چرا حضرت علی علیه السلام از همسرش دفاع نكرد؟
۲۷ اسفند ۱۳۹۳ 0 اهل بیت علیهم السلامظلمی که به ظاهر مسلمانان پس از رسول خدا بر اهلبیت ایشان روا داشتند آنچنان زشت و باور نکردنی است که هیچ کس را یارای پذیرفتن مسئولیت آن نیست. آنها که حیات خود را در دفاع از ظالمان می جویند حتی با وجود مدارک روشن به هربهانه ای پیشوایان خود را از این جنایت تبرئه می نمایند.
می گویند: چنین جسارتی به فاطمه در حضور علی علیه السلاممحال است.علي كه شير خدا است . علی اسد الله الغالب است . علی بود که در قلعه خيبر را با یک دست بلند کرد پس چگونه حاضر مي شود ببيند همسرش را در مقابل چشمانش كتك بزنند و او واکنشی نشان ندهد؟
پاسخ
در آغاز خوب است کمی از علیعلیه السلامسخن بگوییم. وقتی علیعلیه السلامرا شناختی خواهی دانست آنچه را بر علیعلیه السلام خرده گرفته اند خود سند مظلومیت اوست که باید تا جان در بدن هست بر آن مظلومیت گریست.
شجاعت علیعلیه السلام
وقتی سخن از شجاعت علیعلیه السلام باشد دوست و دشمن انگشت حیرت به دهان می گیرند. تاریخ اسلام را اگر مرور کنی شجاعت علیعلیه السلامرا در تمام صفحات آن خواهی یافت. پرچم جهاد با دشمنان خدا همیشه دردست علیعلیه السلام بود. ابن عباس گوید: « در جنگ هیچ کس به اندازه علیعلیه السلامخود را در معرض خطر قرار نمی داد »(1) علیعلیه السلام را هیچکس پشت به دشمن ندید. در جنگ خیبر هر کس پای به میدان نهاد ناکام بازگشت تا اینکه رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمودند:
" فردا پرچم به دست كسى خواهم داد كه فتح و پيروزى به دست او انجام خواهدگرفت و خدا و رسول خدا را دوست دارد و خدا و رسولش نيز او را دوست دارند.كسى كه هرگز پشتبه جبهه نمىكند".
فردا در مقابل چشم اصحاب پرچم را به علیعلیه السلامسپرد و علی چنان کرد که رسول خدا فرموده بود(2). در وصف شجاعت علیعلیه السلامما چه گوییم وقتی خلیفه دوم خود می گوید: "به خدا سوگند! اگر شمشیر علی نبود، عمود خیمه اسلام استوار نمىشد". (3)
صبر علیعلیه السلام
علیعلیه السلامرا به شجاعت شناختی. اینک در دیگری را به فضایلش می گشاییم. اگر علیعلیه السلام را اسوه صبر و پایداری بنامیم به حق سخن رانده ایم. آری صبر را باید از علی علیه السلامآموخت. بنگر خداوند چگونه علیعلیه السلام را بر صبرش می ستاید.(4)
"وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرينَ. الَّذينَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصيبَةٌ قالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ. أُولئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَواتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ رَحْمَةٌ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ"و قطعاً [همه] شما را به چيزى از ترس و گرسنگى و كاهشى در ثروتها و جانها و محصولات، آزمايش مىكنيم؛ و به شكيبايان مژده ده. (همان) كسانى كه هر گاه مصيبتى به آنان برسد، مىگويند:» در حقيقت ما از آنِ خداييم؛ و در واقع ما فقط به سوى او باز مىگرديم. آنان، درودها و رحمتى از پروردگارشان، بر ايشان باد، و تنها آنان ره يافتگانند.
بندگی علیعلیه السلام
علی در همه فضایل اخلاقی اسوه است. علیعلیه السلامرا گاه با شمشیر برکشیده در وسط کارزار می یابی و گاه کنج عزلت گزیده. گاه رگ گردن علی را از خشم بر آمده می بینی و گاه دست مهربانش را بر سر یتیمان.او هم در شجاعت بی همتاست و هم در صبر. اما همه این فضایل ریشه در یک فضیلت دارد:
علیعلیه السلامقهرمان بندگی خداست.
آنجا که پروردگارش او را در میدان جنگ می پسندد کسی جلودار علی نیست و آنگاه که فرمان خانه نشینی دهد قهرمان خیبر و احد و احزاب را در کنج خانه اش بینی. علی قدمی جز برای بندگی خدا بر نمی دارد. شمشیر اگر میزند بندگی خدا را منظور می دارد. چه خوش گفت رسول خدا صلی الله علیه وآله:
"لضربة على يوم الخندق خير من عبادة الثقلين"(5)
هر ضربه شمشیر علی در جنگ خندق از عبادت جن و انس بالاتر است.
آری آنجا نیز که خدا فرمان به صبرش دهد, علی اسوه صبر است. راز سکوت علی نیز همین است. او به فرمان رسول خدا مأمور به سکوت بود.
رسول خدا به امیرالمومنین علی علیه السلام فرمود:
تو را به بردباري در برابر آنچه كه از اين گروه به تو و فاطمه زهرا سلام الله عليها خواهد رسيد سفارش مي كنم، صبر كن تا بر من وارد شوي.(6)
وگر نه کجا می توانند به خانه علیعلیه السلام وارد شوند تا چه رسد همسرش را بیازارند. وقتی خانه علی علیه السلام را گشودند رو به عمر کرد و فرمود:
اي پسر صحّاك(عمر)! اگر مقدرات خداوندي و پيمان و سفارش رسول خدا صلي الله عليه وآله نبود، هر آينه مي فهميدي كه تو قدرت ورود به خانه مرا نداري.(7)
اینک دانستی که سکوت آزمونی سخت بر امیر مومنان علیعلیه السلام بود. و به حق تکلیف بندگی را به جا آورد. علی به فرمان خدا باید بر غصب خلافت صبوری نماید و چنین می کند. و اما پهلوان عرب آزمون دیگری را نیز در پیش دارد. که نام بردن از آن هر قلبی را محزون می سازد. علی باید بر مصیبت فاطمه شکیبایی نماید. این خود اوج مظلومیت علیست. جنگاوری که همتا ندارد اینک باید شاهد مصیبت همسرش باشد و دم بر نیاورد. جز عقل بندگی چه چیز علی علیه السلام را بر جای خود می نشاند؟
پانویس ها
(1)مناقب ابن مغازلی شافعی ۷۱ حدیث ۱۰۲
(2)بحار،ج 21،ص 3.اسد الغابة،ج 4،ص 107.
(3)شرح نهج البلاغة ۱۲/ ۵۱ تحقیق محمد عبد الکریم النمری ناشر دار الکتب العلمیة بیروت الطبعة الأولى ۱۴۱۸هـ – ۱۹۹۸م
(4)این آیات در شآن حضرت علی علیه السلام نازل شده است.
(5)بحارالانوار، ج20، ص 216/ مستدرک حاکم، ج 3، ص 32
(6)الشريف الرضي، أبي الحسن محمد بن الحسين بن موسي الموسوي البغدادي (متوفاي406هـ) خصائص الأئمة (عليهم السلام)، ص73، تحقيق وتعليق: الدكتور محمد هادي الأميني، ناشر: مجمع البحوث الإسلامية الآستانة الرضوية المقدسة مشهد - إيران، 1406هـ
المجلسي، محمد باقر (متوفاي 1111هـ)، بحار الأنوار، ج 22، ص 484، تحقيق: محمد الباقر البهبودي، ناشر: مؤسسة الوفاء - بيروت - لبنان، الطبعة: الثانية المصححة، 1403 - 1983 م.
(7)الهلالي، سليم بن قيس (متوفاي80هـ)، كتاب سليم بن قيس الهلالي، ص568، ناشر: انتشارات هادي ـ قم ، الطبعة الأولي، 1405هـ.
نویسنده: سید مهدی خدایی