شیعه در احادیث

مقام شيعه

امام على عليه السلام :

شَكَوتُ إلى رسولِ اللّه ِ صلى الله عليه و آله حَسَدَ الناسِ إيَّايَ ، فقالَ : يا عليُّ ، إنّ أوَّلَ أربَعةٍ يَدخُلُونَ الجَنَّةَ أنا و أنتَ و الحَسنُ و الحُسينُ ، و ذُرِّيَّتُنا خَلفَ ظُهُورِنا ، و أحِبّاؤنا خَلفَ ذُرِّيَّتِنا ، و أشياعُنا عَن أيمانِنا و شَمائلِنا .
 از حسد ورزى مردم نسبت به خودم نزد رسول خدا صلى الله عليه و آله شِكوه كردم . آن حضرت فرمود : اى على! نخستين چهار نفرى كه وارد بهشت مى شوند، من هستم و تو و حسن و حسين ، و پشت سر ما ذريّه ما، وارد مى شوند و پشت سر ذريه ما دوستداران ما و شيعيان ما از سمت راست و چپ ما . 

(  الإرشاد : ۱/۴۳ ) *

امام باقر عليه السلام :

سُئلَت اُمُّ سَلَمَةَ زَوجُ النبيِّ صلى الله عليه و آله عن علِيّ بنِ أبي طالبٍ عليه السلام ، فقالَت : سَمِعتُ رسولَ اللّه ِ صلى الله عليه و آله يقولُ : إنّ عليّا و شِيعَتَهُ هُمُ الفائزونَ .
 از امّ سلمه ، همسر پيامبر صلى الله عليه و آله ، درباره على بن ابى طالب عليه السلام سؤال شد ، گفت : از رسول خدا صلى الله عليه و آله شنيدم كه مى فرمايد : على و شيعيان او همان رستگارانند .

( الإرشاد : ۱/۴۱ ) *

امام صادق عليه السلام :

لَو أنَّ شيعَتَنا استَقامُوا لَصافَحَتهُمُ الملائكةُ ، و لأظَلَّهُمُ الغَمامُ ، و لأَشرَقُوا نَهارا ، و لأَكَلُوا مِن فَوقِهِم و مِن تَحتِ أرجُلِهِم، و لَما سَألُوا اللّه َ شيئا إلاّ أعطاهُم .
 اگر شيعيان ما راست و استوار بودند فرشتگان با آنان دست مى دادند و ابرها بر سرشان سايه مى انداختند و در روز مى درخشيدند و از بالاى سر و زير پاى خود ، روزى مى خوردند ( بركت از آسمان و زمين بر آنان مى باريد ) و هر چه از خدا مى خواستند به آنها مى داد . 

(  تحف العقول : ۳۰۲ ) *

ويژگيهاى شيعه اهل بيت عليهم السلام

1 ـ پيروىِ اهل بيت عليهم السلام
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 إنَّ شِيعَتَنا مَن شَيَّعَنا و اتَّبَعَ آثارَنا و اقتَدى بِأعمالِنا .
شيعه ما كسى است كه از ما پيروى كند و پا جاى پاى ما بگذارد و به كردار ما اقتدا نمايد .  

( التفسير المنسوب إلى الإمام العسكريّ عليه السلام : ۳۰۷/۱۴۹ ) *

امام على عليه السلام :

 شِيعَتُنَا المُتَباذِلُونَ في وَلاَيتِنا ، المُتَحابُّونَ في مَوَدَّتِنا المُتَزاوِرُونَ في إحياءِ أمرِنا ، الذينَ إن غَضِبُوا لَم يَظلِمُوا ، و إن رَضُوا لَم يُسرِفُوا ، بَرَكَةٌ على مَن جاوَرُوا ، سِلمٌ لِمَن خالَطُوا .
شيعيان ما در راه ولايت ما به يكديگر بذل و بخشش مى كنند و در راه محبّت ما با يكديگر دوستى مى ورزند ، براى زنده كردن امر (ولايت ) ما با يكديگر ديدار مى كنند ، همانان كه اگر خشمگين شوند ، ستم نمى كنند و هرگاه خشنود شوند ، زياده روى نمى كنند ، براى همسايگان خود بركتند و با معاشران خويش به صلح و صفا رفتار مى كنند .

( الكافي : ۲/۲۳۶/۲۴ ) *

امام على عليه السلام :

إنّ اللّه َ تعالى اطَّلَعَ إلَى الأرضِ فَاختارَنا ، و اختارَ لَنا شِيعَةً يَنصُرُونَنا ، و يَفرَحُونَ لِفَرَحِنا ، و يَحزَنُونَ لِحُزنِنا ، و يَبذُلُونَ أنفُسَهُم و أموالَهُم فِينا ، فاُولئكَ مِنّا و إلَينا و هُم مَعَنا في الجِنانِ .
خداوند متعال به زمين نگريست و ما را انتخاب كرد و براى ما پيروانى برگزيد كه ياريمان كنند و از شادى ما، شادمان شوند و از اندوه ما، اندوهناك ، و در راه ما جان و مال خود را نثار كنند ، آنان از مايند و رو به سوى ما دارند و در بهشت با ما هستند . 

( غرر الحكم : ۳۵۵۴ ) *

امام حسن عليه السلام ـ در جواب مردى كه عرض كرد : من از شيعيان شما هستم ـ فرمود :

يا عبدَ اللّه ِ ، إن كُنتَ لَنا في أوامِرِنا و زَواجِرِنا مُطِيعا فقد صَدَقتَ ، و إن كُنتَ بخِلافِ ذلكَ فلا تَزِدْ في ذُنوبِكَ بدَعواكَ مَرتَبةً شَرِيفَةً لَستَ مِن أهلِها ، لا تَقُلْ : أنا مِن شِيعَتِكُم ، و لكن قُل : أنا مِن مُوالِيكُم و مُحِبِّيكُم و مُعادِي أعدائكُم ، و أنتَ في خَيرٍ و إلى خَيرٍ .
اى بنده خدا! اگر مطيع اوامر و نواهى ما باشى ، راست مى گويى ولى اگر چنين نباشى پس با ادعاى چنين منزلت والايى كه اهلش نيستى ، بر گناهانت ميفزاى . مگو : من از شيعيان شما هستم ، بلكه بگو : من از دوستداران شما و دشمن دشمنان شما هستم . در اين صورت، تو آدم خوبى هستى و به خوبى گرايش دارى . 

(  تنبيه الخواطر : ۲/۱۰۶  ) *

امام عسكرى عليه السلام :

شِيعَةُ عليٍّ عليه السلام هُمُ الذينَ لا يُبالُونَ في سَبيلِ اللّه ِ أ وَقَعَ المَوتُ علَيهِم أو وَقَعُوا عَلَى المَوتِ ، و شِيعَةُ عَليٍّ عليه السلام هُمُ الذينَ يُؤثِرُونَ إخوانَهُم على أنفُسِهِم و لَو كانَ بِهِم خَصاصَةٌ ، و هُمُ الذينَ لا يَراهُمُ اللّه ُ حيثُ نَهاهُم ، و لا يَفقِدُهُم حيثُ أمَرَهُم ، و شِيعَةُ عليٍّ عليه السلام هُمُ الذينَ يَقتَدُونَ بِعليٍّ عليه السلام في إكرامِ إخوانِهِمُ المُؤمنينَ .
شيعيان على عليه السلام آنانند كه باكشان نيست در راه خدا مرگ به سراغ آنان آيد، يا آنان به پيشواز مرگ روند . شيعيان على عليه السلام آنانند كه برادرانشان را بر خود ترجيح مى دهند ، هر چند خود نيازمند باشند و آنانند كه خداوند ايشان را در آن جا كه نهى كرده، نمى بيند و در آن جا كه امر كرده، هميشه حاضر مى بيند . شيعيان على عليه السلام آنانند كه در گراميداشت برادران مؤمن خويش به على عليه السلام اقتدا مى كنند . 

(  بحار الأنوار : ۶۸/۱۶۲/۱۱  ) *

2 ـ پارسايى و كوشش در اطاعت از خدا

امام على عليه السلام :

شِيعَتِي و اللّه ِ ، الحُلَماءُ ، العُلَماءُ بِاللّه ِ و دِينِهِ ، العامِلونَ بطاعَتِهِ و أمرِهِ ، المُهتَدُونَ بِحُبِّهِ ، أنضاءُ عِبادَةٍ ، أحلاسُ زَهادَةٍ ، صُفرُ الوُجوهِ مِن التَّهَجُّدِ ، عُمشُ العُيونِ مِن البُكاءِ ، ذُبُلُ الشِّفاهِ مِن الذِّكرِ ، خُمصُ البُطونِ مِنَ الطِّوى ، تُعرَفُ الرَّبّانيَّةُ في وُجُوهِهِم ، و الرَّهبانيَّةُ في سَمتِهِم ، مَصابيحُ كُلِّ ظُلمَةٍ ··· إن شَهِدُوا لَم يُعرَفُوا ، و إن غابوا لَم يُفتَقَدُوا ، اُولئكَ شِيعَتِي الأطيَبُونَ و إخواني الأكرَمُونَ ، ألا هاه شَوقا إلَيهِم ! .
 به خدا سوگند كه ، شيعيان من مردمانى بردبارند و خدا و دين او را مى شناسند ، از خدا اطاعت مى كنند و فرمانش را مى برند ، به واسطه محبّت او رهيافته اند . تكيده عبادتند ، معتكف ديْرِ زهدند ، شب زنده دارى، رخشان را زرد و گريه، چشمانشان را آبريزان كرده است ، لبانشان بر اثر ذكر گفتن خشكيده و شكمهايشان از گرسنگى به پشت چسبيده است . ربانيّت (خداپرستى) در رخسارشان معلوم است و خدا ترسى (پارسايى) در سيماشان ، چراغهاى هر تاريكى و ظلمتى هستند . . . اگر در محفلى حاضر باشند، كسى آنها را نمى شناسد و اگر نباشند، فقدانشان احساس نمى شود . اينان پيروان پاك و برادران ارجمند من هستند ؛ وه كه چه شوقى به آنان دارم ! 

( الأمالي للطوسي : ۵۷۶/۱۱۸۹ ) *

امام على عليه السلام :

 شيعَتُنا هُمُ العارِفُونَ بِاللّه ِ ، العامِلُونَ بِأمرِ اللّه ِ ، أهلُ الفَضائلِ ، الناطِقُونَ بالصَّوابِ ، مَأكُولُهُم القُوتُ ، و مَلبَسُهُمُ الاقتِصادُ ، و مَشيُهُمُ التَّواضُعُ ··· تَحسَبُهُم مَرضى و قد خُولِطُوا و ما هُم بذلكَ ، بَل خامَرَهُم مِن عَظَمَةِ رَبِّهم و شِدَّةِ سُلطانِهِ ما طاشَت لَهُ قُلُوبُهُم ، و ذَهِلَتْ مِنهُ عُقولُهُم ، فإذا اشتاقُوا مِن ذلكَ بادَرُوا إلَى اللّه ِ تعالى بِالأعمالِ الزَّكِيَّةِ ، لا يَرضَونَ لَهُ بالقَليلِ ، و لا يَستَكثِرُونَ لَهُ الجَزِيلَ .
 شيعيان ما آنانند كه خدا شناسند ، به فرمان خدا عمل مى كنند ، اهل فضايلند ، زبانشان گوياى راستى و درستى است ، خوراكشان، بخور نمير است ، پوشاكشان، ميانه است ، راه رفتنشان با فروتنى است . . . آنان را بيمار و ديوانه مى پندارى، در حالى كه چنين نيستند، بلكه عظمت پروردگارشان و شُكوه قدرت او چنان در آنان اثر گذاشته كه دلهايشان ديوانه او و خردهايشان در برابرش حيران گشته است . شوق و اشتياق آنان سبب گشته كه با كارهاى پاك و پاكيزه به سوى خداوند متعال بشتابند ، به عملِ اندك براى او رضايت نمى دهند و اعمال زياد را برايش زياد نمى شمارند .

( بحار الأنوار : ۷۸/۲۹/۹۶ ، انظر تمام الكلام  ) *

بحار الأنوار ـ به نقل از محمّد بن حنفية ـ :

 لَمّا قَدِمَ أميرُ المؤمنينَ عليه السلام البصرةَ بعدَ قِتالِ أهلِ الجَمَلِ دَعاهُ الأحنَفُ بنُ قيسٍ و اتَّخَذَ لَهُ طَعاما ، فَبَعَثَ إلَيهِ صلواتُ اللّه ِ علَيهِ و إلى أصحابِهِ فَأقبَلَ ثُمّ قالَ : يا أحنَفُ ، ادعُ لي أصحابِي ، فَدَخَلَ علَيهِ قَومٌ مُتَخَشِّعُونَ كأنّهُم شِنانٌ بَوالِي، فقالَ الأحنَفُ بنُ قيسٍ: يا أميرَ المؤمنينَ ، ما هذا الذي نَزَلَ بِهِم؟ أ مِن قِلَّةِ الطَّعامِ ؟ أو مِن هَولِ الحَربِ ؟!فقالَ صَلواتُ اللّه ِ علَيهِ : لا يا أحنَفُ ، إنّ اللّه َ سبحانَهُ أحَبَّ أقواما تَنَسَّكُوا لَهُ في دارِ الدُّنيا تَنَسُّكَ مَن هَجَمَ عَلى ما عَلِمَ مِن قُربِهِم مِن يَومِ القِيامَةِ مِن قَبلِ أنِ يُشاهِدُوها ، فَحَمَلُوا أنفسَهُم على مَجهُودِها .
وقتى امير المؤمنين عليه السلام بعد از جنگ با اهل جمل به بصره آمد، احنف بن قيس آن حضرت را دعوت كرد . او غذايى تهيه نمود و در پى ايشان و يارانش فرستاد . حضرت [به منزل احنف] آمد و سپس به او فرمود : اى احنف! يارانم را صدا بزن . پس ، جماعتى خاكسار و افتاده مانند مشكهاى فرسوده وارد شدند . احنف بن قيس عرض كرد : اى امير المؤمنين! اين چه وضعى است كه به سر آنان آمده است؟ آيا از كمبود غذاست؟ يا از ترس جنگ؟ امير المؤمنين، صلوات اللّه عليه، فرمود : نه ، اى احنف! بلكه خداوند سبحان مردمانى را دوست دارد كه در سراى دنيا، او را همچون كسانى پرستيدند كه مى دانند به روز قيامت نزديكند ، پيش از اين كه آن را مشاهده كنند ؛ از اين رو ، خود را در راه آن به رنج در افكندند .

( بحار الأنوار : ۷/۲۱۹/۱۳۲ ) *

امام باقر عليه السلام :

ما شِيعَتُنا إلاّ مَنِ اتَّقى اللّه َ و أطاعَهُ، و ما كانوا يُعرَفُونَ إلاّ بالتَّواضُعِ و التَّخَشُّعِ و أداءِ الأمانَةِ و كَثرَةِ ذِكرِ اللّه ِ .
شيعه ما نيست مگر كسى كه از خدا بترسد و او را فرمان برد ؛ آنان جز با فروتنى و خاكسارى و امانتدارى و بسيارى ياد خدا شناخته نمى شوند . 

( تحف العقول : ۲۹۵ )  *

امام باقر عليه السلام :

لا تَذهَبْ بِكُمُ المَذاهِبُ ، فوَ اللّه ِ ما شِيعَتُنا إلاّ مَن أطاعَ اللّه َ عَزَّ و جلَّ
 مذاهب گوناگون، شما را از راه بدر نبرد؛ به خدا قسم شيعه ما نيست، مگر كسى كه از خداوند عزّ و جلّ اطاعت كند .

( الكافي : ۲/۷۳/۱ )  *   

تنبيه الخواطر ـ به نقل از ابو مريم از امام باقر عليه السلام ـ :

قالَ أبي عليه السلام يَوما و عِندَهُ أصحابُهُ : مَن مِنكُم تَطِيبُ نَفسُهُ أن يَأخُذَ جَمرَةً في كَفِّهِ فَيُمسِكُها حتّى تَطْفى؟ فَكاعَ الناسُ كُلُّهم و نَكَلُوا ، فقُمتُ فقلتُ : يا أبتِ ، أ تَأمُرني أن أفعَلَ ؟ قالَ : فليسَ إيّاكَ عَنَيتُ ، إنّما أنتَ مِنّي و أنا مِنكَ ، بل إيّاهم أرَدتُ قالَ : فَكَرَّرَ هذا ثلاثا ، ثُمّ قالَ : ما أكثَرَ الوَصفَ و أقَلَّ الفِعلَ ! إنّ أهلَ الفِعلِ قَليلٌ ، ألا و أنا أعرِفُ أهلَ الفِعلِ و الوَصفِ مَعا ، قالَ : فَو اللّه ِ لَكأنَّما مادَت بِهِمُ الأرضُ حَيا (حَياءً) .
 روزى پدرم (امام زين العابدين عليه السلام ) در حضور اصحابش فرمود : كدام يك از شما حاضر است اخگرى آتش در مُشت خود بگيرد و آن را نگه دارد تا خاموش شود؟ همه ترسيدند و هيچ كس حاضر به اين كار نشد . من برخاستم و گفتم : پدر جان! امر مى فرماييد من اين كار را بكنم؟ پدرم فرمود : مقصودم تو نبودى . من و تو يكى هستيم ، بلكه مقصودم اينها بودند
پدرم سه بار اين جمله را تكرار كرد . سپس فرمود : چه بسيار است حرف و چه اندك است عمل؟ براستى كه اهل عمل كم هستند . بدانيد كه من كسانى را كه اهل كردار و گفتار ، هر دو ، هستند مى شناسم به خدا سوگند [ پس از اين سخن، اصحاب حاضر ] گويى از شرم در زمين فرو رفتند .

(   3.تنبيه الخواطر : ۲/۱۵۱ ) *

امام صادق عليه السلام :

شِيعَتُنـا أهـلُ الـوَرَعِ و الاجتِهادِ ، و أهلُ الوَفاءِ و الأمانَةِ ، و أهلُ الزُّهدِ و العِبادَةِ ، أصحابُ إحدى و خَمسينَ رَكعَةً في اليَومِ و اللَّيلَةِ ، القائمونَ بِاللَّيلِ ، الصائمونَ بِالنَّهارِ ، يُزَكُّونَ أموالَهُم ، و يَحُجُّونَ البَيتَ ، و يَجتَنِبُونَ كُلَّ مُحَرَّمٍ .
 شيعيان ما اهل پارسايى و سخت كوشى [در عبادت] هستند ، اهل وفادارى و امانتداريند ، اهل زهد و عبادتند ، آنانند كه در شبانه روز پنجاه و يك ركعت نماز مى گزارند ، شبها را به عبادت سپرى مى كنند و روزها را به روزه دارى ، زكات اموال خود را مى پردازند و به حج مى روند و از هر حرامى دورى مى كنند .

 ( بحار الأنوار : ۶۸/۱۶۷/۲۳ ) *

         

امام صادق عليه السلام : 

شِيعَتُنا مَن قَدَّمَ مَا استُحسِنَ ، و أمسَكَ مَا استُقبِحَ ، و أظهَرَ الجَميلَ ، و سارَعَ بالأمرِ الجَليلِ ، رَغبَةً إلى رحمَةِ الجَليلِ ، فذاكَ مِنّا و إلَينا و مَعَنا حيثُما كُنّا .
شيعه ما كسى است كه نيكى مى كند و براى آخرتش پيش مى فرستد و از زشت كارى خوددارى مى كند ، خوبيها را آشكار مى سازد و از سرِ شوق به رحمت خداى بزرگ، به كارهاى سترگ مى شتابد ؛ پس ، او از ماست و رو به سوى ما دارد و هر جا كه ما باشيم با ما خواهد بود .

( بحار الأنوار : ۶۸/۱۶۹/۲۹ ) *

امام صادق عليه السلام :

شِيعَتُنا هُمُ الشاحِبونَ الذابِلونَ الناحِلونَ ، الذينَ إذا جَنَّهُمُ اللَّيلُ استَقبَلُوهُ بِحُزنٍ .
شيعيان ما [ ا ز خوف خدا ] رنگ پريده و پژمرده و تكيده اند ، همانان كه چون تاريكى شب فرا رسد ، با غم و اندوه به استقبال آن مى روند .

( الكافي : ۲/۲۳۳/۷ ) *

امام صادق عليه السلام :

إنّما شِيعَةُ عليٍّ مَن عَفَّ بَطنُهُ و فَرجُهُ ، و اشتَدَّ جِهادُهُ ، و عَمِلَ لِخالِقِهِ ، و رَجا ثَوابَهُ ، و خافَ عِقابَهُ، فإذا رأيتَ اُولئكَ فاُولئكَ شِيعَةُ جعفرٍ .
 در حقيقت شيعه على كسى است كه عفّت بطن و فَرْج دارد ، سخت كوش است ، براى آفريدگار خود كار مى كند ، به پاداش او اميد دارد و از كيفرش بيمناك است ؛ هرگاه چنين افرادى را ديدى [ بدان كه ] آنان شيعه جعفرند .

( الكافي : ۲/۲۳۳/۹ ) *

امام صادق عليه السلام :

اِمتَحِنُوا شِيعَتَنا عِندَ ثَلاثٍ : عِندَ مَواقيتِ الصلَواتِ كيفَ مُحافَظَتُهُم علَيها ، و عِندَ أسرارِهِم كيفَ حِفظُهُم لَها عَن عَدُوِّنا ، و إلى أموالِـهِم كيفَ مُواساتُهُم لإِخوانِهم فيها .
 شيعيان ما را در سه چيز بيازماييد : در وقت نماز ، چگونگى مواظبتشان بر آن ، در نگهدارى اسرارشان از دشمنان ما ، و در همدردى و كمك مالى به برادرانشان .

( بحار الأنوار : ۸۳/۲۲/۴۰ ) *

امام صادق عليه السلام :

إنّما شِيعَتُنا يُعرَفُونَ بخِصالٍ شَتّى : بالسَّخاءِ و البَذلِ لِلإخوانِ ، و بأن يُصَلُّوا الخَمسينَ لَيلاً و نهارا .
 شيعيان ما با چند خصلت شناخته مى شوند : با سخاوت و بخشش به برادران و با گزاردن پنجاه ركعت نماز در شبانه روز .

(  تحف العقول : ۳۰۳ ) *

صفات الشيعة ـ به نقل از عبد اللّه بن زياد ـ :

عن عبدِ اللّه ِ بنِ زيادٍ : سَلَّمنا على أبي عبدِ اللّه ِ عليه السلام بِمِنىً ، ثُمّ قلتُ : يا بنَ رسولِ اللّه ِ ، إنّا قومٌ مُجتازُونَ لَسنا نُطِيقُ هذا المَجلِسَ مِنكَ كُلَّما أرَدناهُ ، فَأوصِنا . قالَ : علَيكُم بِتَقوَى اللّه ِ ، و صِدقِ الحَديثِ ، و أداءِ الأمانَةِ ، و حُسنِ الصُّحبَةِ لِمَن صَحِبَكُم ، و إفشاءِ السَّلامِ ، و إطعامِ الطَّعامِ ، صَلُّوا في مساجِدِهم ، و عُودُوا مَرضاهُم ، و اتَّبِعُوا جَنائزَهم ، فإنَّ أبِي حَدَّثَني أنَّ شيعَتَنا أهلَ البَيتِ كانوا خِيارَ مَن كانوا مِنهُم ، إن كانَ فَقيهٌ كانَ مِنهُم ، و إن كانَ مُؤَذِّنٌ كان مِنهُم ، و إن كانَ إمامٌ كانَ مِنهُم ، و إن كانَ صاحِبُ أمانَةٍ كانَ مِنهُم ، و إن كانَ صاحِبُ وَديعَةٍ كانَ مِنهُم ، و كذلكَ كُونُوا أحببونا إلَى الناسِ و لا تُبَغِّضُونا إلَيهِم .
در مِنا به امام صادق عليه السلام سلام كرديم و من عرض كردم: يا بن رسول اللّه ! ما جماعتى كوچ كننده ايم و نمى توانيم هر وقت بخواهيم در مجلس شما حاضر شويم ؛ بنا بر اين ، ما را سفارشى بفرماييد؟ حضرت فرمود : بر شما باد تقواى خدا و راستگويى و امانتدارى و حُسن معاشرت با معاشرانتان و سلام كردن به همگان و اطعام مردم . در مساجدشان (غير شيعيان) نماز بخوانيد و بيمارانشان را عيادت كنيد و در تشييع جنازه هايشان شركت نماييد ؛ زيرا پدرم به من حديث فرمود كه بهترين افراد هميشه از ميان پيروان ما خاندان بوده اند . اگر فقيهى بوده از ميان آنها بوده است ، اگر مؤذّنى بوده از آنان بوده است ، اگر امامى بوده از آنان بوده است ، اگر امانتدارى بوده از ميان ايشان بوده است ، اگر صاحب وديعه اى بوده از آنان بوده است، و اين چنين، ما را محبوب مردم گردانيد و منفور ايشان مسازيد .

( صفات الشيعة : ۱۵۲/۳۹ ) *

امام كاظم عليه السلام ـ به موسى بن بكر واسطى ـ فرمود :

 لَو مَيَّزتُ شِيعَتي لَم أجِدْهُم إلاّ واصِفَةً ، و لَوِ امتَحَنتُهُم لَما وَجَدتُهُم إلاّ مُرتَدِّينَ ، و لَو تَمَحَّصتُهُم لَما خَلُصَ مِنَ الألفِ واحِدٌ ، و لَو غَربَلتُهُم غَربَلَةً لَم يَبقَ مِنهُم إلاّ ما كانَ لي ، إنّهُم طالَ مَا اتَّكَوا عَلَى الأرائكِ فقالوا : نحنُ شِيعَةُ عَلِيٍّ ! إنّما شِيعَةُ عَلِيٍّ مَن صَدَّقَ قَولَهُ فِعلُهُ .
اگر شيعيان خود را جدا و مشخص كنم، در ميان آنان جز اهل حرف پيدا نكنم و اگر آنان را بيازمايم، همگى مرتدّ از كار در آيند و اگر آنان را سره و نا سره كنم ،از هر هزار نفر يك نفر خالص پيدا نشود و اگر ايشان را از غربال بگذرانم ، جز آن كه متعلّق به من است كسى باقى نماند . آنها مدتهاست كه بر اريكه ها لميده اند و مى گويند : ما شيعه على هستيم ، در صورتى كه شيعه على فقط كسى است كه كردار او مؤيّد گفتارش باشد .

( الكافي : ۸/۲۲۸/۲۹۰ ) *

3 ـ پارسايان شبند و شيران روز

امام على عليه السلام ـ به نوف بكالى ـ فرمود :

أ تَدرِي يا نَوفُ مَن شِيعَتي ؟ قالَ : لا وَ اللّه ِ ، قالَ : شِيعَتي الذُّبُلُ الشِّفاهِ، الخُمصُ البُطُونِ ، الذينَ تُعرَفُ الرَّهبانيَّةُ في وُجوهِهِم ، رُهبانٌ باللَّيلِ اُسْدٌ بالنَّهارِ
اى نوف! آيا مى دانى شيعه من كيست؟ عرض كرد : نه ، به خدا . فرمود : شيعيان من آنانند كه لبانشان [ از تشنگى روزه دارى ]خشكيده است و شكمهايشان [ از گرسنگى ] به پشت چسبيده ، آنان كه پارسايى در رخسارشان پيداست . راهبان شب اند و شيران روز .

( بحار الأنوار : ۷۸/۲۸/۹۵ ) *

امام باقر عليه السلام ـ در بيان اوصاف شيعه ـ فرمود :

إنّهُم حُصونٌ حَصينَةٌ ، في صُدورٍ أمينَةٍ ، و أحلامٌ رَزينَةٌ ، لَيسُوا بِالمذايِيعِ البُذُرِ ، و لا بالجُفاةِ المُرائينَ ، رُهبانٌ باللَّيلِ اُسْدٌ بالنَّهارِ .
آنان دژهايى استوارند ، سينه هايشان امانتدار ( راز نگه دار)  است و انديشه هايشان درست و صائب . نه دهانْ لَق و سخن چينند و نه جفاكار و دو رو ، راهبان شب اند و شيران روز .

(  مشكاة الأنوار : ۱۲۶/۲۹۲ ) *

4 ـ بينايان چهار چشم

امام صادق عليه السلام :

إنّما شِيعَتُنا أصحابُ الأربَعةِ الأعيُنِ : عَينانِ فِي الرَّأسِ ، و عَينانِ فِي القَلبِ ، ألاَ و الخلائقُ كُلُّهُم كذلكَ إلاّ أنَّ اللّه َ عَزَّ و جلَّ فَتَحَ أبصارَكُم و أعمى أبصارَهُم .
 شيعيان ما داراى چهار چشم هستند : دو چشم در سر و دو چشم در دل . بدانيد كه همه مردمان چنينند جز اين كه خداوند عزّ و جلّ چشمان شما را باز و بينا كرده و چشمهاى آنان را كور ساخته است .

( الكافي : ۸/۲۱۵/۲۶۰ ) *

مواسات نسبت به برادران دينى و نيكى به آنان

الكافي ـ به نقل از أبو اسماعيل ـ : به امام باقر عليه السلام عرض كردم : شيعه نزد ما فراوان است . حضرت فرمود :

 هَل يَعطِفُ الغَنيُّ عَلَى الفَقيرِ ، و هل يَتجاوَزُ المُحسِنُ عَنِ المُسِيءِ ، و يَتَواسَونَ ؟ فقلتُ : لا ، فقالَ عليه السلام : ليسَ هؤلاءِ شيعَةً ، شيعَةُ مَن يَفعَلُ هذا .
آيا توانگر به تهيدست توجه مى كند؟ و آيا نيكى كننده از كسى كه [ در جواب خوبيش ] به او بدى كرده گذشت مى كند؟ آيا به يكديگر كمك مالى مى دهند؟ عرض كردم : خير . فرمود : آنها شيعه نيستند  شيعه كسى است كه اين كارها را بكند .

( الكافي : ۲/۱۷۳/۱۱ ) *

الكافى ـ به نقل از محمّد بن عجلان ـ :

كنتُ عِند أبي عَبدِ اللّه ِ عليه السلام فَدخلَ رَجَلٌ فَسَلَّمَ، فَسألَهُ : كيفَ مَن خُلّفْتَ مِن إخوانِكَ؟ قالَ : فأحسنَ الثناءَ و زكّى و أطرى . قالَ لهُ : كيفَ عِيادَةُ أغنِيائهِم على فُقَرائهِم ؟ فقالَ : قَليلَةٌ ، قالَ : و كيفَ مُشاهَدَةُ أغنيائهِم لِفُقَرائهِم ؟ قالَ : قَليلةٌ ، قالَ : فكيفَ صِلَةُ أغنيائهِم لِفُقَرائهِم في ذاتِ أيدِيهِم ، فقالَ : إنّك لَتَذكُرُ أخلاقا قَلَّ ما هِي فِيمَن عِندَنا . قالَ : فقالَ : فكيفَ تَزعُمُ هؤلاءِ أ نَّهُم شِيعَةٌ ؟! .
 نزد امام صادق عليه السلام بودم كه مردى وارد شد و سلام كرد حضرت از احوال برادران [ مؤمنش ] سؤال كرد ، آن مرد از آنها تعريف و تمجيد كرد . حضرت فرمود : رسيدگى ثروتمندانشان به تهي دستانشان چگونه است؟ آن مرد عرض كرد : اندك . فرمود : ديدار و سرزدن ثروتمندانشان از تهي دستانشان چگونه است؟ مرد عرض كرد : اندك . فرمود : دستگيرى و كمك مالى ثروتمندانشان به تهي دستانشان چگونه است؟ مرد عرض كرد : شما اخلاق و صفاتى را مى فرماييد كه در ميان ما كمياب است . حضرت فرمود : پس ، چگونه آنان خود را شيعه مى دانند؟ 

( الكافي : ۲/۱۷۳/۱۰ ) *

تنبيه الخواطر ـ امام رضا از امام باقر عليهما السلام نقل فرمود :

يا إسماعيلُ ، أ رَأيتَ فيما قِبَلَكُم إذا كانَ الرجُلُ ليسَ لَهُ رِداءٌ و عِندَ بعضِ إخوانِهِ فَضلُ رِداءٍ يَطرَحُهُ علَيهِ حتّى يُصِيبَ رِداءً؟ فقلتُ : لا ، قالَ : فإذا كانَ لَهُ إزارٌ يُرسِلُ إلى بَعضِ إخوانِهِ بِإزارِهِ حتّى يُصِيبَ إزارا ؟ فقلتُ : لا ، فَضَرَبَ بِيدِهِ على فَخِذِهِ ثُمّ قالَ : ما هؤلاءِ بِإخوَةٍ .
 اى اسماعيل! آيا در ميان شما اگر مردى ردايى نداشته باشد و يكى از برادرانش رداى اضافى داشته باشد ، آن را به او مى دهد، تا او هم صاحب ردايى شود؟ عرض كردم : خير . فرمود : اگر ازارى داشته باشد ، آن را براى يكى از برادران خود مى فرستد كه او هم صاحب ازار شود؟ عرض كردم : خير . حضرت دستش را روى ران پاى خود زد و فرمود : اينها كه برادر نيستند !

( تنبيه الخواطر : ۲/۸۵ ) *

آنان كه از شيعيان اهل بيت عليهم السلام نيستند

امام صادق عليه السلام :

لَيسَ مِن شِيعَتِنا مَن قالَ بِلِسانِهِ و خالَفَنا في أعمالِنا و آثارِنا .
شيعه ما نيست ، آن كه به زبان دم [ از تشيع ] زند امّا در عمل برخلاف اعمال و كردار ما رفتار كند .

( بحار الأنوار : ۶۸/۱۶۴/۱۳ ) *

امام صادق عليه السلام :

يا شِيعَةَ آلِ محمّدٍ ، إنّهُ لَيسَ مِنّا مَن لَم يَملِكْ نفسَهُ عِندَ الغَضَبِ ، و لَم يُحسِنْ صُحبَةَ مَن صَحِبَهُ ، و مُرافَقَةَ مَن رافَقَهُ ، و مُصالَحَةَ مَن صالَحَهُ ، و مُخالَفَةَ مَن خالَفَهُ
 اى شيعيان آل محمّد! از ما نيست كسى كه در هنگام خشم خود دار نباشد و در برخورد با همنشين و همسفر خود و كسى كه با او دست آشتى داده ، و آن كه با وى مخالف است، رفتارى نيكو در پيش نگيرد .

( تحف العقول : ۳۸۰ ) *

امام صادق عليه السلام :

لَيسَ مِن شِيعَتِنا مَن يكونُ في مِصرٍ يكونُ فيهِ آلافٌ و يكونُ فِي المِصرِ أورَعَ مِنهُ .
 شيعه ما نيست كسى كه در شهرى چند هزار نفرى به سر برد و در آن شهر پارساتر از او وجود داشته باشد .

( بحار الأنوار : ۶۸/۱۶۴/۱۳ ) *

امام صادق عليه السلام :

قَومٌ يَزعُمُونَ أنّي إمامُهُم ، و اللّه ِ ما أنا لَهُم بِإمامٍ ، لَعَنَهُمُ اللّه ُ ، كُلَّما سَتَرتُ سِترا هَتَكُوهُ ، أقولُ : كذا و كذا ، فيقولونَ : إنّما يَعني كذا و كذا ، إنّما أنا إمامُ مَن أطاعَني
گروهى مى گويند كه من امام آنها هستم . به خدا قسم كه من امام آنها نيستم . خدا لعنتشان كند ، هر چه من پرده پوشى مى كنم ، آنان پرده درى مى كنند . من مى گويم : چنين و چنان ، آنان مى گويند : مقصودش فلان و بهمان است . من در حقيقت امامِ كسى هستم كه اطاعتم كند .

( بحار الأنوار :۲/۸۰/۷۶  ) *

امام صادق عليه السلام :

إنَّ أصحابِي اُولو النُّهى و التُّقى ، فَمَن لَم يَكُن مِن أهلِ النُّهى و التُّقى فليسَ مِن أصحابِي .
اصحاب من مردمانى خردمند و پرهيزگارند . بنا بر اين ، كسى كه خردمند و پرهيزگار نباشد از اصحاب من نيست .

( بحار الأنوار : ۶۸/۱۶۶/۱۷ ) *

امام صادق عليه السلام :

ليسَ مِن شِيعَتِنا مَن أنكَرَ أربَعةَ أشياءَ: المِعراجَ ، و المُساءَلَةَ فِي القَبرِ ، و خَلقَ الجَنَّةِ وَ النارِ ، وَ الشَّفاعَةَ .
شيعه ما نيست كسى كه چهار چيز را انكار كند : معراج ، سؤال قبر ، آفريده شدن بهشت و دوزخ ، و شفاعت .

( بحار الأنوار : ۶۹/۹/۱۱ ) *

امام صادق عليه السلام :

ما كانَ في شِيعَتِنا فلا يكونُ فيهِم ثلاثةُ أشياءَ : لا يكونُ فيهِم مَن يَسألُ بِكَفِّهِ ، و لا يكونُ فيهِم بَخِيلٌ ، و لا يكونُ فيهِم مَن يُؤتى في دُبُرِهِ .
شيعيان ما هر عيبى داشته باشند ، سه عيب ندارند : در بين آنها كسى كه گدايى كند وجود ندارد ، در ميانشان بخيل وجود ندارد ، در ميانشان كسى كه لواط دهد يافت نمى شود .

( الخصال : ۱۳۱/۱۳۷  ) *

امام كاظم عليه السلام :

ليسَ مِن شيعَتِنا مَن خَلا ثُمّ لَم يَرُعْ قلبُهُ .
 شيعه ما نيست كسى كه در تنهايى و خلوت ، دلش ترسان [ از خدا ] نباشد .

( بصائر الدرجات : ۲۴۷/۱۰  ) *

امام عسكرى عليه السلام :

 قالَ رَجُلٌ لرسولِ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : فلانٌ يَنظُرُ إلى حَرَمِ جارِهِ و إن أمكَنَهُ مُواقَعَةُ حَرامٍ لَم يَرِعْ عَنهُ ، فَغَضِبَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله و قالَ : إيتُوني بهِ ، فقالَ رَجُلٌ آخَرُ : يا رسولَ اللّه ِ ، إنّهُ مِن شِيعَتِكُم مِمَّن يَعتَقِدُ مُوالاتَكَ و مُوالاةَ عليٍّ عليه السلام و يَتَبَرَّأُ مِن أعدائكُما ! فقالَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : لا تَقُلْ مِن شِيعَتِنا فإنّهُ كَذِبٌ ؛ إنَّ شيعَتَنا مَن شَيَّعَنا و تَبِعَنا في أعمالِنا
 مردى به رسول خدا صلى الله عليه و آله عرض كرد : فلان كس به ناموس همسايه خود نگاه مى كند و اگر دستش برسد از ارتكاب حرام هم ابايى ندارد . رسول خدا صلى الله عليه و آله عصبانى شد و فرمود : او را نزد من بياوريد . مرد ديگرى عرض كرد : اى رسول خدا! او از شيعيان شماست و به دوستى شما و على عليه السلام اعتقاد دارد و از دشمنان شما دو تن ، بيزارى مى جويد! رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود : نگو كه او از شيعيان ماست ؛ زيرا دروغ است : همانا شيعه ما كسى است كه از ما دنباله روى و از كردار ما پيروى كند .  

( تنبيه الخواطر : ۲/۱۰۵ ) *

انواع شيعه

امام باقر عليه السلام :

شِيعَتُنا ثلاثةُ أصنافٍ : صِنفٌ يَأكُلُونَ الناسَ بنا ، و صِنفٌ كالزُّجاجِ يَنُمُّ ، و صِنفٌ كالذَّهَبِ الأحمَرِ كُلَّما اُدخِلَ النارَ ازدادَ جَودَةً .
 شيعيان ما سه دسته اند : دسته اى به نام ما مردم را مى چاپند، دسته اى مانند آبگينه اند كه [ هرچه را درونش هست ] نمايان مى سازند، و دسته اى مانند زر سرخ هستند كه هرچه بيشتر در آتش گداخته شود نابتر مى شود .

( بحار الأنوار : ۷۸/۱۸۶/۲۴ ) *

امام باقر عليه السلام :

الشِّيعَةُ ثلاثةُ أصنافٍ : صِنفٌ يَتَزَيَّنُونَ بنا ، و صِنفٌ يَستَأكِلُونَ بنا ، و صِنفٌ مِنّا و إلَينا .
شيعيان سه دسته اند : دسته اى به وسيله ما خود را مى آرايند (با انتساب خود به ما كسب آبرو مى كنند) و دسته اى با ما نان مى خورند، و دسته اى از ما و با ما هستند .

( مشكاة الأنوار : ۱۲۷/۲۹۷) *

امام صادق عليه السلام :

 الشِّيعَةُ ثلاثٌ : مُحِبٌّ وادٌّ فهُو مِنّا ، و مُتَزَيِّنٌ بنا و نحنُ زَينٌ لِمَن تَزَيَّنَ بنا، و مُستَأكِلٌ بِنَا الناسَ ، و مَنِ استَأكَلَ بِنَا افتَقَرَ .
شيعه سه نوع است : دوستدارِ مهر ورز [ نسبت به ما ] . چنين شيعه اى از ماست، و شيعه اى كه خود را به ما مى آرايد و ما مايه آراستگى كسى هستيم كه خود را به ما بيارايد ، و شيعه اى كه ما را وسيله ارتزاق خود قرار مى دهد و كسى كه به وسيله ما ارتزاق كند فقير مى شود .

( الخصال : ۱۰۳/۶۱ ) *

امام صادق عليه السلام :

افتَرَقَ الناسُ فِينا على ثلاثِ فِرَقٍ : فِرقَةٌ أحَبُّونا انتِظارَ قائمِنا لِيُصِيبُوا مِن دُنيانا ، فقالوا و حَفِظُوا كَلامَنا و قَصَّرُوا عن فِعلِنا ، فَسَيَحشُرُهُم اللّه ُ إلَى النارِ ، و فِرقَةٌ أحَبُّونا و سَمِعُوا كَلامَنا ، و لَم يُقَصِّرُوا عن فِعلِنا ، لِيَستَأكِلُوا الناسَ بنا ، فَيَملأَُ اللّه ُ بُطُونَهُم نارا يُسَلِّطُ علَيهِمُ الجُوعَ و العَطَشَ ، و فِرقَةٌ أحَبُّونا و حَفِظُوا قَولَنا ، و أطاعُوا أمرنا ، و لَم يُخالِفوا فِعلَنا ، فاُولئكَ منّا و نحنُ مِنهُم .
مردم نسبت به ما ، سه گروهند : گروهى ما را دوست دارند، چون منتظر قائم ما هستند، تا از دنياى ما به نوايى برسند ، اينان سخنان ما را مى گويند و آنها را حفظ مى كنند، اما به كردار ما رفتار نمى كنند . بزودى خداوند اين عده را در آتش محشور خواهد كرد . [دوم] آن گروهى كه ما را دوست دارند و سخن ما را مى شنوند و از رفتارها كوتاه نمى آيند، تا به نام ما مردم را بچاپند ، خداوند شكم اين عده را از آتش پُر مى كند و گرسنگى و تشنگى را بر ايشان مسلّط مى گرداند . [سوم ]آن گروهى كه ما را دوست دارند و گفتار ما را حفظ مى كنند و امر ما را اطاعت مى نمايند و برخلاف كردار ما رفتار نمى كنند ؛ اينان از ما هستند و ما از آنان .

( تحف العقول : ۵۱۴ ) *

تحف العقول :

ـ دَخَلَ عَليهِ [ أي الإمام الصّادق عليه السلام ] رجلٌ فقالَ عليه السلام لَهُ: مِمّنِ الرَّجلُ؟ فقالَ : مِن مُحِبّيكُم و مُواليكُم ··· ثمّ قال لَه : مِن أيِّ مُحِبِّينا أنتَ ؟ فَسَكَتَ الرجُلُ ، فَقالَ لَه سُديرٌ : و كَم مُحِبُّوكم يا بنَ رسولِ اللّه ِ ؟! فقالَ : على ثَلاثِ طَبَقاتٍ : طَبَقةٌ أحَبُّونا فِي العَلانِيَةِ و لَم يُحِبُّونا فِي السِّرِّ ، و طَبَقةٌ يُحِبُّونا فِي السِّرِّ و لَم يُحِبُّونا فِي العَلانِيَةِ ، و طَبَقةٌ يُحِبُّونا في السِّرِّ وَ العَلانِيَةِ هُمُ النَّمَطُ الأعلى شَرِبُوا مِنَ العَذبِ الفُراتِ و عَلِموا تَأويلَ الكِتابِ و فَصلَ الخِطابِ و سَبَبَ الأَسبابِ، فَهُمُ النَّمَطُ الأَعلى، الفَقرُ و الفَاقَةُ و أنواعُ البَلآءِ أسرَعُ إلَيهِم مِن رَكضِ الخَيلِ، مَسَّتهُمُ البَأساءُ و الضَّرّاءُ و زُلزِلوا و فُتِنوا، فَمِن بَينِ مَجروحٍ و مَذبوحٍ مُتَفَرِّقينَ في كُلِّ بِلادٍ قاصِيَةٍ ، بِهِم يَشفِى اللّه ُ السَّقيمَ و يُغنِي العَديمَ و بِهِم تُنصَرونَ و بِهِم تُمطَرونَ و بِهِم تُرزَقونَ و هُمُ الأَقَلُّونَ عَدَدا، الأَعظَمونَ عِندَ اللّه ِ قَدْرا و خَطَراو الطَّبقَةُ الثانيةُ : النَّمَطُ الأسفَلُ ، أحَبُّونا في العَلانِيَةِ و سارُوا بسِيرَةِ المُلُوكِ ، فَألسِنَتُهُم مَعَنا و سُيوفُهُم علَيناو الطَّبَقةُ الثالثةُ : النَّمَطُ الأوسَطُ ، أحَبُّونا في السِّرِّ و لم يُحِبُّونا في العَلانِيَةِ ، و لَعَمرِي لَئن كانُوا أحَبُّونا في السِّرِّ دُونَ العَلانِيَةِ فهُم الصَّوّامُونَ بالنهارِ القَوّامُونَ بِالليلِ تَرى أثَرَ الرَّهبانيَّةِ في وُجُوهِهِم ، أهلُ سِـلمٍ وَ انقِيادٍقالَ الرَّجُلُ : فأنا مِن مُحِبِّيكُم فِي السِّرِّ و العَلانِيَةِ ، قالَ جعفرٌ عليه السلام : إنّ لِمُحِبِّينا في السِّرِّ وَ العَلانِيَةِ علاماتٍ يُعرَفُونَ بها ، قالَ الرجُلُ : و ما تِلكَ العَلاماتُ ؟ قالَ عليه السلام : تلكَ خِلالٌ أوَّلُها أ نَّهُم عَرَفُوا التَّوحيدَ حَقَّ مَعرِفَتِهِ و أحكَمُوا عِلمَ تَوحِيدِهِ ··· .
مردى بر امام صادق عليه السلام وارد شد و ادعا كرد كه من از دوستداران و علاقه مندان شما هستم··· . حضرت فرمود : تو از كدام دوستداران ما هستى؟ مرد سكوت كرد . سُدير پرسيد : يا بن رسول اللّه ! مگر شما چند نوع دوستدار داريد؟ حضرت فرمود : دوستداران ما سه طبقه اند : طبقه اى كه در ظاهر ما را دوست دارند ، اما در باطن دوستمان ندارند ؛ طبقه اى كه در باطن دوستمان دارند اما در ظاهر ما را دوست ندارند و طبقه اى كه هم در باطن و هم در ظاهر ما را دوست دارند . اينان طراز اولند از آب گواراى زلال نوشيدند و علم تأويل كتاب و تشخيص حق و باطل به دست آوردند و ريشه اسباب را شناختند. اينان زبده ترين گروهند. نادارى و بينوايى و گرفتارى هاى گوناگون، شتابان تر از تاخت اسب به آنان هجوم آورد. سختى و تنگدستى آنان را فرا گرفت و تزلزل و فتنه زده شدند. تعدادى از آن ها مجروح و تعدادى سر بريده شدند و در شهرهاى دور افتاده پراكنده گرديدند. به وسيله آنان بيمار شفا مى يابد و نادار توانگر مى شود. به وسيله آن ها شما يارى مى شويد و باران بر سرتان مى بارد و روزى داده مى شويد. آنان هرچند تعدادشان كم است، اما در پيشگاه خداوند قدر و منزلت بزرگى دارند طبقه دوم ، طراز پايينند ؛ در ظاهر دم از محبّت ما مى زنند اما به شيوه پادشاهان زندگى مى كنند . زبانهايشان با ماست و شمشيرهايشان بر ضدّ ما طبقه سوم ، در مرتبه متوسط جاى دارند ؛ در دل ما را دوست دارند ، اما در ظاهر دوست ما نيستند . به جان خودم، اگر در باطن ما را دوست داشتند ، روزه داران روز و عابدان شب بودند و اثر عبادت را در چهره آنان مى ديدى و تسليم و فرمانبردار بودند مرد گفت : پس [بر اساس اين تقسيم بندى ]من از دوستداران باطنى و ظاهرى شما هستم . امام صادق عليه السلام فرمود : دوستداران باطنى و ظاهرى ما نشانه هايى دارند كه با آنها شناخته مى شوند . مرد پرسيد : آن نشانه ها چيست؟ حضرت فرمود : چند خصلتند . اولين خصلت آن است كه خداى يگانه را چنان كه بايد شناخته اند و علم توحيد او را خوب آموخته اند ··· .

(  تحف العقول : ۳۲۵  ) *

بازداشتن شيعيان از غُلوّ

الكافى ـ به نقل از عمرو بن خالد ـ : امام باقر عليه السلام فرمود :

 يا مَعشرَ الشِّيعَةِ ـ شِيعَةَ آلِ محمّدٍ ـ كُونُوا النُّمْرُقَةَ الوُسطى ، يَرجِع إليكُمُ الغالي ، و يَلحَق بِكُمُ التّالي ، فقالَ لَهُ رجُلٌ مِن الأنصارِ يقالُ لَهُ سعدٌ : جُعِلتُ فِداكَ ، مَا الغالِي ؟ قالَ : قومٌ يَقولُونَ فينا ما لا نَقُولُهُ في أنفُسِنا ، فليسَ اُولئكَ مِنّا و لَسنا مِنهُم . قالَ : فَمَا التّالِي ، قالَ : المُرتادُ يُرِيدُ الخَيرَ ، يُبَلِّغُهُ الخَيرُ يُوجَرُ علَيهِ .
اى جماعت شيعه ـ شيعه آل محمّد ـ ! تكيه گاه ميانه باشيد تا تند رونده به سوى شما بازگردد و عقب مانده به شما رسد . مردى از انصار به نام سعد عرض كرد : فدايت شوم ، تند رونده كيست؟ حضرت فرمود : گروهى كه درباره ما اعتقادى دارند كه ما خود آن اعتقاد را درباره خودمان نداريم . اينها از ما نيستند و ما از آنها نيستيم . عرض كرد : عقب مانده كيست؟ فرمود : كسى كه خواهان و جوياى خير (دين حق) است و [ خداوند او را ]  به خير ( دين حق ) مى رساند و اجر آن را مى يابد . 

( الكافي : ۲/۷۵/۶ ) *

آنچه براى شيعه در برخورد با مردم زيبنده است

امام صادق عليه السلام :

 يا مَعشَرَ الشِّيعَةِ ، إنّكُم قد نُسِبتُم إلَينا ، كُونُوا لَنا زَينا ، و لا تَكُونُوا عَلَينا شَينا .
 اى گروه شيعيان! شما منسوب به ما هستيد . پس مايه زينت ما باشيد ، و مايه زشتى ( بد نامى ) ما نباشيد .

( مشكاة الأنوار : ۱۳۴/۳۰۵  ) *

امام صادق عليه السلام :

رَحِمَ اللّه ُ عَبدا حَبَّبَنا إلَى الناسِ و لَم يُبَغِّضْنا إلَيهِم ، أما وَ اللّه ِ لو يَروُونَ مَحاسِنَ كلامِنا لَكانوا بِهِ أعَزَّ ، و مَا استَطاعَ أحَدٌ أن يَتَعَلَّقَ علَيهِم بشيءٍ ، و لكنَّ أحَدَهُم يَسمَعُ الكَلِمَةَ فَيَحُطُّ إلَيها عَشْرا
رحمت خدا بر آن بنده اى باد كه ما را محبوب مردم گرداند و منفور آنان نكند . هان! به خدا سوگند ، اگر سخنان زيباى ما را روايت مى كردند ارجمندتر بودند و هيچ كس نمى توانست به آنان وصله اى بچسباند ؛ اما يكى از آنان جمله اى [ از ما ] را مى شنود و ده جمله ديگر [ از پيش خود ] به آن اضافه مى كند .

( الكافي : ۸/۲۲۹/۲۹۳ )  *

امام صادق عليه السلام ـ به عبد الأعلى ـ :

يا عبدَ الأعلَى ··· فَأقرِئهُمُ السلامَ و رَحمَةَ اللّه ِ ـ يَعنِي الشِّيعَةَ ـ و قُل : قالَ لَكُم : رَحِمَ اللّه ُ عَبدا استَجَرَّ مَوَدَّةَ الناسِ إلى نفسِهِ و إلَينا ، بأن يُظهِرَ لَهُم ما يَعرِفُونَ و يَكُفَّ عَنهُم ما يُنكِرُونَ .
 اى عبد الأعلى!··· سلام و رحمت خدا را به شيعيان برسان و بگو : او ( حضرت صادق ) به شما مى گويد : رحمت خدا بر آن بنده اى باد كه با اظهار سخنانى كه مردم درك مى كنند، و با خوددارى از بيان آنچه درك نمى كنند ، دوستى مردم را به سوى خودش و ما جلب كند .

( بحار الأنوار : ۲/۷۷/۶۲ ) *

امام صادق عليه السلام :

مَعاشِرَ الشِّيعَةِ ، كُونُوا لنا زَينا ، و لا تَكُونُوا علَينا شَينا ، قُولُوا لِلناسِ حُسنا ، وَ احفَظُوا ألسِنَتَكُم ، و كُفُّوها عنِ الفُضُولِ و قَبيحِ القَولِ
 اى جماعت شيعه! مايه آبروى ما باشيد نه باعث بدنامى ما . سخنان خوب به مردم بگوييد ، زبانهايتان را نگه داريد و آنها را از بيهوده گويى و سخنان زشت باز داريد .

( الأمالي للصدوق : ۳۲۷/۱۷ ) *

امام هادى عليه السلام ـ به شيعيان خود ـ فرمود :

 اِتَّقُوا اللّه َ و كُونُوا زَينا و لا تَكُونوا شَينا ، جُرُّوا إلَينا كُلَّ مَوَدَّةٍ ، وَ ادفَعُوا عَنّا كُلَّ قَبِيحٍ .
 از خدا بترسيد و مايه آبرو باشيد نه مايه بدنامى . محبّتها را به سوى ما جلب كنيد و هر گونه زشتى را از ما دور سازيد .

( تحف العقول : ۴۸۸ ) *

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

 يا عليُّ ، ··· هذا حَبيبي جَبرَئيلُ يُخبِرُني عنِ اللّه ِ جَلَّ جلالُهُ أنّه قد أعطى مُحِبَّكَ و شِيعَتَكَ سَبعَ خِصالٍ : الرِّفقَ عِندَ المَوتِ ، و الاُنسَ عِندَ الوَحشَةِ ، و النورَ عندَ الظُّلمَةِ ، و الأمنَ عِندَ الفَزَعِ ، و القِسطَ عِندَ المِيزانِ .حديث ، و الجَوازَ عَلَى الصِّراطِ ، و دُخولَ الجَنَّةِ قَبلَ سائرِ الناسِ مِن الاُمَمِ بثَمانينَ عاما .
 اى على! . . . اين دوستم جبرئيل از جانب خداوند عزّ و جلّ به من خبر مى دهد كه به دوستدار و شيعه تو هفت خصلت داده است : نرمى با او هنگام مردن ، همدم داشتن در تنهايى ، نور در تاريكى ، امنيّت هنگام ترس ، برابرى . حديث كفه ميزان اعمال ، گذر از صراط و وارد شدن به بهشتْ هشتاد سال پيش از ورود ديگر مردمان .

 ( بحار الأنوار : ۶۸ / ۱۱ -  بحار الأنوار : ۶۸/۹/۴ ) *                            

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : 

تُوضَعُ يَومَ القِيامَةِ مَنابِرُ حَولَ العَرشِ لِشِيعَتِي و شِيعَةِ أهلِ بَيتِي المُخلِصِينَ في وَلايَتِنا ، و يقولُ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ : هَلُمُّوا يا عبادِي إلَيَّ لأَنشُرَنَّ علَيكُم كَرامَتي؛ فقد اُوذِيتُم في الدُّنيا .
در روز قيامت براى شيعيان من و شيعيان اهل بيت من كه در دوستى ما خالص اند ، منبرهايى پيرامون عرش گذاشته مى شود و خداوند عزّ و جلّ مى فرمايد : اى بندگان من! سوى من آييد تا كرامت خود را در ميانتان پخش كنم چرا كه شما در دنيا آزار ديديد .

( عيون أخبار الرِّضا : ۲/۶۰/۲۳۲ ) *

الأمالى للطوسى : ابن عبّاس از رسول خدا صلى الله عليه و آله درباره اين آيه پرسيد : « و پيشتازان پيشى گيرنده، آنان مقرّبانند » ، حضرت فرمود : جبرئيل به من گفت :

ذاكَ عَلِيٌّ و شِيعَتُهُ ، هُمُ السابِقونَ إلَى الجَنَّةِ المُقَرَّبُونَ مِنَ اللّه ِ بكَرامَتِهِ لَهُم .
 آنها على و شيعيان اويند . آنان پيشتازانِ به سوى بهشتند و به لطف و كرامت خداوند ، به او نزديكند .

( الواقعة : ۱۰ و ۱۱-  الأمالي للطوسي : ۷۲/۱۰۴ ) *

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

شِيعَةُ عَلِيٍّ هُمُ الفائزُونَ يَومَ القِيامَةِ .
در روز قيامت ، اين شيعيان على هستند كه رستگارند .

( عيون أخبار الرِّضا : ۲/۵۲/۲۰۱ ) *

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ به على عليه السلام ـ فرمود :

تَرِدُ شِيعَتُكَ يَومَ القِيامَةِ رِواءً غَيرَ عِطاشٍ ، و يَرِدُ عَدُوُّكُ عِطاشا يَستَسقُونَ فَلا يُسقَونَ
در روز قيامت شيعيان تو سيراب و بدون تشنگى وارد [ محشر ] مى شوند ، و دشمنانت تشنه كام وارد مى گردند و آب مى طلبند و كسى به آنان آب نمى دهد .

( عيون أخبار الرِّضا : ۲/۶۰/۲۳۸  )  *

انتساب به تشيّع

التفسير المنسوب إلى الإمام العسكرى عليه السلام :

عَمّارٌ الدُّهْنيِّ: في جَوابِ قاضِي الكوفَةِ لمّا سَألَهُ عَن سَبَبِ بُكائهِ حِينَ سَمّاهُ رافِضيّا ـ : بكيت عليك و عليّ ، أمّا بُكائي عَلى نَفسي فَإنّكَ نَسَبتَني إلى رُتبَةٍ شَريفَةٍ لَستُ مِن أهلِها ، زَعَمتَ أنّي رافِضيٌّ ، وَيحَكَ لَقَد حَدَّثَني الصّادِقُ عليه السلام : «إنَّ أوّلَ مَن سُمّيَ الرّافِضَةَ السَّحَرَةُ الّذينَ لَمّا شاهَدوا آيَةَ موسى عليه السلام في عَصاه آمَنوا بِهِ و رَضُوا بهِ و اتَّبَعوهُ وَ رَفَضوا أمرَ فِرعَونَ ، و استَسلَمُوا لِكُلِّ ما نَزَلَ بِهِم ، فَسَمّاهُم فِرعَونُ الرّافِضَةَ لَمّا رَفَضوا دِينَهُ»فَالرافِضيّ مَن رَفَضَ كُلَّ ما كَرِهَهُ اللّه ُ تَعالى ، وَ فَعَلَ كُلَّ ما أمَرَهُ اللّه ُ ، فأينَ فِي الزَّمانِ مِثلُ هذا ؟!فإنَّما بَكَيتُ عَلى نَفسي خَشيَةَ أن يَطَّلِعَ اللّه ُ تَعالى عَلى قَلبي ، وَ قَد تَقَبَّلتُ هذا الاسمَ الشّريفَ عَلى نَفسي ، فَيُعاتِبَني رَبّي عَزَّ و جلَّ و يَقولَ : يا عَمّارُ ، أ كُنتَ رافِضا للأباطيلِ ، عامِلاً للطّاعاتِ كَما قالَ لَكَ ؟ فَيَكونُ ذلِكَ تَقصِيرا بي فِي الدَّرَجات إن سامَحَني ، و مُوجِبا لِشَديدِ العِقابِ عَلَيَّ إن ناقَشَني ، إلاّ أن يَتَدارَكَنِي مَواليّ بِشَفاعَتِهِم و أمّا بُكائي عَلَيكَ ، فَلِعظمِ كِذْبِكَ في تَسمِيَتي بِغَير اسمي ، و شَفَقَتي الشَّديدَةِ عَليكَ مِن عَذابِ اللّه ِ تَعالى أن صَرَفتَ أشرَفَ الأسماءِ إلى أن جَعَلتَهُ مِن أرذَلِها كَيفَ يَصبِرُ بَدَنُكَ عَلى عَذابِ اللّه ِ، و عَذابِ كَلِمَتِكَ هذِهِ؟! .
ـ عمّار دُهنى ، وقتى قاضى كوفه او را رافضى خواند ، گريست و چون قاضى علّت گريه اش را پرسيد ـ : گفت هم براى خودم مى گريم و هم براى تو ! اما گريه ام براى خودم از اين روست كه تو مرا به منزلتى ارجمند نسبت دادى كه لايق آن نيستم . گفتى من رافضى هستم . واى بر تو ، حضرت صادق عليه السلام برايم حديث گفت كه : نخستين كسانى كه رافضى ناميده شدند ساحرانى بودند كه وقتى نشانه [ نبوّت ] موسى عليه السلام را در عصايش ديدند به او ايمان آوردند و او را پسنديدند و از او پيروى و فرمان فرعون را ردّ كردند و به هر بلايى كه بر سرشان آورد ، گردن نهادند . پس فرعون آنان را رافضى ناميد ، چون دين او را رفض (ردّ) كردند پس ، رافضى كسى است كه هر آنچه را خداوند متعال ناخوش مى دارد، ردّ كند و هر آنچه را كه خدا به آن فرمان داده است، به كار بندد . در اين زمان ، كجا چنين كسى يافت مى شود ؟همانا براى خود مى گريم چون مى ترسم [خداوند متعال ] از قلبم آگاه شود ، و مرا كه چنين نام (عنوان ) شريفى را بر خود پذيرفته ام ، مورد عتاب قرار دهد و فرمايد : اى عمّار ! آيا تو دست ردّ به سينه اباطيل زدى و به طاعات عمل كرده اى كه او (قاضى) به تو چنين گفت ؟ پس ، اين ، درجات مرا فرود آورد ، در صورتى كه خداوند با من مدارا كند ، و موجب عذابى شديد گردد ، در صورتى كه بخواهد بر من سخت گيرد ، مگر اين كه سروران من با شفاعتشان به فريادم برسندو اما گريه ام براى تو ، به خاطر دروغ بزرگى است كه مرا به نامى غير از نامم خواندى ، و ترس شديدم از عذاب خداوند متعال بر توست كه شريفترين نامها را به پست ترين نام تبديل كردى . چگونه بدن تو عذاب [خدا ، و عذاب ]اين سخنى را كه گفتى تحمّل خواهد كرد ؟! 

(  التفسير المنسوب إلى الإمام العسكريّ عليه السلام : ۳۱۱/۱۵۷ ) *

امام كاظم عليه السلام ـ

لمّا قيلَ لَهُ مَرَرنا بِرَجُل فِي السُّوقِ وَ هُوَ يُنادي : أنا مِن شيعَةِ مُحمّدٍ و آلِ مُحمّدٍ الخُلّصِ ، وَ هُوَ يُنادي على ثِيابٍ يَبيعُها عَلى مَن يَزيدُ ـ : ما جَهِلَ و لا ضاعَ امرُؤٌ عَرَفَ قَدرَ نَفسِهِ ، أ تَدرونَ ما مَثَلُ هذا ؟ ( مَثَلُ) هذا كَمَن قالَ : أنا مِثلُ سَلمانَ و أبي ذَرٍّ و المِقدادِ و عَمّارٍ ، وَ هُو مَعَ ذلكَ يُباخِسُ في بَيعِهِ ، و يُدلِّسُ عُيوبَ المَبيعِ عَلى مُشتَريهِ ، وَ يَشتَري الشَّيءَ بِثَمَنٍ فيُزايدُ الغَريبَ يَطلُبهُ فيُوجِبُ لَهُ ، ثُمّ إذا غابَ المُشتَري قالَ : لا اُريدُهُ إلا بِكَذا ، بِدُونِ ما كانَ يَطلُبُهُ مِنهُ ، أ يَكونُ هذا كَسَلمانَ و أبي ذَرٍّ و المِقدادِ و عَمّارٍ ؟! حاشَ للّه ِ أن يَكونَ هذا كَهُم و لكِن لا نَمنَعُهُ مِن أن يَقولَ : أنا مِن مُحِبّي مُحمّدٍ و آل مُحمّدٍ ، و مِن مُوالي أولِيائهِم و مُعادي أعدائهِم .
وقتى به ايشان گفته شد : در بازار بر مردى گذشتيم كه داد مى زد : من از شيعيان خالص محمّد و آل محمّدم . و جامه هايى را به مزايده گذاشته بود و جار مى زد : كيست كه به قيمت بالاتر بخرد؟ ـ فرمود : كسى كه قدر خود را بشناسد، در ورطه جهل و تباهى نيفتد . آيا مى دانيد چنين كسى به چه مى ماند ؟ او همانند كسى است كه بگويد : «من مانند سلمان و ابوذر و مقداد و عمّار هستم» و با اين حال كم فروشى مى كند ، و عيبهاى كالايش را از مشترى مخفى نگه مى دارد ، و جنسى را [ به قيمتى ارزان ] مى خرد و آن را به غريبه اى كه طالب آن جنس است، به قيمت گران مى فروشد ، و وقتى مشترى رفت، مى گويد : من آن جنس را به كمتر از قيمتى هم كه او مى خواست مى دادم . آيا چنين كسى مانند سلمان و ابوذر و مقداد و عمّار است ؟ حاشا كه اين شخص همانند آنان باشد . اما [ با اين حال ] ما او را منع نمى كنيم از اين كه بگويد: «من از دوستداران محمّد و آل محمّد هستم ، و از دوستانِ دوستان آنان و دشمنِ دشمنانشان مى باشم » .

( التفسير المنسوب إلى الإمام العسكريّ عليه السلام : ۳۱۲/۱۵۸ ) *

امام رضا عليه السلام ـ در پاسخ به گروهى كه پرسيدند چرا دو روز اجازه ملاقات به ايشان نداد ـ فرمود :

لِدَعواكُم أنَّكُم شِيعَةُ أميرِ المُؤمنينَ عليِّ بنِ أبي طالبٍ عليه السلام . وَيحَكُم! إنَّما شِيعَتُهُ الحَسَنُ و الحُسَينُ عليهما السلام و سَلمانُ و أبو .حديث ذَرٍّ و المِقدادُ و عَمّارٌ و مُحمّدُ بنُ أبي بَكرٍ ، الّذينَ لَم يُخالِفوا شَيئا مِن أوامِرِهِ ، وَ لَم يَرتَكِبوا شَيئا مِن فُنونِ زَواجِرِهِ فَأمّا أنتُم إذا قُلتُم إنّكُم شِيعَتُهُ ، و أنتُم في أكثَرِ أعمالِكُم لَهُ مُخالِفونَ ، مُقَصِّرونَ في كَثيرٍ مِنَ الفَرائضِ و مُتَهاوِنونَ بِعَظـيمِ حُقوق إخوانِكُم فِي اللّه ِ ، و تَتَّقونَ حَيثُ لا تَجِبُ التَّقِيَّةُ ، و تَترُكونَ التَّقِيَّةَ حَيثُ لا بُدَّ مِنَ التَّقِيَّةِ··· .
 چون شما ادعا مى كنيد كه شيعه امير المؤمنين على بن ابى طالب عليه السلام هستيد . واى بر شما ، شيعه او ، در حقيقت ، حسن و حسين عليهما السلام و سلمان و ابوذر و مقداد و عمّار و محمّد بن ابى بكرند كه با هيچ يك از دستورهاى آن حضرت مخالفت نكردند ، و هيچ يك از نواهى وى را مرتكب نشدند اما شما كه مى گوييد شيعه او هستيد ، بيشتر اعمالتان برخلاف خواست اوست ، و در بسيارى از واجبات كوتاهى مى ورزيد ، به حقوق بزرگ برادران دينى خود بى اعتنايى مى كنيد ، و در جايى كه تقيّه واجب نيست تقيّه در پيش مى گيريد ، و در جايى كه بايد تقيّه كنيد، تقيّه نمى كنيد ···    

  ( التفسير المنسوب إلى الإمام العسكريّ عليه السلام : ۳۱۳/۱۵۹ ) *

التفسير المنسوب إلى الإمام العسكرى عليه السلام : امام عسكرى عليه السلام فرمود:

دَخَل رجل عَلى محمّد بن عليّ بن موسى الرّضا عليهم السلام ··· فقال : ··· أنا مِن شِيعَتِكُمُ الخُلَّصِ ، قالَ : ··· وَيحَكَ ! أ تَدري مَن شيعَتُنا الخُلَّصُ ؟ قالَ : لا. قالَ : شيعَتُنا الخُلَّصُ حِزْقيلُ المُؤمِنُ ؛ مُؤمِنُ آلِ فِرعَونَ ، و صاحِبُ يس الّذي قالَ اللّه تَعالى فيهِ : «و جاءَ مِن أقْصَا المَدينَةِ رَجُلٌ يَسْعى» . و سَلمانُ و أبو ذَرٍّ و المِقدادُ و عَمّارٌ ، أ سَوَّيتَ نَفسَكَ بِهؤلاءِ ؟! أ ما آذَيتَ بِهذا المَلائكَةَ ، و آذَيتَنا ؟!
فقالَ الرَّجُلُ : أستَغفِرُ اللّه َ و أتَوبُ إلَيهِ ، فَكَيفَ أقولُ ؟قالَ : قُل : أنا مِن مُواليكُم و مُحِبّيكُم ، و مُعادي أعدائكُم ، و مُوالي أولِيائكُم .
فردى نزد امام رضا عليه السلام آمد··· و گفت: ··· «من از شيعيان خالص شما هستم . فرمود :··· واى بر تو ، آيا مى دانى شيعيان خالص ما چه كسانى هستند ؟ عرض كرد : نه فرمود : شيعيان خالص ما حزقيل مؤمن ، مؤمن آل فرعون ، است و مردى كه در سوره ياسين خداوند متعال درباره اش فرمود : « و مردى از دورترين جاى شهر دوان دوان آمد » ، و سلمان و ابوذر و مقداد و عمّار . آيا تو خودت را با اينان برابر مى كنى ؟ بدان كه تو با اين ادعايت هم فرشتگان را آزردى و هم ما را مرد عرض كرد : از خدا آمرزش مى طلبم و به درگاه او توبه مى برم . پس چه بگويم ؟ حضرت فرمود : بگو : من از دوستداران و علاقه مندان شما هستم ، و دشمنِ دشمنان شما و دوستِ دوستانتان مى باشم  .

( يس : ۲۰ -   التفسير المنسوب إلى الإمام العسكريّ عليه السلام : ۳۱۵/۱۶۰ ) *

التفسير المنسوب إلى الإمام العسكرى عليه السلام : ـ امام عسكرى عليه السلام در مورد مردى كه متّهم بود كه قصد سرقت داشته و ادعاى تشيّع مى نمود ، به فرماندار فرمود ـ :

مَعاذَ اللّه ِ ما هذا من شِيعَةِ عَلِيٍ عليه السلام ، و إنّمَا ابتَلاهُ اللّه ُ في يَدِكَ لاعتِقادِهِ في نَفسِهِ أنَّهُ من شِيعَةِ عليٍّ عليه السلام ··· .
 پناه بر خدا ! اين فرد از شيعيان على عليه السلام نيست و خداوند تنها به خاطر آن كه او فكر مى كند شيعه على عليه السلام است در دست تو گرفتارش نموده است . . .

( التفسير المنسوب إلى الإمام العسكريّ عليه السلام : ۳۱۶/۱۶۱ ) *

میزان الحکمه،جلد ششم.