اسلام آگاه به انسان
۱۱ اسفند ۱۳۹۳ 0 فرهنگ و اجتماعتنها مكتبى كه به تمام زواياى حيات انسانى آگاه است، مكتب سعادت بخش اسلام است. زیرا :
1- اسلام، در بعد معنوى اجازه تحمل رياضتهاى غير منطقى و سختگيرى هاى زيان بخش را نمى دهد.
2- اسلام، براى رشد بعد معنوى، سلسله مسائلى را به عنوان عبادات، و سلسله برنامه هايى را كه تحت عنوان حسنات اخلاقى براى تزكيه نفس، ارائه كرده است.
3- در بعد مادى، انسان را به هر كار با منفعتى تشويق كرده است.
4- اسلام، در تمام امور مربوط به ترقّى و رشد انسان، از نظر شخصى و اجتماعى سخن دارد، به عنوان نمونه در فصل مسائل اقتصادى، ابوابى تحت عناوين باب الصناعة، باب التجارة، باب المزارعة دارد.
اسلام، به مسئله كشاورزى در درجه اول، و صنعت و تجارت در درجه بعد اهميت داده است؛ پيامبر بزرگ اسلام به نشانه احترام عميقش به مسئله كار و كارگر، در بازگشت از يك سفر، دست كشاورزى را بوسيد.
5- اسلام، طلب هر علمى كه در جهت رشد معنويت و ماديّت انسان نقشى ايفا مىكند را به عنوان فريضه اعلام كرده است.
6- اسلام، دست انسان را در آباد كردن زمين و استخدام نيروهاى طبيعت و ذخاير آن باز گذاشته است.
7- از طرفى در راه انتخاب چگونگى زندگى انسانى، او را به خود وانگذاشته؛ بلكه در اين مرحله او را مقيّد به پيمودن راه و روش معيّنى نموده است. راه و روشى كه در آن انسان به خود حق هيچ گونه تجاوزى به حق انسان ديگر را نمى دهد.
8- اسلام، پيمودن راه معنويت بر اساس راهنمايى هاى وحى، و تلاش براى به دست آوردن روزى، و ازدواج و تشكيل خانواده جهت به دست آوردن آرامش و توليد نسل، و بهره گيرى از زندگى را بر انسان واجب نموده است.
روى گرداندن از ازدواج را روى گرداندن از هدف نبوت دانسته و فرموده:
النِّكاحُ سُنَّتِى فَمَنْ رَغِبَ عَنْ سُنَّتِى فَلَيْسَ مِنِّى [1].
«ازدواج سنّت من است؛ كسىكه از سنّت من سرپيچى كند از من نيست».
و محبت كردن به همسر و فرزندان را از بهترين عبادات به حساب آورده است.
9- زراعت و صنعت و تجارت رفتن را مطابق با جهاد فى سبيل اللَّه دانسته، و براى كار و كارگر ارزشى بس والا قائل شده است.
10- اسلام، بدخلق و كسى كه دچار سيّئات اخلاقى است را از خود ندانسته، و معاشرت با آلودگان به رذائل را به خاطر حفظ حدود انسانيت انسان، ممنوع اعلام كرده است.
11- اسلام، براى بُعْد تفكّر و تعقّل آنچنان ارزش قائل شده كه در قرآن مجيد نزديك به هزار آيه در اين زمينه نازل كرده و بابى در كتابهاى روايى مستقل تحت عنوان «باب العقل و الجهل» كه مستند بر هزاران روايت است را تنظيم نموده است.
اسلام مى گويد:
تَفَكُّرُ ساعَةٍ خَيْرٌ مِنْ عِبادةِ سِتِّينَ سِنَةٍ[2]
انديشه در كار، دوربينى و تعقل، ارزشش با شصت سال يا بنا بر نقل روايات ديگر با يك سال عبادت برابر است.
12-اسلام، در بُعْد اخلاق، سفارش به عفو و گذشت از برادران دينى، رعايت توجه به يتيمان، دستگيرى از مستمندان، رسيدگى به درد دردمندان، حفظ آبروى مسلمانان، رعايت حقوق پدر و مادر و همسايگان نموده است، و در اين زمينه ها به خوشبختى خانواده و جامعه كمك شايانى كرده است.
13-در بعد انديشه و روح و جسم، انسان را از راهنمايى تنها نگذاشته، و همه جا به دنبال ايجاد سعادت براى انسان است.
اسلام، براى تأمين خير دنيا و آخرت مردم آمده، و به طور مكرر پيامبر عزيز اسلام صلى الله عليه و آله هدف از رسالت خود را چنين بيان مى كند:
انّى قَدْ جِئْتُكُمْ بِخَيْرِ الْدُّنْيا وَالْاخِرَةِ[3]
«من براى تأمين خير دنيا و آخرت شما مبعوث به رسالت شده ام».
اسلام براى تأمين نيازهاى انسان، چه در زمينه مادى و چه در زمينه معنوى، وظايف و مسئوليتهاى مهمى را معين كرده كه با به كار گرفتن آن، مشكلات شخصى و اجتماعى قابل حل و در پرتو عمل به آن، سعادت نصيب انسان خواهد شد.
پی نوشت ها:
[1] بحار الانوار: 100/ 220، باب 1، حديث 23؛ جامع الاخبار: 101، فصل 85.
[2] بحار الانوار: 66/ 292، باب 37.
[3] بحار الانوار: 18/ 191، باب 1، حديث 27؛ شرح نهج البلاغه: 13/ 210.
منبع:
حسین انصاريان، بربال انديشه، انتشارات دارالعرفان، قم، چاپ 1383، چاپ اول، صص 97- 100