رفتارهای فردی ناپسند: دنیادوستی

دنیادوستی

زُیِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَواتِ مِنَ النِّساءِ وَ الْبَنِینَ وَ الْقَناطِیرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ وَ الْخَیْلِ الْمُسَوَّمَةِ
وَ الْأَنْعامِ وَ الْحَرْثِ ذلِکَ مَتاعُ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ اللهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ

(آل عمران، 14)
عشق و علاقه به زنان و فرزندان و اموال زیاد از طلا و نقره و اسبان ممتاز و چهارپایان و کشتزارها که همه از شهوات و خواسته های نفسانی است،
در نظر مردم جلوه یافته است، (در حالی که) اینها بهره ای گذرا از زندگانی دنیاست و سرانجام نیکو تنها نزد خداوند است.

نکته ها

«قَناطیر» جمع «قِنطار» به معنای مال زیاد است وآمدن کلمه «مُقَنطرة» به دنبال آن، برای تأکید بیشتر است.
«خَیل» به معنای اسب و اسب سوار، هردو آمده است و «مُسَوّمة» یعنی نشاندار. اسب هایی که به خاطر زیبایی اندام و یا تعلیمی که می دیدند، دارای برجستگی های خاصّی می شدند، به آنها «خیل مسومة» می گفتند.
جلوه کردن دنیا در نظر انسان، گاهی از طریق خیالات شخصی و گاهی از سوی شیطان و گاهی از جانب اطرافیان متملّق صورت می گیرد. از طریق اوهام شخصی: «یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعاً» و «فَرَآهُ حَسَناً» و از سوی شیطان: «زَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطانُ أَعْمالَهُمْ» و از طرف اطرافیان متملّق «زُیِّنَ لِفِرْعَوْنَ سُوءُ عَمَلِهِ»
مصادیق جلوه های دنیا که در آیه ذکر شده، با توجّه به زمان نزول آیه است و می تواند در هر زمانی مصادیق جدیدی داشته باشد. طلا و نقره، کنایه از ثروت اندوزی، و اسب کنایه از مرکب و وسیله نقلیّه است.
سؤال: با این که خداوند زینت بودن مال و فرزند را پذیرفته است؛ «الْمالُ وَ الْبَنُونَ زِینَةُ الْحَیاةِ الدنیا» پس چرا این آیه در مقام انتقاد است؟
پاسخ: زینت بودن چیزی، غیر از دلبستگی به آن است. در این آیه انتقاد از دلبستگی شدید است که از آن به «حُبُّ الشَّهَواتِ» تعبیر می کند.
کلمه ی «بَنین» شامل دختران نیز می شود، نظیر این که می گوییم: عابران محترم از پیاده رو حرکت کنند که شامل زنان عابر نیز می شود.

پیام ها

1- علاقه ی طبیعی به مادّیات، در نهاد هر انسانی وجود دارد، آنچه خطرناک است، فریب خوردن از زینت ها وجلوه های آن و عدم کنترل دلبستگی هاست. «زُیِّنَ لِلنَّاسِ ...»
2- جلوه ی دنیا برای مردمِ عادّی است، نه افراد فرزانه. «زُیِّنَ لِلنَّاسِ» چنانکه در نظر همسر فرعون که فرزانه ی تاریخ است، کاخ و طلای او بی ارزش است. «نَجِّنِی مِنْ فِرْعَوْنَ وَ عَمَلِهِ»
3- علاقه ی بیش از حدّ به زن وفرزند، بیش از هر چیز مایه ی دلبستگی انسان به دنیا می گردد. «حُبُّ الشَّهَواتِ مِنَ النِّساءِ وَ الْبَنِینَ»
4- مراقب باشیم که زینت ها وجلوه های دنیا، مقدّمه ی غفلت از آخرت است. «زُیِّنَ لِلنَّاسِ ... وَ اللهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ»
5- یکی از عوامل بد عاقبت شدن، شیفتگی و دلبستگی به دنیاست. زیرا عاقبت نیکو تنها نزد خداست. «زُیِّنَ لِلنَّاسِ ... وَ اللهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ»
6- یکی از شیوه های تربیتی، تحقیر مادّیات و بیان عظمت معنویات است. «ذلِکَ مَتاعُ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ اللهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ»
7- بهترین راه برای کنترل علائق مخرّب، مقایسه آن با الطاف جاودانه ی الهی است. «وَ اللهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ»