نگاه از نظر احادیث
۲۵ تیر ۱۳۹۴ 0عناوین
نگاه كردن
امام على عليه السلام :
العُيونُ طلائعُ القُلوبِ .
چشم ها، پيشقراولان دل هايند.
امام على عليه السلام :
العَينُ بَريدُ القَلبِ .
نگاه ، قاصد دل است.
امام على عليه السلام :
اللَّحظُ رائدُ الفِتَنِ .
چشم ، بَلَد فتنه ها (گناهان) است.
امام على عليه السلام :
العَينُ رائدُ الفِتَنِ .
چشم، جلودار فتنه ها (گناهان) است.
امام على عليه السلام :
العَينُ جاسُوسُ القَلبِ و بَريدُ العَقلِ .
چشم، جاسوس دل و قاصد خرد است.
امام على عليه السلام :
لَحظُ الإنسانِ رائدُ قَلبِهِ .
نگاه انسان، بَلَد دل اوست.
امام على عليه السلام :
القَلبُ مُصحَفُ . البَصَرِ .
دل، كتابِ ديده است.
چشم ها، دام هاى شيطانند
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
إيّاكُم و فُضولَ النَّظَرِ ؛ فإنَّه يَبذُرُ الهوى ، و يُوَلِّدُ الغَفلَةَ .
از نگاه هاى زيادى بپرهيزيد؛ زيرا كه آن تخم هوس مى پراكند و غفلت مى زايد.
امام على عليه السلام :
العُيونُ مَصائدُ الشَّيطانِ .
چشم ها، دام هاى شيطانند.
امام على عليه السلام :
لَيسَ في البَدَنِ شيءٌ أقَلَّ شُكرا مِن العَينِ ، فلا تُعطوها سُؤلَها فتَشغَلَكُم عَن ذِكرِ اللّه ِ عَزَّ و جلَّ .
در بدن عضوى كم سپاس تر از چشم نيست. پس، خواهش آن را برآورده نسازيد كه شما را از ياد خداوند عزّ و جلّ باز مى دارد.
امام على عليه السلام :
عَمَى البَصَرِ خَيرٌ مِن كَثيرٍ مِن النَّظَرِ .
كورى چشم بهتر از بسيارى نگاه هاست.
امام على عليه السلام :
إذا أبصَرَتِ العَينُ الشَّهوَةَ عَمِيَ القَلبُ عنِ العاقِبَةِ
اگر چشم، شهوت بين شود، [ديده ]دل از عاقبت بينى كور گردد.
امام صادق عليه السلام : اى پسر جندب! عيسى بن مريم به ياران خود گفت :
يا بنَ جُندَبٍ ، إنّ عيسَى بنَ مَريمَ عليه السلام قالَ لأصحابِهِ: ··· إيّاكُم و النّظرَةَ ؛ فإنّها تَزرَعُ في القَلبِ الشَّهوَةَ و كَفى بها لِصاحِبِها فِتنَةً ، طُوبى لمَن جَعَلَ بَصَرَهُ في قَلبهِ و لَم يَجعَل بَصَرَهُ في عَينِهِ
··· از نگاه كردن بپرهيزيد؛ زيرا كه آن بذرِ شهوت در دل مى كارد و اين خود براى به فتنه و گناه انداختن نگاه كننده كافى است. خوشا كسى كه بينايى خود را در دل خويش قرار داد نه در چشم خود.
عيسى عليه السلام :
إيّاكُم و النَّظَرَ إلَى المَحذوراتِ ؛ فإنّها بَذرُ الشَّهَواتِ و نَباتُ الفِسقِ .
از نگاه كردن به آنچه منع شده است بپرهيزيد؛ زيرا كه آن بذرِ شهوت ها و نهال گناه است.
كسى كه عنان نگاه خود را رها كند
امام على عليه السلام :
مَن أطلَقَ ناظِرَهُ أتعَبَ حاضِرَهُ ، مَن تَتابَعَت لَحَظاتُهُ دامَت حَسَراتُهُ .
كسى كه [عنانِ] چشم خود را رها كند، زندگى اش را به زحمت اندازد؛ كسى كه نگاه هايش پياپى باشد حسرت هايش بپايد.
امام على عليه السلام :
مَن أطلَقَ طَرفَهُ كثُرَ أسَفُهُ .
هر كه [عنان] چشم خود را رها كند، افسوسش بسيار شود.
امام على عليه السلام :
مَن أطلَقَ طَرفَهُ جَلَبَ حَتفَهُ .
هركه چشم خود را رها كند، مرگ خود را فرا خواند.
امام على عليه السلام :
كَم مِن نَظرَةٍ جَلَبَت حَسرَةً ! .
بسى نگاه كه حسرتى به بار آورده است!
امام على عليه السلام :
رُبَّ صَبابَةٍ غُرِسَت مِن لَحظَةٍ .
بسى نهالِ هوس كه از نيم نگاهى كاشته شده است!
امام على عليه السلام :
مِن صَبابَةٍ اكتُسِبَت مِن لَحظَةٍ ! .
بسى هوس كه از نگاهى گذرا حاصل آمده است!
امام صادق عليه السلام :
كَم مِن نَظرَةٍ أورَثَت حَسرَةً طَويلَةً ! .
بسى نگاه كه حسرتى طولانى به بار آورده است!
كسى كه چشم خود را پايين اندازد
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
غُضُّوا أبصارَكُم تَرَونَ العَجائبَ
چشمان خود را [از حرام ]فرو بنديد تا شگفتى ها را بينيد.
امام على عليه السلام :
مَن غَضَّ طَرفَهُ أراحَ قَلبَهُ
كسى كه چشم خود را پايين اندازد، دلش را آسوده گرداند.
امام على عليه السلام :
مَن غَضَّ طَرفَهُ قَلَّ أسَفُهُ و أمِنَ تَلَفَهُ
هركه چشم خود را پايين اندازد، كمتر افسوس خورد و از نابودى در امان ماند.
امام على عليه السلام :
نِعمَ صارِفُ الشَّهَواتِ غَضُّ الأبصارِ
فروهشتن چشم ها چه نيكو بازدارنده اى است از خواهش هاى نفسانى.
امام على عليه السلام :
مَن عَفّت أطرافُهُ حَسُنَت أوصافُهُ
نكوهش نگاه هاى بيهوده
امام على عليه السلام :
كُلُّ قَولٍ لَيسَ للّه ِ فيهِ ذِكرٌ فلَغوٌ ، و كلُّ صَمتٍ لَيسَ فيهِ فِكرٌ فسَهوٌ ، و كلُّ نَظَرٍ لَيسَ فيهِ اعتِبارٌ فلَهوٌ .
هر سخنى كه در آن ياد خدا نباشد لغو است، و هر سكوتى كه با انديشيدن همراه نباشد سهو است، و هر نگاهى كه در آن پند آموزى نباشد لهو است.
امام على عليه السلام :
إنّ المؤمِنَ إذا نَظَرَ اعتَبرَ ، و إذا سَكَتَ تَفَكَّرَ ، و إذا تَكَلَّمَ ذَكَرَ ··· و المُنافِقُ إذا نَظَرَ لَها ، و إذا سَكَتَ سَها ، و إذا تَكَلَّمَ لَغا .
مؤمن هرگاه بنگرد عبرت گيرد، و هرگاه خاموش باشد بينديشد، و هرگاه سخن گويد ياد خدا كند ··· و منافق هرگاه بنگرد نگاهش بيهوده است، و هرگاه خاموش باشد در سهو و غفلت است، و هرگاه سخن گويد لغو و باطل به زبان آورد.
يحيى عليه السلام :
المَوتُ أحَبُّ إلَيَّ مِن نَظرَةٍ لِغَيرِ واجِبٍ .
مُردن نزد من خوشتر از نگاهى است كه ضرورى نباشد.
كسى كه نگاه كردن به او عبادت است
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
النَّظَرُ إلَى العالِمِ عِبادَةٌ ، و النَّظَرُ إلَى الإمامِ المُقسِطِ عِبادَةٌ ، و النَّظَرُ إلَى الوالِدَينِ بِرأفَةٍ و رَحمَةٍ عِبادَةٌ ، و النَّظَرُ إلَى الأخِ تَوَدُّهُ في اللّه ِ عَزَّ و جلَّ عِبادَةٌ .
نگاه كردن به عالِم عبادت است، نگاه كردن به پيشواى دادگر عبادت است، نگاه كردن مهر آميز به پدر و مادر عبادت است و نگاه كردن به برادرى كه به خاطر خدا دوستش دارى عبادت است.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
النَّظَرُ في ثَلاثَةِ أشياءَ عِبادَةٌ : النَّظَرُ في وَجهِ الوالِدَينِ ، و في المُصحَفِ ، و في البَحرِ .
نگريستن در سه چيز عبادت است : نگاه كردن در روى پدر و مادر، و در قرآن، و در دريا .
تشويق به فروهشتن چشم
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
لِكُلِّ عُضوٍ مِن ابنِ آدمَ حَظٌّ مِن الزِّنا : العَينُ زِناها النَّظَرُ .
براى هر عضوى از اعضاى آدميزاد بهره اى از زناست، زناى چشم هم چشم چرانى است.
امام باقر عليه السلام :
استَقبَلَ شابٌّ من الأنصارِ امرَأةً بالمَدينَةِ ـ و كانَ النِّساءُ يَتَقَنَّعنَ خَلفَ آذانِهِنَّ ـ فنَظَرَ إلَيها و هِيَ مُقبِلَةٌ ، فلَمّا جازَت نَظَرَ إلَيها و دَخَلَ في زُقاقٍ قد سَمّاهُ ببَني فُلانٍ، فجَعَلَ يَنظُرُ خَلفَها ، و اعتَرَضَ وَجهَهُ عَظمٌ في الحائطِ أو زُجاجَةً فشَقَّ وَجهَهُ ، فلَمّا مَضَتِ المَرأةُ نَظَرَ فإذا الدِّماءُ تَسيلُ على صَدرِهِ و ثَوبِهِ ، فقالَ : و اللّه ِ لآتِيَنَّ رَسولَ اللّه ِ صلى الله عليه و آله و لاُخبِرَنَّهُ . قالَ : فأتاهُ ، فلَمّا رآهُ رَسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله قالَ لَهُ : ما هذا ؟ فأخبَرَهُ ، فهَبَطَ جَبرئيلُ عليه السلام بهذهِ الآيةِ : «قُلْ لِلمُؤمِنينَ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ···» .
جوانى انصارى در كوچه هاى مدينه به زنى برخورد ـ در آن ايّام زن ها مقنعه خود را پشت گوش هايشان مى بستند ـ جوان به آن زن كه از رو به رو مى آمد خيره شد. وقتى زن از او گذشت آن جوان بازگشت و در حالى كه به پشت سر نگاه مى كرد وارد كوچه اى ـ كه امام از آن به نام كوچه بنى فلان نام برد ـ شد و صورتش به استخوانى يا شيشه اى كه در ديوار بود خورد و شكاف برداشت. وقتى زن از او دور شد، جوان ديد خون به سينه و لباسش مى ريزد. گفت : به خدا قسم، نزد رسول خدا صلى الله عليه و آله مى روم و جريان را به عرض ايشان مى رسانم. امام فرمود : آن جوان نزد پيامبر صلى الله عليه و آله آمد. چون رسول خدا صلى الله عليه و آله او را ديد، فرمود : اين چه وضعى است؟ جوان موضوع را به اطلاع پيامبر رسانيد. در اين هنگام جبرئيل عليه السلام اين آيه را فرود آورد : «به مردان با ايمان بگو چشمهاى خود را فرو نهند···».
امام باقر عليه السلام :
لَعَنَ رَسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله رجُلاً يَنظُرُ إلى فَرجِ امرأةٍ لا تَحِلُّ لَهُ .
رسول خدا صلى الله عليه و آله مردى را كه به عورت زن نا محرم نگاه كند لعنت فرمود.
امام صادق عليه السلام ـ درباره آيه «به مردان با ايمان بگو كه ديدگان خود را فرو نهند···» ـ فرمود :
كُلُّ آيَةٍ في القرآنِ في ذِكرِ الفُروجِ فهِيَ مِن الزِّنا إلاّ هذهِ الآيةَ ؛ فإنّها مِن النَّظَرِ ، فلا يَحِلُّ لِرَجُلٍ مؤمِنٍ أن يَنظُرَ إلى فَرجِ أخيهِ ، و لا يَحِلُّ لِلمَرأةِ أن تَنظُرَ إلى فَرجِ اُختِها .
هر آيه اى در قرآن كه در آن صحبت از [حفظ] عورت ها شده، مقصود حفظ آنها از زناست، مگر اين آيه كه مقصود حفظ آنها از نگاه است. بنا بر اين، بر هيچ مرد با ايمانى روا نيست كه به عورت برادر خود نگاه كند و بر هيچ زنى نيز حلال نيست كه به عورت خواهر خود بنگرد.
امام كاظم عليه السلام ـ درباره آيه «اى پدر! او (موسى) را اجير كن؛ زيرا بهترين كسى كه اجير كنى شخصى است كه نيرومند و امين باشد» ـ فرمود : شعيب عليه السلام به دخترش فرمود :
يا بُنَيّةُ، هذا قَوِيٌّ قد عَرَفتيهِ بِرَفعِ الصَّخرَةِ ، الأمينُ مِن أينَ عَرَفتيهِ ؟ قالَت : يا أبَتِ، إنّي مَشَيتُ قُدّامَهُ ، فقالَ : امشِي مِن خَلفي فإن ضَلَلتُ فأرشِديني إلَى الطَّريقِ؛ فإنّا قَومٌ لا نَنظُرُ في أدبارِ النِّساءِ .
دختركم، نيرومند بودن او را از برداشتن تخته سنگ فهميدى، اما از كجا دانستى كه امين است؟ دختر شعيب گفت : پدر جان! من پيشاپيش او به راه افتادم، اما او گفت : دنبال من بيا و هر جا كه راه را اشتباه رفتم مرا راهنمايى كن؛ زيرا ما قومى هستيم كه به پشت زنان نگاه نمى كنيم.
بحار الأنوار ـ در نقلى ديگر آمده است ـ :
فقالَ لَها شُعَيبٌ عليه السلام : أمّا قُوَّتُهُ فَقَد عَرَفتِهِ بسَقي الدَّلوِ وَحدَهُ ، فبِمَ عَرَفتِ أمانَتَهُ ؟ فقالَت : إنّهُ قالَ لي : تأخَّري عَنِّي و دُلِّيني علَى الطَّريقِ؛ فأنا مِن قَومٍ لا يَنظُرونَ في أدبارِ النِّساءِ ، عَرَفتُ أنّهُ لَيس مِن القَومِ الّذين يَنظُرونَ في أعجازِ النِّساءِ ، فهذهِ أمانَتُهُ .
شعيب به دخترش فرمود : نيرومند بودن او را از آن جا دانستى كه به تنهايى دلو آب را از چاه بالا كشيد، امين بودن او را از كجا فهميدى؟ دخترش گفت : او به من گفت : دنبال من بيا و راه را نشانم بده؛ زيرا ما از قومى هستيم كه به پشت زنان نگاه نمى كنند. از اينجا دانستم كه او از آن جماعتى نيست كه به سرين زنان چشم مى دوزند و اين نشانه امانت و درستكارى اوست.
امام رضا عليه السلام ـ در پاسخ به يكى از پرسش هاى محمّد بن سنان ـ فرمود :
و حُرِّمَ النَّظَرُ إلى شُعورِ النِّساءِ المَحجوباتِ بالأزواجِ و إلى غَيرِهِنَّ مِن النِّساءِ ؛ لِما فيهِ مِن تَهييجِ الرِّجالِ ، و ما يَدعو التَّهييجُ إلَيهِ مِن الفَسادِ و الدُّخولِ فيما لا يَحِلُّ و لا يَجمُلُ ، و كذلكَ ما أشبَهَ الشُّعورَ ، إلاّ الّذي قالَ اللّه ُ تعالى : «و القَـواعِدُ مِـن النِّسـاءِ الـلاتي لا يَـرجُونَ نِكاحا ···»(نور،60) . ··· فلا بأسَ بالنَّظَرِ إلى شُعورِ مِثلِهِنَّ .
نگاه كردن به موى زنان شوهردار و ديگر زنان به اين علّت حرام شده است كه باعث تحريك مردها مى شود و اين تحريك به فساد و ارتكاب اعمال حرام و ناشايست مى انجامد. همچنين است چيزهايى كه [به لحاظ تحريك كنندگى] مانند مو باشد. مگر در مواردى كه خداى متعال فرموده است «و القواعد من النساء اللاتى لا يرجون نكاحا··· ؛ و زنان از كار افتاده اى كه اميد به ازدواج ندارند ···»··· نگاه كردن به موهاى اين گونه زنان اشكالى ندارد.
نگاه هاى دزدانه
تفسير نور الثقلين :
لأصحابِهِ يَومَ فَتحِ مَكّةَ ـ و قد جاءَ عُثمانُ بعبدِ اللّه ِ بنِ سَعدِ بنِ أبي سَرحٍ يَستأمِنُهُ مِنهُ و كانَ صلى الله عليه و آله قَبلَ ذلكَ أهدَرَ دَمَهُ و أمَرَ بقَتلِهِ ، فلَمّا رأى عُثمانَ استَحيى مِن رَدِّهِ و سَكَتَ طويلاً ليَقتُلَهُ بَعضُ المؤمِنينَ ، ثُمّ أمِنَهُ بعدَ تَرَدُّدِ المَسألَةِ مِن عُثمانَ ـ : أ ما كانَ مِنكُم رجُلٌ رَشيدٌ يَقومُ إلى هذا فيَقتُلُهُ ؟! فقالَ لَهُ عَبّادُ بنُ بشرٍ : يا رَسولَ اللّه ِ، إنّ عَيني ما زالَت في عَينِكَ انتِظارا أن تُومئَ فأقتُلَهُ ، فقالَ صلى الله عليه و آله : إنّ الأنبياءَ لا يَكونُ لَهُم خائنَةُ أعيُنٍ .
در روز فتح مكّه عثمان، عبد اللّه بن سعد بن ابى سرح را كه قبلا رسول خدا صلى الله عليه و آله او را مهدور الدم دانسته و فرمان قتلش را صادر كرده بود، خدمت آن حضرت آورد تا از ايشان براى او امان بگيرد. پيامبر صلى الله عليه و آله وقتى عثمان را ديد از اينكه خواهش او را رد كند شرم كرد و مدتى خاموش ماند تا يكى از مؤمنان آن مرد را بكشد. اما چون خواهش مكرر عثمان را ديد [و كسى هم اقدام به قتل عبد اللّه نكرد] او را امان داد و به ياران خود فرمود : آيا در ميان شما جوانمردى نبود كه برخيزد و او را بكشد؟! عَبّاد بن بشر عرض كرد : اى رسول خدا! من پيوسته به چشمان شما مى نگريستم و منتظر اشاره شما بودم تا او را بكشم. پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : پيامبران نگاه دزدانه (زير چشمى) نمى كنند.
امام على عليه السلام :
قَسَمَ أرزاقَهُم ، و أحصى آثارَهُم و أعمالَهُم ، و عَدَدَ أنفُسِهِم ، و خائنَةَ أعيُنِهِم ، و ما تُخفي صُدورُهُم مِن الضَّميرِ .
[خداوند] روزى هاى مردم را تقسيم فرموده و اثرها و كردارها و شمار نَفَس ها و نگاه هاى دزدانه چشم ها و آنچه را كه سينه ها نهان مى دارند، مى داند.
امام صادق عليه السلام ـ در پاسخ به سؤال از آيه «يعلم خائنة الاعين» ـ فرمود :
أ لَم تَرَ إلَى الرّجُلِ يَنظُرُ إلَى الشَّيءِ و كأنّهُ لا يَنظُرُ إلَيهِ؟!فذلكَ خائنَةُ الأعيُنِ .
ديده اى كه گاه انسان به چيزى طورى مى نگرد كه انگار به آن نگاه نمى كند؟! اين همان نگاه هاى دزدانه است .
موارد جواز نگاه كردن به زنان
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
لا حُرمَةَ لنِساءِ أهلِ الذِّمَّةِ أن يُنظَرَ إلى شُعورِهِنَّ و أيدِيهِنَّ .
نگاه كردن به موها و دست هاى زنان اهل ذمّه حرام نيست.
امام صادق عليه السلام :
لا بأسَ بالنَّظَرِ إلى رُؤوسِ أهلِ التِّهامَةِ ، و الأعرابِ ، و أهلِ السَّوادِ ، و العُلوجِ ؛ لأنّهُم إذا نُهوا لا يَنتهَونَ و المَجنونَةُ و المَغلوبَةُ على عَقلِها ، و لا بأسَ بالنَّظَرِ إلى شَعرِها و جَسَدِها ما لَم يَتَعمَّدْ ذلكَ
نگاه كردن به موهاى زنان تهامه و باديه نشينان و روستاييان و كافران اشكالى ندارد؛ چون اينان اگر نهى شوند دست نمى كشند و نگاه كردن به مو و بدن زن ديوانه و زن كم عقل، در صورتى كه عمدى نباشد، مانعى ندارد.
كسى كه چشمش را از حرام پر كند
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
مَن مَلأَ عَينَهُ مِن حَرامٍ مَلأَ اللّه ُ عَينَهُ يَومَ القِيامَةِ مِن النّارِ ، إلاّ أن يَتوبَ و يَرجِعَ .
هر كه چشم خود را از حرام پر كند، خداوند در روز قيامت چشم او را از آتش پر گرداند مگر اينكه توبه كند و از عمل خود دست بردارد.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
اِشتَدَّ غَضَبُ اللّه ِ عَزَّ و جلَّ علَى امرأةٍ ذاتِ بَعلٍ مَلأت عَينَها مِن غَير زَوجِها أو غَيرِ ذِي مَحرَمٍ مِنها .
خشم خداوند عزّ و جلّ سخت است بر زن شوهردارى كه چشم خود را از غير شوهر خود يا از كسى كه محرم او نيست پر كند.
فروهشتن چشم و شيرينى عبادت
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
ما مِن مُسلِمٍ يَنظُرُ امرأةً أوّلَ رَمقَةٍ ثُمّ يَغُضُّ بَصَرَهُ إلاّ أحدَثَ اللّه ُ تعالى لَهُ عِبادَةً يَجِدُ حَلاوَتَها في قَلبِهِ .
هيچ مرد مسلمانى نيست كه نگاهش به زنى بيفتد و چشم خود را پايين اندازد مگر اينكه خداى متعال به او توفيق عبادتى دهد كه شيرينى آن را در دل خويش بيابد.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
النَّظَرُ سَهمٌ مَسمومٌ مِن سِهامِ إبليسَ ، فمَن تَرَكَها خَوفا مِن اللّه ِ أعطاهُ اللّه ُ إيمانا يَجِدُ حَلاوَتَهُ في قَلبِهِ .
نگاه كردن، يكى از تيرهاى زهر آلود ابليس است. پس، هركه از ترس خدا چشم خود را [از نا محرم] فرو بندد خداوند به او ايمانى عطا فرمايد كه حلاوت آن را در دلش بيابد.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ از قول پروردگار خود ـ فرمود :
النَّظرَةُ سَهمٌ مَسمومٌ مِن سِهامِ إبليسَ ، مَن تَرَكَها مِن مَخافَتي أبدَلتُهُ إيمانا يَجِدُ حَلاوَتَهُ في قَلبِهِ .
نگاه كردن، تيرى از تيرهاى زهرآلود ابليس است. هر كه از ترس من آن را ترك كند در عوضش ايمانى به او دهم كه حلاوت آن را در دل خويش بيابد.
امام صادق عليه السلام :
النَّظرَةُ سَهمٌ مِن سِهامِ إبليسَ مَسمومٌ ، مَن تَرَكَها للّه ِ عَزَّ و جلَّ لا لغَيرِهِ أعقَبَهُ اللّه ُ إيمانا يَجِدُ طَعمَهُ .
نگاه كردن، تيرى از تيرهاى زهرآلود ابليس است. هركه براى خداوند عزّ و جلّ و نه براى غير او، چشم خود را فرو بندد خداوند در پى آن ايمانى به او ارزانى دارد كه مزه اش را بچشد.
امام صادق عليه السلام :
مَن نَظَرَ إلَى امرأةٍ فَرَفَعَ بَصَرَهُ إلَى السَّماءِ أو غَمّضَ بَصَرَهُ لَم يَرتَدَّ إلَيهِ بَصَرُهُ ، حتّى يُزَوِّجَهُ اللّه ُ مِن الحُورِ العِينِ .
هركه نگاهش به زنى بيفتد و چشم خود را به طرف آسمان كند يا آن را بر هم نهد، هنوز چشم برهم نزده خداوند از حور العين به ازدواج او در آورد.
نگاه اول ناخواسته است و نگاه دوم عمدى
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ به على عليه السلام ـ فرمود :
يا عليُّ، لكَ أوّلُ نَظرَةٍ ، و الثّانِيَةُ علَيكَ و لا لَكَ .
اى على! نگاه اول از آنِ تو و نگاه دوم به زيان توست نه به سود تو.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ نيز به على عليه السلام ـ فرمود :
يا عليُّ، إنّ لكَ كَنزا في الجَنَّةِ ، و إنّكَ ذُو قَرنَيها ، فلا تُتبِعِ النَّظرَةَ النَّظرَةَ ، فإنّما لكَ الاُولى ، و لَيسَت لكَ الآخِرَةُ .
اى على! براى تو در بهشت گنجى است و تو دو سر آن را به دست دارى . پس، نگاه اول را با نگاه ديگر ادامه نده؛ زيرا نگاه اول از آنِ توست ولى نگاه دوم حقّ تو نيست.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
إيّاكَ و النَّظرَةَ بعدَ النَّظرَةِ ؛ فإنَّ الاُولى لكَ و الثّانِيَةَ علَيكَ .
از نگاهِ بعد از نگاه بپرهيز؛ زيرا نگاه اول از آنِ توست و نگاه دوم به زيان توست.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
النَّظرَةُ الاُولى خَطأٌ ، و الثّانِيَةُ عَمدٌ ، و الثّالِثَةُ تُدَمِّرُ .
نگاه اول ناخواسته است، نگاه دوم عمدى است و نگاه سوم ويران مى كند.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
لا تُتبِعِ النَّظرَةَ النَّظرَةَ ، لكَ الاُولى و علَيكَ الآخِرَةُ .
نگاه اول را با نگاه دوم دنبال مكن؛ زيرا اولين نگاه از آنِ توست و دوّمى به زيان تو .
كنز العمّال ـ به نقل از جرير ـ :
سَألتُ رَسولَ اللّه ِ صلى الله عليه و آله عَن نَظرَةِ الفُجاءةِ ، فأمَرَني أن أصرِفَ بَصَري .
از رسول خدا صلى الله عليه و آله درباره نگاه ناگهانى سؤال كردم. به من امر كرد كه [در چنين موردى زود ]چشمم را برگردانم.
امام على عليه السلام :
لَكُم أوّلُ نَظرَةٍ إلَى المرأةِ ، فلا تُتبِعوها بِنَظرَةٍ اُخرى و احذَروا الفِتنَةَ .
اولين نگاه شما به زن حقّ شماست، اما آن را با نگاهى ديگر دنبال نكنيد و از فتنه برحذر باشيد.
امام صادق عليه السلام :
النَّظرَةُ بعدَ النَّظرَةِ تَزرَعُ في القَلبِ الشَّهوَةَ ، و كفى بها لِصاحِبِها فِتنَةً .
نگاهِ بعد از نگاه، بذر شهوت در دل مى كارد و اين خود براى به فتنه كشاندن صاحبش كافى است.
امام صادق عليه السلام :
أوّلُ النَّظرَةِ لكَ ، و الثّانِيَةُ علَيكَ و لا لَكَ ، و الثّالِثَةُ فيها الهَلاكُ .
نگاه اول از آنِ توست، نگاه دوم به زيان توست نه به سود تو و نگاه سوم مايه هلاكت است.
هر كه زن زيبايى را ببيند
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
يا أيُّها النّاسُ ، إنّما النَّظرَةُ مِن الشَّيطانِ ، فمَن وَجَدَ مِن ذلكَ شيئا فلْيَأْتِ أهلَهُ .
اى مردم! بدانيد كه نگاه [به نا محرم] از شيطان است. هركه بر اثر نگاه، تحريك شد با همسرش همبستر شود.
امام على عليه السلام :
إذا رأى أحَدُكُمُ امرأةً تُعجِبُهُ فلْيَأْتِ أهلَهُ ؛ فإنَّ عِندَ أهلهِ مِثلَ ما رأى ، و لا يَجعَلَنَّ لِلشَّيطانِ إلى قَلبِه سَبيلاً ، و ليَصرِفْ بَصَرَهُ عَنها ، فإن لَم تَكُنْ لَهُ زَوجَةٌ فَلْيُصَلِّ رَكعَتَينِ و يَحمَدِ اللّه َ كثيرا ، و يُصَلّي علَى النَّبيِّ و آلِهِ ، ثُمّ ليَسألِ اللّه َ مِن فَضلِهِ فإنّهُ يُبيحُ لَهُ برأفتِهِ ما يُغنيهِ .
هرگاه فردى از شما زنى را ديد و از او خوشش آمد، برود و با همسر خود همبستر شود؛ زيرا نظير آنچه ديده است در همسر خود او نيز هست. شيطان را به دل خود راه ندهد و چشم خود را از آن زن برگرداند. اگر زن ندارد دو ركعت نماز بخواند و بسيار حمد خدا گويد و بر پيامبر و آل او صلوات فرستد و آنگاه از خداوند مسألت كند كه از فضل خويش عطايش فرمايد. خداوند از روى مهر و رأفت خود نياز او را برطرف خواهد ساخت.
نهج البلاغة : آنگاه كه امام على عليه السلام در ميان اصحاب خود نشسته بود و زن زيبايى از كنارشان عبور كرد و يارانش چشم به او دوختند، فرمود :
إنَّ أبصارَ هذهِ الفُحولِ طَوامِحُ . و إنّ ذلكَ سَببُ هَبابِها . فإذا نَظَرَ أحَدُكُم إلَى امرأةٍ تُعجِبُهُ فلْيُلامِسْ (فلْيَلمِسْ) أهلَهُ ، فإنّما هِيَ امرأةٌ كامرأتهِ . فقالَ رجُلٌ مِن الخَوارجِ : «قاتَلَهُ اللّه ُ كافِرا ما أفقَهَهُ!» فوَثَبَ القَومُ لِيَقتُلوهُ ، فقالَ عليه السلام :رُوَيدا إنّما هُو سَبٌّ بسَبٍّ أو عَفوٌ عن ذَنبٍ .
ديدگانِ اين نرينگان حريصانه مى نگرد و اين نگريستن باعث برانگيختن آنان مى شود. پس، هرگاه يكى از شما زنى را ديد كه نظر وى را به خود جلب كرد، با همسر خويش همبستر شود؛ زيرا آن زن نيز زنى همانند زن خود اوست مردى از خوارج گفت : خدا اين كافر را بكشد، چقدر داناست . ياران حضرت از جا جستند كه او را بكشند. امام فرمود : آرام باشيد؛ سزاى دشنام، دشنام است، يا بخشايش گناه .
آنچه به فروهشتن چشم كمك مى كند
امام على عليه السلام ـ بعد از برشمردن طبقات مردم دنيا، در وصف مشتاقان خدا پرداخت ـ فرمود :
و بَقِيَ رِجالٌ غَضَّ أبصارَهُم ذِكرُ المَرجِعِ ، و أراقَ دُموعَهُم خَوفُ المَحشَرِ ، فهُم بَينَ شَريدٍ نادٍّ ، و خائفٍ مُقموعٍ ، و ساكِتٍ مَكعومٍ ، و داعٍ مُخلِصٍ ، و ثَكلانَ مُوجَعٍ
[پنجم ]مردانى چند باقى مى مانند كه ياد روز بازگشت (رستاخيز) ديدگانشان را [از ديدن حرام و لذّت هاى اين جهانى ]فرو مى پوشاند و ترس از روز محشر اشك هايشان را جارى مى سازد. پس، برخى از آنان از مردم گريزان و رميده اند و برخى مقهور و ترسان و برخى خاموش و دهان بسته و برخى از روى اخلاص به دعا نشسته و برخى اندوهگين و دردمندند.
امام على عليه السلام ـ در وصف پرهيزگاران ـ فرمود :
غَضُّوا أبصارَهُم عَمّا حَرَّمَ اللّه ُ علَيهِم ، و وَقَفوا أسماعَهُم علَى العِلمِ النّافِعِ لَهُم
ديدگان خود را از آنچه خداوند بر آنان حرام فرموده فرو بسته اند و گوشهاى خويش را وقف دانشى كرده اند كه به حال آنان سودمند است.
امام صادق عليه السلام :
ما اعتَصَمَ أحَدٌ بمِثلِ ما اعتَصَمَ بِغَضِّ البَصَرِ ؛ فإنّ البَصَرَ لا يَغُضُّ عَن مَحارِمِ اللّه ِ إلاّ و قد سَبَقَ إلى قَلبِهِ مُشاهَدَةُ العَظَمَةِ و الجَلالِ و سُئلَ أميرُ المؤمنينَ عليُّ بنُ أبي طالبٍ عليه السلام : بما يُستَعانُ على غُمضِ البَصَرِ ؟ فقالَ : بالخُمودِ تَحتَ سُلطانِ المُطَّلِعِ على سِترِكَ .
هيچ كس با چيزى چون فروهشتن چشم [از نا محرم و گناه ]خود را حفظ نكرد؛ زيرا چشمْ خود را از نگاه به حرام هاى خدا باز نمى دارد مگر اينكه قبلاً عظمت و جلال خداوند را در دل خويش مشاهده كنداز امير المؤمنين على بن ابى طالب عليه السلام سؤال شد : براى فروهشتن چشم [از گناه ]از چه وسيله اى مى توان كمك گرفت؟ فرمود : با آرام گرفتن ، به همراه در نظر داشت قدرت خداوندى كه برنهانیهاى تو آگاه است.
آنچه نور چشم را زياد مى كند
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
ثلاثٌ يَزدنَ في قوةِ البصرِ الكحلُ بالإثمَدِ و النَظَرُ إلى الخُضرةِ و النَظر إلى الوَجهِ . الحَسنِ .
سه چيز نور چشم را زياد مى كند: سرمه كشيدن، نگاه كردن به سبزه و نگاه كردن به روى زيبا .
امام كاظم عليه السلام :
ثَلاثَةٌ يَجلُونَ البَصَرَ : النَّظَرُ إلَى الخُضرَةِ ، و النَّظَرُ إلَى الماءِ الجاري ، و النَّظَرُ إلَى الوَجهِ الحَسَنِ .
سه چيز نور چشم را زياد مى كند : نگاه كردن به سبزه، نگاه كردن به آب روان، و نگاه كردن به روى زيبا.
میزان الحکمه،جلد دوازدهم.