن العَيبِ .

 سه چيز است كه در هر كس نباشد، هرگز به خير او اميدى نيست :

كسى كه در نهان از خدا نترسدو در پيرى [از گناه] باز نايستد و از عيب و ننگ شرم نداشته باشد .

( الأمالي للصدوق : ۴۹۷/۶۷۹ )

معيار خوبى و بدى : 

امام على عليه السلام : 

 إنّ الخَيرَ و الشّرَّ لا يُعْرَفانِ إلاّ بالنّاسِ .

فإذا أرَدتَ أنْ تَعرِفَ الخَيرَ  ، فَاعْمَلِ الخَيرَ . تَعرِفْ أهلَهُ

 و إذا أرَدتَ أنْ تَعرِفَ الشَّرَّ  ، فاعْمَلِ الشَّرَّ  .تَعرِفْ أهلَهُ .

خوبى و بدى جز با مردم شناخته نمى شوند .

پس اگر خواهى كه خوبى را بشناسى ، خوبى كن . اهل آن را مى شناسى

و اگر خواهى بدى را بشناسى، بدى كن. اهلش را مى شناسى .

( بحار الأنوار : ۷۸/۴۱/۲۶ )

صفات اهل خير : 

بحار الأنوار : در حديث معراج آمده است :

يا أحمدُ ! إنَّ أهلَ الخَيرِ و أهلَ الآخِرَةِ  ، رَقيقَةٌ وُجوهُهم، كثيرٌ حَياؤهُم .

قليلٌ حُمْقُهُم ، كثيرٌ نَفْعُهُم ، قليلٌ مَكْرُهُم .

النّاسُ مِنْهم في راحَةٍ و أنفسُهُم مِنْهم في تَعَبٍ .

 كلامُهُم مَوْزونٌ . مُحاسِبينَ لأنفُسِهِم  ، مُتْعِبينَ لَها .

تَنامُ أعيُنُهم و لا تَنامُ قلوبُهُم .

أعينُهُم باكِيَةٌ  و قُلوبُهُم ذاكِرَةٌ .

إذا كُتِبَ النّاسُ مِن الغافِلينَ  ، كُتِبوا مِن الذّاكِرينَ ···

لا يَشْغَلُهُم عَنِ اللّه ِ شَيءٌ طَرْفَةَ عَينٍ  

و لا يُريدونَ كَثْرَةَ الطَّعامِ  و لا كَثرةَ الكلامِ  و لا كَثرةَ اللِّباسِ .

النّاسُ عِندَهُم مَوْتى و اللّه ُ عِندَهُم حيٌّ قَيّومٌ .

 اى احمد! همانا اهل خير و اهل آخرت  ، مردمانى كم رو و پر شرم هستند .

نادانيشان اندك است و سودشان  بسيار و مكرشان  اندك .

 مردم  از دست آنان آسوده اند و خودشان از خويشتن در رنجند .

سخنشان  سنجيده است . از نفسهاى خود حساب مى كشند و آن را سرزنش مى كنند .

  چشمانشان مى خوابد  ، اما دلهايشان نمى خوابد .

ديدگانشان گريان است ، دلهايشان به ياد خداست . 

آن گاه كه مردم در غفلت به سر مى برند ، آنان در زمره ذاكرين هستند ···

هيچ چيز لحظه اى آنان را از خدا باز نمى دارد .  

نه خواهان خوراك زيادند و نه خواستار پر گويى و نه خواهان پوشاك زياد .

مردم نزد آنان مردگانند و خدا در نظرشان زنده و قيّوم .

( بحار الأنوار : ۷۷/۲۴/۶ )

امام على عليه السلام :

 ألاَ و إنّ اللّه َ سبحانَهُ قد جَعلَ للخَيرِ أهلاً و للحقِّ دَعائمَ  و للطّاعَةِ عِصَما .

 بدانيد كه خداوند سبحان براى خير و خوبى اهلى قرار داده است و براى حقّ ستونهايى  و براى طاعت و بندگى نگاه دارانى.

( نهج البلاغة: الخطبة ۲۱۴)

امام على عليه السلام :

 سُنّةُ الأخْيارِ ، لِينُ الكلامِ  و إفْشاءُ السّلامِ .

 نرمى در گفتارو سلام گفتن به همگان، شيوه نيكان است .

(غرر الحكم : ۵۵۶۵ )

برتر از خوبى :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

خَيرٌ مِن الخَيرِ ، مُعْطِيهِ .

 خوب تر از خوبى  ، كسى است كه خوبى مى كند .

( بحار الأنوار : ۷۷/۱۶۱/۱۷۳ )

امام على عليه السلام :

فاعِلُ الخَيرِ  ،خَيرٌ مِنهُ  و فاعِلُ الشّرِّ ، شَرٌّ مِنهُ .

خوبى كننده، بهتر از خودِ خوبى است و بدى كننده ، بدتر از خودِ بدى است .

( نهج البلاغة : الحكمة ۳۲ )

امام على عليه السلام :

افعَلوا الخَيرَ ما اسْتَطَعتُم ؛

 فخَيرٌ مِن الخَيرِ، فاعِلُهُ .

 تا مى توانيد خوبى كنيد ؛

زيرا بهتر از خودِ خوبى، انجام دهنده آن است .

( غرر الحكم : ۲۵۳۲ )

امام على عليه السلام :

لَيسَ بخَيرٍ مِنَ الخَيرِ  ، إلاّ ثَوابُهُ .

چيزى بهتر از خوبى وجود ندارد ، مگر پاداش آن .

( غرر الحكم : ۷۴۸۷ )

امام صادق عليه السلام :

 أحْسنُ مِن الصِّدقِ ، قائلُهُ  و خَيرٌ مِن الخَيرِ ، فاعِلُهُ .

 بهتر از راستگويى  ، راست گوست، و بهتر از خوبى  ، كسى است كه خوبى مى كند.

(  الأمالي للطوسي: ۲۲۳/۳۸۵ )

امام هادى عليه السلام :

خَيرٌ مِن الخَيرِ، فاعِلُهُ

 و أجمَلُ مِن الجَميلِ ، قائلُهُ

و أرجَحُ مِن العِلمِ  ، حامِلُهُ .

از خوبى بهتر، كسى است كه خوبى مى كند

و از زيبايى زيباتر، كسى است كه زيبا مى گويد

و از علم برتر ، كسى است كه دارنده آن است.

( بحار الأنوار : ۷۸/۳۷۰/۴ )

دروازه هاى خوبى :

مجمع البيان ـ به نقل از معاذ بن جبل ـ : پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود :

 إنْ شِئتَ أنْبأتُكَ بِأبْوابِ الخَيرِ !

قالَ : قلتُ : أجَلْ ، يا رسولَ اللّه ِ !

قالَ : الصّومُ جُنّةٌ  و الصّدَقةُ تُكَفِّرُ الخَطيئةَ و قِيامُ الرّجُلِ في جَوفِ اللّيلِ يَبتَغي وَجهَ اللّه ِ .

 ثُمَّ قَرأَ هذهِ الآيةِ : « تَتَجافى جُنوبُهُم عنِ المَضاجِعِ » .
 

آيا مى خواهى تو را از ابواب خوبى آگاه كنم ؟

معاذ مى گويد: عرض كردم: آرى ، اى پيامبر خدا !

حضرت فرمود : روزه كه سپرى است و صدقه كه گناه را مى زدايد و برخاستن در دل شب براى طلب رضاى خدا .

سپس اين آيه را تلاوت كرد : « از بسترهاى خود پهلو تهى مى كنند » .( السجدة : ۱۶ )

( مجمع البيان : ۸/۵۱۸ )
 

الكافي : امام باقر عليه السلام به سليمان بن خالد فرمود :

انْ شِئتَ أخْبَرْتُكَ بأبْوابِ الخَيرِ !

قلتُ : نعم ، جُعِلتُ فِداكَ .

قالَ : الصّومُ جُنّةٌ مِن النّارِ و الصّدَقةُ تَذهَبُ بالخَطيئةِ و قِيامُ الرّجُلِ في جَوفِ اللّيلِ بذِكرِ اللّه ِ .

 اگر بخواهى تو را با دروازه هاى خوبى آشنا مى كنم !

[ سليمان مى گويد : ] عرض كردم : آرى ، فدايت شوم .

فرمود : روزه سپرى در برابر آتش است و صدقه گناه را مى برد  و برخاستن در دل شب براى ذكر و ياد خدا.

(  الكافي : ۲/۲۴/۱۵ )

المحاسن : امام صادق عليه السلام به على بن عبد العزيز فرمود :

 أ لاَ اُخبِرُكُ بأبْوابِ الخَيرِ؟

 الصّومُ جُنّةٌ  و الصّدَقَةُ تَحُطُّ الخَطيئةَ  و قِيامُ الرّجُلِ في جَوفِ اللّيلِ يُناجي ربَّهُ .

ثُمَّ قَرأَ: « تَتَجافى جُنوبُهُم عنِ المَضاجِعِ » .

آيا تو را از دروازه هاى خوبى آگاه نكنم؟

روزه كه سپر است  و صدقه كه گناه را پاك مى كند و برخاستن آدمى در دل شب براى مناجات با پروردگارش .

سپس اين آيه را تلاوت كرد: « از بسترهاى خود پهلو تهى مى كنند ». ( السجدة : ۱۶ )

( المحاسن : ۱/۴۵۰/۱۰۳۸ )

ارزش راهنمايى كردن به كار خوب : 

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

الدّالُّ على الخَيرِ ، كفاعِلِهِ .

كسى كه به كار خوب راهنمايى كند، مانند كسى است كه آن را انجام داده است .

( كنز العمّال : ۱۶۰۵۲ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

دليلُ الخَيرِ ، كفاعِلِهِ .

راهنماى به خوبى ، مانندِ كننده كار خوب است .

( كنز العمّال : ۱۶۰۵۴ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن دَلَّ على خَيرٍ ، فلَهُ مِثْلُ أجْرِ فاعِلِهِ .

 اجر كسى كه به كار خوبى راهنمايى كند، مانند اجر كسى است كه آن را انجام دهد.

( صحيح مسلم : ۳/۱۵۰۶/۱۳۳  )

برگزيده هاى خداوند : 

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 إنَّ اللّه َ تباركَ و تعالى اخْتارَ مِن الكلامِ ، أربَعةً  و مِن الملائكةِ ، أربَعةً ، و مِن الأنبياءِ ، أربَعةً و مِن الصّادقينَ ، أربَعةً

و مِن الشُّهداءِ ، أربَعةً  و مِن النّساءِ ، أربَعةً و مِن الشُّهورِ  ،أربَعةً  و مِن الأيّامِ ، أربَعةً   و مِن البِقاعِ  ،أربَعا  .

فأمّا خِيَرتُهُ مِن الكلامِ : فسُبحانَ اللّه ِ و الحَمدُ للّه ِ  و لا إلهَ إلاّ اللّه ُ  و اللّه ُأكبرُ .

فمَن قالَها عُقَيْبَ كُلِّ صلاةٍ كَتبَ اللّه ُ ، لَه عَشْرَ حَسناتٍ  و مَحا عَنه عَشرَ سيّئاتٍ  و رَفع لَه عَشرَ دَرَجاتٍ 

و أمّا خِيَرتُهُ مِن الملائكةِ : فجَبرئيلُ  و مِيكائيلُ ، و إسْرافيلُ ، و عِزْرائيلُ 

و أمّا خِيَرتُهُ مِن الأنبياءِ : فاخْتارَ إبراهيمَ خليلاً  و موسى كَليما و عيسى رُوحا ، و محمّدا حَبيبا

و أمّا خِيَرتُهُ مِن الصِّدّيقينَ : فيُوسُفُ الصِّدّيقُ و حَبيبٌ النَّجّارُ  و عليُّ بنُ أبي طالبٍ

و أمّا خِيَرتُهُ مِن الشُّهداءِ : فيحيى بنُ زَكَريّا  و جِرْجيسُ النَّبيُّ  و حَمزَةُ بنُ عبدِ المطّلبِ  و جعفرٌ الطّيّارُ

و أمّا خِيَرتُهُ مِن النّساءِ : فمَريمُ بنتُ عِمرانَ  و آسيةُ بنتُ مُزاحِمٍ امرأةُ فِرعَونَ  و فاطمةُ الزّهراءُ  و خديجةُ بنتُ خُوَيلِدٍ

و أمّا خِيَرتُهُ مِن الشُّهورِ : فرَجبٌ  و ذو القَعْدةِ  و ذو الحِجّةِ  و مُحرَّمُ  و هِي الأربعُ الحُرُمُ

و أمّا خِيَرتُهُ مِن الأيّامِ : فيَومُ الفِطْر و يَومُ عَرَفةَ و يَومُ الأضْحى  و يَومُ الجُمعةِ

و أمّا خِيرَتُهُ مِن البِقاعِ : فمَكَّةُ  و المَدينَةُ  و بَيتُ المَقدِسِ  و فارَ التّنُّورُ بالكوفَةِ

و إنّ الصّلاةَ بمكّةَ بِمئةِ ألفِ صلاةٍ  و بالمَدينَةِ بخَمسٍ و سَبعينَ ألفَ صلاةٍ  

و ببَيتِ المَقْدِسِ بخمسينَ ألفَ صلاةٍ  و بالكوفةِ بخمسٍ و عشرينَ ألفَ صلاةٍ .

خداوند تبارك و تعالى از سخن، چهار كلام را برگزيد و از فرشتگان، چهار فرشته را  و از پيامبران، چهار پيامبر را و از صديقان، چهار صديق را 

و از شهيدان، چهار شهيد را و از زنان، چهار زن را و از ماه ها، چهار ماه را و از روزها، چهار روز را و از سرزمينها . چهار سرزمين را . 

و اما بهترين سخنان برگزيده او اينهاست : سبحان اللّه و الحمد للّه و لا إله إلاّ اللّه و اللّه أكبر .

هر كس پس از هر نمازى اين چهار جمله را بگويد، خداوند براى او ده حسنه بنويسد و ده گناه او را پاك كند و ده درجه او را بالا برد

و اما فرشتگان برگزيده اش اينهايند : جبرئيل ، ميكائيل ، اسرافيل و عزرائيل

و اما پيامبران برگزيده اش : خداوند ابراهيم را خليل خود برگزيد و موسى را كليم ( همسخن خود) و عيسى را روح [خود ] و محمّد را حبيب [خود]

و اما صديقان برگزيده او بدين قرار است : يوسف صدّيق ، حبيب نجّار و على بن ابى طالب

و اما شهيدان برگزيده اش اينانند : يحيى بن زكريا ، جرجيسِ پيامبر ، حمزة بن عبد المطّلب و جعفر طيّار

و انتخاب او از ميان زنان اينهاست : مريم دختر عمران ، آسيه دختر مزاحم و همسر فرعون ، فاطمه زهرا و خديجه دخت خويلد

و اما ماههاى برگزيده اش عبارت است از : رجب ، ذو القعده ، ذو الحجّه و محرّم ، كه چهار ماه حرامند

و اما روزهاى برگزيده اش اينهاست : روز عيد فطر ، روز عرفه، روز عيد قربان و روز جمعه

و اما سرزمين هاى برگزيده او اينهاست: مكّه، مدينه، بيت المقدس و محل فوران تنور [كه در مسجد] كوفه است .

نماز خواندن در مكّه، برابر با صد هزار نماز است و در مدينه، برابر با هفتاد و پنج هزار نماز

و در بيت المقدس، برابر با پنجاه هزار نماز و در كوفه، برابر با بيست و پنج هزار نماز .

( النوادر للراوندي (المستدركات) : ۲۶۰/۵۲۶- نام صديق چهارم در مأخذ نيامده است . شايد او ، چنان كه در روايات آمده ، همان خربيل مؤمن آل فرعون باشد . اين حديث با سندى ديگر و اختلاف در برخى عبارت ها در الخصال ، (۲۲۵ / ۵۸) آمده است، اما در آن از صديقان نامى به ميان نيامده است . )

 

میزان الحکمه،جلد سوم.