شرح زیارت امین الله؛ « وَ اجْمَعْ بَيْنِي وَ بَيْنَ أَوْلِيَائِي‏ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ عَلِيٍّ وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ‏(ع) »؛ همراهی با صادقین

ترغیب به داشتن همت عالی

اولین و اساسی ترین چیزی که در مسیر تکامل برای انسان لازم است، پس از توجه آگاهانه به هدف، همت عالی داشتن به رسیدن به آن است که آن، امید در وجود انسان ایجاد می کند تا با قوت قلب مسیر راه را هموار کرده و در تحصیل شرایط و رفع موانع آن کوشا باشد و اگر انسان باور یا گمان قوی داشته باشد که توان رسیدن به آن هدف را ندارد هرگز موفق به افتادن در مسیر نمی شود،

از این جهت علی علیه السلام می فرماید: المرء بهمته لابقنیته(1)، انسان بودن انسان به داشتن همت و خواستن او می باشد به مال و سرمایه نیست .

و نیز می فرماید: من شرفت همته عظمت قیمته(2)، کسی که همتش شریف باشد ارزشش بزرگ است.

و در بیان دیگر ملاک شرافت همت را معین می فرماید: من لم یکن همه ما عندالله سبحانه لم یدرک مناه (3)، کسی که همتش نسبت به آنچه نزد خداوند سبحان است نباشد به آرزویش نمی رسد .

در سخن دیگر(4) بهترین همتها را بالاترین آنها معرفی فرموده است: خیر الهمم اعلاها.

سفارش خداوند به همراهی با صادقین

انسان نه فقط می تواند همت عالی در زندگی داشته باشد بلکه خداوند متعال امر به همراهی به طور کامل، با کسانی کرده است که ایشان خود را بتمام وجود با واقعیت منطبق کرده اند هم از جهت اعتقاد و بینش و هم از جهت اخلاق و اوصاف نفسانی و هم از جهت کردار و عمل، آنجا که می فرماید:

یا ایها الذین آمنوا اتقوا الله و کونوا مع الصادقین(5)، ای مؤمنین، تقوا داشته باشید و با صادقین بوده باشید .

در این آیه شریفه پس از خطاب به مؤمنین امر به تقوا و خویشتن داری از مخالفت با حق تعالی کرده سپس امر به بودن با صادقین نموده است که این بیانگر آن است که ممکن است گاهی ایمان و تقوا صادق و منطبق با واقعیت به طور کامل نباشد و کسانی پیدا می شوند که در تمامی ابعاد وجودی صدق مطلق دارند و میزان تطبیق دیگران در ابعاد وجودیشان با واقعیت می گردند و هر کس بخواهد بفهمد که چه مقدار ابعاد وجودیش با هدف واقعی از خلقت تطبیق می کند باید خود را با ایشان بسنجد و تطبیق کند که اگر کاملاً منطبق نبود می تواند منطبق شود، و به هر درجه ای منطبق بوده به همان درجه با ایشان معیت دارد:

ایشان کسانی هستند که شیطان به آنها راه ندارد(6) و نگذاشتند که راه پیدا کند تا وجودشان با باطل و کذب همراه شود و ایشان همان مخلصین (بفتح لام) و پاک شدگان از آلودگیهای اعتقادات و اخلاق و افعال انحرافی می باشند، و کسی که بخواهد با ایشان معیت داشته باشد باید همتی عالی داشته باشد تا حرکات و سکناتش غیر از عموم مردم باشد .

از این جهت علی علیه السلام می فرماید: اتعب الناس قلبا من علت همته(7)، پررنج ترین دلها، دل کسی که همتش عالی باشد .

و نیز می فرماید: الفعل الجمیل ینبی عن علو الهمه(8)، کار زیبا از بزرگی همت خبر می دهد البته معلوم است که زیبایی از دیدگاه علی علیه السلام آن کاری است که با دستور و خواسته حق تعالی منطبق باشد، و صادقین کسانی هستند که تمامی ابعاد وجودی خود را با خواسته و رضای حق تعالی کاملاً منطبق کرده اند و ایشان کسی جز پیامبر اکرم و اهل بیت گرامش علیهم السلام نمی باشند.(9)

پی نوشت:

1- فهرست موضوعی غررالحکم ، باب همت .

2- فهرست موضوعی غررالحکم ، باب همت .

3- فهرست موضوعی غررالحکم ، باب همت .

4- فهرست موضوعی غررالحکم ، باب همت .

5- توبه : 119.

6- سیمای مخبتین- ص : 83 و 82.

7- فهرست موضوعی غررالحکم ، باب همت .

8- همان .

9- بحارالانوار، ج 24، ص 31، روایت 10 و 8 و 5 و 4 و 3.

منبع:

سیمای مخبتین (شرح زیارت امین الله) ، شیخ محمود تحریری