امام حسین و قرآن: مؤمن آل فرعون در عاشورا
۲۲ بهمن ۱۳۹۳ 0 اهل بیت علیهم السلامقلب اولیاء خدا تجلیگاه آیات قرآن و همه شئون حیات ایشان آیینه تمام نمای آیات الهی است. امام حسین علیه السلام, آن حجت آسمانی و قرآن ناطق, هر لحظه از حیات با برکتش تصویری از آیات قرآن بود. حسین ابن علی علیه السلام چنان زیست که اگر تاریخ زندگیش را چون صفحاتی گرد هم آریم چیزی جز قرآن کریم فرا هم نیاید. در نوشتار پیش رو آیه ای از قرآن را در آیینه حیات او به نظاره می نشینیم
«وَقالَ رَجُلٌ مُؤْمِنٌ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَكْتُمُ إِيمانَهُ ...». «غافر/28»
و مردى مؤمن از خاندان فرعون، كه ايمان خود را نهان مىداشت، گفت: ....
يكى از حاضران حادثه كربلا مىگويد:
زهير بن القين، سوار بر اسب و سلاح بر تن، به سوى ما آمد و گفت: اى اهل كوفه! از عذاب الهى بترسيد. حق است بر مسلمان كه براى برادر مسلمان خود، خيرخواهى كند و ما تا اين لحظه، كه شمشير بين ما نيامده است، برادرانِ هم و بر يك دين و ملتيم؛ ولى هنگامى كه شمشير در كار آمد، آن حرمت از بين خواهد رفت و ما يك امت و شما امت ديگر خواهيد بود و خداوند، ما و شما را به وسيله ذريه پيامبرش، محمد صلى الله عليه و آله آزمايش مىكند تا بنگرد كه ما و شما چه كار مىكنيم. ما شما را به يارى آنان و رها كردن طاغى فرزند طاغى، عبيداللَّه بن زياد فرا مىخوانيم كه جز بدى و قطع دستها و پاها و كوركردن چشمها و مثله كردن و دار زدن و كشتن بزرگان شما و قاريان قرآن، مانند حجر بن عدى و ياران او و هانى بن عروه، چيزى نديده و نخواهيد ديد.
آنان به زهير بدگويى كرده، بر ابنزياد مدح و ثنا فرستادند و گفتند:
به خدا سوگند! ما از اينجا نمىرويم تا اين كه رفيق تو و همراهانش را به قتل برسانيم يا اين كه آنان را نزد امير، عبيداللَّه بن زياد بفرستيم.
زهير گفت:
اى بندگان خدا! راستى كه فرزندان فاطمه، شايسته تر به دوست داشتن و يارى كردنند از فرزند سميه. حال اگر آنان را يارى نمى كنيد، به قتل آنان اقدام نكنيد. اين مرد (حسين عليه السلام) و يزيد را واگذاريد و هيچ يك را يارى نکنید. يزيد بى آن كه حسين را به قتل برساند، از طاعت شما خشنود است. شمر تيرى به سوى او روانه كرد و گفت: ساكت باش! خدا صداى تو را خاموش گرداند كه ما را با پرگويى خودت خسته كردى.
زهير پاسخ داد:
من با تو سخن نمىگويم. تو يك حيوانى. به خدا سوگند گمان نمى كنم كه تو حتى دو آيه از كتاب خدا، قرآن را درست و استوار بدانى. پس تو را به خزى و خوارى روز قيامت و عذاب دردناك، بشارت باد!
شمر گفت:
خداوند تو و رفيقت را به زودى خواهد كشت. زهير پاسخ داد: آيا مرا از مرگ مى ترسانى؟ به خدا سوگند! مرگ به همراه حسين، نزد من محبوبتر از حيات جاويدان با شما است. آنگاه رو به مردم كرده، با صداى بلند گفت: اى بندگان خدا! اين احمق و سبكسر جفاكار، شما را فريب ندهد كه به خدا سوگند! شفاعت محمد صلى الله عليه و آله به گروهى كه خون ذريه و اهلبيت او را بريزند، نخواهد رسيد.
در اين هنگام، مردى او را صدا زد و گفت:
اباعبداللَّه مىفرمايد: بيا كه به جان خودم! اگر مؤمن آل فرعون، قوم خود را نصيحت كرد و همه كوشش خود را براى ابلاغ حق به آنان به كار برد، تو نيز اين مردم را نصيحت كردى و ابلاغ كردى، اگر نصيحت و خيرخواهى و ابلاغ براى آنان سودى داشته باشد. «نفس المهموم، ص 242 و 243»
در اين عبارت، امام حسين عليه السلام از شخصيتى الهى، يعنى مؤمن آل فرعون ياد كرده، آياتى از قرآن كريم را كه درباره او است، ياد مىكند و رفتار فداكارانه زهير را مىستايد و او را همتاى مؤمن آل فرعون قرار مى دهد؛ زيرا همانگونه كه او در نصحيت و خيرخواهى قوم خود كوتاهى نكرد، زهير نيز كوتاهى نكرد و آنچه شايسته خيرخواهى درباره مردم بود، انجام داد. خداوند متعال، در قرآن كريم، داستان او را چنين بيان مىكند:
هنگامى كه موسى فرعون و اصحابش را به سوى خداى يگانه دعوت كرد، فرعون گفت: بگذاريد موسى را بكشم؛ زيرا مىترسم او آيين شما را تغيير دهد يا در زمين فساد كند. در اين هنگام، مرد مؤمنى از آلفرعون، كه ايمان خود را پنهان مى داشت، گفت: آيا مىخواهيد مردى را بكشيد براى اينكه مىگويد: پروردگار من اللَّه است، در حالىكه او دلايل روشنى از سوى پروردگارتان براى شما آورده است؟! اگر دروغگو باشد، دروغش به ضرر خود او است و اگر راستگو باشد (دست كم) بعضى از عذابهايى را كه وعده مىدهد، به شما خواهد رسيد. راستى كه خداوند كسى را كه اسرافكار و بسيار دروغگو است، هدايت نخواهد كرد. اى قوم من! امروز حكومت و ملك از آن شما است و پيروزيد. اگر عذاب خدا بر ما فرود آيد، چه كسى ما را يارى خواهد كرد؟فرعون گفت: من جز آنچه را معتقدم، به شما ارائه نمى كنم و شما را جز به راه صحيح راهنمايى نمىكنم (راهى جز همان كشتن موسى نيست). آن مرد باايمان گفت: اى قوم من! من بر شما از روزى همانند روز احزاب (و عذاب اقوام گذشته) بيمناكم و از عادتى مانند عادت قوم نوح و عاد و ثمود و كسانى كه بعد از آنان بودند، مىترسم و خداوند براى بندگانش ستمى نخواهد خواست. اى قوم! من بر شما از روزى كه مردم يكديگر را صدا مىزنند، بيمناكم، همان روزى كه روى مى گردانيد و فرار مى كنيد؛ اما پناهگاه و نگهبانى از عذاب الهى براى شما نيست و خداوند هر كس را گمراه سازد،هدايت كنندهاى از براى او نخواهد بود. «غافر/ 28- 33 و 38- 43»
مؤمن آل فرعون، در دعوت و خيرخواهى هاى كم نظير و دلسوزى هاى بى دريغ براى مردم، چيزى را فروگذار نكرد و بيشتر از اندازه انتظار، به ارشاد و راهنمايى آنان پرداخت و حق دلسوزى درباره آنان را ادا كرد.
امام حسين عليه السلام درباره خيرخواهى هاى شفاف و روشن و اندرزهاى بى دريغ زهير، يادى از مؤمن آل فرعون فرمود و ياور فداكار خود را به او تشبيه كرد و با اين تشبيه، همه اين آيهها را به ذهنها تداعى فرمود كه زهير نيز در برابر فرعون زمان و حاميان او اين مطالب را ايراد كرد. او وظيفه روشنگرى خود را در برابر مردم و نيز وفادارى به امام زمان خود را به انجام رساند و مورد تشويق و قدردانى حضرت امام حسين عليه السلام قرار گرفت.
منبع:امام حسین و قرآن, محمد جواد مغنیه