پندی از نهج البلاغه: جنگ طلب نباش

لَا تَدْعُوَنَّ إِلَى مُبَارَزَةٍ، وَ إِنْ دُعِيتَ إِلَيْهَا فَأَجِبْ، فَإِنَّ الدَّاعِيَ إِلَيْهَا بَاغٍ وَ الْبَاغِيَ مَصْرُوعٌ
كسى را به مبارزه دعوت مكن؛ اما اگر تو را به مبارزه دعوت كردند، براى دفاع از خود جنگ را قبول كن. زيرا شخص ستيزه جو ستمگر است و ستمگر بر خاك مى افتد و مغلوب مى شود. (حکمت 233)

شرح حدیث:

يكى از افتخارات اسلام اين است كه در دستورات آن هيچگاه دعوت به ستيزه وجود ندارد. زيرا اسلام دين صلح و صفا و آشتى است و قادر است كه تمام مسائل را با منطق قوى و دلايل روشن و محكم خود حل كند. و بخاطر همين برخوردارى از منطق و دليل است كه هيچگاه پيغمبر (صلی الله علیه وآله) و ائمه معصوم (علیهم السلام) لازم نمى ديدند كارها را با زور پيش ببرند و رفتار جنگ طلبانه داشته باشند و جنگى را شروع كنند.
در جنگهاى صدر اسلام هيچگاه حضرت محمد (صلی الله علیه وآله) و مسلمانان براى جنگ پيش قدم نمى شدند و به جنگ كسى نمى رفتند. بلكه اين دشمنان اسلام بودند كه يا بطرف مسلمانان لشكر كشى مي كردند يا آنقدر به آزار و اذيت و شكنجه مسلمين مى پرداختند كه آنها هم براى دفاع از خود ناچار از جنگيدن مى شدند.
دليل اينكه اسلام پيش قدم شدن در جنگ و جنگ طلب بودن را جايز نمي داند اين است كه هر كس جنگ طلب باشد و با برپاكردن جنگ به كشتار و تجاوز دست بزند ستمگر است. و ستمگر نيز سر انجام بر خاك مى افتد و مغلوب مي شود. پس اسلام هرگز دستور جنگ طلبى نمى دهد، چون هرگز نمي خواهد پيروانش ستمگر باشند.
اما همان اندازه كه اسلام مسلمانان را از جنگ طلبى بر حذر مي دارد، به همان اندازه هم هر مسلمانى را موظف مي سازد كه در برابر جنگ طلبها از خود دفاع كند. زيرا دفاع نكردن در برابر جنگ طلبها دليل خوارى و زبونى است و اسلام هرگز نمي خواهد كه پيروانش خوار و زبون باشد و به ديگران اجازه كشتار و تجاوز بدهد.
به همين دليل است كه امام عليه السلام نيز مى فرمايد كه مسلمانان نبايد جنگ طلب باشند، اما اگر جنگى به آنها تحميل شد، بايد به هر قيمتى كه هست از خود دفاع كنند و حتى با چنگ و دندان به جهاد برخيزند و به زمزمه هاى شوم صلح و سازش اعتنا نكنند.
______________________
منبع: پندهاى كوتاه از نهج البلاغه، هیئت تحريريه بنياد نهج ‏البلاغه