اخلاق اداری در نهج البلاغه: پیگیری امور

امور ادارى و پيشبردن اهداف سازمانى جز با پيگيرى جدى كارها تحقق نمى يابد و هر كارى نيازمند پيگيرى جدى و تلاش اساسى است تا به نتيجه مطلوب برسد و بدون وجود روحيه پيگيرى در كارها هيچ كارى بدرستى صورت نمى پذيرد.نظام ادارى نبايد به گونه اى باشد كه مردم سر‌در‌گم شوند و يا كارشان معطل گردد و به سرگردانى گرفتار آيند. حبس كردن امور و متوقف ساختن كارها از بزرگترين آفات نظام ادارى است كه جز با روحيه پيگيرى جدى رفع نمى گردد.

نظام ادارى نبايد به گونه اى باشد كه مردم سر در گم شوند و يا كارشان معطل گردد و به سرگردانى گرفتار آيند. حبس كردن امور و متوقف ساختن كارها از بزرگترين آفات نظام ادارى است كه جز با روحيه پيگيرى جدى رفع نمى گردد. بنابراين كارگزاران و كاركنان نظام ادارى بايد اهل پيگيرى جدى كارها باشند و اجازه ندهند هيچ كارى گرفتار حبس و توقف شود.اميرمؤمنان على (علیه السلام) در فرمانها و دستورالعملهاى حكومتى و ادارى خود، كارگزاران و كاركنانش را به پيگيرى امور سفارش نموده و از آنان خواسته است كه كه در خدمتگزارى مردمان پيگيرانه عمل كنند. آن حضرت در دستورالعملى چنين فرموده است:
«و لا تُحشِموا أحداً عن حاجَتِه، و لا تَحبِسوهُ عَن طَلبتِه».(نامه 51)
كسى را به خاطر نیازش به خشم نياوريد و حاجت كسى را روا ناكرده مگذاريد، و كسى را از آنچه مطلوب اوست باز مداريد.

همچنين در آن مواردى كه لازم است خود مسئولان براى حل مسائل پيگيرى و اقدام كنند، نبايد كوتاهى بورزند.
امام على (علیه السلام) در عهدنامه مالك اشتر اين گونه مى آموزد:
«ثُمَّ أُمُورٌ مِنْ أُمُورِكَ لَا بُدَّ لَكَ مِنْ مُبَاشَرَتِهَا مِنْهَا إِجَابَةُ عُمَّالِكَ بِمَا يَعْيَا عَنْهُ كُتَّابُكَ وَ مِنْهَا إِصْدَارُ حَاجَاتِ النَّاسِ يَوْمَ وُرُودِهَا عَلَيْكَ بِمَا تَحْرَجُ بِهِ صُدُورُ أَعْوَانِك‏». (نامه 53)
بخشى از كارها به گونه ‏اى است كه خود بايد انجام دهى، مانند پاسخ دادن به كارگزاران دولتى، در آنجا كه منشيان تو از پاسخ دادن به آنها درمانده‏ اند، و ديگر، بر آوردن نياز مردم در همان روزى كه به تو عرضه مى ‏دارند، و يارانت در رفع نياز آنان ناتوانند.

اين گونه پيگيرى كردن امور، راه عذرها را مى بندد و جايى براى سستى در كارها باقى نمى گذارد. همچنين وقتى مسئوليتى به كسى سپرده مى شود، لازم است عملكرد فرد پيگيرى شود و چنانچه مشكلى در انجام يافتن مسئوليت باشد، زود نسبت به رفع و حل آن اقدام گردد.
اميرمؤمنان على (علیه السلام) در تمام موارد كارها را بدرستى پيگيرى مى نمود و از كارگزاران خود نيز چنين مى خواست كه ارزش كارها به پيگيرى آنها تا به نتيجه رساندنشان است، چنانكه از آن حضرت وارد شده است:
«تمامُ العملِ إستِكمالُه».(غررالحکم و دررالکلم)
تمام بودن كار، به كامل كردن آن است.
________________________
منبع: ارباب امانت (اخلاق ادارى در نهج البلاغه)، مصطفى دلشاد تهرانى