شرح زیارت امین الله؛ «عَبْرَةَ مَنْ بَكَى مِنْ خَوْفِكَ مَرْحُومَةٌ »؛ عظمت گریه مؤمنان

انسان مؤمن چون به حق تعالی ایمان دارد و ارتباط روحی و عملی با او پیدا می کند از عظمت خاصی نزد خداوند متعال برخوردار است به ویژه آن وقتی که این ارتباط را برقرار می کند .

تا جایی که امام صادق علیه السلام می فرماید:

المؤمن اعظم حرمة من الکعبة : مؤمن حرمتش از کعبه بزرگ تر است .(1)

و چون در برابر حق تعالی خضوع دارد هر چیزی که نشانه این خضوع باشد آن نیز عظمت پیدا می کند .

از این جهت قرآن کریم پس از ذکر انبیاء اولوالعزم و غیر ایشان در توصیف آنها می فرماید:

اولئک الذین انعم الله علیهم من النبیین من ذریة آدم و ممن حملنا مع نوح و من ذریة ابراهیم و اسرائیل و ممن هدینا و اجتبینا اذا تتلی علیهم آیات الرحمن خروا سجدا و بکیا :

ایشان کسانی هستند که خداوند برایشان نعمت داده است از انبیایی از نسل آدم و از کسانی که با نوح حمل کردیم و از نسل ابراهیم و اسرائیل و از کسانی که هدایت کردیم و انتخابشان نمودیم . وقتی که آیات خداوند مهربان بر ایشان خوانده می شود با حالت سجده و گریه به زمین می افتند .(2)

همچنین در آیه دیگر (3) حالت گریه از خضوع خداوند و به سجده افتادن را از اوصاف صاحبان علم به حقانیت دین الهی معرفی کرده است.

امام باقر علیه السلام می فرماید:

ما من قطرة احب الی الله عز و جل من قطرة دموع فی سواد اللیل مخافة من الله لایرادبها غیره : هیچ قطره ای نزد خداوند عز و جل محبوبتر نیست از قطره اشکها در تاریکی شب به سبب ترس از خداوند . به گونه ای که غیر خدا را با آن قصد نکند .(4)

همچنین امام صادق علیه السلام می فرماید:

هر چشمی روز قیامت گریان است جز سه چشم: چشمی که از محرمات خداوند پوشیده شود و چشمی که در طاعت خداوند شب را به صبح سپری کند و چشمی که در نیمه شب از ترس خداوند گریان باشد . (5)

همچنین در بیان دیگر می فرماید:

خداوند عز و جل به حضرت موسی علیه السلام وحی کرد:

به راستی بندگانم به سوی من نزدیک نشدند به چیزی که محبوب تر باشد نزد من از سه خصلت .

حضرت موسی علیه السلام عرض کرد: پروردگارا ! آنها چیست ؟

خداوند فرمود: ای موسی ! زهد در دنیا و ورع از گناهان و گریه از ترس من .

حضرت موسی علیه السلام عرض کرد:

پروردگارا ! آن کسی که این سه خصلت را داشته باشد چه آثاری دارد؟

خداوند عز و جل به او وحی کرد:

ای موسی ! اما زاهدین در دنیا پس در بهشتند و اما گریه کنندگان از ترس من در رفیع اعلی می باشند . به گونه ای که کسی با ایشان شریک نیست و اما اهل ورع از معاصی از مردم سؤال و جستجو می کنم ولی از ایشان بازخواست و جستجو نمی کنم . (6)

عظمت گریه کردن از خوف خداوند متعال شاید سببش آن باشد که با حالت گریه دگرگونی واقعی از کرده های خویش در انسان حاصل می شود و تا حدود زیادی موجب می شود که انسان دنبال معصیت نرود . از این جهت قطره اشک محبوب خداوند بوده و موجب تقرب انسان به او و گریان نبودن صاحبش در قیامت می شود و بدین جهت اگر گریه هم از انسان نیاید، خود را به حالت گریه کننده (7) در آوردن خوب است . زیرا تدریجاً به حقیقت می پیوندد . حتی اگر بعضی توجهات ظاهری زمینه را برای گریه برای خدا ایجاد کند آن نیز مطلوب است .

همان طور که راوی به امام صادق علیه السلام عرض کرد: می خواهم دعا کنم و میل به گریه کردن دارم ولی اشکم نمی آید و گاهی یاد می کنم بعضی از اقوامم را که مرده اند و حالت رقت پیدا کرده و گریه می کنم . آیا این کار جایز است؟

حضرت فرمودند:

بله. ایشان را یاد کن . پس وقتی حالت رقت قلب پیدا کردی گریه کن و پروردگار تبارک و تعالی را بخوان . (8)

چون گریه یک چنین خصوصیتی دارد، خداوند متعال آن را از اوصاف اهل آخرت معرفی کرده است:

اعینهم باکیة... یبکون علی خطایاهم... مونسهم دموعهم التی تفیض علی خدودهم : چشمانشان گریان است... بر گناهانشان گریه می کنند... مونس ایشان اشکهایی است که بر چهره ایشان جاری می شود .(9)

و یکی از اوصاف عابد شدن و محبین به خود را کثرت گریه از خوف خود دانسته و می فرماید: