زمین در احادیث

زمين :

امام على عليه السلام ـ در خطبه اى كه قدرت خداوند را توصيف نموده ـ فرمود :

 أنشَأ الأرضَ فَأمسَكَها مِن غَيرِ اشْتِغالٍ  وَ أرسَاها علَى غَيرِ قَرَارٍ وَ أقَامَها بغيرِ قَوَائِمَ  وَ رَفعَها بِغَيرِ دَعائِمَ

 وَ حَصّنَها مِن الأوَدِ و الإعْوِجاجِ وَ مَنَعها مِن التَّهافُتِ و الإنفِراجِ .

أرسَى أوْتادَها وَ ضَرَبَ أسْدَادَها  و اسْتَفَاضَ عُيونَها و خَدَّ أوْدِيتَها .

 فَلم يَهِن ما بَنَاهُ و لا ضَعُفَ ما قَوَّاهُ .

زمين را ايجاد كرد و آن را بدون درد سر نگاه داشت و آن را بر جايى بدون آرامش استوار كرد  و بدون پايه برپا داشت  و بى هيچ ستونى آن را برافراشت

و آن را از كجى نگاه داشت  و آن را از افتادن و شكافته شدن باز داشت .

ميخهاى آن را محكم و سدّهايش را نصب كرد و چشمه هايش را جارى ساخت و رودبارهايش را شكافت .

پس آنچه ساخت سست نشد و آنچه را نيرومند كرد  ضعيف نگشت .

( نهج البلاغة : الخطبة ۱۸۶ )

آماده سازى زمين براى زندگى :

امام على عليه السلام :

اللَّهُمَّ رَبَّ السّقْفِ المَرفُوعِ··· وَ رَبَّ هذِهِ الأرْضِ الَّتي جَعَلْتَها قَراراً لِلأنامِ  و مَدْرَجَاً لِلهَوامِّ و الأنعَامِ و ما لا يُحصى مِمّا يُرى و ما لا يُرى .

اى خداى آسمان برافراشته ··· و اى پروردگار اين زمينى كه آن را جايگاه آرامش مردمان و محلّ رفت و آمد حشرات و چارپايان و آنچه در شمار نمى آيد از آنها كه ديده مى شوند و از آنها كه ديده نمى شوند قرار دادى !

( نهج البلاغة : الخطبة ۱۷۱ )

امام زين العابدين عليه السلام ـ درباره گفته خداوند عزّ و جلّ : « آنكه زمين را [ همچون ] زير انداز شما كرد » (  البقرة: ۲۲ ) ـ فرمود :

جَعَلَها مُلائِمَةً لِطبَائِعكُم مُوافِقةً لِأَجسادِكُم .

 لَمْ يَجعلْها شَدِيدَةَ الحَمْي و الحَرَارةِ فَتُحرِقَكم و لا شَديدَةَ البرُودَةِ فتُجمدَكم

و لا شَديدةَ طِيْبِ الريْحِ فَتُصدِعَ هاماتِكُم و لا شَديدَةَ النّتَنِ فَتُعطِبَكُم

و لا شَدِيدَةَ اللَّينِ كَالمَاءِ فتُغرِقَكُم و لا شَدِيدَةَ الصّلابَةِ فَتمتَنِعَ عَلِيكُم فِي دُورِكُم و أبنيَتِكُم وَ قُبورِ مَوتَاكُم

و لكِنَّهُ عزّ و جلّ جَعَلَ فِيهَا مِنَ المَتَانَةِ ما تَنتَفِعُونَ بِهِ و تَتَماسَكُونَ وَ تَتماسَكُ عليها أبدانُكُم و بُنيانُكم

و جَعَلَ فيها ما تَنقادُ بِهِ لِدورِكُم وَ قُبورِكُم و كَثِيرٌ مِن مَنافِعكُم .

فَلِذلِكَ جَعَلَ الأرْضَ فِرَاشاً لَكُم .

 آن را ملايم طبع شما و موافق با پيكرهايتان قرار داد .

نه آن اندازه گرم و سوزان كه شما را بسوزاند و نه آن قدر سرد كه منجمدتان كند .

نه بوى تندى دارد كه سر درد بگيريد و نه آن قدر بدبو كه هلاكتان گرداند .

 نه آن قدر نرم است كه چون آب شما را غرق سازد و نه آن اندازه سخت است كه نتوانيد در آن خانه و ساختمان بسازيد و مرده هايتان را جاى دهيد .

بلكه خداوند عزّ و جلّ آن را به اندازه اى محكم ساخت كه از آن سود مى بريد و خود و ساختمان هايتان را نگه مى داريد

و آن را به گونه اى قرار داد كه براى خانه ها و قبرهايتان و بسيارى از ديگر منافع در اختيار شماست .

 پس از اين روست كه زمين را بستر شما قرار داد .  

( التوحيد : ۴۰۴/۱۱ )

احكام زمين :

امام باقر عليه السلام :

وجَدْنا في كتابِ عليٍّ عليه السلام :

« إنّ الأرضَ للّه يُورِثها مَن يشاءُ مِن عِبادِه و العاقبةُ للمتّقين »

 و أنا و أهلُ بيتي الّذينَ أورَثَنا (اللّه ُ) الأرضَ  و نحن المُتّقونَ  و الأرضُ كلُّها لنا .

 فمَن أحيا أرضا مِن المسلمينَ فعَمَّرَها فلْيُؤدِّ خَراجَها إلى الإمامِ مِن أهلِ بيتي و له ما أكَلَ مِنها .

در كتاب على عليه السلام يافته ايم كه :

« همانا زمين از آنِ خداوند است و آن را به هر كس از بندگانش كه بخواهد به ارث مى دهد و فرجام از آنِ پرهيزگاران است »  ( الأعراف : ۱۲۸ ) 

و من و خاندانم همانان هستيم كه [ خداوند ] زمين را به ما به ارث داده و ماييم پرهيزگاران . همه زمين از آنِ ماست.

پس هر كس قطعه اى از زمين هاى مسلمانان را احيا و آباد كند  بايد خراج آن را به امامى كه از خاندان من است  بپردازد و آنچه از آن زمين مى خورد متعلّق به اوست.

( تفسير العيّاشي : ۲/۲۵/۶۶ )

امام صادق عليه السلام ـ در تفسير آيه « همانا زمين از آنِ خداوند است و آن را به هر كس از بندگانش كه بخواهد به ارث مى دهد » ( الأعراف : ۱۲۸ ) ـ فرمود:

 فما كانَ للّه ِ فهو لرسولهِ  و ما كانَ لرسولِ اللّه ِ فهو للإمامِ بعدَ رسولِ اللّه ِ صلى الله عليه و آله .

آنچه از آنِ خداست متعلّق به پيامبرش مى باشد و آنچه از آنِ پيامبر خداست براى امام بعد از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله مى باشد .

( تفسير العيّاشي : ۲/۲۵/۶۵ )
 

هر كس زمينى را احيا كند ،  از آنِ اوست .

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن أحْيا أرضا مَيتةً فهِيَ لَهُ  و ليس لعِرْقِ ظالِمٍ حقٌّ .

هر كه زمين مرده اى را زنده كند آن زمين از آن اوست و براى ريشه [ يا: نهالِ  ] غاصب  حقّى نيست.

( بحار الأنوار : ۱۰۴/۲۵۵/۱۳ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

الأرضُ أرضُ اللّه ِ  و العِبادُ عبادُ اللّه .

 مَن أحْيا مَواتا فهِيَ لَهُ .

زمين زمين خداست و بندگان بندگان خدايند .

هر كه زمينِ مواتى را احيا كند ، آن زمين از آن اوست.

( كنز العمّال : ۹۰۴۴ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

العِبادُ عبادُ اللّه ِ و البلادُ بلادُ اللّه ِ.

فَمن أحيا مِن مَواتِ الأرضِ شيئا فهو له و ليس لِعرْقِ ظالِمٍ حقٌّ .

بندگان  بنده خدايند و سرزمينها از آن خداست .

پس هر كس چيزى از اراضى موات را احيا كند ، متعلّق به خود اوست و براى نهال غاصب حقّى نيست .

( كنز العمّال : ۹۰۴۶ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَوَتانُ الأرضِ للّه ِ و لرسولِه .

فمَن أحيا منها شيئا فهُوَ لَه .

اراضى موات   از آن خدا و پيامبر اوست .

پس هر كه زمين مرده اى را زنده كند  ، آن زمين متعلّق به اوست.

( كنز العمّال : ۹۰۴۹ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن عَمّر أرضا ليست لأحدٍ فهو أحقُّ بها .

هر كه زمين بى صاحبى را آباد كند ، نسبت به آن اولويّت دارد.

( كنز العمّال : ۹۰۵۳)

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن سَبَقَ إلى ما لم يَسْبِقْ إليهِ مسلمٌ فهو له .

هر كه به چيزى برسد كه مسلمانى پيش از او به آن نرسيده، آن چيز از آنِ اوست.

( كنز العمّال : ۹۰۶۲ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

ما أحَطْتُم علَيه و اعتَمَلْتُموه فهو لَكُم

و ما لَم يُحَطْ علَيْه فهُوَ للّه ِ و لرسولِهِ .

زمينى كه پيرامونش ديوار كشيده و در آن كار كرده ايد، از آن شماست .

اما آنچه را كه ديوار نكرده ايد  ، مال خدا و پيامبرش مى باشد.

( كنز العمّال : ۹۰۸۶ )

نابود كردن زمين هاى آباد :

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

ما مِن نَبْتٍ يَنبُتُ إلاّ و يَحُفُّه ملَكٌ مُوكَّلٌ به حتّى يَحْصِدَهُ .

فأيُّما امرئٍ وطئَ ذلك النّبْتَ يلعَنُهُ ذلكَ الملَكُ .

هيچ گياهى نمى رويد مگر اين كه فرشته اى گماشته بر آن، از آن حراست مى كند تا آن را درو كند .

پس  هر كس آن گياه را لگدكوب كند ،  آن فرشته او را لعنت مى كند.

( كنز العمّال : ۹۱۲۲ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

اخرُجْ يا عليُّ فقُلْ عن اللّه ِ لا عَن رسولِ اللّه صلى الله عليه و آله :

لَعَن اللّه ُ مَن يَقطَعُ السِّدْرَ

اى على ! برو و از قول خدا نه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله بگو:

لعنت خدا بر كسى كه درخت سدر را قطع كند.

( كنز العمّال : ۹۱۱۹ )

امام صادق عليه السلام :

أيُّما رجُلٍ أتى خَرِبةً بائرةً فاستَخْرَجَها و كَـرى أنهارَهـا و عمَّرها فإنّ عليه ، فيها الصّدَقةَ

و إن كانتْ أرضٌ لرجُلٍ قَبْلَهُ فغابَ عنها و تَرَكها فأخْرَبها  ثمّ جاء بعدُ يَطْلُبها ، فإنّ الأرضَ للّه ِ و لمَنْ عَمَّرها .

هر كس سراغ زمين ويرانه و بايرى برود و از آن بهره بردارى كند و نهرهايش را جارى سازد و آبادش نمايد، بايد زكات آن را بپردازد.

 اگر آن زمين پيشتر صاحب داشته  ولى آن را رها كرده و رفته و در نتيجه تبديل به ويرانه شده است سپس بيايد و آن زمين را مطالبه كند، زمين از آنِ خدا و كسى است كه آن را آباد كرده است.

( الكافي : ۵/۲۷۹/۲ )

منبع: میزان الحکمه، ج1