شرح زیارت امین الله ؛ معنای « وَ حُجَّتَهُ عَلَى عِبَادِهِ »
۲۹ آذر ۱۳۹۵ 0 اهل بیت علیهم السلام
حجت به معنای دلیل و برهان است و دلیل بودن ائمه علیهم السلام بر بندگان ممکن است چند معنا داشته باشند :
معانی حجت بودن امام
اول: اینکه خداوند به مقتضای حکمتش بشر را برای رسیدن به کمال مطلق آفریده است، و لازمه این امر فرستادن افرادی است که راه رسیدن به کمال را برای او بیان کنند و در غیر این صورت بشر با تمامی قوای خود از پی بردن به راه کمال مطلق، عاجز بوده و همچنین هدفی که بر خلقتش استوار است لغو می شد و این منافی با حکمت الهی است، و ضمناً راه برای اعتراض انسان بر خداوند متعال باز می بود که چرا افرادی را برای ما نفرستادی تا راه رسیدن به هدف از خلقت را بیان کنند.
لذا قرآن کریم می فرماید:
« رسلا مبشرین و منذرین لئلا یکون للناس علی الله حجة بعد الرسل »ما انبیاء را بشارت دهنده - به سعادت - و بیم دهنده - از شقاوت - فرستادیم، تا اینکه مردم حجتی بر خداوند بعد از فرستادن رسولان نداشته باشند.(58)
پس رسولان الهی برای رساندن بشر به کمال از طرف خداوند حجت و دلیل بر بندگان هستند و لذا گفتار و اعمال آنان مورد تأیید کامل خداوند بوده و ایشان هیچ گونه عذر و بهانه ای برای بشر باقی نمی گذارند. و ائمه علیهم السلام نیز به سبب جانشینی از نبی گرامی اسلام، از سوی خداوند حجت بر بندگان هستند و اعمال و گفتار آنان نیز حجت است.
از این جهت امام رضا علیه السلام از امام صادق علیه السلام نقل می کند که فرمود:
ان الحجة لاتقوم لله عز و جل علی خلقه الا بامام حتی یعرفهمانا حجت خداوند عز و جل بر بندگانش جز به امام شناخته شده تمام نمی شود .(59)
کمال حکمت الهی بر بندگان اقتضاء دارد که وسایل رشد انسانها را قبل از پیدایش آنها و با پیدایش آنها و با انتهای خلقتشان، ایجاد کند تا حجت بر آنها تمام شود .
از این جهت امام صادق علیه السلام فرمود:
الحجة قبل الخلق و مع الخلق و بعد الخلق :حجت خداوند قبل از خلقت و با آن و بعد از آن می باشد.(60)
دوم: اینکه انبیاء و ائمه علیهم السلام نه فقط در دنیا حجت بر بندگان خدا هستند بلکه در آخرت نیز نسبت به کسانی که با فرمایشات ایشان مخالفت کرده و در عذاب الهی به سر می برند، حجت خداوند هستند و به گناهکاران گفته می شود:
« یا معشر الجن و الانس الم یأتکم رسل منکم یقصون علیکم ایاتی و ینذرونکم لقاء یومکم هذا قالوا شهدنا علی انفسنا » :ای جمعیت جن و انسان آیا رسولانی از میان شما آیات مرا نزد شما بیان نکردند و شما را ملاقات این چنین روزی نترساندند؟ می گویند: (بله) بر ضرر خودمان گواهی می دهیم.(61)
و در توصیف ائمه علیهم السلام در جای دیگر می خوانیم:
و حجج الله علی اهل الدنیا و الاخرة و الاولی :و شما حجتهای خداوند هستید بر اهل دنیا و آخرت و این جهان.(62)
سوم: انبیاء و ائمه علیهم السلام به معنای دیگری نیز حجت تام خدا بر بندگان هستند. یعنی ایشان با صفات کمالیه خود برهانی بر وجود و صفات کمالیه حق تعالی می باشند زیرا ایشان به طور استقلال چیزی از خود ندارند، لذا هر شخص عاقل و باانصافی با توجه به صفات کمالیه آنان پی به وجود خدای متعال و صفات کمالیه او می برد.
اگرچه تمامی موجودات به این معنا که گفته شد حجت بر وجود خداوند متعال می باشند . لکن ائمه علیهم السلام حجت و برهانی تام بر وجود و کمالات وجودی خداوند سبحان هستند.
و در جای دیگر نیز ائمه علیهم السلام را با وصف « و المثل الاعلی: نمونه اعلی خداوند »، می خوانیم (63) .
پی نوشت :
1- نساء: 165.
2- اصول کافی ، ج 1، ص 177، روایت 2.
3- همان ، روایت 4.
4- انعام : 130.
5- بحارالانوار، ج 102، ص 128.
6- همان .
منبع :
سیمای مخبتین (شرح زیارت امین الله)، شیخ محمود تحریری
کانال قرآن و حدیث را درشبکه های اجتماعی دنبال کنید.
