امامت امام علی علیه السلام از نظر احادیث

امامت امام على عليه السلام

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

أ لا أدُلُّكُم على ما إن تَسالَمتُم علَيهِ لَم تَهلِكوا ؟! إنّ وَلِيَّكُم اللّه ُ ، و إنّ إمامَكُم عليُّ ابنُ أبي طالبٍ ، فناصِحوهُ و صَدِّقوهُ ، فإنّ جَبرئيلَ أخبَرَني بذلكَ .

آيا شما را به چيزى ره ننمايم كه هر گاه بر آن توافق كنيد، به هلاكت در نمى افتيد؟! همانا ولىّ شما خداوند و امامتان على بن ابى طالب است. پس، خيرخواه و مخلص او باشيد و تصديقش كنيد. كه اين را جبرئيل به من خبر داد.

( شرح نهج البلاغة : ۳ / ۹۸ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إنّ اللّه َ عزّ و جلّ عَهِدَ إليَّ في عليِّ عَهْدا، قلتُ : يا ربِّ بَيِّنْهُ لي . قالَ: اسْمَعْ . قلتُ : قد سَمِعْتُ ، قالَ : إنّ علِيّا رايةُ الهُدى و إمامُ أوليائي و نورُ مَن أطاعَني ، و هُوَ الكلمةُ الّتي ألْزَمْتُها المتّقينَ «و ألزمَهم كلمةَ التّقوى»مَن أحبَّهُ أحبَّني ، و مَن أطاعَهُ أطاعَني .
همانا خداوند عزّ و جلّ درباره على بن ابى طالب به من سفارشى فرمود. گفتم: بار پروردگارا! آن را برايم روشن فرما. فرمود: بشنو! عرض كردم: گوش به فرمانم. فرمود: همانا على پرچم هدايت و پيشواى دوستان من و روشنايى [راه ]كسانى است كه مرا اطاعت مى كنند. اوست آن كلمه اى كه پرهيزگاران را ملزم به همراهى آن كردم ( مى تواند اشاره به آيه ۲۶ سوره فتح باشد:«و ألزمهم كلمة التقوى». ر. ك : تفسير نمونه: ۲۲ / ۹۷) هر كه او را دوست بدارد مرا دوست داشته و هر كه از او اطاعت كند از من اطاعت كرده است.

( الأمالي للصدوق : ۵۶۵/۷۶۵ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إنَّ اللّه َ عَهِدَ إليَّ في عليٍّ عَهْدا ، فقلتُ : يا ربِّ بَيِّنْهُ لي ، فقالَ : اسْمَعْ ، فقلتُ : سَمِعْتُ ، فقالَ : إنّ عليّا رايةُ الهُدى ، و إمامُ أوليائي ··· فبشِّرْهُ بذلكَ ، فجاءَ عليٌّ فبشَّرْتُهُ .
خداوند درباره على به من سفارشى فرمود. عرض كردم: بار خدايا ! آن را برايم توضيح بده. فرمود: گوش كن! عرض كردم: گوش به فرمانم. فرمود: همانا على پرچم هدايت و امام دوستان من است. اين را به او بشارت ده. سپس، على آمد و من به او بشارت دادم.

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۲۹۱ )

على عليه السلام حجّت خداست

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ به اَنَس هنگامى كه خدمت پيامبر نشسته بود و على عليه السلام وارد شد ـ فرمود :

 يا أنسُ ، أنا و هذا حُجّةُ اللّه ِ على خَلقِهِ .
اى انس! من و اين [على ]حجّت خدا بر خلق او هستيم.

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۳۰۸ / ۸۸۵۳ )

على عليه السلام جانشين پيامبر خدا صلى الله عليه و آله است

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إنّ أخي و وصِيّي و وزيري و خليفَتي في أهلي عليُّ بنُ أبي طالبٍ ، يَقْضي دَيني ، و يُنجِزُ مَوعِدي يا بني هاشمٍ .
اى بنى هاشم! همانا برادر من، وصىّ من ، وزير من و جانشين من در ميان خانواده ام على بن ابى طالب است. او بدهى مرا مى پردازد و وعده ام را به انجام مى رساند.

( الأمالي للطوسي: ۶۰۲/۱۲۴۴ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

أتاني جَبرئيلُ فقالَ : يا محمّدُ ، إنّ ربَّكَ (يُقْرِئكَ السّلامَ و) يقولُ لكَ : إنّ عليَّ بنَ أبي طالبٍ وصيُّكَ و خليفتُكَ على أهلِكَ و اُمّتِكَ .
جبرئيل نزد من آمد و گفت: اى محمّد! پروردگارت [ درودت مى فرستد و ]مى گويد: همانا على بن ابى طالب وصى و جانشين تو در ميان خاندان و امّت توست.

( الأمالي للمفيد : ۱۶۸ / ۳ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ با اشاره به على عليه السلام ـ فرمود :

 إنّ هذا أخي و وصيّي و خليفتي فيكُم ، فاسْمَعوا لَه و أطِيعُوا .
اين برادر و وصى و جانشين من در ميان شماست. گوش به فرمانش باشيد و اطاعتش كنيد.

( كنز العمّال : ۳۶۴۱۹ )

على عليه السلام وصىّ پيامبر خدا صلى الله عليه و آله است

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إنّ وصيّي و مَوضِعَ سِرّي و خيرَ مَن أتْرُكُ بَعدي و يُنجِزُ عِدَتي و يَقْضي دَيني عليُّ بنُ أبي طالبٍ .
همانا وصىّ من، راز دار من ، بهترين بازماندگانم ، و كسى كه وعده ام را تحقّق مى بخشد و دينم را ادا مى كند، على بن ابى طالب است.

( كنز العمّال : ۳۲۹۵۲. )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إنّ لكلِّ نبيٍّ وصيّا و وارِثا ، و إنّ عليّا وصيّي و وارِثي .
هر پيامبرى، وصىّ و وارثى دارد و على ، وصىّ و وارث من است.

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۳۹۲ / ۹۰۰۵ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ به على عليه السلام ـ فرمود :

أنتَ مِنّي بمنزلةِ هارونَ مِن موسى إلاّ أنّه لا نَبيَّ بَعدي .
تو براى من همچون هارون براى موسى هستى جز آن كه پس از من پيامبرى نيست.

( كنز العمّال : ۳۲۸۸۱ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ به على عليه السلام ـ فرمود :

 أ مَا تَرْضى أنْ تَكونَ مِنّي بمنزلةِ هارونَ مِن موسى ، إلاّ أنَّكَ لَست بِنَبيٍّ ؟! إنّه لا يَنبغي لي أنْ أذهَبَ إلاّ و أنتَ خَليفَتي .
آيا نمى پسندى كه براى من همچون هارون براى موسى باشى؛ جز اين كه پيامبر نيستى؟ مرا نشايد كه [براى جنگ به تبوك ]بروم، مگر آن كه جانشين من تو باشى.

( کنز العمّال : ۳۲۹۳۱ )

امام على عليه السلام :

إنّ النّبيَّ صلى الله عليه و آله قالَ : خَلّفتُكَ أنْ تكونَ خَليفَتي . قلتُ : أتَخَلّفُ عنكَ يا رسولُ اللّه ِ ؟! قالَ : أ لا تَرضى أنْ تَكونَ مِنّي بمنزلةِ هارونَ مِن موسى ، إلاّ أنّهُ لا نَبيَّ بَعدي؟!
پيامبر صلى الله عليه و آله [ به من] فرمود: تو را اينجا [ در مدينه ]گذاشتم كه جانشين من باشى. عرض كردم: اى پيامبر خدا! يعنى از [همراهى ]تو بازمانم؟! فرمود: آيا نمى پسندى كه براى من چنان باشى كه هارون براى موسى بود، جز اين كه بعد از من پيامبرى نيست؟!

( كنز العمّال : ۳۶۴۸۸ )

على عليه السلام پيشواى نيكوكاران

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

عليٌّ إمامُ البَرَرةِ ، و قاتِلُ الفَجَرةِ ، منصورٌ مَن نَصرَهُ ، مَخذولٌ مَن خَذلَهُ .
على پيشواى نيكوكاران است و كُشنده بدكاران، هر كه او را يارى كند ، يارى مى شود و هر كه از يارى او دست شويد، بى يار مى ماند.

( كنز العمّال : ۳۲۹۰۹ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ درباره على عليه السلام ـ فرمود :

مَرْحَبا بسيّدِ المسلمينَ و إمامِ المُتّقينَ .
 آفرين و مرحبا به سرور مسلمانان و پيشواى پرهيزگاران.

( كنز العمّال : ۳۳۰۰۹ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

يا عليُّ ، إنَّ اللّه َ ··· وَهَبَ لكَ حُبَّ المَساكينِ، فَرَضُوا بكَ إماما و رَضيتَ بهِم أتْباعا .
اى على ! خداوند ··· دوست داشتن مستمندان را به تو بخشيده است؛ از اين رو، آنان به پيشوايى تو خرسندند و تو به داشتن پيروانى چون ايشان خرسندى.

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۲۸۱ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

اُوحِيَ إليَّ في عليٍّ بثلاث خصال : أنَّهُ سَيّدُ المسلِمينَ ، و إمامُ المُتّقِينَ ، و قائدُ الغُرِّ المُحَجَّلينَ .
درباره على سه ويژگى به من وحى شده كه او سرور مسلمانان ، پيشواى پرهيزگاران و رهبر رو سپيدان است.

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۳۰۳ / ۸۸۳۵ )

على عليه السلام ولىّ هر مؤمنى است

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إنّ عليّا منّي و أنا مِنهُ ، و هُو وليُّ كلِّ مؤمنٍ .
على از من است و من از او. او ولىّ هر مؤمنى است.

( كنز العمّال : ۳۲۹۳۸ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن كنتُ مَولاهُ فعليٌّ مَولاهُ .
هر كه من مولاى اويم، پس على مولاى اوست.

( تاريخ دمشق : ۴۲/۱۸۸/۸۶۳۷  )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

يا بُريدةُ ، أ لستُ أولى بالمؤمنينَ مِن أنفسِهِم؟ فقلتُ : بلى يا رسولَ اللّه ِ ، فقالَ : مَن كنتُ مَولاهُ فعليٌّ مَولاهُ .
اى بُرَيده! آيا من به مؤمنان اولى از خود ايشان نيستم؟ عرض كردم: البته، اى رسول خدا. فرمود: هر كه من مولاى اويم، على هم مولاى اوست.

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۱۸۷ / ۸۶۳۵ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إنْ تُولُّوا علِيّا تَجِدوهُ هادِيا مَهْدِيّا ، يَسلُكُ بكُمُ الطّريقَ المستقيمَ .
اگر على را به ولايت و سرپرستى بگيريد، خواهيد ديد كه رهنمايى رهيافته است و شما را به راه راست مى برد.

( كنز العمّال : ۳۲۹۶۶ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إنْ تَستَخْلِفوا عليّا ـ و ما أراكُم فاعِلِينَ ـ تَجِدوهُ هادِيا مَهْدِيّا .
اگر على را به خلافت برگزينيد ـ و نمى بينم كه چنين كنيد ـ او را رهنمايى رهيافته خواهيد ديد.

( كنز العمّال : ۳۳۰۷۲)

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ آن گاه كه از موضوع فرمانروايى يا خلافت نزد آن حضرت سخن به ميان آمد ـ فرمود :

إنْ وَلَّيتُموها عليّا وجَدْتُموهُ هادِيا مَهْدِيّا ، يَسلُكُ بكُمْ علَى الطّريقِ المستقيمِ .
 اگر آن را به على بسپاريد خواهيد ديد كه رهنمايى رهيافته است و شما را در راه راست مى برد.

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۴۱۹ / ۹۰۱۲ )

تاريخ دمشق ـ به نقل از عمران بن حصين ـ :

بَعَثَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله سَرِيَّةً و أمّرَ عليهِم عليَّ بنَ أبي طالبٍ ، فأحْدَثَ شيئا في سَفرِهِ ··· و كُنّا إذا قَدِمْنا مِن سَفَرٍِ بَدأْنا برسولِ اللّه ِ صلى الله عليه و آله فسَلّمْنا عليهِ ··· فقامَ رجُلٌ مِنهم فقالَ : يا رسولَ اللّه ِ ، إنّ عليّا فَعلَ كذا و كذا ! فأعرَضَ عنهُ ، ثُمّ قام الثّاني فقالَ : [مثلَ ما قالَ الأوّلُ ،إلى أن قامَ الرّابعُ و قالَ مَقالةَ الأوّلِ] ··· فأقبَلَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله علَى الرّابعِ ـ و قد تَغَيّرَ وجهُهُ ـ فقالَ: دَعُوا عليّا، دَعُوا عليّا ، دَعُوا عليّا ! إنّ عليّا منّي و أنا مِنهُ ، و هُو وليُّ كلِّ مؤمنٍ بَعدي .
 پيامبر خدا صلى الله عليه و آله سپاهى را به فرماندهى على بن ابى طالب گسيل داشت. او در اين سفر، كارى [بر خلاف ميل ما ]كرد ··· .رسم بر اين بود كه ما هرگاه از سفر برمى گشتيم، ابتدا، براى عرض سلام، خدمت پيامبر خدا صلى الله عليه و آله مى رسيديم ··· . [ اين بار، در حضور پيامبر صلى الله عليه و آله ]مردى از ميان جمع برخاست و عرض كرد: اى رسول خدا! على چنين و چنان كرد. پيامبر از او روى گرداند. مرد ديگرى برخاست و همان را گفت كه فرد اول گفته بود. تا آن كه چهارم برخاست و سخن همان نفر اول را تكرار كرد. پيامبر خدا صلى الله عليه و آله در حالى كه چهره اش دگرگون شده بود روى به او كرده فرمود: دست از سر على برداريد، دست از سر على برداريد، دست از سر على برداريد! على از من است و من از اويم. او پس از من، ولىّ هر مؤمنى است.

( تاريخ دمشق : ۴۲/۱۹۷/۸۶۶۳ )

تاريخ دمشق ـ به نقل از وهب بن حمزه ـ :

سافَرتُ مع عليِّ بنِ أبي طالبٍ مِن المدينةِ إلى مَكّةَ ، فرأيتُ مِنهُ جَفْوَةً ، فقلتُ : لَئنْ رَجَعتُ فلَقِيتُ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله لأنالَنَّ مِنه ! قالَ : فرجَعْتُ فلَقِيتُ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله فذَكرتُ عليّا فنِلْتُ مِنهُ ، فقالَ لي رسولَ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : لا تَقولَنَّ هذا لعليٍّ ، فإنّ عليّا وليُّكُم بَعدي .
 با على بن ابى طالب از مدينه به مكه سفر كردم. در راه از او اندكى تندى ديدم. [ با خود ]گفتم: وقتى بازگشتم و پيامبر خدا صلى الله عليه و آله را ديدم، از او بد خواهم گفت! وقتى برگشتم و به ديدار پيامبر خدا صلى الله عليه و آله رفتم، از على بدگويى كردم. پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به من فرمود: هرگز اين حرفها را درباره على مگو. همانا على بعد از من ولىّ شماست.

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۱۹۹ / ۸۶۶۷ )

تاريخ دمشق ـ به نقل از بريده اسلمى ـ :

أمَرَنا رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله أن نُسلِّمَ على عليٍّ بأميرحديث المؤمنينَ و نحنُ سبعةٌ ، و أنا أصْغَرُ القومِ يومئذٍ .
پيامبر خدا به ما دستور داد به على با عنوان امير مؤمنان سلام گوييم. در آن روز، ما هفت نفر بوديم و من از همه كوچكتر بودم.

( .تاريخ دمشق : ۴۲ / ۳۰۳ )

تاريخ دمشق ـ به نقل از عبد الرحمان بن ابى ليلى ـ :

 أنْشُدُ اللّه َ مَن سَمِعَ رسولَ اللّه ِ صلى الله عليه و آله يقولُ يومَ غديرِ خُمّ : « مَن كنتُ مولاهُ فعليٌّ مولاهُ » لَمّا قامَ فشَهِدَ ، قالَ عبدُ الرّحمنِ : فقامَ اثنا عَشَرَ بَدْريّا، كأنّي أنظُرُ إلى أحدِهِم ، فقالوا: نَشهَدُ أنّا سَمِعْنا رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله يقولُ يومَ غديرِ خُمٍّ : أ لستُ أولى بالمؤمنينَ ··· ؟ فقُلنا: بلى يا رسولَ اللّه ِ ، قالَ : مَنْ كنتُ موَلاهُ فعليٌّ مَولاهُ ، اللّهمَّ والِ مَن والاهُ و عادِ مَن عاداهُ
على را ديدم كه در رحبه [ى كوفه ]مردم را سوگند مى دهد: شما را به خدا سوگند مى دهم اگر كسى از شما هست كه شنيده باشد پيامبر خدا صلى الله عليه و آله در روز غدير خم مى فرمود: «هر كه من مولاى اويم، پس على مولاى اوست» برخيزد و گواهى دهد. عبد الرحمان مى گويد: دوازده تن از بدريان كه گويى هم اكنون يكايك آنان را مى نگرم، برخاستند و گفتند: گواهى مى دهيم كه شنيديم پيامبر خدا صلى الله عليه و آله در روز غدير مى فرمود: آيا من اولى به مؤمنان نيستم···؟ عرض كرديم: البته، اى رسول خدا. پيامبر فرمود: پس، بر هر كس كه من ولايت دارم على نيز ولايت دارد، خدايا! دوست بدار هر كه را دوستدار على باشد و دشمن بدار هر كه را با او دشمنى ورزد.

 

( تاريخ دمشق : ۴۲/۲۰۷/۸۶۸۳ )

اوّلين اسلام آورنده

امام على عليه السلام :

بُعِثَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله يومَ الاثنينِ و أسلَمْتُ يومَ الثُّلاثاءِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله در روز دو شنبه به پيامبرى برانگيخته شد و من در روز سه شنبه اسلام آوردم.

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۳۰)

امام على عليه السلام :

أنا أوَّلُ مَن أسلَمَ .
من نخستين كسى هستم كه اسلام آوردم.

(  تاريخ دمشق : ۴۲ / ۳۱)

امام على عليه السلام :

أنا أوَّلُ مَن صَلّى مَع النّبيِّ صلى الله عليه و آله .
من نخستين كسى هستم كه با پيامبر صلى الله عليه و آله نماز گزارد.

(تاريخ دمشق : ۴۲ / ۳۱)

تاريخ دمشق ـ به نقل از حَبّه عُرَنى ـ :

رأيتُ عليّا يوما ضَحِكَ ضِحْكا ـ لَم أرَهُ ضَحِكَ ضِحْكا أشدَّ مِنهُ ـ حتّى أبْدى ناجِذَهُ، ثُمّ قالَ : اللّهُمَّ لا أعرِفُ أنَّ عبدا مِن هذهِ الاُمّةِ عَبَدكَ قَبْلي غيرَ نبيِّها عليه السلام .
 روزى ديدم على چنان خنديد كه خنده اى آنچنان شديد از او نديده بودم، طورى كه دندان عقلش پديدار شد؛ آن گاه گفت: خدايا! هيچ بنده اى از اين امّت جز پيامبرش را نمى شناسم كه پيش از من، تو را پرستيده باشد.

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۳۲ )

دانش امام على عليه السلام

امام على عليه السلام :

و اللّه ِ، ما نَزلَتْ آيةٌ إلاّ و قَد علِمْتُ فِيمَ نَزَلت ، و أينَ نَزلَتْ ، و على مَن نَزلَتْ . إنّ ربّي وَهبَ لي قَلبا عَقولاً، و لسانا طَلْقا سَؤولاً .
به خدا قسم، هيچ آيه اى نازل نشد مگر آن كه من دانستم درباره چه چيز و در كجا و درباره چه كسى نازل شده است. پروردگارم به من دلى خردمند و زبانى گشاده و پرسشگر بخشيد.

( كنز العمّال : ۳۶۴۰۴ )

امام على عليه السلام :

ما نَزلَتْ عليهِ [علَى النّبيِّ صلى الله عليه و آله ]آيةٌ في ليلٍ و لا نهارٍ و لا سماءٍ و لا أرضٍ و لا دُنيا و لا آخِرَةٍ ··· إلاّ أقرَأَنِيها و أمْلاها علَيَّ ، فكَتَبْتُها بيدِي ، و علَّمَني تأويلَها و تفسيرَها ، و ناسِخَها و مَنسوخَها ، و مُحكَمَها و مُتَشابِهَها ، و خاصَّها و عامَّها ، و أينَ نَزلَتْ ، و فيمَ نَزلَتْ إلى يومِ القيامةِ .
هيچ آيه اى، نه در شب و نه در روز، نه در آسمان و نه زمين ، نه درباره دنيا و نه درباره آخرت ··· بر آن حضرت (پيامبر صلى الله عليه و آله ) نازل نشد، مگر اين كه آن را براى من خواند و به من املا كرد و من آن را به دست خود نوشتم و تأويل و تفسير و ناسخ و منسوخ و محكم و متشابه و خاص و عام آن [آيه] را و اين كه در كجا و درباره چه چيز تا روز قيامت نازل شده، همه را به من آموخت.

( تحف العقول : ۱۹۶ )

امام على عليه السلام ـ در خطبه اى، پس از آن كه مردم با او به عنوان خليفه بيعت كردند ـ فرمود :

يا معشرَ النّاسِ، سَلُوني قبلَ أن تَفْقِدوني ، سَلُوني فإنّ عندي عِلمَ الأوَّلينَ و الآخِرِينَ. أمَا و اللّه ِ لو ثُنِيَ لي الوِسادُ لَحَكَمْتُ بينَ أهلِ التّوارةِ بتَوراتِهم ··· ـ ثُمّ قالَ : ـ سَلُوني قبلَ أن تَفْقِدوني ، فوالّذي فَلَقَ الحَبّةَ و بَرأَ النَّسَمَةَ لو سَألتُموني عن آيةٍ آيةٍ لأخبَرتُكُم بوقتِنُزولِها و في مَن نَزلَتْ .
 اى مردم! پيش از آن كه مرا از دست دهيد از من بپرسيد . از من سؤال كنيد ؛ زيرا دانش اولين و آخرين نزد من است. سوگند به خدا كه اگر بر مسند داورى تكيه زنم ميان پيروان تورات بر اساس تورات آنان داورى مى كنم و ···[آن گاه فرمود :] از من بپرسيد پيش از آن كه مرا از دست دهيد. سوگند به آن كه دانه را شكافت و انسان را آفريد اگر از آيه آيه قرآن بپرسيد به شما خواهم گفت كه چه وقت و درباره چه كسى نازل شده است.

( الإرشاد : ۱ / ۳۵ )

امام على عليه السلام :

اندَمَجْتُ على مَكْنونِ عِلمٍ لو بُحْتُ بهِ لاضْطَرَبْتُمُ اضْطِرابَ الأرشِيَةِ فِي الطَّوِيِّ البعيدةِ .
دانشى در سينه نهان دارم كه اگر آن را آشكار سازم همچون ريسمانهاى دلوِ آويخته در چاهى عميق به لرزه درمى آييد.

( نهج البلاغة : الخطبة ۵ )

امام على عليه السلام ـ با اشاره به سينه خود ـ فرمود :

و إنّ هاهُنا لَعِلما جَمّا ـ و أشارَ إلى صدرِه ـ و لكنّ طُلاّبَهُ يَسيرٌ ، و عن قليلٍ يَنْدَمونَ لو فَقَدوني .
در اين جا دانش بسيارى است اما خواستاران آن اندكند و زودا كه پشيمان شوند آن گاه كه مرا نيابند.

( عيون أخبار الرضا : ۱ / ۲۰۵ / ۱ )

امام على عليه السلام :

إنّ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله علّمَني ألفَ بابٍ مِن الحلالِ و الحرامِ ، و مِمّا كانَ و مِمّا يكونُ إلى يومِ القيامةِ ، كلُّ بابٍ مِنها يَفتَحُ ألفَ بابٍ ، فذلكَ ألفُ ألفِ بابٍ ، حتّى علِمتُ عِلمَ المَنايا و البَلايا و فَصلَ الخِطابِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله هزار باب از حلال و حرام و از آنچه بوده و تا قيامت خواهد بود به من آموخت، كه از هر باب آن هزار باب گشوده مى شود، كه هزار هزار باب خواهد شد، چندان كه دانش مرگ و ميرها و بلايا و فصل الخطاب را فرا گرفتم.

( الخصال : ۶۴۶ / ۳۰ )

امام على عليه السلام :

لقد فُتِحَتْ ليَ السُّبُلُ ، و عُلِّمتُ الأنْسابَ ، و اُجرِيَ ليَ السَّحابُ ، و عُلِّمتُ المَنايا و البَلايا و فَصْلَ الخِطابِ .
راهها براى من گشوده و [علم ]نسب ها به من آموخته شده و ابرها برايم به حركت درآمده اند و دانش مرگ و ميرها و بلايا و فصل الخطاب* به من آموخته شده است.

( الخصال : ۴۱۴ / ۴ )

*كلام فصيح كه حق و باطل را جدا سازد و در قضاوت، دعوا را خاتمه دهد. فصل الخطاب معانى ديگرى نيز دارد.

مظلوميت امام على عليه السلام

امام على عليه السلام :

ما زِلْتُ مُذ قُبِضَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله مظلوما .
از همان زمان كه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله رحلت كرد همواره مظلوم بوده ام.

( خصائص الأئمّة عليهم السلام : ۹۹ )

 

امام على عليه السلام :

ما رأيتُ مُنذُ بَعثَ اللّه ُ محمّدا صلى الله عليه و آله رَخاءً، فالحمدُ للّه ِ. و اللّه ِ لقد خِفْتُ صَغيرا و جاهَدتُ كبيرا .
از آن زمان كه خداوند محمّد صلى الله عليه و آله را به پيامبرى مبعوث كرد، روىِ خوشى و آسايش را نديدم، اما خدا را شكر. به خدا سوگند خردسالى را در بيم و وحشت به سر بردم و بزرگسالى را در جهاد و مبارزه.

( الإرشاد : ۱ / ۲۸۴ )

امام على عليه السلام :

ما لَقِيَ أحدٌ مِن النّاسِ ما لَقِيتُ .
ظلمى كه به من رسيده به احدى از مردم نرسيده است.

( شرح نهج البلاغة : ۴ / ۱۰۳ )

امام على عليه السلام :

كنتُ أرى أنّ الواليَ يَظلِمُ الرَّعيّةَ ، فإذا الرّعِيّةُ تَظلِمُ الواليَ !
من فكر مى كردم كه والى بر مردم ستم مى كند اما اكنون مى بينم كه مردم بر والى ستم روا مى دارند.

( كنز العمّال : ۳۶۵۴۱ )

امام على عليه السلام ـ در نامه اى به معاويه ـ نوشت:

إنّي كنتُ اُقادُ كما يُقادُ الجَمَلُ المَخْشوشُ حتّى اُبايِعَ ، و لَعَمْر اللّه ِ لقد أردتَ أنْ تَذُمَّ فمَدَحتَ ، و أن تَفْضَحَ فافْتَضَحْتَ ، و ما علَى المسلمِ مِن غَضاضةٍ في أن يكونَ مظلوما ما لم يَكُن شاكّا في دِينهِ ، و لا مُرْتابا بيَقينِهِ
 و گفتى كه مرا چون شتر مهار شده مى كشيدند تا بيعت كنم؛ به خدا قسم، خواستى نكوهش كنى، امّا ستودى و خواستى مرا رسوا سازى؛ ولى خود رسوا شدى. مظلوم بودن، براى مسلمان عيب و عار نيست، تا آن گاه كه در دين خود، گرفتار شك و ترديد، و در يقين خود، دو دل نباشد.

( نهج البلاغة : الكتاب ۲۸ )

امام على عليه السلام ـ وقتى به وى گفته شد: تو به اين امر (خلافت) حريصى ـ فرمود :

 إنّكَ على هذا الأمرِ [الخلافة ]لَحريصٌ ـ : بَلْ أنتُم و اللّه ِ لَأحْرَصُ و أبْعَدُ ، و أنا أخَصُّ و أقْرَبُ، و إنّما طَلَبتُ حقّا لي و أنتمُ تَحُولونَ بَيني و بَينَهُ ، و تَضرِبونَ وَجْهي دُونَه ··· اللّهمَّ إنّي أسْتَعديكَ على قُريشٍ و مَن أعانَهُم ، فإنّهم قَطَعوا رَحِمي ، و صَغَّروا عظيمَ مَنزِلتي ، و أجْمَعوا على مُنازَعَتي أمْرا هُو لِي .
 به خدا قسم كه شما حريص تريد و دورتر (نا لايق تر)، و من سزاوارترم و نزديكتر (لايق تر و شايسته تر يا در خويشاوندى با پيامبر نزديكتر). من، در حقيقت، حقّ خود را طلبيده ام و شما مانع رسيدن من به آن مى شويد ··· خدايا! من در برابر قريش و ياوران قريش از تو يارى مى طلبم؛ زيرا آنان پيوند خويشاوندى مرا بريدند، منزلت والاى مرا خرد شمردند و براى ستيز با من بر سر امرى (خلافت) كه از آنِ من است، همداستان شدند.*

(نهج البلاغة : الخطبة ۱۷۲)

*.ابن ابى الحديد مى نويسد: اخبار اين گونه، به تواتر از آن حضرت عليه السلام رسيده است. از جمله: ـ از زمانى كه خداوند جان پيامبر خود را ستاند، تا روزگار اين مردم، همواره مظلوم بوده ام. ـ بار خدايا! قريش را خوار و ذليل گردان، كه آنان مرا از حقّم محروم كردند و امر (خلافت) مرا غصب نمودند . ـ خدا قريش را كيفرى سخت دهاد كه حقّ مرا پايمال كردند و حكومت فرزند مادرم (پيامبر) را از من غصب كردند. ـ و نيز شنيد كسى فرياد مى زند: من مظلومم! حضرت فرمود: بيا تا با هم فرياد زنيم؛ زيرا من نيز همواره مظلوم بوده ام. ـ و او مى داند كه جايگاه من نسبت به آن (خلافت) همچون محور آسياب است نسبت به سنگ آسياب. ـ ميراث خود را تاراج رفته مى بينم. ـ آن دو ، ظرفهاى ما را [براى خود] كج كردند و مردم را بر گرده ما سوار نمودند. ـ ما را حقّى است كه اگر بدهند آن را مى گيريم و اگر ندهند، بر پشت شتر مى نشينيم هر چند سفر شبانه به درازا كشد. ـ همواره حقّ من غصب شده و از آنچه سزاوار و شايسته آن هستم، محروم مانده ام.

 

امام على عليه السلام ـ در نامه اش به عقيل ـ نوشت:

فَدعْ عنكَ قُرَيشا و تَرْكاضَهُم في الضَّلال···فإنَّهُم قد أجْمَعوا على حَرْبي كإجماعِهِم على حَربِ رسولِ اللّه ِ صلى الله عليه و آله قَبْلي ، فَجَزَتْ قُرَيشا عنّي الجَوازي؛ فقد قَطَعوا رَحِمي، و سَلَبوني سُلطانَ ابنِ اُمّي .
 قريش را بگذار تا در گمراهى بتازند ··· كه آنان در جنگ با من همداستان شدند، چنان كه پيش از من، در جنگ با پيامبر خدا صلى الله عليه و آله همداستان گشتند. خدا قريش را كيفر دهاد كه پيوند خويشى مرا بريدند و حكومتى را كه از آن فرزند مادرم* بود از من ربودند.

( نهج البلاغة : الكتاب ۳۶ )

*.منظور، پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله است؛ زيرا فاطمه بنت اسد، مادر حضرت على عليه السلام ، به پيامبر صلى الله عليه و آله در كودكى محبت مى كرد و پيامبر صلى الله عليه و آله او را مادر خود مى خواند (ر . ك : دانش نامه امير المؤمنين عليه السلام : فصل يكم از بخش دوم «مادر») .

 

على عليه السلام با حق است

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

عليٌّ مَع الحقِّ و الحقُّ مَع عليٍّ ، يَدورُ حَيثُما دارَ
على با حق و حق با على است و بر محور او مى گردد.*

( شرح نهج البلاغة : ۲ / ۲۹۷ )

*ابن ابى الحديد مى نويسد : در اخبار صحيحى آمده است كه پيامبر فرمود: على با حق است ...

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ با اشاره به على عليه السلام ـ فرمود :

الحقُّ مَع ذا ، الحقُّ مَع ذا ـ يعني عليّا ـ .
حق با اين است ، حق با اين است.

( كنز العمّال : ۳۳۰۱۸ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

الحقُّ مع عليٍّ أيْنَما مالَ
حق با على است هر جا كه رو كند.

( الكافي : ۱ / ۲۹۴ / ۱ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

اللّهُمَّ أدِرِ الحقَّ مَعهُ حيثُ دارَ .
بار خدايا! هر جا كه على گشت حق را با او بگردان.

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۴۴۸ / ۹۰۲۲  )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

عليٌّ معَ الحقِّ و الحقُّ معَ عليٍّ ، و لن يَتَفَرّقا حتّى يَرِدا علَيَّ الحوضَ يومَ القيامةِ .
على با حق است و حق با على و هرگز از هم جدا نمى شوند، تا آن گاه كه در روز قيامت، بر لب حوض (كوثر) نزد من آيند.

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۴۴۹ / ۹۰۲۵)

على عليه السلام با قرآن است

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

عليٌّ مَع القرآنِ و القرآنُ مَع عليٍّ ، لن يَتَفَرَّقا حتّى يَرِدا علَيّ الحوضَ .
على با قرآن و قرآن با على است و هرگز از هم جدا نمى شوند تا كنار حوض (كوثر) نزدم آيند.

( المستدرك على الصحيحين : ۳ / ۱۳۴ / ۴۶۲۸ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

عليٌّ مَع الحقِّ و القرآنِ ، و الحقُّ و القرآنُ معَ عليٍّ ، و لن يَتَفَرَّقا حتّى يَرِدا علَيّ الحوضَ .
على با حق و با قرآن است و حق و قرآن با على، و از هم جدا نمى شوند تا كنار حوض، نزدم آيند.

( فرائد السمطين : ۱ / ۱۷۷ / ۱۴۰ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

هذا عليٌّ مَع القرآنِ و القرآنُ مَع عليٍّ ، لا يَفْتَرِقانِ حتّى يَرِدا علَيّ الحوضَ، فأسألُهُما ما خُلِّفتُ فيهِما .
اين على با قرآن است و قرآن با على . اين دو از هم جدا نمى شوند، تا كنار حوض نزد من آيند. پس، آنچه را در دل اين دو بر جاى نهادم، از آنها بجوييد.

(الصواعق المحرقة : ۱۲۶)

على عليه السلام دروازه دانش پيامبر است

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

أنا مدينةُ العلمِ و عليٌّ بابُها ، فمَن أرادَ العلمَ فلْيَأتِ البابَ .
من شهر علم هستم و على دروازه آن است. پس، هر كه علم مى خواهد، بايد از دروازه درآيد.

(كنز العمّال : ۳۲۸۹۰ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

عليٌّ عَتَبَةُ عِلمي .
على، درگاه دانش من است.

(  كنز العمّال : ۳۲۹۱۱ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

أنا دارُ الحِكمةِ و عليٌّ بابُها .
من سراى حكمتم و على دَرِ آن است.

( كنز العمّال : ۳۲۸۸۹ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

عليٌّ بابُ عِلمي ، و مُبَيِّنٌ لاُمّتي ما اُرسِلْتُ به ، مِن بَعدي .
على، دروازه دانش من است و پس از من پيام هاى مرا براى امّتم تبيين مى كند.

( كنز العمّال : ۳۲۹۸۱ )

على عليه السلام داناترينِ مردم پس از پيامبر صلى الله عليه و آله است

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

أعلمُ اُمّتي مِن بَعدي عليُّ بنُ أبي طالبٍ .
داناترين فرد امّتم پس از من على بن ابى طالب است.

( كنز العمّال : ۳۲۹۷۷ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

عليُّ بنُ أبي طالبٍ أعلمُ النّاسِ باللّه ِ و النّاسِ،حُبّا و تعظيما لأهلِ لا إله إلاّ اللّه .
على بن ابى طالب خدا شناس ترين مردمان است و بيش از همه، اهل «لا إله إلاّ اللّه » را دوست دارد و بزرگشان مى دارد.

( كنز العمّال : ۳۲۹۸۰ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

أقضى اُمّتي و أعلمُ اُمّتي بَعدي عليٌّ .
بهترين قاضى و عالم ترين فرد امّتم پس از من، على است.

( الأمالي للصدوق : ۶۴۲ / ۸۷۰ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

يا عليُّ ، أنتَ ··· وارثُ عِلمي .
اى على! تو ··· وارث دانش منى.

( ينابيع المودّة : ۱ / ۳۹۷ / ۱۷ )

على عليه السلام همانند رسول خدا صلى الله عليه و آله است

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

أنا و عليٌّ مِن شَجَرةٍ واحدةٍ ، و النّاسُ مِن أشجارٍ شَتّى .
من و على از يك درختيم و ديگر مردمان از درختهاى گوناگون.

( كنز العمّال : ۳۲۹۴۳ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

يا عليُّ ، النّاسُ مِن شَجَرٍ شَتّى ، و أنا و أنتَ مِن شَجَرةٍ واحدةٍ .
اى على! مردم از درختهاى گونه گونند و من و تو از يك درخت.

(كنز العمّال : ۳۲۹۴۴ )

تاريخ دمشق :

إنّ النّبيَّ صلى الله عليه و آله كان بعرَفَةَ و عليٌّ تجاهَهُ ، فقالَ : يا عليُّ ، اُدْنُ مِنّي (و) ضَعْ خَمْسَكَ في خَمْسِي . يا عليُّ ، خُلِقْتُ أنا و أنتَ مِن شَجَرةٍ أنا أصلُها و أنتَ فَرعُها ، و الحَسَنُ و الحُسَينُ أغصانُها ، مَن تَعَلّقَ بغُصْنٍ مِنها أدخَلَهُ اللّه ُ الجَنّةَ .
پيامبر صلى الله عليه و آله در عرفه بود و على رو به روى آن حضرت قرار داشت. پيامبر فرمود: اى على! نزديك من آى و پنجه ات را در پنجه من گذار. اى على! من و تو از يك درخت آفريده شده ايم. من ريشه آن درختم و تو تنه آن و حسن و حسين شاخه هايش . هر كه به شاخه اى از آن بياويزد خداوند او را به بهشت درمى آورد.

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۶۴ )

امام على عليه السلام :

أنا صِنْوُ رسولِ اللّه ِ .
من يار و برادر مهربان پيامبر خدايم.

( غرر الحكم : ۳۷۶۱ )

على عليه السلام برادر رسول خدا صلى الله عليه و آله است

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ به على عليه السلام ـ فرمود :

 أنتَ أخي في الدُّنيا و الآخِرَةِ .
تو در دنيا و آخرت برادر من هستى.

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۵۲ / ۸۳۸۵ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

أقولُ كما قالَ أخي موسى: «رَبِّ اشرحْ لي صَدري و يَسِّرْ لي أمري··· و اجعل لي وزيرا مِن أهلي» عليّا « أخي اشدُدْ بهِ أزْري···» (طه: ۲۵ و۲۶ و۲۹ و۳۱ )

من همان را مى گويم كه برادرم موسى گفت: «پروردگارا! سينه ام را گشاده گردان و كارم را براى من آسان ساز··· و براى من وزير و پشتيبانى از خانواده ام قرار ده»، على «برادرم را پشتم را به او قوى دار··».

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۵۲ )

امام على عليه السلام :

 لقد ذهبَ رُوحي و انقَطَعَ ظَهري حينَ رأيتُكَ فَعلتَ بأصحابِكَ ما فَعلتَ ، غيري ؛ فإنْ كانَ هذا مِن سَخَطٍ علَيَّ فلَكَ العُتْبى و الكَرامةُ ! فقالَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : و الّذي بَعثَني بالحقِّ ، ما أخَّرْتُكَ إلاّ لِنَفْسِي ، و أنتَ مِنّي بمنزلةِ هارونَ مِن موسى ، غيرَ أنَّهُ لا نبيَّ بَعدي ، و أنتَ أخي و وارِثي .
به پيامبر، آنگاه كه ميان اصحابش پيوند برادرى برقرار مى ساخت گفتم : واقعا جان از تنم رفت و پشتم شكست آنگاه كه ديدم با اصحاب خود چنان كردى و با من نه. اگر اين رفتار شما از سرِ خشم بر من است، بخشش و بزرگوارى از شماست! پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود: قسم به آن كه مرا به حق برانگيخت ، تو را وا نگذاشتم مگر براى خودم. تو براى من، همچون هارونى براى موسى، جز اينكه پس از من پيامبرى نيست، و تو برادر و وارث من هستى .

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۵۳ / ۸۳۸۷ )

على عليه السلام از رسول خدا صلى الله عليه و آله است

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

عليٌّ مِنّي و أنا مِنهُ .
على از من است و من از اويم.

( سنن ابن ماجة : ۱ / ۴۴ / ۱۱۹ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ به على عليه السلام ـ فرمود :

أنتَ مِنّي و أنا مِنكَ .
تو از من هستى و من از تو.

(كنز العمّال : ۳۲۸۸۰  )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

عليٌّ مِنّي بمنزلةِ رَأسي مِن بَدَني .
على نسبت به من به منزله سر من است براى پيكرم.

( كنز العمّال : ۳۲۹۱۴ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إنّ علِيّا لَحْمُهُ مِن لَحْمي و دَمُهُ مِن دَمي .
همانا گوشت على از گوشت من است و خون او از خون من.

( كنز العمّال : ۳۲۹۳۶ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ به على عليه السلام ـ فرمود :

يا عليُّ ، أنتَ مِنّي و أنا مِنكَ ، و أنتَ أخي و صاحِبي .
اى على! تو از من هستى و من از توام، تو برادر و يار من هستى.

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۵۳ / ۸۳۸۸ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

لا يُؤدِّي عنّي إلاّ أنا أو عليٌّ بن أبي طالب .
از سوى من كسى ادا[ى امانت ]نمى كند مگر خودم يا على.

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۳۴۵ / ۸۹۲۰ )

دوست داشتن امام على عليه السلام

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

حُبُّ عليٍّ يأكُلُ الذُّنوبَ كما تأكُلُ النّارُ الحَطَبَ .
دوستى على گناهان را مى خورد همچنان كه آتش هيمه را.

( كنز العمّال : ۳۳۰۲۱ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

عُنوانُ صحيفةِ المؤمنِ حُبُّ عليِّ بنِ أبي طالبٍ .
سر لوحه كار نامه مؤمن، دوستى على بن ابى طالب است.

( كنز العمّال : ۳۲۹۰۰ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

ما ثَبّتَ اللّه ُ حُبَّ عليٍّ في قلبِ مؤمنٍ فَزلَّتْ به قدمٌ إلاّ ثَبّتَ اللّه ُ قَدَما يومَ القيامةِ علَى الصِّراطِ .
هر گاه خداوند عشق و دوستى على را در دل مؤمنى استوار سازد و با اين حال قدمش بلغزد (خطايى از او سر زند) خداوند قدمش را در روز قيامت بر صراط ، استوار نگه مى دارد.

(كنز العمّال : ۳۳۰۲۲  )

دشمن داشتن امام على عليه السلام

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ به على عليه السلام ـ فرمود:

 لا يُحِبُّكَ إلاّ مؤمنٌ ، و لا يُبغِضُكَ إلاّ منافقٌ .
 تو را جز مؤمن دوست ندارد و جز منافق دشمنت نمى دارد.

(كنز العمّال : ۳۲۸۷۸  )

امام على عليه السلام :

لو ضَرَبْتُ خَيْشومَ المؤمنِ بسَيفي هذا على أن يُبْغِضَني ما أبْغَضَني ، و لو صَبَبْتُ الدُّنيا بجَمّاتِها علَى المنافقِ على أن يُحِبَّني ما أحَبَّني ، و ذلكَ أنّه قُضيَ فانقضى على لسانِ النّبيِّ الاُمِّيِّ صلى الله عليه و آله أنّهُ قالَ : يا عليُّ ، لا يُبغِضُكَ مؤمِنٌ، و لا يُحبُّكَ منافقٌ .
اگر با اين شمشيرم بر بينى مؤمن زنم تا با من دشمن شود، هرگز نمى شود و اگر همه دنيا را به [پاى] منافق ريزم تا مرا دوست بدارد، هيچگاه دوستم نمى دارد. و اين از آن روست كه قضا جارى گشت، و بر زبان پيامبر امّى گذشت كه فرمود: اى على! مؤمن ، تو را دشمن نمى شمارد و منافق ، دل به دوستى تو نمى سپارد*.

(نهج البلاغة : الحكمة ۴۵ )

*احاديث در اين زمينه بسيار زياد و بلكه متواترند.

مناقب گوناگون امام على عليه السلام

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن أرادَ أن يَنظُرَ إلى آدمَ في علمِهِ ، و إلى نوحٍ في فَهمِهِ ، و إلى إبراهيمَ في حِلمِهِ ، و إلى يحيى بنِ زكريّا في زُهدِهِ ، و إلى موسى بنِ عِمرانَ في بَطْشِهِ ، فَليَنْظُرْ إلى عليِّ بنِ أبِي طالبٍ .
هر كه مى خواهد دانش آدم را ببيند و بينش نوح و بردبارى ابراهيم و زهد يحيى بن زكريا و قدرت موسى بن عمران را، به على بن ابى طالب بنگرد.

(  تاريخ دمشق : ۴۲ / ۳۱۳ / ۸۸۶۲ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

عليٌّ سيّدُ المؤمنينَ .
على، سرور مؤمنان است.

( الكافي : ۱ / ۲۹۴ / ۱ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

عليٌّ عَمودُ الدِّينِ
على، ستون دين است.

( الكافي : ۱ / ۲۹۴ / ۱ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

هذا هو الّذي يَضْرِبُ النّاسَ بالسّيفِ علَى الحقِّ بَعدي .
اين مرد، همان كسى است كه پس از من براى حق، مردم [ناحق] را با شمشير مى زند.

( الكافي : ۱ / ۲۹۴ / ۱)

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

يا عليّ ، مثَلُكَ في اُمّتي مَثَل « قُلْ هُو اللّه ُ أحدٌ » ؛ فمَن أحَبّكَ بقلبِهِ فكَأنّما قَرأَ ثُلُثَ القرآنِ ، و مَن أحبَّكَ بقلبِهِ و أعانَكَ بلسانِهِ فكأنّما قَرأَ ثُلُثَـي القرآنِ، و مَن أحبَّكَ بقلبِهِ و أعانَكَ بلسانِهِ و نَصرَكَ بيدِه فكأنّما قَرأَ القرآنَ كلَّهُ .
اى على! مَثَل تو ميان امّتم مثل «قل هو اللّه احد» است ؛ هر كه در دلْ تو را دوست داشته باشد چنان است كه يك سوم قرآن را خوانده و هر كه تو را در دل دوست بدارد و به زبان يارى ات دهد گويا دو سوم قرآن را خوانده و هر كه تو را در دل دوست بدارد و به زبان يارى ات دهد و با عمل ياورى ات كند چنان است كه همه قرآن را خوانده باشد.

( الخصال: ۵۸۰ / ۱ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

أيُّها النّاسُ ، لا تَشْكوا عليّا ، فو اللّه ِ إنّهُ لاَُخَيْشِنٌ في ذاتِ اللّه ِ أو في سبيلِ اللّه ِ .
اى مردم! از على گلايه نكنيد، كه به خدا سوگند او براى خدا ـ يا در راه خدا ـ سختگير است.

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۲۰۰ / ۸۶۶۸ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن آذى عليّا فَقدْ آذاني .
هر كه على را بيازارد مرا آزرده است.

( بحار الأنوار : ۵ / ۶۹ / ۱ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

عليٌّ يَعْسوبُ المؤمنينَ ، و المالُ يَعْسوبُ المنافقينَ .
على مهتر مؤمنان است و مال و ثروت، مهتر منافقان.

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۳۰۴ / ۸۸۳۸ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

حقُّ عليٍّ على هذهِ الاُمّةِ كحقِّ الوالدِ علَى الولَدِ .
حقّ على بر اين امّت همچون حقّ پدر است بر فرزندش .

( بحار الأنوار : ۳۶ / ۵ / ۱ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

صاحِبُ سِرّي عليُّ بنُ أبي طالبٍ .
على بن ابى طالب، راز دار من است.

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۳۱۷ / ۸۸۷۲ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ به على عليه السلام ـ فرمود :

أنتَ و شيعتُكَ في الجنّةِ .
 تو و شيعيانت در بهشتيد.

(تاريخ دمشق : ۴۲ / ۳۳۲ / ۸۸۹۵ )

6.ممكن است مراد حضرت از زمان، زمان عبادت و بندگى او باشد و يا بنا بر روايات بسيار، زمان خلقت او و پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله باشد كه هزاران سال پيش از خلقت آدم ابو البشر بوده است.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

إنّ عليّا و شيعتَهُ هُمُ الفائزونَ يومَ القيامةِ .
على و شيعيان او همان رستگارانِ در روز رستخيزند.

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۳۳۳ / ۸۹۰۰ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

ذِكرُ عليٍّ عبادةٌ .
ياد و ذكر على، عبادت است.

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۳۵۶ / ۸۹۴۹ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

كَفِّي و كَفُّ عليٍّ في العَدلِ سَواءٌ .
دست من و دست على در [ اجراى ]عدالت يكسان است.

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۳۶۹ / ۸۹۶۳ )

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

مَن لم يَقُلْ: عليٌّ خيرُ النّاسِ ، فَقدْ كَفرَ .
هر كه معتقد نباشد كه على بهترينِ مردمان است، كفر ورزيده است.كفر در اينجا به معناى پوشيده داشتن حقيقت است

(تاريخ دمشق : ۴۲ / ۳۷۲ / ۸۹۶۹ )

تاريخ دمشق :

إنَّ النّبيَّ صلى الله عليه و آله بَعثَ سُورةَ «بَراءة» فدَفَعها إلى عليٍّ (كذا) ، و قالَ : لا يُؤدِّي إلاّ أنا أو رجُلٌ مِن أهلِ بَيتي .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله سوره برائت را[براى خواندن براى مشركان ] به على داد و فرمود: كسى ادا[ى امانت الهى ] نمى كند مگر من يا مردى از خاندان من .

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۳۴۵ / ۸۹۱۹ )

امام على عليه السلام :

إنّي لَأرفعُ نَفْسي أن تكونَ حاجةٌ لا يَسَعُها جُودِي ، أو جَهْلٌ لا يسَعُهُ حِلْمي ، أو ذَنبٌ لا يسَعُهُ عَفْوي ، أو أنْ يكونَ زمانٌ أطوَلَ مِن زماني .
همانا من، خود را برتر از اين مى دانم كه نيازى باشد و بخشندگى من توان برآوردن آن را نداشته باشد، يا جسارتى به من بشود و بردبارى ام آن را بر نتابد، يا گناهى باشد و عفو و گذشت من تحمل آن را نداشته باشد، يا آن كه زمانى درازتر از زمان من باشد.

(  غرر الحكم : ۳۷۷۸ )

امام على عليه السلام :

إنّي لَأرفعُ نَفْسي أن أنهى النّاسَ عمّا لستُ أنْتَهي عَنهُ ، أو آمُرَهُم بما لا أسْبِقُهُم إليهِ بعَمَلي ، أو أرضى مِنهُم بما لا يُرضِي ربّي .
همانا من، شأن خود را برتر از آن مى دانم كه مردم را از چيزى بازدارم كه خود از آن باز نمى ايستم، يا آنان را به چيزى فرمان دهم كه خود در انجام آن كار از آنان پيشى نمى گيرم، يا از آنان به چيزى خشنود شوم كه پروردگارم از آن خشنود نيست.

( غرر الحكم : ۳۷۸۰ )

 

امام على عليه السلام :

إنّي لا أحُثُّكُم على طاعةٍ إلاّ و أسْبِقُكُم إلَيها ، و لا أنْهاكُم عن معصيةٍ إلاّ و أتَناهى قَبلَكُم عنها .
همانا من، شما را به طاعتى وا نمى دارم مگر آن كه خود جلوتر از شما آن را انجام مى دهم و از گناهى باز نمى دارم جز آن كه خودم پيش از شما از آن باز مى ايستم.

(غرر الحكم : ۳۷۸۱  )

امام على عليه السلام :

إنّي و اللّه ِ لو لَقِيتُهُم واحدا و هُم طِلاعُ الأرضِ كلِّها ما بالَيْتُ و لا اسْتَوحَشْتُ ، و إنّي مِن ضلالِهِمُ الّذي هُم فيهِ و الهُدى الّذي أنا علَيهِ لَعلى بصيرةٍ مِن نَفْسي و يقينٍ مِن ربّي .
به خدا قسم، اگر يك تنه با آنان رو به رو مى شدم و آنان سراسر زمين را پر مى كردند نه باكى داشتم و نه مى هراسيدم، كه من بر گمراهىِ آنان و رهيافتگىِ خود، نيك آگاهم و با يقين از جانب پروردگارم همراه.

(  نهج البلاغة: الكتاب ۶۲)

امام على عليه السلام :

إنّي مُحارِبٌ أمَلي و مُنتظِرٌ أجَلي .
همانا من، با آرزويم در ستيزم و چشم به راه اجلم.

( غرر الحكم : ۳۷۷۴ )

امام على عليه السلام :

إنّي مُستَوفٍ رِزْقي ، و مُجاهِدٌ نَفْسي ، و مُنْتَهٍ إلى قِسَمي .
همانا من، روزى ام را بتمامى مى ستانم و با نفس خود مى جنگم و به بهره خويش مى رسم.

(غرر الحكم : ۳۷۷۵  )

امام على عليه السلام :

إنّي لَعلى إقامةِ حُجَجِ اللّه ِ اُقاوِلُ ، و على نُصرةِ دينِهِ اُجاهِدُ و اُقاتِلُ .
همانا من، براى برپايىِ حجّتهاى خدا سخن مى گويم و براى يارىِ دين خدا جهاد و پيكار مى كنم.

( غرر الحكم : ۳۷۷۷ )

امام على عليه السلام :

إنّي فيكُم أيُّها النّاسُ كهارونَ في آلِ فِرعونَ ، و كبابِ حِطّةٍ في بني إسرائيلَ ، و كسفينةِ نوحٍ عليه السلام في قومِ نوحٍ ، و إنّي النّبأُ الأعظمُ، و الصِّدّيقُ الأكبرُ ، و عن قليلٍ ستَعْلَمونَ ما تُوعَدونَ .
اى مردم! همانا من در ميان شما مانند هارونم در ميان فرعونيان و همچون باب حطّه ام در ميان بنى اسرائيل و چونان كشتى نوح عليه السلام در ميان قوم نوح، منم آن «نبأ» اعظم و آن صدّيق اكبر. بزودى آنچه را وعده داده شده ايد خواهيد دانست.

(  تنبيه الخواطر : ۲ / ۴۱)

امام على عليه السلام :

إنّي لَم أفِرَّ مِنَ الزَّحفِ قَطُّ ، و لَم يُبارِزْني أحدٌ إلاّ سَقَيتُ الأرضَ مِن دَمِهِ .
همانا من هرگز از ميدان جنگ و جهاد نگريخته ام و هيچ كس به پيكار من نيامد مگر آن كه زمين را از خونش سيراب كردم.

( الخصال : ۵۸۰ / ۱ )

امام على عليه السلام :

أنا كابُّ الدُّنيا لِوَجْهِها ، و قادِرُها بقَدْرِها ، و ناظِرُها بِعَيْنِها .
من دنيا را به رو درافكنده ام و آن را در اندازه واقعى اش ديده ام و با ديده خودش بدان نگريسته ام.

( نهج البلاغة : الخطبة ۱۲۸ )

امام على عليه السلام :

أنا الّذي أهَنْتُ الدُّنيا .
منم كه دنيا را خوار و بي مقدار شمردم.

(تاريخ دمشق : ۴۲ / ۴۸۹  )

امام على عليه السلام :

أنا وَضَعْتُ في الصِّغَرِ بكَلاكِلِ العربِ ، و كَسَرتُ نَواجِمَ قُرونِ رَبيعةَ و مُضَرٍ . و قد علِمْتُم مَوضِعي مِن رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله ··· ما وَجدَ لي كِذْبَةً في قولٍ ، و لا خَطْلَةً في فِعلٍ ··· و لقد كنتُ أتّبعُهُ اتّباعَ الفَصيلِ أثَرَ اُمّهِ ··· أرى نورَ الوحيِ و الرِّسالةِ ، و أشُمُّ ريحَ النُّبوّةِ .
من در خردسالى سينه هاى عرب را خرد كردم و شاخ هاى برآمده دو قبيله ربيعه و مُضِر را شكستم. شما جايگاه مرا نسبت به پيامبر خدا صلى الله عليه و آله مى دانيد ··· هرگز سخنى دروغ و رفتارى نادرست از من نديد ··· و مانند شتر بچه اى كه از پى مادرش مى رود دنبال او مى رفتم ··· پرتو وحى و رسالت را مى ديدم و رايحه نبوّت را مى بوييدم.

( نهج البلاغة : الخطبة ۱۹۲ )

امام على عليه السلام :

أنا يَعْسوبُ المؤمنيـنَ ، و المالُ يَعْسوبُ الظَّلَمةِ .
من مهتر مؤمنان هستم، و مال و ثروت مهتر ستمگران است.

( كنز العمّال : ۳۶۳۸۱ )

امام على عليه السلام

أنا صِنْوُ رسولِ اللّه ِ ، و السّابقُ إلَى الإسلامِ ، و كاسِرُ الأصنامِ ، و مُجاهِدُ الكُفّارِ ، و قامِعُ الأضدادِ .
:من يار و برادر مهربان پيامبر خدايم و پيشگام در اسلام و شكننده بتها و ستيزنده با كافران و براندازنده دشمنان دين.

( غرر الحكم : ۳۷۶۱ )

امام على عليه السلام :

أنا شاهِدٌ لكُم ، و حَجِيجٌ يومَ القيامةِ علَيكُم .
من گواه شمايم، و حجّت آور روز رستخيزم بر شما.

( غرر الحكم : ۳۷۶۸ )

امام على عليه السلام :

أنا و أهلُ بيتي أمانٌ لأهلِ الأرضِ ، كما أنّ النُّجومَ أمانٌ لأهلِ السّماءِ .
من و خانواده ام مايه امان مردم زمينيم، همچنان كه ستارگان مايه امان اهل آسمانند.

( غرر الحكم : ۳۷۷۰ )

امام على عليه السلام :

أنا عَلَمُ الهُدى ، و كَهْفُ التُّقى ، و مَحَلُّ السَّخاءِ ، و بَحرُ النَّدى ، و طَودُ النُّهى .
من پرچم هدايتم، و پناهگاه پرهيزگارى، و جايگاه سخاوت، و درياى جود و جوانمردى، و كوه خِرد.

( نهج السعادة : ۳ / ۷۹ )

امام على عليه السلام :

أنا قَسيمُ اللّه ِ بينَ الجَنّةِ و النّارِ ، لا يَدخُلُها داخِلٌ إلاّ على حَدِّ قَسْمي ، و أنا الفاروقُ الأكبرُ ، و أنا الإمامُ لِمَن بَعدِي ، و المُؤَدِّي عَمَّن كانَ قَبلي .
من از جانب خدا قسمت كننده بهشت و دوزخم . هيچ كس وارد آن نمى شود مگر به تقسيم من. منم فاروق اكبر (بزرگترين جدا ساز حق و باطل)، منم امام مردم پس از خودم، و ادا كننده از جانب كسى كه پيش از من بود (يعنى پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ).

( الكافي : ۱ / ۱۹۸ / ۳ )

امام على عليه السلام :

أنا قَسيمُ النّارِ يومَ القيامةِ .
قسمت كننده دوزخ در روز رستاخيز منم.

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۲۹۸ )

امام على عليه السلام :

أنا فَقَأْتُ عينَ الفتنةِ ، و لولا أنا ما قُتِلَ أهلُ النَّهْرَوانِ و أهلُ الجَمَلِ
چشم فتنه را من بركندم. و اگر من نبودم شورشيان نهروان و و فتنه گران جمل كشته نمى شدند.

( كشف الغمّة : ۱ / ۲۴۴ )

امام على عليه السلام :

أنا عبدُ اللّه ِ و أخو رسولِهِ ، و أنا الصِّدِّيقُ الأكبرُ، لا يقولُها بَعدي إلاّ كذّابٌ مُفْتَرٍ .
من بنده خدا و برادر پيامبر اويم. من صدّيق اكبر (برترين گواه) هستم. بعد از من هر كه اين را بگويد دروغگو و مفترى است.

( كنز العمّال : ۳۶۳۸۹ )

امام على عليه السلام :

أنا عِلْمُ اللّه ِ ، و أنا قَلبُ اللّه ِ الواعي ، و لسانُ اللّه ِ النّاطقُ ، و عَينُ اللّه ِ ، و جَنْبُ اللّه ِ ، و أنا يَدُ اللّه ِ .
من علم خدا هستم، من قلب آگاه خدايم و زبان گوياى خدا و چشم خدا و پهلوى خدا. من دست خدا هستم.

(التوحيد : ۱۶۴ / ۱ )

امام على عليه السلام :

أنا الهادي ، و أنا المُهتَدي ، و أنا أبو اليَتامى و المَساكينِ ، و زوجُ الأراملِ ، و أنا مَلْجَأُ كلِّ ضعيفٍ ، و مأمَنُ كلِّ خائفٍ ، و أنا قائدُ المؤمنينَ إلَى الجنّةِ ، و أنا حَبلُ اللّه ِ المتينُ، و أنا عُروَةُ اللّه ِ الوُثْقى ، و كلمةُ التَّقوى ، و أنا عَينُ اللّه ِ ، و لسانُهُ الصّادقُ ، و يَدُهُ .
من رهنمايم، من رهيافته ام. پدر يتيمان و مستمندانم ، سرپرست بيوه زنانم، پشت و پناه هر نا توانى هستم و مأمن هر وحشتزده اى؛ من رهنماى مؤمنان به سوى بهشتم، ريسمان استوار خدايم، حلقه و دستاويز محكم خدايم و كلمه تقوا؛ من چشم خدايم و زبان راستگوى او و دست او.

( التوحيد : ۱۶۴ / ۲)

امام على عليه السلام ـ در پاسخ به يكى از احبار يهود كه پرسيد: اى امير مؤمنان! پس تو پيامبرى؟ ـ فرمود :

 وَيْلَكَ ! إنّما أنا عبدٌ مِن عبيدِ محمّدٍ صلى الله عليه و آله .
واى بر تو! همانا من غلامى از غلامان محمّد صلى الله عليه و آله هستم.

(التوحيد : ۱۷۴ / ۳  )

امام على عليه السلام :

أنا يَعْسوبُ المؤمنينَ ، و أنا أوَّلُ السّابقِينَ ، و خليفةُ رسولِ ربِّ العالمينَ ، و أنا قَسيمُ الجنّةِ و النّارِ ، و أنا صاحِبُ الأعرافِ .
من مهتر مؤمنان هستم، من نخستين پيشگامان [در اسلام] هستم و جانشين فرستاده پروردگار جهانيان؛ من تقسيم كننده بهشت و دوزخم و من صاحب اعراف هستم.

( بحار الأنوار : ۸ / ۳۳۶ / ۷ )

امام على عليه السلام :

أنا حُجَّةُ اللّه ِ، و أنا خليفةُ اللّه ِ ، و أنا صِراطُ اللّه ِ ، و أنا بابُ اللّه ِ ، و أنا خازِنُ عِلمِ اللّه ِ ، و أنا المؤتَمنُ على سِرِّ اللّه ِ، و أنا إمامُ البَرِيّةِ بَعد خيرِ الخليقةِ محمّدٍ نبيِّ الرّحمةِ صلى الله عليه و آله .
من حجّت خدايم، من خليفه خدايم، من راه خدايم، من دروازه خدايم، من خزانه دار علم خدايم، من امين راز خدايم، من بعد از بهترين آفريدگان، محمّد صلى الله عليه و آله ، پيامبر رحمت، پيشواى مردمان هستم.

( بحار الأنوار : ۳۹ / ۳۳۵ / ۱ )

امام على عليه السلام :

أنا خليفةُ رسولِ اللّه ِ و وزيرُهُ و وارِثُهُ، أنا أخو رسولُ اللّه ِ و وصيُّهُ و حبيبُهُ، أنا صَفِيُّ رسولِ اللّه ِ و صاحِبُهُ ، أنا ابنُ عمِّ رسولِ اللّه ِ و زوجُ ابنتِهِ و أبو وُلْدِهِ ، أنا سيّدُ الوصيّينَ و وصيُّ سيّدِ النّبيّينَ ، أنا الحُجّةُ العظمى و الآيةُ الكبرى و المَثَلُ الأعلى و بابُ النّبيِّ المصطفى ، أنا العُرْوَةُ الوُثْقى و كلمةُ التّقوى و أمينُ اللّه ِ ـ تعالى ذِكْرُهُ ـ على أهلِ الدُّنيا .
من جانشين رسول خدا و وزير و وارث او هستم؛ من برادر رسول خدا و وصىّ و دوست او هستم؛ من برگزيده رسول خدا و يار و همدم او هستم؛ من پسر عموى رسول خدا و داماد و پدر فرزندان او هستم؛ من سرور اوصيا و وصىّ سرور پيامبرانم؛ من حجّت عُظمى و آيت كبرى و نمونه والا و دروازه پيامبر مصطفى هستم؛ من دستاويز استوار و كلمه تقوا و امين خداوند متعال بر مردم دنيا هستم.

(بحار الأنوار : ۳۹ / ۳۳۵ / ۲  )

امام على عليه السلام ـ در توصيف كسى كه از او كناره گرفت ـ فرمود :

أنا الذِّكْرُ الّذي عنه ضَلَّ ، و السّبيلُ الَّذي عنه مالَ ، و الإيمانُ الّذي به كَفَر ، و القرآنُ الَّذي إيّاهُ هَجرَ ، و الدِّينُ الّذي بهِ كَذّبَ ، و الصِّراطُ الَّذي عنه نَكَبَ .
من همان ذِكر و يادى هستم كه [ او مرا] به فراموشى سپرد و همان راهى هستم كه از آن منحرف شد و همان ايمانى هستم كه بدان كفر ورزيد و همان قرآنى هستم كه تركش كرد و همان دينى هستم كه تكذيبش نمود و همان صراطى هستم كه از آن كناره گرفت.

( الكافي: ۸ / ۲۸ / ۴ )

امام على عليه السلام :

أنا عَينُ اللّه ِ ، و أنا يَدُ اللّه ِ ، و أنا جَنْبُ اللّه ِ ، و أنا بابُ اللّه ِ .
من چشم خدايم، من دست خدايم، من پهلوى خدايم، و من دروازه خدايم.

( الكافي: ۱ / ۱۴۵ / ۸ )

امام على عليه السلام :

أنا أوّلُ مَن بايَعَ رسولَ اللّه ِ صلى الله عليه و آله تحتَ الشَّجَرةِ في قولِه : « لقد رضِيَ اللّه ُ عنِ المؤمنينَ إذ يُبايعونكَ تحتَ الشّجرةِ» ( الفتح : ۱۸ )

من نخستين كسى هستم كه زير درخت با پيامبر خدا صلى الله عليه و آله بيعت كرد و خدا فرمود: «خداوند از مؤمنان، آن گاه كه زير درخت با تو بيعت مى كردند، خشنود شد».

( تفسير نور الثقلين : ۵ / ۶۴ / ۵۰ )

امام على عليه السلام :

أنا الاُذُنُ الواعِيَةُ ، يقولُ اللّه ُ عزّ و جلّ : «و تَعِيَها اُذنٌ واعيةٌ»(الحاقّة : ۱۲ )

من همان گوش شنوايم كه خداوند عزّ و جلّ مى فرمايد: «و گوشهاى شنوا آن را در مى يابند».

( تفسير نور الثقلين : ۵ / ۴۰۲ / ۹ )

امام على عليه السلام :

أنا أوَّلُ مَن يَجْثو لِلخُصومَةِ بينَ يدَيِ اللّه ِ عزّ و جلّ يومَ القيامةِ .
من نخستين كسى هستم كه در روز قيامت براى دادخواهى [ از دشمنان ]در برابر خداوند عزّ و جلّ بر زانو مى نشيند.

( تاريخ دمشق : ۴۲ / ۴۷۵ )

امام على عليه السلام :پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود :

لَوْلاكَ يا علِيّ، ما عُرِفَ المؤمنونَ مِنْ بَعْدي .
 اى على ! اگر تو نبودى بعد از من مؤمنان شناخته نمى شدند .

( كنز العمّال : ۳۶۴۷۷ )

امام على عليه السلام :

بَعَثني رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله إلى أهلِ اليَمَنِ لِأقْضيَ بينَهُم فقلتُ : يا رسولَ اللّه ِ ، بَعَثْتَني و أنا شابٌّ لا عِلمَ لي بالقضاءِ ، فَضَربَ بيدِهِ على صَدري فقالَ : اللّهمَّ اهْدِ قَلْبَهُ ، و سَدِّدْ لِسانَهُ ، فَما شَكَكْتُ في قَضاءٍ بَيْنَ اثنَيْنِ حتّى جَلَسْتُ مَجْلِسي هذا .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله مرا براى قضاوت به سوى مردم يمن فرستاد. عرض كردم: اى پيامبر خدا! مرا كه جوان هستم و از دانش قضاوت ناآگاه، مى فرستى؟ پيامبر دست به سينه من زد و فرمود: «خدايا! قلب او را هدايت كن و زبانش را استوار بدار (حكم حق را بر زبانش جارى گردان)». از آن پس تا كنون كه اين جا نشسته ام در قضاوت ميان دو نفر، هرگز دچار شك و ترديد نگشتم.

( كنز العمّال : ۳۶۳۸۶ )

امام على عليه السلام :

كنتُ إذا سألتُ رسولَ اللّه ِ صلى الله عليه و آله أعطاني ، و إذا سَكَتُّ ابتَدَأني .
هرگاه از پيامبر خدا مى پرسيدم به من پاسخ مى داد و چون خاموش مى ماندم، با من سر سخن را مى گشود.

( كنز العمّال : ۳۶۳۸۷ )

امام على عليه السلام :

لقد عَلِمَ المُسْتَحفَظونَ مِن أصحابِ محمّدٍ صلى الله عليه و آله أنّي لم أرُدَّ علَى اللّه ِ و لا على رسولِهِ ساعةً قَطُّ ، و لقد واسَيْتُهُ بِنَفْسي في المَواطنِ الّتي تَنْكُصُ فيها الأبطالُ و تَتَأخَّرُ فيها الأقْدامُ ، نَجْدةً أكْرَمَنيَ اللّه ُ بها .
ياران راز دار محمّد صلى الله عليه و آله مى دانند كه من حتى لحظه اى خدا و پيامبر او را مخالفت نكردم. در جاهايى پيامبر را با جان خود يارى رساندم كه دليران مى گريزند و گامها وا پس مى رود. اين شجاعت و مردانگى را خداوند به من ارزانى داشت.

(نهج البلاغة: الخطبة۱۹۷ )

امام على عليه السلام :

ما كَذَبتُ و لا كُذِبتُ ، و لا ضَلَلتُ و لا ضُلَّ بي
دروغ نگفته ام و دروغ به من گفته نشده است؛ و گمراه نشده ام و گمراه نكردم.

( نهج البلاغة : الحكمة ۱۸۵ )

امام على عليه السلام ـ در تفسير آيه «همانا تو بيم دهنده هستى و ه قومى را هدايت گرى است» (الرعد : ۷ )ـ فرمود :

رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله المُنذِرُ، و أنا الهادي .
بيم دهنده پيامبر خداست و هدايت گر منم.

( كنز العمّال : ۴۴۴۳ )

امام على عليه السلام :

زَعَمَ ابنُ النّابِغَةِ أنّي تَلْعابةٌ تِمْزاحَةٌ ذو دُعابَةٍ ، اُعافِسُ و اُمارِسُ ، هَيْهاتَ! يَمْنَعُني مِن ذاكَ خَوفُ الموتِ و ذِكرُ البَعثِ و الحِسابِ .
پسر نابغه (عمرو عاص) گفته است كه من آدمى مزّاح و بسيار شوخ و بذله گويم و دست و پنجه نرم مى كنم ولى گويى به بازى . هيهات! ترس از مرگ و ياد قيامت و حسابرسى ، مرا از اين كارها باز مى دارد.

( نهج السعادة : ۲ / ۸۷ )

امام على عليه السلام ـ در خطبه اى كه روز دوم خلافتش ايراد كرد ـ فرمود :

إنّما أنا رجُلٌ مِنكُم، لي ما لَكُم، و علَيَّ ما علَيكُم .
من هم، يكى از شما هستم. هر حقّى كه براى شماست، براى من نيز هست و هر وظيفه اى بر عهده شماست، بر عهده من نيز هست.

( شرح نهج البلاغة : ۷ / ۳۶ )

امام على عليه السلام :

ما ضَلَلتُ و لا ضُلَّ بي ، و ما نَسِيتُ ما عُهِدَ إليّ، و إنّي لَعلى بيّنةٍ مِن ربّي بَيَّنها لِنَبيِّهِ صلى الله عليه و آله و بَيَّنها لي ، و إنّي لَعلَى الطّريقِ .
گمراه نشدم و كسى را گمراه نكردم. آنچه به من سفارش شد از ياد نبردم. من از طرف پروردگار خود بيّنه اى دارم كه آن را براى پيامبرش روشن ساخت و براى من تبيين نمود. من در راه [راست ]هستم.

(كنز العمّال : ۳۶۴۹۹ )

امام على عليه السلام :

لم تَكُن بَيْعَتُكُم إيّايَ فَلْتةً ، و ليس أمْري و أمْرُكُم واحدا، إنّي اُريدُكُم للّه ِ، و أنتُم تُريدونَني لأنفسِكُم . أيُّها النّاسُ ، أعِينوني على أنفسِكُم ، و ايمُ اللّه ِ لاُنْصِفَنَّ المظلومَ مِن ظالِمِه، و لأقودَنَّ الظّالمَ بِخِزامَتِه ، حتّى اُورِدَهُ مَنْهَلَ الحقِّ و إنْ كانَ كارِها .
بيعت شما با من، نا منتظره (بى انديشه) نبود، و كار من و شما يكسان نيست. من شما را براى خدا مى خواهم و شما مرا براى خودتان مى خواهيد.
اى مردم! مرا به خاطر خودتان يارى رسانيد. به خدا سوگند كه داد ستمديده را از ستمكار مى ستانم و ستمگر را به مهارى سخت مى كشانم، تا او را به آبشخور حق درآورم، هر چند خود نخواهد.

(نهج البلاغة : الخطبة ۱۳۶  )

امام على عليه السلام :

و اللّه ِ ، لَأنْ أبِيتَ على حَسَكِ السَّعْدانِ مُسَهَّدا أو اُجَرّ في الأغْلالِ مُصَفَّدا أحَبُّ إليَّ مِن أنْ ألقَى اللّه َ و رسولَه يومَ القيامةِ ظالما ··· .و اللّه ِ ، لو اُعْطيتُ الأقالِيمَ السَّبعةَ بما تَحتَ أفلاكِها على أن أعصِيَ اللّه َ في نَمْلةٍ أسْلُبُها جُلْبَ شَعيرةٍ ما فَعَلْتُه .
به خدا سوگند اگر شب را بر روى اشتر خار تا صبح بيدار مانم و مرا در كُند و زنجيرها كت بسته بكشند خوش تر دارم از اين كه در روز رستاخيز، خدا و پيامبرش را با عنوان ستمكار ديدار كنم··· .به خدا سوگند اگر هفت اقليم را با آنچه زير آسمانهاى آنهاست به من دهند تا با گرفتن پوست جوى از دهان مورچه اى خدا را نافرمانى كنم چنين نخواهم كرد.

( نهج البلاغة : الخطبة ۲۲۴)

امام على عليه السلام :

إنّما مَثَلي بينَكُم كالسِّراجِ في الظُّلمَةِ ، يَستَضيءُ بها مَن وَلَجَها .
همانا حكايت من در ميان شما همچون چراغ در تاريكى است كه هر كس به حريم آن درآيد از نور آن روشنايى مى گيرد.

( غرر الحكم : ۳۸۸۳ )

امام على عليه السلام ـ همواره ـ مى فرمود :

 ما للّه ِ عزّ و جلّ آيةٌ هِي أكبرُ مِنّي ، و لا للّه ِ مِن نبأٍ أعْظَمُ مِنّي .
خداوند عزّ و جلّ را آيتى بزرگتر از من و «نبأ»ى «عظيم»تر از من نيست.

( الكافي : ۱ / ۲۰۷ / ۳ )

امام على عليه السلام :

ما أنكرتُ اللّه تَعالى مُنذُ عَرَفْتُه .
از آن زمان كه خداوند متعال را شناختم، انكارش نكرده ام.

( غرر الحكم : ۹۴۸۱ )

امام على عليه السلام :

ما شَكَكْتُ في الحقِّ مُذ اُرِيتُهُ .
از آن زمان كه حق به من نموده شد، در آن ترديد نكرده ام.

( غرر الحكم : ۹۴۸۲ )

امام باقر عليه السلام :در حضور امير المؤمنين سوره «زلزلت» تلاوت شد: «آن گاه كه زمين به زلزله [واپسينِ ]خود بلرزد» تا آيه «و انسان مى گويد : زمين را چه شده است؟ در چنين روزى ، زمين خبرهايش را باز مى گويد» (الزلزلة : ۱و۳ و۴). حضرت فرمود:

 أنا الإنسانُ ، إيّايَ تُحدِّثُ أخبارَها .
آن انسان منم ، زمين خبرهايش را به من مى دهد.

( الخرائج و الجرائح : ۱ / ۱۷۷ / ۱۰ )

 

میزان الحکمه،جلد اول.

 برای مشاهده گزیده ای از احادیث و روایات  این موضوع در قاب تصویری به (مجموعه حدیث تصویری امامت امام علی «ع») مراجعه کنید.