احادیث امام کاظم علیه السلام: عاقبت اعتدال و اسراف

امام کاظم علیه السّلام فرمودند:

مَنِ اقتَصَد وَ قَنَعَ بقیَت عَلیهِ النِّعمَهُ، مَن بَذَّرَ وَ اَسرَفَ زالَت عَنهُ النِّعمَهُ؛
هر کس میانه روی و قناعت کند، نعمت بر او باقی می ماند. هر کس ولخرجی و اسراف کند، نعمت از دستش می رود.
بحارالأنوار، ج75، ص327

شرح حدیث:

• فرهنگ قناعت، از آموزه های مهم دین ماست.
• هدر دادن نعمتها و اسراف و ولخرجی هم از گناهان بزرگ است و نتیجه چنین ناسپاسی ها، از دست دادن نعمتهای الهی است.
• قناعت، یک سرمایه است.
• انسان قانع، از روحی سرشار و آرام برخوردار است.
• دوری از افراط و تفریط و حرکت در «خطّ اعتدال» از هر جهت برای انسانها و جامعه ها مفید است.
• در روایات، مهمترین عامل «بقای نعمت»، قدردانی و سپاس دانسته شده است و مؤثرترین عامل برای «زوال نعمت» ناسپاسی و اسراف.
• امروز، امکانات فراوانی هدر می رود که چه بسا عده ای نیازمند همانهایند. عدّه ای از فرطِ دارایی، نمی دانند داشته های خود را چگونه خرج و مصرف کنند. عدّه ای هم به سبب فقر، دستشان از امکانات کوتاه است و در رنج به سر می برند. آیا این تبعیض طبقاتی و تفاوت فاحش، پسندیده خداست؟
• کیمیایی کنم تو را تعلیم   که در اکسیر و در صناعت نیست
• رو قناعت گزین که در عالم   کیمیایی به از قناعت نیست( انوری.)
• قدردان نعمتهای الهی باشیم تا محبوب خدا گردیم.

منبع: حکمت های کاظمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام کاظم علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول (1390)