خلاقیت را در فرزندانتان تقویت کنید

موضوع «خلاقیت» همواره موضوعی جالب توجه و گیرا برای مردم بوده است. از یک طرف همه، خلاقیت را ارزش و نوعی امتیاز می دانیم و از سوی دیگر، مردم در زمان خود رفتار مناسبی با افراد خلاق نداشته اند. این امر شاید به دلیل خلاقیت و ویژگی غیر عادی و غیر معمولی «خلاقیت» باشد.

به راستی خلاقیت چیست و خلاق کیست؟ بچه هایی که راه حل های جدید و مناسب پیدا می کنند، بچه هایی خلاق هستند. اما باید دانست که خلاقیت هوش نیست. بسیاری از بچه های باهوش خلاق نیستند، اما گاهی با بچه هایی سر و کار داریم که به ظاهر بازیگوش و معمولی اند، اما اندیشه های خلاقی دارند. این دسته از بچه ها بر خلاف ظاهرشان ذهن پیچیده ای دارند.

بچه های خلاق به تمسخری که ممکن است متعاقب اشتباه شان پیش بیاید، بی اعتنا بوده و مشتاقند راه حل هایی که احتمال شکست در آن زیاد است را بیاموزند. شاید مهم ترین تفاوت بچه های خلاق با سایر بچه ها در نوع تفکر آنان باشد. بچه های عادی و معمولی، معمولاً از تفکر هم گرا استفاده می کنند یعنی برای حل مسئله، ذهن شان را معطوف یافتن پاسخ صحیح می نمایند. در عوض تفکر واگرا که اساس خلاقیت به شمار می آید نوعی فکر کردن است که وقتی یک مسئله دارای چندین پاسخ باشد به کار گرفته می شود.

اگر فرزندان به اطلاعات و دنباله روی از روش های متداول و قواعد خشک و انعطاف ناپذیر مجبور و ملزم باشند، به طور چشمگیری خلاقیت در آنان نقصان می یابد. والدین مسلط و قدرت طلب، معلمان و مدیرانی که نظم و انضباط افراطی را بر بچه ها تحمیل می کنند، به طور نادانسته و ناخواسته زمینه ساز زوال خلاقیت می شوند.

ابراز عقیده و ابراز راه حل های غیر معمول و خارق العاده یکی از نشانه ها و مؤلفه های خلاقیت است. بنابراین نکوهش و تمسخر بچه های خلاق باعث خواهد شد که احساس ارزشمندی آنان کاهش یابد و حالت وسواسی به خود بگیرد. با نکوهش ابراز عقاید بچه ها، آنها را مجبور خواهیم کرد که از بیان افکارشان دست برداشته و رفتار جرئت ورزانه شان را کاهش دهند.

انتظار پیروزی همیشگی و مدام و توقع زیادی والدین، آفت پیشرفت و ترقی بچه ها خواهد بود. انتظار پیروزی از هر کوشش، اغلب باعث خواهد شد که بچه ها از شکست هایشان دلسرد شده و به دنبال راه حل های نو و بدیع نروند. از طرف دیگر، انتظار تشویق و پاداش زیاد نیز باعث افزایش توقع بچه ها در هر بار موفقیت خواهد شد. در بلندمدت این امر دید را از شناسایی واقعیت ها تحریف کرده و قدرت خلاق ذهن بچه ها را از بین می برد.

خلاقیت به عبارتی نوعی بازی بیان عقاید و راه حل ها، همراه با تمایل به خیال پردازی، ادعا، جسارت ورزی و دستکاری در مفاهیم پذیرفته شده است. اغلب بچه های خلاق حالتی کودکانه دارند و کارهایشان توأم با ریخت و پاش است اما اینها تنها ظاهر قضیه است.

بسیاری از بچه ها تحت فشار دیگران (مدیران، معلمان، والدین) هستند. بنابراین تشویق شان برای جهت دادن به یادگیری، چندان آسان نخواهد بود. از این گذشته بسیاری از والدین با شیوه های یادگیری خودانگیخته آشنایی ندارند. در برخی موارد هم می ترسند اگر به بچه هایشان آزادی بیشتری بدهند تا آنان به شیوه خودشان واقعیت ها را کشف و دریافت کنند، چیزهای اشتباهی را یاد گرفته و یا بچه ها آنچه را هدف آنان است نیاموزند. والدین، در حقیقت وظیفه دارند بیاموزند که چگونه می توان آموخت.

بچه ها باید اجازه داشته باشند نظرات و افکارشان را تغییر دهند و تا می توانند حدس بزنند. بگذارید ذهن و توانایی تجسم و تصور بچه هایتان وحشی باشد و به هر سو که می خواهد برود. از این راه بچه ها می توانند روابط دست نیافتنی و بعید را دستکاری نموده و به احتمالات ذهنی متعدد دست یابند. باید ذهن بچه ها عادت کند که خیلی زود قضاوت نکرده و به اولین و راحت ترین راه حل قانع نباشند.

باید به بچه ها اجازه داد تا دیدگاههای خود را عرضه کرده و از زاویه های مختلف به موضوع نگاه کنند، به فرزندانتان بیاموزید برای هر موضوع، نظرات جدیدی یافته و برای هر مسئله راه حل های زیادی را در نظر گیرد.

 

منبع: پیام زن - دی 1383، شماره 154 - خلاقیت را در بچه هایتان درک وتقویت کنید، نقل از سایت حوزه