نماز جماعت‏

اهمیت نماز جماعت از نظر آیت الله مظاهری

درباره نماز جماعت آيات و روايات فراوانى وارد شده است. بنابر نظر مفسران قرآن، آياتى كه در آن‏ها امر به اقامه نماز شده است، اشاره به نماز جماعت دارند، زيرا اقامه صلوة به معناى زنده نگه داشتن نماز و برپاداشتن آن در اجتماع مسلمان است و در برخى از آيات، شواهد روشن‏ترى در اين زمينه وجود دارد. به عنوان نمونه در سوره بقره می فرمايد:
«وَ أقيِمُوا الصَّلَوة وَ آتُوا الزَّكَوة وَ اركَعُوا مَعَ الرَّاكِعيِنَ»؛
و نماز را بر پا داريد و زكات بدهيد و با ركوع كنندگان ركوع كنيد.1
شخصى كه نماز را به صورت فُرادا و با حضور قلب به جا می آورد و مستحبّات و تعقيبات نماز را نيز انجام می دهد، می توان گفت نماز خوانده، ولى آن را اقامه نكرده است و در فرهنگ قرآنى چنين نمازى كامل نيست؛ نماز بايد در مسجد، در ميان مردم و با جماعت خوانده شود. نماز بايد در اجتماع مسلمانان زنده و پويا باشد. نماز جماعت يك شعار است و اين شعار بايد زنده نگه داشته شود.
همچنين در باب نماز جماعت و اهميّت آن، احاديث فراوانى از پيامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) و ائمه اطهار (علیهم السلام) نقل شده است. مضمون احاديث اين است كه اگر شخصى بدون دليل نماز جماعت را ترك كرد، با او همنشينى، معاشرت و داد و ستد نكنيد و با او پيوند ازدواج نيز برقرار ننماييد. و در مقابل، كسانى كه به نماز و نماز جماعت اهميّت می دهند و آن را برپا می دارند را داراى مقام و منزلت بالايى دانسته و گرامى داشته است.
پيامبراكرم (صلی الله علیه وآله) درباره نماز جماعت می فرمايند:
«مَن صَلَّى الصَّلوَاة الخَمسَ جَمَاعَةً فَظَنّوا بِهِ كُلَّ خَيرٍ»؛
كسى كه نمازهاى پنجگانه را به جماعت بگزارد، هر خير و نيكى را به او گمان ببريد.2
و در حدیثی دیگر فرمودند:
«إذَا رَايتُمُ الرَّجُلَ يَعتَادُ المَساجِد فَاشهَدوا لَهُ بِالايمانِ»
وقتى ديديد مردى به حضور در مسجد مداومت دارد، به ايمان او شهادت دهيد.3
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: «مسلمانى كه نمازهاى صبح و عشا را به جماعت بخواند، در پناه خداوند عزوجل است؛ كسى كه به چنين شخصى ستم روا دارد، به خدا ستم كرده است و كسى كه او را كوچك شمارد، خدا را كوچك شمرده است.
در جامعه اسلامى، هنگامى كه مؤذن اذان می گويد، بايد همه كارها تعطيل شود، همه مردم به مسجد روى آورند و در نماز جماعت شركت كنند. همه با هم تكبير بگويند و با هم ركوع و سجود را انجام دهند. اين يك وظيفه مهم براى مسلمانان است.
در روايات آمده است از جمله چيزهايى كه در دنيا و آخرت نفرين می كند، مسجدى است كه مردم در آن نماز برپا ندارند.
مرحوم شيخ صدوق (قدس‏ سره) در روايتى براى فردى كه نماز را اوّل وقت و به جماعت نخواند، هجده عقوبت ذكر می كند. از جمله آن‏ها اين است كه مالش بی بركت می شود، عمر و زندگى او بی خير و بركت می شود، عاقبت به خير نمی شود. لحظه مرگ و عالم برزخ براى او سخت می شود و روز قيامت حسابرسى از او بادقّت و سختگيرى صورت می گيرد.
البته هنگامى كه باران می بارد و يا سرماى شديدى وجود داشته باشد و ...، در آن صورت براى مرد جايز است كه در خانه اش نماز بخواند و در مسجد حاضر نشود. چنان‏كه از پيامبر اكرم (صلی الله علیه وآله) نقل است: هرگاه بر اثر باران كفش ها تر شود، نماز را در خانه به جا آوريد.4
شايان ذكر است كه شركت در نماز جماعت مستحبّ است، ولى اگر يك عنوان ثانوى بر آن مترتب شد، در آن صورت آن امر مستحبّ، واجب می شود. عنوان ثانوى در اين زمينه آن است كه هرگاه مسلمان‏ها نتوانند نماز را زنده نگه دارند و مساجد در هنگام برگزارى نماز جماعت خالى باشد، در آن صورت نماز جماعت بر همگان واجب می شود.
______________________
پی نوشت:
1. بقره، 43
2. من لايحضره الفقيه، ج 1، ص 376
3. مستدرك الوسائل، ج 3، ص 362
4. المحجةالبيضاء، ج 1، ص 358
 

منبع:
اسلام آیین رستگاری، آیت الله حسین مظاهری