چهل حدیث روزه
۱۸ مهر ۱۴۰۱ 0 معارف1. پايه‌هاى اسلام
قالَ الباقِرُ عليه السلام:
بُنِىَ الاِْسـلامُ عَلى خَمْسَةِ أَشْيآءَ، عَلَى الصَّلوةِ وَ الزَّكاةِ والْحَجِّ وَ الصَّـوْمِ وَ الْوِلايَـةِ.
[فروع كافى، ج 4، ص 62، ح 1]
امام باقر عليه السلام فرمود: اسلام بر پنج چيز استوار است، بر نماز و زكات و حجّ و روزه و ولايت (رهبرى اسلامى).
2. فلســفه روزه
قالَ الصّادِقُ عليه السلام:
اِنَّـما فَرَضَ اللّه ُ الصِّـيامَ لِيَسْتَوى بِهِ الْغَنِىُّ وَ الْفَقيرُ.
[من لا يحضره الفقيه، ج 2، ص 43، ح 1]
امام صادق عليه السلام فرمود: خـداوند روزه را واجب كرد تا دارا و ندار، مسـاوى باشند.
3. روزه آزمون اخـلاص
قالَ أَميرُ الْمُؤْمِنينَ عليه السلام:
فَـرَضَ اللّه ُ ... الصِّيـامَ اِبْتِلاءً لاِِخْلاصِ الْخَلْقِ.
[نهج البلاغه، حكمت 252]
امام على عليه السلام فرمود: خداوند روزه را واجب كرد تا اخلاص خلق را بيازمايد.
4. روزه يادآور قيـامت
قالَ الرِّضا عليه السلام:
اِنَّـما اُمِـرُوا بِالصَّـوْمِ لِكَىْ يَعْرِفُوا أَلَمَ الْجُوْعِ وَ الْعَطَشِ فَيَسْـتَدِلُّوا عَلى فَقْرِاْلاْخِـرَةِ.
[وسائل الشيعه، ج 4، ص 4، ح 5؛ علل الشرايع، ص 10]
امام رضا عليه السلام فرمود: مردم به انجام روزه امر شده اند تا درد گرسنگى و تشنگى را بفهمند و به واسطه آن فقر و بيچارگى آخرت را بيابند.
5. روزه، زكات بــدن
قال رَسُول اللّه ِ صلي الله عليه و آله وسلم:
لِكُـلِّ شَيْى ءٍ زَكـاُةٌ وَ زَكاةُ الاَْبْدانِ الصِّيامُ.
[الكافى، ج 4، ص 62، ح 3]
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: براى هر چيزى زكاتى است و زكات بدنـها روزه اسـت.
6. روزه سـپر آتـش
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله وسلم:
أَلصَّوْمُ جُنَّـةٌ مِنَ النّـارِ.
[الكافى، ج 4، ص 162]
رسول خدا صلي الله عليه و آله وسلم فرمود: روزه سـپر آتش (جهنّم) است. «يعـنى بواسـطه روزه گرفـتن، انسان از آتش جهنّم در امان خواهد بود.»
7. اهـميّـت روزه
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله وسلم:
أَلصَّـوْمُ فِى الْحَـرِّ جِـهادٌ.
[بحار الانوار، ج 96، ص 257]
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: روزه گرفتن در گرما، جـهاد است.
8. روزه نفــس
قالَ أَميرُ الْمُؤْمِنينَ عليه السلام:
صَوْمُ النَّـفْسِ عَنْ لَذّاتِ الدُّنْيا أَنْفَـعُ الصِّيــامِ.
[غُرر الحكم، ج 1، ص 416، ح 64]
أَمير مُؤمنان على عليه السلام فرمود: روزه نفس از لذتهاى دنيوى، سودمنــدترين روزه هاسـت.
9. روزه واقـعى
قالَ أَميرُ الْمُؤْمِنينَ عليه السلام:
أَلصِّيـامُ اِجْتِـنابُ الْمَحـارِمِ كَما يَمْتَنِعُ الرَّجُلُ مِنَ الطَّعامِ وَ الشَّرابِ.
[بحار، ج 93، ص 249]
امام على عليه السلام فرمود: روزه پرهـيز از حرامـهاسـت، همچنانكه شخص از خوردنى و نوشيدنى پرهــيز مى كـند.
10. بـرتــرين روزه
قالَ أَميرُ الْمُؤْمِنينَ عليه السلام:
صَـوْمُ الْقَلْبِ خَيْرٌ مِنْ صِيـامِ الِلّسانِ وَ صَوْمُ الِلّسانِ خَيْرٌ مِنْ صِيامِ الْبَطْنِ.
[غُرر الحكم، ج 1، ص 417، ح 80]
امام على عليه السلام فرمود: روزه قـلب بهتر از روزه زبـان است و روزه زبان بهتر از روزه شكم است.
11. روزه چشــم و گـوش
قالَ الصّادِقِ عليه السلام:
اِذا صُـمْتَ فَلْيَـصُمْ سَمْعُكَ وَبَصَرُكَ وَ شَعْرُكَ وَ جِلْدُكَ.
[الكافى، ج 4، ص 87، ح 1]
امام صادق عليه السلام فرمود: آنگاه كه روزه مى گيرى بايد چشم و گوش و مو و پوست تو هم روزه دار باشند. «يعنى از گناهان پرهيز كنند.»
12. روزه اعـضا و جـوارح
عَنْ فاطِمَةَ الزَّهْراءِ عليهاالسلام:
ما يَصْنَعُ الصّـآئِمُ بِصِـيامِهِ اِذا لَمْ يَصُنْ لِسانَهُ وَ سَمْعَهُ وَ بَصَرَهُ وَ جَوارِحَهُ.
[بحار، ج 93، ص 295]
حضرت زهرا عليهاالسلام فرمود: روزه دارى كه زبان و گوش و چشم و جوارح خود را حفظ نكرده روزه اش به چه كارش خواهد آمد.
13. روزه بـى‌ارزش
قالَ أَميرُالْمُؤْمِنينَ عليه السلام:
كَمْ مِنْ صائِمٍ لَيْسَ لَهُ مِنْ صِيامِهِ اِلاَّ الْجُوعُ وَ الظَّمَأُ وَ كَمْ مِنْ قائِمٍ لَيْسَ لَهُ مِنْ قِيامِهِ اِلاَّ السَّهَرُ وَ الْعِناءُ.
[نهج البلاغه، حكمت 145]
امام على عليه السلام فرمود: چه بسا روزه دارى كه از روزه اش جز گرسنگى و تشنگى بهره اى ندارد و چه بسا شب زنده دارى كه از نمازش جز بيخوابى و سختى سودى نمى برد.
14. روزه و صــبر
عَنِ الصّادِقِ عليه السلام:
فى قَوْلِ اللّه ِ عَزَّ و جَلَّ «وَ اسْتَعينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلوةِ» قالَ: أَلصَّـبْرُ الصَّـوْمُ.
[وسائل الشيعه، ج 7، ص 298، ح 3]
امام صادق عليه السلام فرمود: خداى عَزَّوَجَلَّ كه فرموده است از صبر و نماز كمك بگيريد، صــبر، روزه اسـت.
15. روزه و صــدقـه
قالَ الصّادِقِ عليه السلام:
صَـدَقَـةُ دِرْهَـمٍ أَفْضَلُ مِنْ صِيامِ يَوْمٍ.
[وسائل الشيعه، ج 7، ص 218، ح 6]
امام صادق عليه السلام فرمود: يك درهــم صـدقه دادن از يك روز روزه مُستحّبى برتر و والاتر است.
16. پــاداش روزه
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله وسلم:
قالَ اللّه ُ تَعالى: أَلصَّوْمُ لى وَ أَنَا أَجْزى بِهِ.
[وسائل الشيعه، ج 7، ص 294، ح 15، 16، 27 و 30]
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: خداوند تعالى فرموده است: روزه بـراى مـن است و مـن شخـصاً پاداش آن را مى دهم.
17. جرعه نوشـان بهشت
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله وسلم:
مَنْ مَنَعَهُ الصَّوْمُ مِنْ طَعامٍ يَشْتَهيهِ، كانَ حَـقّا عَـلَى اللّه ِ أَنْ يُطْعِمَهُ مِنْ طَعامِ الْجَنَّةِ وَ يُسْقِيَهُ مِنْ شَرابِها.
[بحار الانوار، ج 93، ص 331]
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: كسى كه روزه، او را از غذاهاى مورد علاقه اش باز دارد، بر خداست كه به او از غذاهاى بهشتى بخوراند و از شرابهاى بهشتى به او بنوشاند.
18. خوشا به حـال روزه‌داران
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله وسلم:
طُوبى لِمَنْ ظَمَـأَ أَوْجـاعَ لِلّهِ اُولئِكَ الَّذينَ يَشْبَعُونَ يَوْمَ الْقِيامَةِ.
[وسائل الشيعه، ج 7، ص 299، ح 2]
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: خوشا به حال كسانى كه براى خدا گُرسنه يا تشنه شده اند. اينان در روز قيامت سير مى شوند.
19. مـژده به روزه‌داران
قالَ الصّادِق عليه السلام:
مَنْ صامَ لِلّهِ عَزَّوَجَلَّ يَوْما فى شِدَّةِ الْحَرِّ فَـأَصـابَهُ ظَمَـأٌ وَكَّلَ اللّه ُ بِهِ أَلْفَ مَلَـكٍ يَمْسَحُونَ وَجْهَهُ وَ يُبَشِّرُونَهُ حَتّى اِذا أَفْطَرَ.
[الكافى، ج 4، ص 64، ح 8؛ بحارالانوار، ج 93، ص 247]
امام صادق عليه السلام فرمود: هر كس در روز بسيار گرم براى خدا روزه بگيرد و تشنه شود، خداوند هزار فرشته را مى گمارد تا دست به چهره او بكشند و او را بشارت دهند تا هنگامى كه افطار كند.
20. شــادى روزه‌داران
قالَ الصّادِق عليه السلام:
لِلصّـائِمِ فَرْحَـتانِ فَرْحَةٌ عِنْدَ اِفْطارِهِ وَ فَرْحَةٌ عِنْدَ لِقاءِ رَبِّهِ.
[وسائل الشيعه، ج 7، ص 290 و 294، ح 6 و 26]
امام صادق عليه السلام فرمود: براى روزه دار، دو سُرور و خوشحالى است:
۱ ـ هنــگام افـطار
۲ ـ هنگام لقاءِ پروردگار (وقت مردن و در قيامت).
21. بهشـت و باب روزه‌داران
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله وسلم:
اِنَّ لِلْجَـنَّةِ بابا يُدْعى الرَيّانُ لا يَدْخُلُ مِنْهُ اِلاَّ الصّـائِمُونَ.
[وسائل الشيعه، ج 7، ص 295، ح 31. معانى الاخبار، ص 116]
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: براى بهشـت درى است بنـام (ريّـان) كه از آن فقط روزه داران وارد مى شوند.
22. دعـاى روزه‌داران
قالَ الْكاظِمُ عليه السلام:
دَعْـوَةُ الصّـائِـمِ تُسْتَجابُ عِنْدَ اِفْطارِهِ.
[بحار الانوار، ج 93، ص 255، ح 33]
امام كاظم عليه السلام فرمود: دعـاى شخـص روزه دار هنگام افطار مُستجاب مى شود.
23. بهــار مؤمـنان
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله وسلم:
أَلشِّتـاءُ رَبيـعُ الْمُـؤمِنِ يَطُولُ فيهِ لَيْلُهُ فَيَسْتَعينُ بِهِ عَلى قِيامِهِ وَ يَقْصُرُ فيهِ نَهارُهُ فَيَسْتَعينُ بِهِ عَلى صِيامِهِ.
[وسائل الشيعه، ج 7، ص 302، ح3]
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: زمستان بهار مؤمن است، از شبهاى طولانى اش براى شب زنده دارى، و از روزهاى كوتاهش براى روزه دارى بهره مى گيرد.
24. روزه مُسـتحبّى
قالَ الصّادِقُ عليه السلام:
مَنْ جآء بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها مِنْ ذلِكَ صِيامُ ثَلاثَةِ أَيّامٍ مِنْ كُلِّ شَهْرٍ.
[وسائل الشيعه، ج 7، ص 313، ح 33]
امام صادق عليه السلام فرمود: هركس كار نيكى انجام دهد ده برابر آن پاداش دارد و از جمله آنها سه روز روزه در هر ماه است.
25. روزه مــاه رجـب
قالَ الْكاظِمُ عليه السلام:
رَجَـبٌ نَهْـرٌ فِى الْجَنَّـةِ أَشَدُّ بَياضا مِنَ اللَّبَنِ وَ أَحْلى مِنَ الْعَسَلِ، فَمَن صامَ يَوْما مِنْ رَجَبٍ سَقاهُ اللّه ُ مِنْ ذلِكَ النَّهْرِ.
[من لايحضره الفقيه، ج 2، ص 56، ح 2. وسائل الشيعه، ج 7، ص 350، ح 3.]
امام كاظم عليه السلام فرمود: رجب نام نهرى است در بهشت، از شير سفيدتر و از عسل شيرين تر. هركس يك روز از ماه رجب را روزه بگيرد، خداوند از آن نهربه او مى نوشاند.
26. روزه مـاه شعـبان
قالَ الصّادِقُ عليه السلام:
مَنْ صامَ ثَلاثَةَ أَيّامِ مِنْ اخِرِ شَعْبانَ وَ وَصَلَها بِشَهْرِ رَمَضانَ كَتَبَ اللّه ُ لَهُ صَـوْمَ شَهْـرَيْنِ مُتَتـابِعَـيْنِ.
[وسائل الشيعه، ج 7، ص 375، ح 22]
امام صادق عليه السلام فرمود: هركس سه روز آخر ماه شعبان را روزه بگيرد و به روزه ماه رمضان وصل كند، خداوند ثواب روزه دو ماه پى در پى را برايش محسُوب مى كند.
27. افــطارى دادن (۱)
قالَ الصّادِقُ عليه السلام:
مَنْ فَطَرَ صائِما فَلَهُ مِثْلُ أَجْرِهِ.
[الكافى، ج 4، ص 68، ح 1]
امام صادق عليه السلام فرمود: هركس روزه دارى را افـطار دهـد، براى او هم مثل اجر روزه دار است.
28. افـطارى دادن (۲)
قالَ الْكاظِمُ عليه السلام:
فِطْرُكَ أَخاكَ الصّائِمَ خَيْـرٌ مِنْ صِيـامِكَ.
[الكافى، ج 4، ص 68، ح 2]
امام كاظم عليه السلام فرمود: افـطارى دادن به برادر روزه دارت، از گرفتن روزه (مُستحبّى) بهتر است.
29. روزه خــوارى
قالَ الصّادِقُ عليه السلام:
مَنْ أَفْطَرَ يَوْما مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ خَرَجَ رُوحُ الاِْيْمــانِ مِنْهُ.
[وسائل الشيعه، ج 7، ص 181، ح 4 و 5. من لايحضره الفقيه، ج 2، ص 73، ح 9.]
امام صادق عليه السلام فرمود: هركس يك روز، روزه ماه رمضان را (بدون عُذر)، بخــورد ـ روح ايمـان از او جـدا مى شود.
30. رمضان ماه خدا
قالَ أَميرُ الْمُؤْمِنينَ عليه السلام:
شَهْرُ رَمَضانَ شَهْرُ اللّه ِ وَ شَعْبانَ شَهْرُ رَسُولِ اللّه ِ وَ رَجَبٍ شَهْرى.
[وسائل الشيعه، ج 7، ص 266، ح 23.]
امام على عليه السلام فرمود: رمضان ماه خدا و شعبان ماه رسول خدا و رجـب مـاه من اسـت.
31. رمضان ماه رحمت
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله وسلم:
... وَ هُوَ شَـهْرٌ أَوَّلُهُ رَحْـمَةٌ وأَوْسَطُهُ مَغْفِرَةٌ وَاخِرُهُ عِتْقٌ مِنَ النّارِ.
[بحار الانوار، ج 93، ص 342]
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «رمضـان» ماهى است كه ابتـدايش رحمت است و ميانه اش مغفرت و پايانش آزادى از آتش جهنم.
32. فضـيلت ماه رمضـان
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله وسلم:
اِنَّ أَبْوابَ السَّمآءِ تُفْتَحُ فى أَوَّلِ لَيْلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ وَ لاتُغْلَقُ اِلى اخِرِ لَيْلَةٍ مِنْهُ.
[بحار الانوار، ج 93، ص 344.]
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: درهاى آسمان در اوّلين شب ماه رمضان گشوده مى شود و تا آخرين شب آن بسته نخواهد شد.
33. اهـميّت ماه رمضـان
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله وسلم:
لَوْ يَعْـلَمُ الْعَبْدُ ما فى رَمَضانَ لَوَدَّ أَنْ يَكُونَ رَمَضانَ السَّـنَةُ.
[بحار الانوار، ج 93، ص 346.]
رسول خدا صلي الله عليه و آله وسلم فرمود: اگر بنده «خدا» مى دانست كه در ماه رمضان چيست [چه بركتى وجود دارد] دوست مى داشت كه تمام سال، رمضان باشد.
34. قـرآن و ماه رمضـان
قالَ الرِّضا عليه السلام:
مَنْ قَرَأَ فى شَهْرِ رَمَضانَ ايَةً مِنْ كِتابِ اللّه ِ كانَ كَمَنْ خَتَمَ الْقُرْانَ فى غَيْرِهِ، مِنَ الشُّهُورِ.
[بحار الانوار، ج 93، ص 346]
امام رضا عليه السلام فرمود: هركس در ماه رمضان يك آيه از كتاب خدا را قرائت كند مثل اينست كه در ماههاى ديگر تمام قرآن را بخواند.
35. شب سرنوشـت سـاز
قالَ الصّادِقُ عليه السلام:
رَأْسُ السَّنَـةِ لَيْلَةُ الْقَـدْرِ يُكْتَبُ فيها ما يَكُونُ مِنَ السَّنَةِ اِلَى السَّنَةِ.
[وسائل الشيعه، ج 7، ص 258 ح 8.]
امام صادق عليه السلام فرمود: آغاز سال (حساب اعمال) شب قدر است. در آن شب برنامه سال آينده نوشته مى شود.
36. برترى شـب قـدر
قيلَ لاَِبى عَبْدِاللّه ِ عليه السلام:
كَيْفَ تَكُونُ لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرا مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ؟ قالَ: أَلْعَمَلُ الصّالِحُ فيها خَيْرٌ مِنَ الْعَمَلِ فىأَلْفِ شَهْرٍ لَيْسَ فيها لَيْلَةُ الْقَدْرِ.
[وسائل الشيعه، ج 7، ص 256، ح 2.]
از امام صادق عليه السلام سؤال شد: چگونه شب قدر از هزار ماه بهتر است؟ حضرت فرمود: كار نيك در آن شب از كار در هزار ماه كه در آنها شب قدر نباشد بهتر است.
37. تقــدير اعـمال
قالَ الصّادِق عليه السلام:
أَلتَّـقْديرُ فى لَيْلَةِ تِسْـعَةَ عَشَرَ وَ الاِْبْرامُ فى لَيْلَةِ اِحْدى وَ عِشْرينَ وَ الاِْمْضاءُ فى لَيْلَةِ ثَلاثٍ وَ عِشْرينَ.
[وسائل الشيعه، ج 7، ص 259.]
امام صادق عليه السلام فرمود: بر آورد اعمال در شب نوزدهم انجام مى گيرد و تصويب آن در شب بيست و يكم و تنفيذ آن در شب بيست و سوّم.
38. احيــآء شب قـدر
عَنْ فُضَيلِ بْنِ يَسار قالَ:
كانَ أَبُوجَعْفَرٍ عليه السلام اِذا كانَ لَيْلَةُ اِحْدى وَ عِشْرينَ وَ لَيْلَةُ ثَلاثٍ وَ عِشْرينَ أَخَذَ فى الدُّعاءِ حَتّى يَزُولَ اللَّيلُ فَاِذا زالَ اللَّيلُ صَلّى.
[وسائل الشيعه، ج 7، ص 260، ح 4.]
فُضيل بن يِسار گويد: امام باقر عليه السلام در شب بيست و يكم و بيست سوّم ماه رمضان مشغول دعا مى شد تا شب بسر آيد و آنگاه كه شب به پايان مى رسيد، نماز صبح را مى خواند.
39. زكات فــطره
قالَ الصّادِقُ عليه السلام:
اِنَّ مِنْ تَمـامِ الصَّـوْمِ اِعْطاءُ الزَّكاةِ يَعْنِى الْفِطْرَةَ كَما أَنَّ الصّلوةَ عَلَى النَّبِىِ صلي الله عليه و آله وسلم مِنْ تَـمامِ الصَّـلوةِ.
[وسائل الشيعه، ج 6، ص 221، ح 5.]
امام صادق عليه السلام فرمود: تكميل روزه به پرداخت زكات، يعنى فطره است، همچنان كه صلوات بر پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم كمال نماز است.
منبع : چهل حديث «روزه»، محمد حسين فلاح زاده.
کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
