کیفیت ورود به درگاه كرم خدا در محضر ضيافت او
۰۴ اسفند ۱۳۹۴ 0 ادعیه و زیاراتالجزء الأول؛ أبواب أحكام شهر رمضان؛ الباب الرابع فيما نذكره مما يختص بأول ليلة من شهر رمضان؛ فصل فيما نذكره من كيفية الدخول على كرم الله جل جلاله في حضرة ضيافته و دار رحمته التي فتحها بدخول شهر رمضان
جلد اول، باب های احکام ماه رمضان؛ باب چهارم از اعمالی که مختص شب اول ماه رمضان است؛ فصل پنجم: کیفیت ورود به درگاه كرم خدا در محضر ضيافت و سراى رحمت که به هنگام ورود ماه رمضان باز می گردند:
رَوَيْنَاهُ بِإِسْنَادِنَا إِلَى الْمِسْمَعِيِّ وَ إِلَى مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ
«مسمعى» و «معاوية بن عمّار» مى گويند:
أَنَّهُمَا سَمِعَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يُوصِي وُلْدَهُ إِذَا دَخَلَ شَهْرُ رَمَضَانَ اجْتَهِدُوا أَنْفُسَكُمْ فِي هَذَا الشَّهْرِ فَإِنَّ فِيهِ تُقَسَّمُ الْأَرْزَاقُ وَ
امام صادق-عليه السّلام-در سفارش خود به فرزندانش فرمود: «هنگامى كه ماه رمضان وارد شد، در انجام عبادت سخت كوشى كنيد، زيرا روزى ها در آن تقسيم مى گردد
تُكْتَبُ الْآجَالُ وَ فِيهِ يُكْتَبُ وَفْدُ اللَّهِ الَّذِينَ يَفِدُونَ إِلَيْهِ وَ فِيهِ لَيْلَةٌ الْعَمَلُ فِيهَا خَيْرٌ مِنَ الْعَمَلِ فِي أَلْفِ شَهْرٍ
و سرآمد عمر انسان‌ها نوشته مى شود و نيز [نام] افرادى كه قرار است بر خدا وارد شوند [حاجيان]نوشته مى شود و شبى در آن قرار دارد كه عمل در آن از عمل هزار ماه بهتر است.»
وَ رَوَى عَلِيُّ بْنُ عَبْدِ الْوَاحِدِ فِي كِتَابِ عَمَلِ شَهْرِ رَمَضَانَ بِإِسْنَادِهِ إِلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع
در حديث ديگر كه «علىّ بن عبد الواحد» در كتاب «عمل شهر رمضان» آورده، از امير مؤمنان-عليه السّلام-آمده است:
عَلَيْكُمْ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ بِالاسْتِغْفَارِ وَ الدُّعَاءِ أَمَّا [فإن] الدُّعَاءُ فَيَدْفَعُ [ليدفع] عَنْكُمُ الْبَلَاءَ وَ أَمَّا الِاسْتِغْفَارُ فَيَمْحُو ذُنُوبَكُمْ
«بر شما باد در ماه رمضان به آمرزش خواهى و دعا؛ زيرا دعا، بلا را دفع مى كند و استغفار، گناهانتان را مى زدايد.»
وَ رَأَيْتُ فِي الْجُزْءِ الثَّانِي مِنْ تَارِيخِ النَّيْسَابُورِ فِي تَرْجَمَةِ خَلَفِ بْنِ أَيُّوبَ الْعَامِرِيِّ بِإِسْنَادِهِ إِلَى النَّبِيِّ ص
در جزء دوّم كتاب «تاريخ نيشابور» در شرح حال «خلف بن ايوب عامرى» آمده است:
أَنَّهُ كَانَ إِذَا دَخَلَ شَهْرُ رَمَضَانَ تَغَيَّرَ لَوْنُهُ وَ كَثُرَتْ صَلَاتُهُ وَ ابْتَهَلَ فِي الدُّعَاءِ وَ أَشْفَقَ مِنْهُ
«وقتى ماه رمضان وارد مى شد، رنگ چهره پيامبر اكرم -صلّى اللّه عليه و آله و سلّم-دگرگون مى شد و بسيار نماز مى خواند و با التماس و هراس به درگاه خدا دعا مى كرد.»
و اعلم أن شهر الصيام مثل دار ضيافة فتحت للأنام فيها من سائر أصناف الإكرام و الإنعام و من ذخائر خلع الأمان و الرضوان و إطلاق كثير من الأسراء بالعصيان و تواقيع بممالك و ولايات ربانيات حاضرات و مستقبلات و مراتب عاليات و مواهب غاليات و طي بساط الغضب و العتاب و العقاب و الإقبال على صلح أهل الجفاء لرب الأرباب فينبغي أن يكون نهوض المسلم العارف المصدق بهذه المواهب إلى دخول دار الضيافة بها على فوائد تلك المطالب بالنشاط و الإقبال و السرور و انشراح الصدور و إن كان قد عامل الله جل جلاله قبل الشهر المشار إليه معاملة لا ترضيه [لا يرضاها] و هو خجلان من دخول دار ضيافته و الحضور بين يديه لأجل ما سلف من معاصيه و لدار هذه الضيافة أبواب كثيرة بلسان الحال منها باب الغفلة فلا تلم به و لا تدخل منه لأنه باب لا يصلح إلا لأهل الإهمال و إنما يدخل من الباب الذي دخل منه قوم إدريس و قوم يونس ع و من كان على مثل سوء أعمالهم و ظفروا منه بآمالهم و يدخل من الباب الذي دخل منه أعظم المذنبين إبليس الذي قال الله جل جلاله فَاخْرُجْ مِنْها فَإِنَّكَ رَجِيمٌ وَ إِنَّ عَلَيْكَ لَعْنَتِي إِلى يَوْمِ الدِّينِ فدخل عليه جل جلاله من باب تحريم الإياس و القنوط من رحمته و قال اجعلني من المنظرين فظفر منه جل جلاله بقضاء حاجته و إجابة مسألته و يدخل أهل العصيان من كل باب دخل منه عاص انصلحت بالدخول منه حاله و تلقاه فيه سعوده و إقباله و يدخل [يجلس] على بساط الرحمة التي أجلس عليه شجرة فرعون لما حضروا لمحاربة رب الأرباب فظفروا منه جل جلاله بما لم يكن في الحساب من سعادة دار الثواب و يكون على الجالس المخالف لصاحب الرسالة آثار الحياء و الخجالة لأجل ما كان قد أسلف من سوء المعاملة لمالك الجلالة و ليظهر عليه من حسن الظن و الشكر للمالك الرحيم الشفيق كيف شرفه بالإذن له في الدخول و الجلوس مع أهل الإقبال و التوفيق إن شاء الله تعالى
ماه صيام مانند ميهمان خانه اى است كه خداوند براى مردم گشوده است و انواع كرامت ها و بخشش ها و ذخاير خلعت هاى ايمنى بخش و خشنودى الهى و آزاد كردن بسيارى از اسيران سركش و امضاى بخشش ممالك ربّانى-خواه در آن زمان و يا آينده-و مقامات عالى و بخشش هاى گرانبها در آن وجود دارد و بساط خشم و سرزنش و عقاب از سوى خداوند برچيده شده و حضرت ربّ الارباب به سازش با جفاكاران روى مى آورد. بنابراين، سزاوار است مسلمانى كه از اين مواهب آگاه است و آن ها را باور دارد، براى ورود به اين ميهمان خانه و براى بهره مندى از اين مطالب، با نشاط و اقبال و شادمانى و شرح صدر به پا خيزد و اگر پيش از ورود اين ماه رفتارى كرده كه مورد پسند خداوند نبوده، به خاطر گناهان گذشته اش با شرمندگى به ميهمان خانه الهى وارد شده و در پيشگاه او حضور يابد. اين ميهمان خانه، درهاى ورودى بسيارى به زبان حال دارد كه از آن جمله، در غفلت است كه نبايد بر آن فرود آمده و از آن وارد ماه رمضان شوى، زيرا ورود از اين در جز براى كوتاهى كنندگان درست نيست، بلكه از همان درى بايد وارد شد كه قوم ادريس و يونس نبىّ-عليهما السّلام-و كسانى مثل آنان-كه گناهكار بودند و سرانجام [توبه كردند و] به آمال خود رسيدند-از آن وارد شدند و از همان درى بايد وارد شد كه بزرگ ترين گناهكار يعنى ابليس از آن وارد شد؛ زيرا خداوند-جلّ جلاله-به او فرمود: (از بهشت درآى، زيرا تو رانده شده اى و نفرين من بر تو تا روز جزا.) ولى او از راه حرمت يأس و نوميدى از رحمت خدا وارد شد و سرانجام به خواسته خود رسيد و درخواستش مستجاب گرديد، بلكه گناهكاران بايد از هر درى كه گناهكارى از آن وارد شده و به واسطه ورود از آن، وضعش اصلاح شده و نيكبختى و اقبال به سراغ او آمده، به ماه رمضان وارد شوند و بر بساط رحمت خدا بنشينند، رحمتى كه حتى ساحران فرعون كه براى جنگ با ربّ الارباب حاضر شدند، در اين بساط نشستند و سرانجام به چيزى كه حسابش را نمى كردند، يعنى به نيكبختى روز جزا رسيدند و نيز كسى كه به اين ماه وارد مى شود، بايد به خاطر مخالفتى كه با صاحب رسالت [رسول اكرم -صلّى اللّه عليه و آله و سلّم-] نموده و نيز به خاطر رفتار بد گذشته اش با خداوند بزرگ، آثار حيا و شرم از چهره اش نمايان گردد و نيز از اين جهت كه خداوند او را گرامى داشته و اجازه ورود و جلوس با اهل اقبال و توفيق را به او داده است، بايد گمان نيك و سپاسگزارى از خداوندگار مهربان و مهرورز از چهره او آشكار گردد.
و اعلم أنني لما رأيت أن شهر رمضان أول سنة السعادات بالعبادات و أن فيه ليلة القدر التي فيها تدبير أمور السنة و إجابة الدعوات اقتضى ذلك أني أودع السنة الماضية و استقبل السنة الآتية بصلاة الشكر كيف سلمني من أخطار ذلك العام الماضي و شرفني بخلع التراضي و أغناني عن التقاضي و فرغني لاستقبال هذا العام الحاضر و لم يمنعني من الظفر بالسعادة و العبادة فيه بمرض و لا عرض باطن و لا ظاهر
از آنجا كه ديدم ماه رمضان آغاز سال نيكبختى انسان به واسطه انجام عبادات است و شب قدر-كه امور سالانه انسان در آن مقدّر مى گردد و دعاها در آن مستجاب مى شود-در آن قرار دارد، لذا مناسب است كه از سال گذشته خداحافظى نموده و با نماز شكر به پيشواز سال آينده بروم، زيرا مى بينم كه خداوند مرا از خطرهاى سال گذشته سالم نگاه داشته و به خلعت هاى خشنودى متقابل مشرّف گردانيده و از تقاضا كردن از ديگران بى نيازم نموده و فراغت استقبال از سال آينده را نصيبم كرده و با بيمارى و آسيب ها و رخدادهاى باطنى و ظاهرى، در برابر نيل به خوشبختى و انجام عبادت در ماه رمضان مانعى ايجاد نكرده است.
ثم إنني أحضر هذا الكتاب عمل شهر الصيام و أقبله و أجعله على رأسي و عيني و أضمه إلى صدري و قلبي و أراه قد وصل إلي من مالك أمري ليفتح به على أبواب خيري و بري و نصري و أتلقاه بحمدي و شكري و شكر الرسول الذي كان سبب صلاح أمري كما اقتضى حكم الإسلام تعظيم المشاعر في البيت الحرام و تقبيلها بفم الاحترام و الإكرام
آن گاه بخش اعمال ماه رمضان اين كتاب را برداشته و مى بوسم و بر سر و چشم خود مى گذارم و به سينه و قلبم مى مالم، زيرا مى بينم كه دستورهاى آن از مالك امور من به من رسيده تا به وسيله آن درهاى خير و نيكى و يارى خود را به رويم بگشايد و با ستايش و سپاس از خدا و فرستاده اش-كه وسيله سامان يافتن امور من است- به پيشواز آن مى روم، همان گونه كه مقتضاى حكم اسلامى، بزرگداشت محل هاى عبادت موجود در بيت اللّه الحرام و بوسيدن آن ها همراه با احترام و تعظيم است.
ثم إنني أبدأ بالفعل فأسأل الله جل جلاله العفو عما جرى من ظلمي له و حيفي عليه و كلما هونت به من تطهير القلب و إصلاحه لنظر الله جل جلاله إليه و العفو عن كل جارحة أهملت شيئا من مهماتها و عباداتها و الاجتهاد في التوبة النصوح من جناياتها و الصدقة عن كل جارحة بما تهيأ من الصدقات لقول الله جل جلاله (إِنَّ الْحَسَناتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئاتِ)[1] و أتصدق عن أيام السنة المستقبلة عن كل يوم و ليلة برغيف لأجل ما رويناه من فضل الصدقة و فائدته
سپس شروع به عمل مى كنم و از خداوند-جلّ جلاله-مى خواهم كه جفاها و ستم ها و كوتاهى هايم در تطهير و اصلاح قلبم براى اقبال و توجه خداوند-جلّ جلاله-به آن را عفو كند و نيز كوتاهى ام را در حقّ امور مهم و عبادت هاى مربوط به اعضايم و عدم كوشش در توبه راستين از گناهان مربوط به هريك از اعضا و نيز كوتاهى در پرداخت صدقه از هر عضو به صدقه مناسب، گذشت كند؛ زيرا خداوند مى فرمايد: (به راستى كه خوبى ها، بدى ها را از بين مى برد.) و به خاطر روايات وارده در فضيلت و فايده صدقه، براى هر شبانه روز از سال آينده يك گرده نان صدقه مى دهم.
[1]) سور هود، آیه 114
[1]) سور هود، آیه 114
کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
