آیا حضرت علی (ع) دخترشان ام کلثوم را به ازدواج عمر در آوردند؟

شبهه

پاسخ

ابوبکر هنگام مرگ به دخترش عایشه گفت: پس از مرگ من مراقب دو برادر و دو خواهرت باش. عایشه با تعجب گفت: دو برادرم را می شناسم اما یک خواهر بیشتر ندارم! منظورت از خواهر دوم کیست؟ ابوبکر گفت: گمان می کنم طفلی که در رحم همسرم حبیبة بنت خارجة است نیز دختر است. نووی می نویسد: طفلی که در رحم حبیبة بن خارجة بود دختر بود و نامش را ام کلثوم گذاشتند. عمر بن خطاب با همین ام کلثوم ازدواج کرده است. [1]

اسماء بنت عمیس همراه همسرش جعفر طیار به حبشه مهاجرت کرده و پس از بازگشت از حبشه به مدینه منوره هجرت کردند. اسماء پس از رحلت همسرش جعفر طیار با ابوبکر ازدواج کرد و چند فرزند به دنیا آورد. یکی از فرزندان او از ابوبکر ام کلثوم است. پس از مرگ ابوبکر حضرت علی «علیه السلام» با اسماء بنت عمیس ازدواج کرد و دخترش ام کلثوم نیز به خانه حضرت علی «علیه السلام» آمده و به عنوان ربیبه آن حضرت در خانه ایشان بزرگ شده است. حضرت علی «علیه السلام» ام کلثوم و محمّد (فرزندان ابوبکر) را به عنوان فرزند (ابنی و ابنتی) صدا می زد و عمر بن خطاب با همین ام کلثوم ازدواج کرده است. تشابه اسمی ام کلثوم دختر ابوبکر با حضرت زینب که کنیه اش ام کلثوم است و خطاب به حضرت امیر (ابنی و ابنتی) باعث اشتباه بسیاری از مورخین و محدثین شده است.[2]

گاهی می گویند خود حضرت امیر «علیه السلام» عقد ام کلثوم را به عهده گرفت و گاهی گفته می شود این امر به عباس واگذار شد. برخی روایات می گوید: حضرت علی «علیه السلام» پس از تهدید شدن بنی هاشم از سوی عمر موافقت کرد و در برخی روایات حضرت امیر «علیه السلام» از روی اختیار و بدون تهدید پذیرفته است. برخی راویات می گویند: عمر بن خطاب از ام کلثوم صاحب فرزندی به نام زید[3] شد و برخی می گویند: عمر بن خطاب قبل از دخول و نزدیکی با ام کلثوم کشته شد.

برخی می گویند: زید بن عمر بن خطاب بدون این که فرزندی داشته باشد کشته شد و برخی می گویند: زید بن عمر دارای فرزند بود.

برخی می گویند: زید و مادرش ام کلثوم همزمان از دنیا رفتند و برخی می گویند: ام کلثوم سالها بعد از زید از دنیا رفت.

برخی می گویند: عمر بن خطاب چهل هزار درهم به عنوان مهریه برای ام کلثوم قرار داد و برخی می گویند: چهار هزار درهم و برخی می گویند: پانصد درهم.[4]

عمر بن خطاب نزد حضرت علی «علیه السلام» آمد و ام کلثوم را از آن حضرت خواستگاری کرد. حضرت فرمودند: ام کلثوم هنوز کوچک است و به سن ازدواج نرسیده است. عمر بر خواسته خود اصرار کرد و گفت: گمان نمی کنم کسی بهتر از من پیدا شود و حال ام کلثوم را مراعات کند! حضرت علی «علیه السلام» فرمودند: ام کلثوم را نزد تو می فرستم او را ببین اگر پسندیدی او را به ازدواج تو در میاورم. پس از رفتن عمر، حضرت علی «علیه السلام» پارچه ای را به ام کلثوم داد و فرمود: نزد عمر برو و بگو: این همان پارچه ای است که گفتم مال توست. ام کلثوم بی خبر از ماجرا پارچه را گرفت و نزد عمر رفت و جمله ای را که حضرت امیر فرموده بودند، به عمر گرفت. عمر پارچه را گرفت و بدون اینکه به پارچه نگاه کند با خیره شدن به ام کلثوم به او گفت: به پدرت بگو: پسندیدم و راضی هستم خدا از تو راضی باشد. عمر پس از گفتن این جملات لباس را از روی ساق پای ام کلثوم کنار زد و دستش را روی ساق پای ایشان گذاشت. ام کلثوم ناراحت شد و به عمر اعتراض کرد و گفت: اگر خلیفه نبودی بینی تو را می شکستم. ام کلثوم از خانه عمر خارج شده و نزد پدرش برگشت و ماجرا را به حضرت امیر «علیه السلام» اطلاع داد و گفت: مرا نزد مرد سالخورده و بداخلاق و بدرفتاری فرستادی. حضرت امیر «علیه السلام» به ام کلثوم فرمودند: او شوهر توست![8]

به خدا قسم این مطلب بسیار زشت است! ام کلثوم حتی اگر کنیز بود عمر بن خطاب چنین کاری با او نمی کرد! همه مسلمانان اتفاق نظر دارند که مردان حق مس و لمس کردن زنان اجنبی و نامحرم را ندارند، چگونه چنین عمل زشتی به عمر نسبت داده می شود؟[9]

هنگامی که عمر از ام کلثوم خواستگاری کرد حضرت امیر «علیه السلام» کوچکی و کم سن و سال بودن ام کلثوم را بهانه کرد و با این ازدواج مخالفت کرد. عمر نزد عباس عموی پیامبر «صلی الله علیه و آله» رفت و ایشان را تهدید کرد و گفت: اگر علی موافقت نکند چاه زمزم را پر خواهم کرد و هر چیزی که به نوعی از افتخارات شما بنی هاشم باشد خراب خواهم نمود و دو شاهد برای سارق بودن علی جور کرده و دست راستش را به عنوان حد سرقت قطع خواهم کرد. عباس عموی پیامبر نزد حضرت علی «علیه السلام» آمد و ماجرا را گزارش داد. حضرت امیر «علیه السلام» نیز قضیه را به خود عباس واگذار کرد.[14]