دعای شب سی ام رمضان براساس کتابهای کهن راویان امامیه
۰۹ خرداد ۱۳۹۵ 0 ادعیه و زیاراتالجزء الأول؛ أبواب أحكام شهر رمضان؛ الباب الرابع و الثلاثين فيما نذكره من زيادات و دعوات في آخر ليلة منه و من ذلك أدعية تختص بهذه الليلة و قراءة شيء معين و استغفار
جلد اول، باب های احکام ماه رمضان؛ باب سی و چهارم- اعمال و دعاهای مخصوص شب سی ام ماه رمضان و دعاهای مخصوص این شب و استغفار، اولین دعای مخصوص شب آخر رمضان:
فَمِنَ الْأَدْعِيَةِ فِي هَذِهِ اللَّيْلَةِ دُعَاءٌ وَجَدْنَاهُ فِي كُتُبِ أَصْحَابِنَا الْعَتِيقَةِ وَ هُوَ دُعَاءُ لَيْلَةِ الثَّلَاثِينَ
از دعاهای شب آخر ماه، دعاى مخصوص شب سى‌ام براساس كتاب‌هاى كهن راويان اماميّه-رحمهم اللّه-
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي كَمَّلَ صِيَامِي أَيَّامَ شَهْرِهِ الشَّرِيفِ مِنْ غَيْرِ إِفْطَارٍ وَ أَقْبَلَ بِوَجْهِي فِيهِ إِلَى طَاعَتِهِ مِنْ غَيْرِ إِدْبَارٍ
ستايش خدا را كه روزه‌ى من در روزهاى ماه شريف خود را تكميل نمود، بى‌آنكه روزه‌خوارى كنم و روى [وجود]مرا به طاعت خود متوجه كرد، بى‌آنكه از او پشت كنم،
وَ اسْتَنْهَضَنِي إِلَيْهِ لِلِاعْتِرَافِ بِذُنُوبِي مِنْ غَيْرِ إِصْرَارٍ [إِضْرَارٍ] وَ أَوْجَبَ لِي بِإِنْعَامِهِ الْإِقَالَةَ مِنَ الْعِثَارِ
و براى اعتراف به گناهانم برپا داشت، بى‌آنكه بر گناه پافشارى كنم [بى‌آنكه به خود و ديگران ضرر وارد كنم]و به بخشش خود از لغزشم درگذشت
وَ وَفَّقَنِي لِلْقِيَامِ فِي لَيَالِيهِ إِلَيْهِ دَاعِياً وَ لَهُ مُنَادِياً أَسْتَوْهِبُ وَ أَسْتَمِيحُ الْعُيُوبَ وَ أَتَقَرَّبُ بِأَسْمَائِهِ وَ أَسْتَشْفِعُ بِآلَائِهِ
و به شب‌خيزى و دعا و نداى خود در شب‌هاى اين ماه موفق گردانيد. از او درخواست بخشش و طلب عطاى عيب‌هايم را مى‌نمايم و با اسماى او به‌سوى او نزديكى و با نعمت‌هايش از او شفاعت مى‌جويم
وَ أَتَذَلَّلُ بِكِبْرِيَائِهِ وَ هُوَ تَبَارَكَ اسْمُهُ فِي كُلِّ ذَلِكَ يَصْرِفُنِي بِقُوَّةِ الرَّجَاءِ وَ التَّأْمِيلِ عَنِ الشَّكِّ فِي رَحْمَتِهِ
و در برابر بزرگمنشى‌اش خاكسارى مى‌كنم و او-كه نامش بلند باد-در همه‌ى اين امور به نيروى اميد و آرزومندى، مرا از ترديد در رحمتش بازمى‌دارد،
لِتَضَرُّعِي إِلَى التَّحْصِيلِ ثِقَةً بِجُودِهِ وَ رَأْفَتِهِ وَ سَعْياً لِإِشْفَاقِهِ وَ عَطْفِهِ
تا براى دست يافتن [به خواسته‌هايم] به درگاه او تضرع كنم و اين براى آن است كه او به بخشش و رأفت خود اعتماد دارد و به‌سوى مهربانى و عطوفت خود سوق مى‌دهد.
اللَّهُمَّ هَذَا شَهْرُكَ قَدْ كَمُلَ وَ مَضَى وَ هَذَا الصِّيَامُ قَدْ تَمَّ وَ انْقَضَى قَدِمَ بكثرة [بِكُرْهٍ]
خداوندا، اين ماه، ماه تو است كه كامل گرديد و گذشت و اين ماه صيام است كه تمام شد و سپرى گرديد.
وَ قُدُومُهُ يَتَمَكَّنُ [قَدِمَ وَ كَرِهَ قُدُومَهُ تَمَكُّنُ] مَا فِي النُّفُوسِ مِنْ لَذَّاتِهَا وَ نُفُورِهَا مِنْ مُفَارَقَةِ عَادَاتِهَا
روى آورد و خويشتن ما به خاطر رسوخ لذّت‌هاى نفس در آن و تنفّر نفس به خاطر جدايى از عادت‌هايش، از آن بدش آمد،
فَمَا وَرَدَ حَتَّى ذَلَّلَهَا بِطَاعَتِهِ وَ أَشْخَصَهَا إِلَى طَلَبِ رَحْمَتِهِ فَكَانَ نَهَارُ صِيَامِنَا يُذْكَرُ لَدَيْكَ
ولى هنوز نيامده خويشتن ما را با طاعت [روزه]خود خوار و به درخواست رحمت موجود در آن روان گردانيد و در نتيجه، از روزه‌دارى‌هاى ما در روزهاى اين ماه نزد تو ياد شد
وَ لَيْلَةُ قِيَامِنَا تُوقَدُ عَلَيْكَ وَ أَرْهَفَ [وَ أَرْهَبَ] الْقُلُوبَ وَ عَادَلَ الذُّنُوبَ وَ أَخْضَعَ الْخُدُودَ
و در شب‌ها، شب‌خيزى‌هاى ما فروزان گرديد و نيز اين ماه باعث شد كه دل‌ها هراسناك [نازك] گردند و گناهان بازگردند و چهره‌ها فروتن گردند
وَ رَفَعَ إِلَيْكَ الرَّاحَاتِ وَ اسْتَدَرَّ الْعَبَرَاتِ بِالنَّحِيبِ وَ الزَّفَرَاتِ أَسَفاً عَلَى الزَّلَّاتِ
و دست‌ها [براى دعا]به درگاه تو بالا برده شوند و به خاطر افسوس بر لغزش‌ها
وَ اعْتِرَافاً بِالْهَفَوَاتِ وَ اسْتِقَالَةً لِلْعَثَرَاتِ فَرَحِمْتَ وَ عَطَفْتَ وَ سَتَرْتَ وَ غَفَرْتَ
و اعتراف به گناهان و درخواست ناديده گرفتن خطاها، اشك‌ها همراه با ناله و فرياد فروريزد و تو رحم كردى و مهر ورزيدى و پوشاندى و آمرزيدى و ناديده گرفتى و بخشيدى
وَ أَقَلْتَ وَ أَنْعَمْتَ فَعَادَ حَبِيباً مَأْلُوفاً قُرْبُهُ وَ قَادِماً يُكْرَهُ فِرَاقُهُ فَعَلَيْهِ السَّلَامُ مِنْ شَهْرٍ وَدَّعْتُهُ بِخَيْرٍ أَوْدَعْتُهُ
و در نتيجه فرارسيدن ماه رمضان را دوست داشته و با آن الفت گرفتيم و هنگام سپرى شدن آن، به واسطه‌ى جدايى از آن ناراحت شديم. پس درود بر ماهى كه از او وداع مى‌كنم درحالى‌كه اعمال خيرى را به آن سپرده‌ام،
وَ بُعْدٍ مِنْكَ قَرَّبَهُ وَ غُنْمٍ مِنْ فَضْلِكَ اسْتَجْلَبَهُ وَ فَضَائِحَ تَقَدَّمَتْ عِنْدَكَ هَدَرَهَا وَ قَبَائِحَ مَحَاهَا
ماهى كه از آن دور شدم ولى مرا به تو نزديك كرد و غنايمى از روزى افزون تو به دست آورد و رسوايى‌هاى گذشته‌ى من در نزد تو را از بين برد و زشتى‌ها را زدود و پراكند
وَ خَيْرَاتٍ نَشَرَهَا وَ مَنَافِعَ نَثَرَهَا وَ مِنَنٍ مِنْكَ وَفَّرَهَا وَ عَطَايَا كَثَّرَهَا وَدَاعَ مُفَارِقٍ خَلَّفَ خَيْرَاتِهِ وَ أَسْعَدَ بَرَكَاتِهِ وَ جَادَ بِعَطَايَاهُ
و خيرات را گستراند و سودها را پخش كرد و بخشش‌هاى تو را فراوان و عطاهايت را بسيار كرد، همانند وداع جداشونده‌اى كه خيراتش را به‌جا گذاشت و با بركاتش يارى داد و عطايايش را ارزانى داشت.
اللَّهُمَّ فَلَكَ الْحَمْدُ مِنِّي حَمْدَ مَنْ لَا يُخَادِعُ نَفْسَهُ مِنْ [فِي] تَقَدُّمِ جَزَعِهَا مِنْهُ
خداوندا، پس ستايش تو را، ستايش كسى كه با مقدم داشتن بى‌تابى، خود را نمى‌فريبد
وَ لَا يَجْحَدُ نِعْمَتَكَ فِي الَّذِي أَفَدْتَهُ وَ مَحَوْتَهُ عَنْهُ سَائِلٌ لَكَ أَنْ تُعْرِضَ عَمَّا اعْتَمَدْتَهُ فِيهِ وَ لَمْ يَعْتَمِدْهُ
و نعمت تو را در آنچه بخشيدى و از او ستردى انكار نمى‌كند و از تو مى‌خواهد كه او را از لغزش‌هايى كه بدان اعتماد كرده و يا نكرده،
مِنْ زَلَلِهِ إِعْرَاضَ الْمُتَجَافِي الْعَظِيمِ وَ أَنْ تُقْبِلَ عَلَيَّ بِتَيْسِيرِ
به كلّى بركنار كشيده و از آن‌ها روى‌گردان كنى و با آسان ساختن انجام آنچه با آن به درگاه تو نزديكى جسته،
مَا تَقَرَّبْتُ بِهِ إِقْبَالَ الرَّاضِي الْكَرِيمِ أَنْ يَنْظُرَ إِلَيَّ بِنَظْرَةِ الْبَرِّ الرَّءُوفِ الرَّحِيمِ
همانند روى آوردن شخص خرسند و بزرگوار، روى آورى.
اللَّهُمَّ عَقِّبْ عَلَيَّ بِغُفْرَانِكَ فِي عُقْبَاهُ وَ آمِنِّي مِنْ عَذَابِكَ مَا أَخْشَاهُ وَ قِنِي مِنْ صُنُوفِهِ مَا أَتَوَقَّاهُ
خداوندا، در پايان اين ماه آمرزشت را در پى من بدار و از آنچه بيم دارم از كيفرت ايمن گردان و از آنچه مى‌پرهيزم از انواع كيفرت نگاه بدار
وَ اخْتِمْ لِي فِي خَاتِمَتِهِ بِخَيْرٍ تُجْزِلُ مِنْهُ عَطِيَّتِي وَ تَشْفَعُ فِيهِ مَسْأَلَتِي وَ تَسُدُّ بِهِ فَاقَتِي وَ تَنْفِي بِهِ شِقْوَتِي
و پايان آن را براى من ختم به خير كن، به‌گونه‌اى كه عطاى من را از آن فراوان گردانيده و در درخواست من در آن ميانجيگرى نموده و نيازم را برطرف و بدبختى را دور
وَ تُقَرِّبُ بِهِ سَعَادَتِي وَ تَمْلَأُ يَدِي مِنْ خَيْرَاتِ الدَّارَيْنِ بِأَفْضَلِ مَا مَلَأْتَ بِهِ يَدَ سَائِلٍ وَ رَجَعْتَ بِهِ أَمَلَ آمِلٍ
و نيكبختى‌ام را نزديك گردانى و دستم را از نيكى‌هاى دو سرا آكنده كنى، به برترين چيزها كه دست درخواست‌كنندگان را پر كرده و آرزوى آرزومندان را برآوردى
وَ تَمْنَحُنِي فِي وَالِدَيَّ وَ فِي جَمِيعِ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ الْغُفْرَانَ وَ الرِّضْوَانَ وَ تَذْكُرُهُمْ مِنْكَ بِإِحْسَانٍ
و در رابطه پدر و مادر و همه‌ى مردان و زنان مؤمن، آمرزش و خشنودى‌ات را به من ارزانى دارى و با نيكوكارى‌اى از آنان ياد كنى
تُنِيلُ أَرْوَاحَهُمْ مَسَرَّةَ رِضْوَانِكَ وَ تُوصِلُ إِلَيْهَالَذَّةَ غُفْرَانِكَ وَ تَرْعَاهَا فِي رِيَاضِ جِنَانِكَ بَيْنَ ظِلَالِ أَشْجَارِهَا
كه شادمانى خرسندى‌ات را به روح آنان سانده و لذّت آمرزشت را به آن‌ها دررسانى و آنان را در بوستان‌هاى بهشت‌هايت ميان سايه‌ى درختان
وَ جَدَاوِلِ أَنْهَارِهَا وَ هَنِيءِ ثِمَارِهَا وَ كَثِيرِ خَيْرَاتِهَا وَ اسْتِوَاءِ أَوْقَاتِهَا وَ صُنُوفِ لَذَّاتِهَا وَ سَابِغِ بَرَكَاتِهَا
و جوى‌هاى نهرها و ميوه‌هاى خوشمزه و نيكى‌هاى فراوان و تعادل خوراكى‌ها و انواع لذّت‌ها و بركت‌هاى گواراى بهشتى بهره‌مند سازى
وَ أَحْيِنَا لِوُرُودِ هَذَا الشَّهْرِ عَائِذاً فِي قَابِلِ عَامِنَا بِهَدْمِ أَوْزَارِنَا وَ آثَامِنَا إِلَى الْقُرُبَاتِ مِنْكَ سَبِيلًا
و با از بين بردن گناهان و بزه‌هاى ما، ما را براى ورود مجدّد اين ماه در سال آينده زنده بدار،
وَ عَلَيْهَا دَلِيلًا وَ إِلَيْهَا رَسِيلًا يَا أَقْدَرَ الْقَادِرِينَ وَ يَا أَجْوَدَ الْمَسْئُولِينَ
درحالى‌كه آن را راه و راهنما و پيكى به‌سوى عبادت‌هايت براى ما قرار مى‌دهى، اى تواناترين توانا و اى بخشنده‌ترين بخشنده.
اللَّهُمَّ إِنِّي كُلَّمَا لَفَظْتُ بِهِ إِلَيْكَ جَلَّ ثَنَاؤُكَ مِنْ تَمْجِيدٍ وَ تَحْمِيدٍ وَ وَصْفٍ لِقُدْرَتِكَ وَ إِقْرَارٍ بِوَحْدَانِيَّتِكَ
خداوندا، هر تمجيد و ستايش و توصيف قدرت و اقرار به يگانگى
وَ إِرْضَائِكَ مِنْ نَفْسِي [وَ أَرْضَاكَ مِنْ نَصَبِي] إِلَيْكَ وَ مِنْ إِقْبَالٍ بِالثَّنَاءِ عَلَيْكَ فَهُوَ بِتَوْفِيقِكَ
و خرسند ساختن تو با روان شدن به سويت [و موردپسندترين تحمّل سختى و عبادت من]و روى آوردن به وسيله‌ى ستايشت بر تو كه به درگاه تو-ثنايت والا باد-عرضه كردم، همه به توفيق تو بود.
فَلَكَ الْحَمْدُ يَا قَاضِيَ مَا يُرْضِيكَ وَ إِنْ كَانَ مِنْ أَيْسَرِ نِعَمِكَ لَا نُكَافِيكَ
پس ستايش تو را اى خدايى كه هرچه تو را خشنود مى‌سازد، به‌صورت قطعى مقرّر مى‌دارى اگرچه پاداش كوچك‌ترين نعمت‌هاى تو را نداده باشيم.
ثُمَّ بِهِدَايَةِ مُحَمَّدٍ نَبِيِّكَ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَفَارَتِهِ وَ إِرْشَادِهِ وَ دَلَالَتِهِ
سپس به هدايت و نمايندگى و ارشاد و راهنمايى پيامبرت حضرت محمّد-درود و سلام خدا بر او و خاندان او-
فَقَدْ أَوْجَبْتَ لَهُ بِذَلِكَ مِنَ الْحَقِّ عِنْدَكَ وَ عَلَيْنَا مَا شَرَّفْتَهُ بِهِ [فِيهِ] وَ أَوْعَزْتَ بِهِ إِلَيْنَا
حقّى در نزد خود براى او بر ما قرار دادى كه به واسطه‌ى آن، او را بزرگ داشته و به ما دستور دادى.
اللَّهُمَّ فَكَمَا جَعَلْتَهُ لِهِدَايَتِنَا عَلَماً وَ إِلَيْكَ لَنَا طَرِيقاً وَ سُلَّماً وَ مِنْ سَخَطِكَ مَلْجَأً وَ مُعْتَصَماً
خدايا، پس همان گونه كه او [حضرت محمّد-درود و سلام خدا بر او و خاندان او-]را پرچمى براى هدايت ما و راه و نردبانى به درگاهت و پناهگاه پناه جستن از خشم خود
وَ فِينَا شَفِيعاً مُقَدَّماً وَ مُشَفَّعاً مُكَرَّماً وَ كَانَ لَا مُكَافَاةَ لَهُ إِلَّا مِنْكَ وَ لَا اتِّكَالَ مِنْ مُجَازَاتِهِ إِلَّا عَلَيْكَ
و ميانجى مقدم كه شفاعت او پذيرفته و گرامى داشته مى‌شود، قرار داده‌اى و جز از راه تو نمى‌توان او را پاداش و عوض داد و از كيفر او جز بر تو نمى‌توان تكيه كرد
وَ كُنَّا عَنْ حَقِّهِ بِأَنْفُسِنَا وَ أَمْوَالِنَا مُقَصِّرِينَ وَ كَانَ فِيهَا مِنَ الزَّاهِدِينَ وَ عَنْهَا مِنَ الرَّاغِبِينَ
و ما با جان و مال خود در اداى حق او كوتاهى كرده‌ايم و او تمايلى به آن [دنيا]نداشته و نسبت به آن بى‌ميل بود
وَ لَسْنَا إِلَى تَأَتِّيهِ [مَا بِهِ] بِوَاصِلِينَ وَ لَا عَلَيْهَا بِقَادِرِينَ فَاجْزِهِ عَنَّا بِأَفْضَلِ صَلَوَاتِكَ وَ أَطْيَبِ تَحِيَّاتِكَ
و ما نمى‌توانيم حق او را ادا كنيم [نمى‌توانيم به مقام او برسيم]و بر آن قادر نيستيم، پس با بهترين درود و پاكيزه‌ترين تحيّت او را پاداش ده.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَيْهِ صَلَاةً تَمُدُّهُ مِنْكَ بِشَرَائِفِ حَبَوَاتِكَ وَ كَرَائِمِ عَطِيَّاتِكَ وَ مَوْفُورِ خَيْرَاتِكَ وَ مَيْسُورِ هِبَاتِكَ صَلَاةً تَكْثُرُ وَ تَكْشِفُ
خداوندا، چنان درودى بر او بفرست كه والاترين هدايا و گرامى‌ترين عطاها و نيكى‌هاى فراوان و بخشش‌هاى آسان خود را به او ارزانى دارى، درودى كه بسيار و آشكار باشد
حَتَّى لَا تَنْقَطِعَ وَ لَا تَضْعُفَ صَلَاةً تَتَدَارَكُ وَ تَتَّصِلُ حَتَّى لَا تَخْتَلَّ وَ لَا تَنْفَصِلَ صَلَاةً تَتَوَالَى وَ تَتَّسِقُ
تا اين‌كه پايان نپذيرفته و ضعيف نگردد، درودى كه پيوسته و متصل باشد تا اين‌كه مختلّ و منفصل نگردد، درودى كه پى‌درپى و منظم باشد
حَتَّى لَا تَتَشَعَّبَ وَ لَا تَفْتَرِقَ صَلَاةً تَدُومُ وَ تَتَوَاتَرُ وَ تَتَضَاعَفُ وَ تَتَكَاثَرُ وَ تَزِنُ الْجِبَالَ
تا اين‌كه پراكنده و جدا نگردد، درودى كه پيوسته و پياپى و دوچندان و فراوان و به وزن كوه‌ها
وَ تَعَادُّ الرِّمَالَ صَلَاةً تُجَارِي النَّيِّرَاتِ فِي أَفْلَاكِهَا وَ الْقُدْرَةَ الَّتِي قَامَتْ بِأَسْمَاكِهَا صَلَاةً تُنَافِي الرِّيَاحَ
و به شماره‌ى سنگريزه‌ها باشد، درودى كه با ستارگان در چرخه‌هايشان و با قدرتى كه افلاك با ارتفاعشان بر پا هستند، روان مى‌گردد، درودى كه بادها
وَ النُّجُومَ وَ الشَّمُوسَ وَ الغُيُومَ وَ وَرَقَ الشَّجَرِ وَ أَلْفَاظَ الْبَشَرِ وَ تَسْبِيحَ جَمِيعِ الْمَخْلُوقِينَ مِنَ الْمَاضِينَ وَ الْبَاقِينَ وَ مَنْ يُخْلَقُ إِلَى يَوْمِ الدِّينِ
و ستارگان و خورشيدها و ابرها و برگ درختان و الفاظ انسان‌ها و تسبيح همه‌ى آفريده‌ها اعمّ از گذشتگان و باقى‌ماندگان و كسانى را كه تا روز پاداش آفريده مى‌شوند، نفى كند،
ثُمَّ أَسْتَوْدِعُهَا تَعَارُفَ الْعَامِلِينَ الَّذِي [ثُمَّ أَسْتَوْدِعُهَا تَعَارُفَ الْعَالَمِينَ الَّذِي] لَيْسَ لَهُ فَنَاءٌ وَ لَا حَدٌّ وَ لَا انْتِهَاءٌ
سپس آن درود را به كسى كه جهانيان [عمل‌كنندگان]او را مى‌شناسند، مى‌سپارم [بسپارم]، يعنى همان خدايى كه نابودى و مرز و انتهايى براى او نيست.
اللَّهُمَّ فَأَوْصِلْ ذَلِكَ إِلَيْهِ وَ إِلَى أَهْلِ بَيْتِهِ الطَّاهِرِينَ وَ إِلَى آبَائِهِ وَ آبَاءِ إِبْرَاهِيمَ وَ إِسْمَاعِيلَ وَ إِسْحَاقَ
خدايا، پس اين [درود]را به او و به اهل بيت پاك و به پدران او، حضرت ابراهيم و اسماعيل و اسحاق
وَ إِلَى جَمِيعِ النَّبِيِّينَ وَ الشُّهَدَاءِ وَ الصَّالِحِينَ وَ إِلَى جَبْرَئِيلَ وَ مِيكَائِيلَ وَ حَمَلَةِ عَرْشِكَ وَ الْمَلَائِكَةِ
و به همه‌ى پيامبران و شهيدان [گواهان]و صالحان و به جبرئيل و إلى جبرئيل و ميكائيل، و حاملان عرش و فرشتگان
صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ أَجْمَعِينَ (وَ حَسْبِيَ اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ)[1]
-درود خداوند بر او و بر همه‌ى آنان-برسان و خدا مرا كافى است و معبودى جز او وجود ندارد، بر او توكّل نمودم و او پروردگار عرش بزرگ است.
کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
