امام حسین و قرآن : كفايت الهى، رمز عزت‏

---

قلب اولیاء خدا تجلیگاه آیات قرآن و همه شئون حیات  ایشان  آیینه تمام نمای آیات الهی است. امام حسین علیه السلام, آن حجت آسمانی و قرآن ناطق, هر لحظه از حیات با برکتش تصویری از آیات قرآن بود. حسین ابن علی علیه السلام  چنان زیست که اگر تاریخ زندگیش را چون صفحاتی گرد هم آریم چیزی جز قرآن کریم فرا هم نیاید. در نوشتار پیش رو آیه ای از قرآن را در آیینه حیات او به نظاره می نشینیم

---

قرآن می فرماید:

 «فَإِنْ آمَنُوا بِمِثْلِ ما آمَنْتُمْ بِهِ فَقَدِ اهْتَدَوْا وَ إِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما هُمْ فِى شِقاقٍ فَسَيَكْفِيكَهُمُ اللَّهُ وَهُوَ السَّمِيعُ العَلِيمُ». «بقره/137»

اگر آنان نيز مانند آن‏چه شما ايمان آورده‏ايد، ايمان بياورند، هدايت يافته‏اند و اگر سرپيچى كنند، از حق جدا شده‏اند و خداوند، شر آنان را از تو دفع مى‏كند و او شنونده دانا است.

اين آيه كريمه، خطاب به پيامبراكرم صلى الله عليه و آله و درباره كفار اهل‏ كتاب، يعنى يهود و نصارا است و دو صورت را درباره آنان فرض فرموده است:

1. ايمان بياورند و دعوت پيامبراكرم صلى الله عليه و آله را بپذيرند، كه در اين صورت، جزو گروه هدايت‏ يافته‏ گانند.

2. به دعوت الهى پيامبر بزرگوار اسلام پشت كرده، آن را نپذيرند و هم‏چنان بر كفر و عناد خود باقى بمانند، كه در اين صورت، از حق جدا بوده، جزو گروه مخالفان و كارشكنان در برابر اهل ايمان خواهند بود و چون كارشكنى مى‏كنند، پيامبر خاتم صلى الله عليه و آله و ياران وى را آزار مى‏دهند.

خداوند پيامبر خود را دل‏گرم مى‏سازد و ترس و هراس را از او دور گردانيده، به او اطمينان خاطر مى‏دهد و دل و جان او را لبريز و سرشار از اميد كرده، وعده مى‏دهد كه خداوند متعال، تو را كفايت مى‏كند و شر آنان را از تو و ياران باوفاى تو بر طرف خواهد ساخت تا در برابر آنان احساس ضعف و ناتوانى نكند و خويشتن را شكست خورده نپندارد، بلكه با عزت و سرفرازى، در برابر دشمنان بايستد و به وعده تخلف‏ناپذير پروردگار بزرگ، دل‏خوش و دلگرم باشد.

ابن‏شهر آشوب رحمه الله مى‏گويد:

نمى‏دانم كه آيا سر منوّر حجت بالغه خدا و ولى اعظم پروردگار، حضرت سيدالشهدا عليه السلام آيه را از آغاز آن قرائت كرده، همه آيه شريفه را خواند يا چنان‏كه از ظاهر نقل اين مورخ بزرگ استفاده مى‏شود، در مقام قرائت، بخش پايانى آيه را قرائت فرمود؛ ولى بر فرض كه همين جمله را هم خوانده باشد، به صورت دوم از آيه كريمه نظر دارد؛ يعنى مربوط به كفار و معاندان مى‏شود. اهل كوفه با الفاظ و معانى قرآن آشنا بودند و حافظان قرآن داشتند و با شنيدن اين جمله مبارك، متوجه اصل آيه كريمه شده، دو صورت ياد شده از آيه مباركه را در نظر مى ‏آوردند؛ به ويژه صورت دوم در ذهنشان تداعى مى ‏شد و بدين ترتيب، امام حسين عليه السلام آن مردم نادرست و منحرف و آن تغييردهندگان سنت و كتاب و آن ظاهرفريبان انسان‏كش را كافر قلمداد كرده، در رديف كافران معاند و منكران حق معرفى فرمود؛ همان گروهى كه به حق پشت كرده، از پذيرش آن، سر باز زده ‏اند.

افزون بر آن، سالار شهيدان جهان، در برابر آن دغل‏بازان بى‏رحم و آن عناصر درنده و نامردمى، شأن و شوكت و منزلت والاى خود را نشان داد كه مورد تأييد الهى است و خداوند متعال پشتوانه او است و دست قدرت پروردگار بزرگ، نگهدار او و اهداف بلند وى است. از اين رو، با استناد به اين آيه، عظمت و اعتلا و اقتدار خود را، حتى در حالى كه سرش دور از بدن و جدا شده از جسد مطهرش بود، نشان داد.

نيز با تلاوت آيه شريفه، آن مردم ناپاك و زشت سيرت و نيز هيئت حاكم جنايت‏كار عصر را به شدت تهديد كرد كه به خود نباليد كه همه شما با تمام امكانات و وسايلى كه در اختيار داريد، نابود خواهيد شد.

نيز با استناد به اين آيه كريمه، جايگاه گرانقدر خود و هم‏چنين حركت بزرگ خود را نشان داد، كه حركت و قيام او پيامبرگونه و قيامى در مسير رسول بزرگ اسلام صلى الله عليه و آله است.

بنابراين، آن امام معصوم و آن پيشواى آزادى، با استناد به يك جمله از آيه‏ هاى قرآنى، چند مطلب را فهماند: از يك سو، كفر و نفاق و الحاد آن مردم فاسد، به ويژه حكام سركش آنان را اعلان كرد و از ديگر سو، شخصيت والا و آسمانى خود را براى آن بى‏خبران از حقيقت بيان فرمود كه من اگر پيامبر نيستم، ولى جانشين او و زنده ‏كننده دين او و آثار و شعائر اويم. از سومين جهت، اعلام فرمود كه عنايت و لطف خاص پروردگار متعال، پشتوانه ايشان است و از تأييد و دستگيرى‏هاى بى‏دريغ خداوند بزرگ برخوردارند و نيز آن ظالمان حقيقت ‏كُش را به نابودى تهديد كرد و در پايان اعلام داشت كه خداوند شنوا و بينا است، گفته‏ هايتان را مى‏شنود و به اعمال نكبت ‏بارتان آگاه است و به همه سخنان نسنجيده و دور از حقيقت و شيطانى شما و نيز به همه اعمال ددمنشانه شما رسيدگى كرده، كيفر عظيم مقرر خواهد داشت. نيز او همه سخنان حكيمانه و هدايت‏گرانه مرا مى‏شنود و به همه اعمال و برنامه‏ هاى خيرخواهانه من آگاهى دارد و بهترين اجر و پاداش و عالى‏ترين درجات و خالص‏ترين لطف و رحمت خود را در برابر اين همه خيرخواهى و يا ستم‏هايى كه در اين راه تحمل كرده‏ام و آزارهايى كه از دست شما مردم حق ناشناس كشيده‏ام، به من عطا خواهد فرمود.

---

امام حسین و قرآن, محمد جواد مغنیه