آیین ها و سنت های عید فطر در جهان
۲۴ تیر ۱۳۹۴ 0 فرهنگ و اجتماع
در کشورهای اسلامی عید فطر از جمله عیدهای مهم محسوب می شود و معمولا با تعطیلی رسمی همراه است. این عید در کشورهای جهان آداب و رسومی دارد که به برخی ازانها اشاره مختصر می کنیم:
کشور هندوستان:
مسلمانان کشور هندوستان در روز عید فطر آداب ویژهای دارند.
پس از نماز، بزرگترین فرد خانواده در منزل به انتظار اقوام و آشنایان میماند و برای پذیرایی از آنها، غذای عید فطر تهیه میکند. کوچکترها با حلقههای گل به دیدار ریشسفید خانواده میروند و ظهر عید فطر را با هم میگذرانند. در این روز، موسیقی سنتی هندی در کوچه و بازار نواخته میشود و مردم لباسهای نو به تن میکنند.
در حقیقت نمایش نمادهای سنت و فرهنگ اصیل هندی، بخشی از جشن عید فطر را بهخود اختصاص میدهد؛ بهطوری که بدون آن، عید مفهومی ندارد و با آن، رنگ و بوی دیگری میگیرد. از اینرو جشن عیدفطر، در میان مسلمانان هندی بهدلیل سبک خاص فرهنگیای که دارند، اندکی متفاوت است.
کشور لیبی:
آداب ویژه عیدفطر در این کشور ریشهای قدیمی دارد. طبق این سنتها 10روز آخرماه مبارک رمضان در این کشور به شب زندهداری سپری میشود.
پوشیدن لباس نو در روز عید فطر و دیدار از بستگان و همسایگان در این کشور نیز مرسوم است. خانوادههای مسلمان در این روز نوعی خوراکی به نام الفطیره مهیا میکنند. این خوراکی از مقداری خمیر آردگندم بسیار نازک شده و طبخ شده در روغن حیوانی تهیه و با مقداری عسل همراه میشود.
در کنار آن برخی شیرینیجات دیگر همراه با قهوه عربی نیز در این عید استفاده میشود. عیدی دادن بهویژه به کودکان در این روز رایج است. برخی دیگر از خوراکیهای مردم لیبی در ایام عید سعید فطر عبارتند از: الدبله، الغریبه، المقرود و الصویبعات.
کشور سوریه:
مردم سوریه چند روز قبل از عید با خانه تکانی به استقبال آن میروند. اعضای خانواده تا صبح بیدار مانده و منزل را رنگ کرده و به آن فضایی تازه میبخشند.
مردمان سوریه برای عید لباس نو میخرند و فضای بازار در این ایام بسیار دیدنی است.یکی از عادات مردم سوریه خرید انواع شیرینی قبل از رسیدن عیدفطر است تا با آن در ایام تعطیلات عید از مهمانان خود پذیرایی کنند. ازجمله شیرینیهای سوری میتوان به عجوه، برازق، مبرومه، بقلاوه و بلوریه اشاره کرد.براساس بخشنامه دولت سوریه همه ارگانها، نهادها و مؤسسههای دولتی بهمناسبت عید فطر سه روز تعطیل هستند.
کشور ترکیه:
عید فطر در ترکیه بهدلیل مصرف زیاد شیرینی و آب نبات در این روز، به شکر بایرامی، یعنی عید شکر معروف است.
چند روز مانده به عید خانهتکانی و آمادهکردن شیرینیهای مخصوص عید شروع میشود. نماز عید با شکوه تمام و با حضور برخی سران سیاسی و دولتی ترکیه در مساجد محل در سراسر کشور برگزار میشود. مردم در این روز به زیارت اهل قبور میروند، لباسهای نو میپوشند و به دید و بازدید از خویشان و آشنایان میپردازند.در ترکیه تعطیلات رسمی به مناسبت این عید، سه روز است.
کشور امارات متحده:
مسلمانان امارات در آخرین روزهایماه مبارک رمضان با خرید لباس نو و تغییر برخی از لوازم منزل به استقبال عید سعید فطر میروند.
براساس یک سنت دیرینه مردم امارات عید را در کنار اعضای خانواده، دوستان و دیگر مسلمانان با شکرگزاری به درگاه خداوند سپری میکنند.
در روز نخست عید فطر بعد از خوردن خرما و برخی شیرینیهای سنتی لباسهای نو به تن کرده و به مسجد میروند تا نماز عید را اقامه کنند.بازیهای دسته جمعی، نقاشی حنا روی دست و داستانسرایی، از دیگر مراسم این روز است. عید فطر در این کشور سهروز تعطیل است و یک روز قبل از فرارسیدن عید نیز جزو تعطیلات قرار میگیرد.
کشور مصر:
مسلمانان مصر یک هفته پیش از فرارسیدن عید فطر به استقبال این روز رفته و مراسم خاصی را که برگرفته از میراث گذشتگان آنهاست و با گذشت زمان نیز آن را حفظ کردهاند برگزار میکنند.
شب عید فطر مصریها اشعار خاصی میخوانند. نماز عید فطر در این کشور بسیار باشکوه برگزار میشود و صندوقهای پرداخت زکات فطریه در محل برگزاری نمازها مستقر میشوند. کیکهای عید فطر در عین بومی بودن از تنوع زیادی برخوردار است. برگزاری مسابقات ورزشی ازجمله اسبدوانی از مراسم خاص عید فطر در مصر است. تعطیلات عیدفطر در مصر از روز عید تا سوم شوال ادامه دارد.
کشور سودان:
مردم در سودان نیز مانند تمام کشورهای اسلامی ابتدا به نماز عیدفطر در مکانهای سر باز میایستند و پس از آن به دید و بازدید از بستگان و آشنایان مشغول میشوند.
در سودان آمادگی برای عید سعید فطر از دهه آخر ماه رمضان آغاز میشود و پخت شیرینیجات و تهیه خوراکیها از چندروز پیش از رسیدن عید آغاز میشود. افزایش تحرک مردم در بازار برای خرید مواد خوراکی و پوشاک جدید در روزهای آخر ماه رمضان کاملا مشهود است. بسیاری از مردم این بخش از آفریقا مراسم ازدواج خود را در روزهای عید سعید فطر برگزار میکنند و این ایام را خوشیمن میدانند.
کشور عربستان:
در عربستان که مهبط دین اسلام است صبح روز عیدفطر، مردم با لباسهای نو برای اقامه نماز به مسجد میروند.
آنها سپس به ملاقات اقوام و آشنایان خود رفته و صلهرحم را بهجا میآورند. در این عید مردم تدارک جشنهای عیدانه میبینند. این جشنها نیاز به امکانات خاصی دارند و با بازیهای خاص کودکان شروع میشوند.
این بازیها میراث گذشتگان و بازیهای سنتی هستند که مظاهر و نشانههای خود را تاکنون حفظ کردهاند. این بازیها از روز بیستوهشتم ماه مبارک رمضان شروع شده و تا ششم یا هفتم شوال ادامه مییابند. عربستان در سال1389 به مناسبت عید فطر 16روز را تعطیل اعلام کرد که این ایام نسبت به سال ماقبل آن شش روز بیشتر بود.
کشور اندونزی:
مردم اندونزی با برگزاری مراسمی به نام حلالبهحلال به معنی روز مصالحه و آشتی که در مساجد برگزار میشود به استقبال عید فطر میروند.
در شب عید مسلمانان اندونزی به کوچه و خیابانها میروند و ندای الله اکبر سر میدهند و با زدن طبل و نواختن موسیقی رسیدن عید فطر را اعلام کرده و به یکدیگر تبریک میگویند.
ارسال کارت تبریک به آشنایان در ایام عیدفطر نیز یکی دیگر از مرسومات عیدفطر در اندونزی است. از رسوم جالب در اندونزی در زمان عید فطر بازگشت بیشتر اندونزیاییهایی خارجنشین به کشورشان است. در اندونزی سهروز پیش و دو روز پس از عید فطر تعطیل رسمی است.
کشور پاکستان:
مسلمانان پاکستان روز عید را با اقامه نماز عید فطر آغاز میکنند و سپس به دیدار بزرگان خانواده میروند.
جشن اصلی عید در پاکستان، از ظهر این روز شروع میشود. مردان به فرزندان و همسر خود عیدی میدهند و زنان با تهیه غذاهای خاص و ویژه خرمای شیرینشده به استقبال این روز میروند و همه اعضای خانواده با هم هنگام صرف ناهار، روز عید را جشن میگیرند. تعطیلات عید فطر در پاکستان سه روز است.
کشور مالزی:
عید فطر در این کشور به هری رایا معروف است. جشن هری رایا، همزمان با لحظه رؤیت هلالماه شوال آغاز میشود.
مسلمانان مالزی، صبح روز عید، اول وقت برای نماز هری رایا به مساجد میروند. آنها سپس با حلقههای گل، به مزار عزیزان از دست رفته خود و سپس به دیدن بزرگان خانواده میروند. همچنین با پخت غذاهای مخصوص، آن را بهعنوان خیرات در کوچهها و معابر، میان دیگران تقسیم میکنند. ازجمله رسوم عید فطر در کشور مالزی شرکت در مهمانی ویژه عید فطر مقامات دولتی و محلی است.
این مهمانی که به آن خانه باز نیز میگویند بهعنوان یک سنت و فرهنگ دیرینه همه ساله در روزهای پس از عید فطر برگزار میشود. در این مهمانی که معمولا از صبح تا غروب طول میکشد از تمامی مهمانان بهطور مستمر پذیرایی میشود و هیچگونه محدودیتی در این زمینه وجود ندارد.
در روز عید فطر، دانشگاهها و مدارس مالزی یکهفته و ادارات و مؤسسههای دولتی دو روز تعطیل هستند.
کشور عراق:
در عراق پس از برگزاری نماز در روز عیدفطر، بزرگترها به کودکان عیدی میدهند.
عراقیها به این مبلغ اهدایی عیدیه میگویند. بازار دید و بازدیدها در ایام تعطیلات مناسبتی این عید در عراق نیز داغ است. از خوراکیهای متمایز عراقیها در روز عیدفطر نوعی شیرینی به نام کلیجه است که از ترکیب آرد، روغن، شکر، برخی آجیلها، خرما و کنجد در قالبهای کوچک (تقریبا به اندازه گردو) طبخ میشود. عراقیها در ایام عید به زیارت اهل قبور میروند، بر مقبرهها شمع روشن میکنند و قرآن میخوانند.
کشور افغانستان:
در شهرهای افغانستان شیعیان و سنیها مراسم عیدفطر را مانند یکدیگر برگزار میکنند ولی مراسم شیعیان روستایی اندکی متفاوت است.
در شهرهای افغانستان، شبعید کودکان و نوجوانان دستهای خود را حنا میبندند و صبح روز عید، همه اعضای خانواده استحمام کرده، لباسهای نویی را که روزهای پیش خریداری کردهاند، میپوشند و خود را برای عبادت و دید و بازدیدهای عید آماده میکنند. اعضای خانواده عید را به همدیگر تبریک میگویند و کودکان از بزرگترهای خانواده عیدی دریافت میکنند.
در تعطیلات عید فطر دید و بازدیدها بهگونهای است که وقتی کسی به خانه دیگری رفت، دیگری نیز باید به خانه او برود و اگر چنین نکند عمل او بیاحترامی به شخص مقابل پنداشته خواهد شد. تنها کسانی که از موقعیت اجتماعی بسیار بالایی برخوردارند- مانند علمای طراز اول، افراد بزرگ و مسن خانواده- به خانههای دیگران نمیروند و تنها از مهمانان پذیرایی میکنند. در افغانستان به یمن فرارسیدن عید فطر سهروز تعطیلات برقرار است.
منبع: همشهری آنلاین