آشنایی با اماکن مقدسه كاظمين
۳۰ آبان ۱۳۹۴ 0 اهل بیت علیهم السلامشهر کاظمین سوّمين شهر مقدّس عراق پس از نجف و كربلا است و در شمال غربى بغداد و در سمت غرب رودخانه دجله قرار گرفته كه تنها عرض رودخانه دجله آن را از بغداد جدا مىكند.
نام اين شهر بر گرفته از نام مبارك حضرت كاظم عليه السلام است و از آنجايى كه در اين حرم حضرت موسى بن جعفر عليه السلام (/ كاظم) و نواده او حضرت محمد بن على عليه السلام (/ جواد) مدفون مىباشند شهر به نام اين دو تن با غلبه دادن نام اشهر كه كاظم است، «كاظمين» ناميده شده است.
حرم مطهّر، مركز اين شهر را تشكيل مىدهد و دروازهاى مجموعه وسيع حرم به خيابان ها و محله هاى اصل شهر گشوده مىشود. حرم كاظمين از ويژگي هايى برخوردار است كه در كمتر حرمى مىتوان ديد.
نخست آنكه : دو تن از امامان معصوم درون يك ضريح مدفونند، از اين رو ضريح نقرهاى آنان بزرگ و بخش مهمّى از فضاى زير گنبد را در بر گرفته است
دوم آنکه حرم مطهّر داراى دو گنبد طلايى يكسان و چهار گلدسته مىباشد.
سوم آنکه حرم مطهّر داراى سه ايوان زيبا و بزرگ با سقف هاى بلند است كه ستون هايى تنومند آن را در بر گرفته و با كاشى و آينه تزيين شده است.
پيشينه شهر كاظمين به سال 145 ه. باز مىگردد. در اين سال جعفر فرزند منصور عبّاسى درگذشت و در قبرستان اين منطقه مدفون گرديد و پس از او جمعى از قريشيان از آن جمله دو امام معصوم عليهما السلام در اين قبرستان به خاك سپرده شدند و همواره به نام «مقابر قريش» مشهور بوده است. ليكن بعدها به تدريج نام اين بقعه به نام امروزى آن شهرت يافت.
مراكز زيارتى اين شهر عبارتند از:
1- حرم مطهّر؛
ساختمان كنونى حرم از ساخته هاى دوره آغازينِ صفويّه و اضافات دورههاى بعدى است. معمارى و هنر دوره صفويه، از ايوان هاى زيبا و كاشىكاري هاى معرّق نفيس و آينهكاري هاى بديع در آن به وضوح قابل مشاهده است. حرم مطهّر داراى دو گنبد طلايى است كه هر يك بر روى بقعه يكى از دو امام عليهما السلام قرار گرفته است.
برخى بيوت و ضمايم حرم مطهّر:
* مسجد صفوى؛ اين مسجد از ساخته هاى شاه اسماعيل صفوى است كه پس از تسخير عراق آن را به سبك ساختمان هاى عراقى ساخت. مسجد از زيبايى خاصى برخوردار است كه حس تحسين بيننده را در برابر عظمت ستون هاى ضخيم و طاق هاى قوسى آن برمىانگيزد و داراى گنبد كاشىكارى بسيار كوتاهى است كه به زحمت مىتوان آن را از درون صحن ديد. در جنب محراب و منبر كهن مسجد، پنجرهاى به درون رواق شمالى حرم مطهّر باز شده است كه از ميان آن، ضريح مطهّر قابل مشاهده است.
* آرامگاه خواجه نصير الدين طوسى؛ وى از بزرگان جهان علم ودانش و از مشاهير دانشمندان است كه دوست و دشمن بر جلالت قدر و عظمت مقام او اتفاق نظر دارند.
خواجه نصیر الدین طوسی در سال 672 ه. درگذشت و در قبر يكى از خلفاى بنى العباس كه در جوار حرم مطهّر كنده و آماده شده بود مدفون گرديد. بر روى قبر او ضريحى فولادى و كهن قرار دارد.
* آرامگاه شيخ مفيد، كه در مشرق رواق جنوبى قرار دارد. وى از بزرگان شيعه و فقها و متكلمان چيره دست و توانا بود كه در سال 413 ه. در گذشت.
بر روى قبر او ضريحى فولادى و كهن قرار دارد و بر بالاى قبرش، بر روى مرمر، قطعه شعرى است كه امام زمان عليه السلام در رثاى فوت او سروده است:
لا صوّت الناعى بفقدك إنّه***يومٌ على آلِ الرسول عظيمُ
* آرامگاه ابوالقاسم جعفر بن محمّد بن قولويه؛ وی از بزرگان و فقها و محدثين اماميّه است. وى در سال 368 ه. در گذشت و آرامگاهش در مشرق رواق جنوبى به همراه قبر شيخ مفيد است.
* آرامگاه سيد مرتضى و سيد رضى، اين دو برادر از اعيان و مشاهير و بزرگان اماميه در قرن پنجم هجرى بشمار مىآيند. قبر اين دو تن در دو ساختمان جداگانه بيرون صحن مطهر و در نزديكى يكديگر در جنوب شرقى ديوار صحن قرار دارد.
* قبر ابويوسف قاضى، وى در سال 166 ه. به منصب قضاوت در بغداد پايتخت خلافت بنىالعباس برگزيده شد و نخستين شخص در اسلام است كه به عنوان «قاضى القضات» شهرت يافت. قبر او در جنوب شرقى صحن مطهر، درون يكى از حجرهها مىباشد.
2- مسجد براثا؛ این مسجد از مساجد كهن و مبارك شيعه است كه در ميانه راه كاظمين- بغداد در محلهاى به همين نام واقع است. بنابر روايات تاريخى، اميرالمؤمنين عليه السلام هنگام بازگشت از جنگ با خوارج در نهروان، در اين مكان نماز خوانده است.
3- مسجد المنطقه؛ این مسجد در محلهاى به همين نام واقع شده و به نام «مسجد العتيقه» هم شهرت دارد. بنا به گفته روايات، اميرالمؤمنين عليه السلام در يكى از سفرهاى خود، در اين مسجد نماز گزارده است.
برگرفته از: اماكن زيارتى و سياحتى عراق ، محمد رضا قمی ، نشر مشعر ، تهران ، ص55
