قرآن و شفاعت دشمنان اهل بیت علیهم السلام

در روایات فراوانی در منابع شیعه بر این امر تاکید شده است که دشمنان اهل بیت  و منکران حق و فضیلت ایشان در قیامت بهره ای از شفاعت شفیعان نخواهند داشت.  به عنوان نمونه رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند:  (وَيْلٌ لِلْمُكَذِّبِينَ بِفَضْلِهِمْ مِنْ أُمَّتِي الْقَاطِعِينَ فِيهِمْ صِلَتِي لَا أَنَالَهُمُ اللَّهُ شَفَاعَتِي) وای بر کسانی از امتم که برتری ایشان را تکذیب کنند و پیوند ایشان با من را بگسلد. خدا شفاعت من را به این افراد نرساند (بحارالانوار، ج‏36، ص 269).                         
امام صادق علیه السلام نیز فرمودند: ( إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَيَشْفَعُ لِحَمِيمِهِ إِلَّا أَنْ يَكُونَ نَاصِباً وَ لَوْ أَنَّ نَاصِباً شَفَعَ لَهُ كُلُّ نَبِيٍّ مُرْسَلٍ وَ مَلَكٍ مُقَرَّبٍ مَا شُفِّعُوا) همانا مومن برای دوستش شفاعت می کند مگر اینکه دشمن اهلبیت باشد و اگر همه پیامبران و ملائکه برای او شفاعت کنند شفاعت نمی شود (بحارالانوار، ج‏8، ص 41)                     
روایات با این مضمون فراوان است اما آیا در میان آیات قرآن نیز اشاره ای به این مطلب شده است؟

نفی شفاعت دشمنان اهل بیت در قرآن

در قرآن آیه ای که صریحاً دشمنان اهلبیت علیهم السلام را از شفاعت محروم دانسته باشد وجود ندارد. اما با دقت در آیات می توان این موضوع را به زیبایی  در آن یافت.اینک با ذکر دو مقدمه نشان می دهیم که این مطلب در قرآن وجود دارد:
مقدمه اول:  قرآن کریم می فرماید: (لا يَمْلِكُونَ الشَّفاعَةَ إِلاَّ مَنِ اتَّخَذَ عِنْدَ الرَّحْمنِ عَهْداً)؛ كسى در آن روز مالك شفاعت نيست، مگر آن كه نزد خداى رحمان پيمانى دارد (مریم/87).  بر اساس این آیه شریفه کسانی در قیامت از شفاعت بهره ای دارند که نزد خداوند عهدی داشته باشند.
مقدمه دوم: از سوی در قرآن کریم یکی از مصادیق "عهد" خدا "امامت و پیشوایی" خلق  است. چنانکه می فرماید: (وَ إِذِ ابْتَلى‏ إِبْراهيمَ رَبُّهُ بِكَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّي جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتي‏ قالَ لا يَنالُ عَهْدِي الظَّالِمينَ)؛ و به ياد آوريد زمانى را كه خداى ابراهيم او را به امورى گوناگون امتحان كرد و او همه را به جا آورد. خداوند فرمود: من تو را امام مردم قرار دادم. ابراهيم گفت: امامت در فرزندانم نيز هست. فرمود: عهد من به ظالمان نمى‏رسد. (بقره/124)
این آیه صراحتاً امامت را "عهد" خدا نامیده است زیرا در پاسخ به ابرهیم که از امامت در فرزندانش پرسش می نماید می فرماید عهد من به ظالمان نمی رسد.
از دو مقدمه نتیجه می شود شفاعت برای کسانی است که نزد خداوند عهدی دارند و امامت عهد خداست از این دو بیان نتیجه می شود که کسانی که بر پیشوایان و امامان حق را انکار نماید عهد خدا را زیر پا نهاده و از شفاعت شفیعان محروم خواهد بود. به این ترتیب می توان گفت آنچه در روایات فراوان اهلبیت در نفی شفاعت دشمنان ایشان آمده است در آیات قران نیز به زیبایی بیان شده است.  

بیان دیگر از مطلب

همین مطلب را می توان به گونه ای دیگر نیز از آیات قرآن به دست آورد. با سه مقدمه:

دشمنان اهلبیت فاسق هستند

مقدمه اول: قرآن کریم فاسقان را اینگونه معرفی می نماید: (...وَ ما يُضِلُّ بِهِ إِلاَّ الْفاسِقينَ . الَّذينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ ميثاقِهِ ...) با قرآن جز فاسقان را گمراه نمى ‏كند. آنهايى كه عهد خدا را پس از بستن مى ‏شكنند... (بقره/26و27)  و چنانکه بیان شد در قرآن کریم "امامت" یکی از مصادیق "عهد" خدا دانسته شده است. بنابراین می توان گفت دشمنان و منکران ائمه حق علیهم السلام در قرآن کریم مصداق "فاسقان" هستند.

خداوند از فاسقان راضی نیست

مقدمه دوم: قرآن کریم می فرماید:(فَإِنَّ اللَّهَ لا يَرْضى‏ عَنِ الْقَوْمِ الْفاسِقينَ)؛ خداوند از مردم فاسق راضى نخواهد شد (توبه/96) این آیه آشکارا دلالت دارد که خداوند از فاسقان راضی نیست.

رضایت خداوند شرط شفاعت است

مقدمه سوم: قرآن کریم می فرماید: (يَعْلَمُ ما بَيْنَ أَيْديهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ لا يَشْفَعُونَ إِلاَّ لِمَنِ ارْتَضى‏ وَ هُمْ مِنْ خَشْيَتِهِ مُشْفِقُونَ) هر چه آنان از ازل كرده و تا ابد مى ‏كنند همه را خدا مى‏ داند و هرگز از احدى جز آن كسى كه خدا از او راضى است شفاعت نكنند (انبیاء/28) از این آیه هم استفاده می شود که جز کسانی که خداوند از ایشان راضی است مورد شفاعت قرار نمی گیرند.

نتیجه:

در مقدمه اول بیان شد که دشمنان و منکران اهلبیت علیهم السلام فاسق هستند. در مقدمه دوم بیان شد که خداوند از فاسقان راضی نیست. و درمقدمه سوم آمد جز برای کسانی که خداوند از آنها راضی باشد شفاعت نمی شود. بر این اساس دشمنان و منکران ائمه از شفاعت شفیعان بهره ای نخواهند داشت.  

نویسنده: سید مهدی خدایی